Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach ISSN 2083-8611 Nr 245 · 2015
Krystyna Barczyk
Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa w Katowicach Wydział Zarządzania
Katedra Rachunkowości i Finansów krystynabarczyk@gmail.com
ZASTOSOWANIE RACHUNKU DYSKONTOWEGO DO WYCENY ZASOBÓW
Streszczenie: Wycena zasobów majątkowych to jedno z podstawowych zadań rachun- kowości. Zasady wyceny ciągle ewoluują, dostosowując się do zmian, jakie zachodzą w procesach i działaniach jednostek gospodarczych. Artykuł zajmuje się problematyką pomiaru wartości zasobów majątkowych przy zastosowania rachunku dyskontowego.
Celem artykułu jest określenie zakresu stosowania dyskonta do wyceny aktywów oraz ocena wpływu stosowania rachunku dyskontowego na informacje prezentowane w sprawozdaniu finansowym. Podstawową metodą badawczą zastosowaną w niniejszym opracowaniu jest analiza literatury oraz uregulowań w zakresie zastosowania rachunku dyskontowego ujętych w MSSF.
Słowa kluczowe: wycena w rachunkowości, parametry wyceny, rachunek dyskontowy.
Wprowadzenie
Wycena zasobów jednostki gospodarczej jest jednym z podstawowych, a zarazem najtrudniejszych zadań rachunkowości. Zastosowanie przez jednostkę gospodarczą określonych metod wyceny ma istotny wpływ na informacje pre- zentowane w sprawozdaniu finansowym. O wartości danej kategorii rachunko- wości decydują różne czynniki, np. czas, poniesione nakłady, stopień zużycia, korzyści ekonomiczne, przyszłe przepływy pieniężne. W działalności gospodar- czej przedmiotem wyceny są środki gospodarcze i źródła ich pochodzenia oraz procesy gospodarcze. Zagadnieniem właściwej wyceny zajmuje się zarówno Ustawa o rachunkowości, jak i Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (MSSF). Polskie, jak i międzynarodowe prawo bilansowe określiły wiele parametrów oraz metod wyceny, które mają zaspokoić potrzeby informa-
1
c w s
w c n b w 1
d w n n - t [
R Ź
c w s 18
cyjn wow sob
w r chu na i bad wań 1. P
dan wid na nyc -So tośc [Tu
Rys Źród
ce n wyc sow
ne u wą
ów C am unku
info daw
ń w
Poj Pr niem dual
fina ch, t wiń ci p uryn
s. 1.
dło: G
W niew ceny wym
uży zas jed elem ach u dy orm
czą w zak
ęci rob m. W
lną anso taki ńska pien na, 2
Prz Górsk
W te wąt y, k m. W
ytko sadę dno
m h za
ysk macj ą uż kre
ie w lem Wyc mi owy ich a, 1 nięż 200
zedm ki [1
eorii tpli któr W k
own ę ra stki arty asad kont e p żytą sie
wyc m w
cen arę ych jak 1994 żnyc 06, s
mio 975,
i ra wie re o kon
nikó achu
i go yku d ok
tow prez ą w zas
cen wyce a st zd h at k ko
4, s ch o s. 1
t wy , s. 1
achu e w odn ncep
Wy
W rz
ów unk ospo ułu
kreś wego
zent w nin
stos
ny z eny toso arz tryb osz s. 4]
obi 77]
ycen 120].
unk wpły najd pcji
ycen
Wyce zecz
spr kow oda jes ślon o d tow niej sow
zaso y w
owa eń buta
t lu ]. W ekt ] (ry
ny
kow yw duje wy
na st
ena p y lu
raw wośc
arcz st o nyc
o w wane jszy wani
obó rac ana gos ach, ub w W ra
om ys.1
wośc na emy yce
taty
prze b ich
wozd ci, k zej.
odn h w wyc
e w ym ia ra
ów chun a w
spod , kt war ach m or 1).
ci m ob y w ny
czna
edm h zb
Kr
dan któ
nies w M ceny w sp
opr ach
nko rac dar tóre rtoś hunk
raz
moż becn w po sta
a
iotó bioró
ryst
nia f óra n
ien MSS
y m praw
rac hunk
owo chun rczy e m ć, a kow zda
żna ny k olsk atyc
ów, ów
tyna
fina nak
ie SF o mają
woz ow ku d
ości nko ych.
mog a ni woś
arze
wy ksz kim czne
a Ba
anso kazu
się oraz ątku zdan aniu dys
i jes owo . Ra ą b ie w ci w enio
yodr ztałt , ja ej z
arcz
owe uje
do z ok u i o niu
u je skon
st je ości
ach być wa wyc om
rębn t st ak i znac
zyk
ego rze
o p kre oce fin est ntow
ej p i wy hunk wy kat cena
pow
nić toso i m czen
W
o i b eteln
prob ślen ena nans
ana weg
pod yko kow yraż tego a po wią
dw owa ięd nie
Wyc
być ną
blem nie
wp sow aliz go u
staw orzy woś
żon oria oleg ązan
wie anyc
zyn bil
ena
Wy
ć od i w
mat zak pływ wym
za li ujęt
wow ystu
ć sk ne w ach
ga n nym
kon ch naro
lans
dyn
ycen i pro
dpo wiary
tyki kres wu j m. P
iter tych
wym uje
kup w k ilo na p m z
nce roz odo su j
nam
na zj oces
owie ygo
i w su z jeg Pods
ratu h w
m i pie pia w kate
ścio przy prz
pcj zwią owy
jest
iczn
jawi sów
edz odn
wyce zast o w staw ury w M
pie nią wię gor owy
ypi zed
e w ąza ym p
t pi
na
isk
zią n ną w
eny toso wyk
wow ora MSSF
erw ądz j
ęc s riac ych syw dsięb
wyc ań w
pra ierw
na wyc
y za owa korz
wą az u
F.
