WPŁYW REGULATORÓW WZROSTU NA KWITNIENIE ORAZ WARTOŚĆ DEKORACYJNĄ NIECIERPKA NOWOGWINEJSKIEGO (IMPATIENS HAWKERI W. BULL) Z GRUPY RIVIERA

(1)

Rocz. AR Pozn. CCCLXXXIII, Ogrodn. 41: 35-39

AGNIESZKA DOBROWOLSKA, DOROTA JANICKA

WPŁYW REGULATORÓW WZROSTU NA KWITNIENIE ORAZ WARTOŚĆ DEKORACYJNĄ

NIECIERPKA NOWOGWINEJSKIEGO

(IMPATIENS HAWKERI W. BULL) Z GRUPY RIVIERA

Z Katedry Roślin Ozdobnych Akademii Rolniczej w Szczecinie

ABSTRACT. Gibberellin A3 10 mg·dm^-3, flurprimidol 7.5 mg·dm^-3, chlormequat 2300 mg·dm^-3 increased the abundance of flowers, but the flowers sprayed with flurprimidol had the smallest flowers. The plants sprayed with chlormequat proved to have the highest decorative value.

Key words: flowering, growth regulators, New Guinea Impatiens

Wstęp

W uprawie roślin ozdobnych, w celu zwiększenia możliwości formowania pokroju oraz poprawy trwałości i jakości kwitnienia, są stosowane regulatory wzrostu zarówno z grupy retardantów, jak i giberelin. Pozytywne rezultaty w odniesieniu do chlorome- kwatu i flurprimidolu uzyskano m.in. w uprawie bratka ogrodowego (Startek 2001) czy pelargonii rabatowej (Zawadzińska i in. 2002). Stwierdzono również korzystne działa- nie kwasu giberelinowego na kwitnienie roślin ozdobnych. Kwas ten, zastosowany w formie opryskiwania, stymulował formowanie się pąków kwiatowych, wpływając na termin zakwitania złocieni (Yulian-Fujime i in. 1995) i cyklamenów (Treder i in.

1999). Z dostępnej literatury wynika, że dotychczas nie prowadzono tego typu badań z niecierpkiem nowogwinejskim. Choć jest on ciągle stosunkowo nową rośliną ozdob- ną, to ze względu na walory dekoracyjne zajmuje ważną pozycję na rynku.

Celem przeprowadzonych badań była wstępna ocena wpływu trzech regulatorów wzrostu, ważnych w uprawie innych roślin rabatowych, na kwitnienie oraz wartość dekoracyjną niecierpka nowogwinejskiego z popularnej grupy Riviera.

(2)

Materiał i metody

W latach 2001-2002 w Katedrze Roślin Ozdobnych w Szczecinie przeprowadzono doświadczenie z użyciem trzech regulatorów wzrostu z grupy giberelin i retardantów.

Materiałem roślinnym były dwie odmiany niecierpka nowogwinejskiego: ‘Riviera Deep Salmon’ i ‘Riviera Pink’. Młode rośliny sadzono w drugiej dekadzie kwietnia (2001 rok) i w trzeciej dekadzie kwietnia (2002 rok) do doniczek o średnicy10 cm. Do sadze- nia użyto torfu wysokiego firmy Kronen, odkwaszonego do pH 6,2, z dodatkiem nawo- zu Osmocote Plus (15+10+12+2 MgO) w dawce 5 g·dm^-3. Przez pierwsze 6-7 tygodni rośliny rosły w szklarni na stołach, potem zostały przesadzone do doniczek o średnicy 14 cm i przeniesione na stoły do tunelu foliowego, gdzie przebywały do końca paź- dziernika. W trakcie uprawy zwiększano rozstawę doniczek z 50 do 16 szt./m². Na początku fazy generatywnej (7-8 tydzień uprawy), gdy na wszystkich roślinach pojawi- ły się pierwsze pąki kwiatowe, przeprowadzono jednokrotny oprysk regulatorami wzrostu. Zastosowano następujące warianty: 1) kontrola – rośliny nie opryskiwane, 2) giberelina A3 – 10 mg·dm^-3 (Gibrescol 10MG), 3) flurprimidol – 7,5 mg·dm^-3 (Topflor 015 SL), 4) chloromekwat – 2300 mg·dm^-3 (Cycocel 460 SL). Rośliny opryskiwano do cał- kowitego pokrycia liści preparatem. W każdym wariancie było 20 roślin, po pięć roślin w czterech powtórzeniach.

Od rozpoczęcia kwitnienia raz w tygodniu liczono i usuwano wszystkie kwiaty na roślinie, określając ogólną ich liczbę. W pełni kwitnienia zmierzono średnicę kwiatów i przeprowadzono ocenę bonitacyjną roślin w skali 1-9, za 1 przyjmując całkowitą dys- kwalifikację roślin, za 9 – rośliny o najwyższych walorach dekoracyjnych. W ocenie uwzględniano: pokrój roślin, rozkrzewienie, ulistnienie, obfitość i jakość kwitnienia, zdrowotność i trwałość walorów dekoracyjnych.

Wyniki dotyczące liczby i średnicy kwiatów opracowano statystycznie za pomocą syntezy z lat dla modelu stałego; I czynnikiem były odmiany, II – warianty stosowania regulatorów wzrostu. Do porównania istotności użyto testu Tukeya na poziomie istotno- ści 0,05. Ocenę bonitacyjną przedstawiono za pomocą średnich.

Wyniki i dyskusja

Odmiany z grupy Riviera różniły się wczesnością kwitnienia. Pierwsze kwiaty u odmiany ‘Riviera Deep Salmon’ pojawiały się na początku czerwca, tj. o 6-8 dni wcześniej niż u odmiany ‘Riviera Pink’.

Z literatury wynika, że kwas giberelinowy, zastosowany w niewielkich dawkach, może przyspieszać kwitnienie niektórych roślin, m.in. cyklamenów (Treder i in. 1999).

Zdaniem Kinga i in. (2000) po zastosowaniu giberelin w trakcie silnego wzrostu elon- gacyjnego pędów kwitnienie niektórych gatunków może być zahamowane. W doświad- czeniu własnym kwas giberelinowy zastosowano w małym stężeniu – 10 mg·dm^-3, aby nie spowodować nadmiernego wydłużania się pędów, lecz jedynie pobudzić rośliny do szybszego i intensywniejszego kwitnienia. Zdaniem niektórych autorów (Pobudkiewicz i Nowak 1993) duże stężenia gibereliny nie zawsze korzystnie wpływają na jakość kwiatów, mogą bowiem powodować zniekształcenia i wpływać na spadek trwałości.

Zastosowane w doświadczeniu stężenie gibereliny A3 nie przyspieszyło kwitnienia

(3)

badanych odmian (dane nie prezentowane), natomiast zwiększyło liczbę kwiatów wy- twarzanych przez roślinę odmiany ‘Riviera Pink’ (tab. 1).

Tabela 1 Wpływ regulatorów wzrostu na ogólną liczbę i średnicę kwiatów niecierpka nowogwinej-

skiego z grupy Riviera – synteza z lat 2001-2002

Effect of growth regulators on total number of flowers and flower diameter of NGI cultivars belonging to Riviera group – 2001-2002

Ogólna liczba kwiatów

Total number of flowers Średnica kwiatów Diameter of flowers (cm) odmiana

cultivar odmiana

cultivar Regulatory wzrostu

Growth regulators

Riviera

Deep Salmon Riviera Pink

średnia

mean Riviera

Deep Salmon Riviera Pink

średnia mean

Kontrola Control

87,9 a 77,7 b 82,8 b 6,07 a 5,81 a 5,94 a

Giberelina A3

Gibberellin A₃ 97,1 a 89,5 a 93,3 ab 6,37 a 5,74 a 6,05 a Fluropirimidol

Flurprimidol

90,2 a 99,0 a 94,6 a 5,55 a 5,11 a 5,33 b

Chloromekwat

Chlormequat 95,7 a 99,1 a 97,4 a 6,06 a 5,64 a 5,85 a Średnia

Mean 92,7 a 91,3 a × 6,01 a 5,57 b ×

Najwięcej kwiatów miały niecierpki opryskiwane chloromekwatem w dawce 2300 mg·dm^-3i flurprimidolem w dawce 7,5 mg·dm^-3 (tab. 1), jednak różnice te były istotne tylko dla odmiany ‘Riviera Pink’. Podobne wyniki uzyskano w uprawie niecierpka Walle- riana z grupy Fiesta. Flurprimidol zastosowany tam w dawce 7,5 mg·dm³ stymulował kwitnienie roślin, nie hamując jednocześnie ich wzrostu (Startek i Dobrowolska 2003).

Synteza z lat badań wykazała, że odmiana ‘Riviera Pink’ miała kwiaty o mniejszej średnicy niż odmiana ‘Riviera Deep Salmon’ (tab. 1). Spośród zastosowanych regulato- rów jedynie flurprimidol w stężeniu 7,5 mg·dm^-3 wpłynął na wielkość kwiatów. Spowo- dował on drobnienie, a nawet niewielkie zniekształcenia kwiatów. W doświadczeniach z niecierpkiem Walleriana (Startek i Dobrowolska 2003) nie zaobserwowano ujemne- go wpływu flurprimidolu, zastosowanego w stężeniu 7,5 mg·dm^-3, na wielkość oraz kształt kwiatów.

Obfitość kwitnienia, wielkość kwiatów oraz pokrój i zdrowotność roślin decydują o ich wartości dekoracyjnej. Najwyższe oceny uzyskały niecierpki traktowane chloromekwatem(ryc. 1). Niecierpki te miały wyrównany i zwarty pokrój oraz kwitły obficiej i dłużej niż rośliny kontrolne. Zachowały także proporcjonalny pokrój, nawet w nie- sprzyjających warunkach i – w odróżnieniu od roślin w pozostałych wariantach – nie miały tendencji do zrzucania liści z dolnej części pędów. Flurprimidol wpłynął na zmniejszenie dekoracyjności niecierpków. Część roślin charakteryzowała się niepropor- cjonalną budową, zniekształconym pokrojem oraz drobniejszymi, często zdeformowanymi

(4)

Ryc. 1. Wpływ regulatorów wzrostu na ocenę bonitacyjną niecierpka nowogwinejskiego z grupy Riviera – synteza z lat 2001-2002

Fig. 1. Effect of growth regulators on NGI valuation scale – 2001-2002

kwiatami. Zdaniem niektórych autorów stężenie 7,5 mg·dm^-3 flurprimidolu jest uzna- wane za zbyt duże do formowania pokroju roślin ozdobnych. Jednak retardant ten, stosowany nawet w większych stężeniach, nie powodował zaburzeń ani deformacji u pelargonii rabatowej (Zawadzińska i in. 2002), a stosowany w uprawie niecierpka Walleriana stymulował wzrost roślin (Startek i Dobrowolska 2003).

Wnioski

1. Giberelina A3 w stężeniu 10 mg·dm^-3, chloromekwat w stężeniu 2300 mg·dm^-3 oraz flurprimidol w stężeniu 7,5 mg·dm^-3, zastosowane w formie opryskiwania, zwięk- szyły obfitość kwitnienia odmiany ‘Riviera Pink’.

2. Flurprimidol w stężeniu 7,5 mg·dm^-3działał silnie skarlająco na rośliny, w tym także na organy generatywne. Powodował redukcję rozmiarów kwiatów, a czasem także ich deformacje, co zmniejszało dekoracyjność roślin.

3. Chloromekwat poprawiał jakość roślin w okresie jesiennym, w niekorzystnych warunkach świetlnych i niskiej temperaturze.

Literatura

King R.W., Seto H., Sachs R.M. (2000): Response to gibberellin structural variants shows that ability to inhibit flowering correlates with effectiveness for promoting stem elongation of some plant species. J. Plant Growth Regul. 19: 437-444.

Pobudkiewicz A., Nowak J. (1993): The effect of gibberellic acid on growth and flowering of Gerbera jamesonii Bolus. Folia Hortic. 4: 35-42.

Startek L. (2001): Wpływ retardantów wzrostu oraz miejsca uprawy i zimowania na cechy mor- fologiczne bratka ogrodowego (Viola × wittrockiana Gams.). Rozprawa habilitacyjna nr 21.

AR Szczecin.

5 6 7 8 9

Giberelina A3

Gibberellin A3 Flurprimidol

Flurprimidol Chloromekwat Chlormequat skala bonitacyjna valuation scale

Riviera Deep Salmon Riviera Pink kontrola

control

(5)

Startek L., Dobrowolska A. (2003): Wpływ flurprimidolu na wzrost i rozwój oraz trwałość walorów dekoracyjnych niecierpka Walleriana (Impatiens walleriana Hook. f.) z grupy Fie- sta. Folia Hortic. Supl. 2: 40-42.

Treder J., Matysiak B., Nowak J. (1999): The effect of gibberellic acid on growth and flower- ing of Cyclamen persicum Mill. Folia Hortic. 11, 2: 81-86.

Yulian-Fujime Y., Okuda N., Fukada N. (1995): Effects of plant growth regulators on budding of garland chrysanthemum (Chrysanthemum coronarium). Techn. Bull. Fac. Agric. 47, 2:

107-113.

Zawadzińska A., Startek L., Płoszaj B. (2002): Ocena kwitnienia i walorów dekoracyjnych pelargonii rabatowej (Pelargonium hortorum L.H. Bailey) traktowanej flurprimidolem. Zesz.

Probl. Post. Nauk Roln. 483: 311-319.

THE EFECT OF GROWTH REGULATORS ON FLOWERING AND DECORATIVE VALUE OF NGI (IMPATIENS HAWKERI W. BULL)

BELONGING TO RIVIERA GROUP

S u m m a r y

The aim of the experiments conducted in the years 2001-2002 was to examine the effects of three growth regulators belonging to gibberellins and retardants on the abundance of flowering, the size of flowers and decorative value of NGI. The cultivars ‘Riviera Deep Salmon’ and ‘Rivi- era Pink’ were the plant material. Growth regulators were sprayed at the following concentra- tions: gibberellin A₃– 10 mg·dm^-3, flurprimidol – 7.5 mg·dm^-3, chlormequat – 2300 mg·dm^-3. Control plants were not sprayed.

All the applied growth regulators increased the abundance of flowers, but the plants sprayed with flurprimidol had the smallest flowers. No effect of growth regulators on early flowering was observed. The plants sprayed with chlormequat proved to have the highest decorative value, mainly by improving the plant appearance in late summer and autumn. The worst results were found in NGI sprayed with flurprimidol, they had small, frequently deformed flowers and dispro- portionate conformation.