wotn jak swą ch p h [K wan
bio
eny w z awie wszo
pod enę
aso ania zyst
me ureg
nym ko in ą uw pien Kam niu w
rstw
y, m zakr e bi opl
dsta ę za
bów a ra tani etod gulo
m za ndy wag nięż mela war wem
mają resi ilan ano a- a-
w a- ia dą o-
a- y- gę
ż- a- r- m
ą- ie n- o-
we. Wycena dynamiczna wprowadza równorzędne znaczenie bilansu i rachunki zysków i strat, a nawet podporządkowanie bilansu. Rola bilansu została określo- na jako, z jednej strony, przejmowanie wpływów i wydatków (jeszcze nie kosz- tów i przychodów), a z drugiej – wprowadzanie do rachunku wyników przycho- dów i kosztów niepokrytych przez przepływy pieniężne [Walińska, 2014, s. 7].
Wycena statyczna to wycena w danym momencie, jest to wycena na dzień bilan- sowy, wycena dynamiczna jest związana z koniecznością opisu zjawisk i proce- sów, które wpływają na wyniki osiągane przez jednostkę gospodarczą.
Obecnie występują dwa odmienne podejścia do problemu wyceny, określo- ne jako podejście historyczne i futurystyczne [Turyna, 2006, s. 65]. Pierwsze z nich przypisuje największe znaczenie pomiarowi wyniku finansowego, a wy- cena aktywów ma znaczenie pośrednie. W drugim podejściu kluczowa jest wycena aktywów i pasywów, a pomiar zysku ma znaczenie drugorzędne. W kla- sycznych teoriach bilansowych podstawową zasadą wyceny był koszt historycz- ny, zaś modyfikacje i odejścia od kosztu historycznego były podyktowane głów- nie tym, że koszt historyczny nie dostarczał wiarygodnych informacji w warunkach zmian poziomu cen. W nowych koncepcjach bilansowych powsta- ły koncepcje wyceny bazujące głównie na cenach (kosztach) bieżących.
Różnorodność zachodzących zdarzeń, procesów w działalności gospodar- czej skutkowała koniecznością zdefiniowania i opracowania metod wyceny, któ- re jak najlepiej sprostałyby wymaganiom stawianym przez zmiany zachodzące w rozwijającej się w szybkim tempie gospodarce. W warunkach gospodarki ryn- kowej uwidacznia się główny cel rachunkowości, wyraźnie ukierunkowany na pomiar wyniku finansowego.
2. Modele i parametry wyceny
Wycena zasobów majątkowych jednostki gospodarczej jest dokonywana w różnych momentach czasowych, a mianowicie wycena wstępna w momencie nabycia danego składnika oraz wycena na dzień bilansowy. Standardy między- narodowe koncentrują się głównie na wycenie bilansowej, traktując ją jako klu- czowy obszar uregulowań. Modele wyceny określone w MSSF zostały oparte zarówno na koszcie historycznym, jak i na wartości rynkowej (rys. 2). Silna orientacja na potrzeby inwestora znajduje potwierdzenie w Założeniach Kon- cepcyjnych do MSSF [Sobańska i Michalak, 2009, s. 223], co ma odzwiercie- dlenie w proponowanych modelach wyceny.
Krystyna Barczyk 20
Rys. 2. Modele wyceny określone w MSSF Źródło: Walińska [2011, s. 80].
Zaproponowane przez MSSF modele wyceny bazują na koszcie historycz- nym, jak i na wartości godziwej. Model wartości przeszacowanej jest modelem pośrednim pomiędzy modelem kosztowym a modelem wartości godziwej, w którym wartość zasobów wycenia się poprzez korekty wartości początkowego odpisu z tytułu umorzenia i skumulowane odpisy z tytułu utraty wartości, tak by wartość wynikająca z przeszacowania istotnie nie różniła się od wartości godzi- wej [Walińska, 2011, s. 80]. Wycena nie jest celem samym w sobie, celem jest ustalenie wartości składników zarówno aktywów, jak i zobowiązań oraz ich zmian dla uzyskania informacji o poziomie kapitału własnego i informacji dla oceny sytuacji majątkowo-finansowej [Micherda, 2001, s. 69]. Przyjęte zasady wyceny dla określonego składnika aktywów, jak również pasywów, zależą od określonych warunków, a mianowicie [Remlein, 2008, s. 136]:
– celu wyceny, – momentu wyceny,
– sposobu i celu pozyskania,
– przedmiotu wyceny i jego rozmiarów (stopień indywidualizacji przedmiotu wyceny),
– przyjętych w polityce rachunkowości metod wyceny.
Zasady wyceny poszczególnych składników majątku w momencie począt- kowego ujęcia i na dzień bilansowy według standardów międzynarodowych przedstawia tabela 1.
Model kosztowy
Wycena początkowa wg ceny nabycia lub kosztu
wytworzenia
Korekty
1. umorzenie 2. odpisy aktualizujace
z tyt. utraty wartości
Model wartości przeszacowanej
Wycena początkowa w wartości godziwej
Korekty
1. umorzenie 2. odpisy aktualizujace
z tyt. utraty wartości
Model wartości godziwej
Wycena początkowa w wartości godziwej
Korekty
Brak
Tabela 1. Parametry wyceny wstępnej i modele wyceny na dzień bilansowy według MSSF Składnik majątku Wycena wstępna Przykładowe zastosowania aktywa nabyte cena nabycia (cena zakupu) aktywa niematerialne
zapasy
rzeczowy majątek trwały wartość godziwa aktywa finansowe aktywa wytworzone koszty wytworzenia aktywa niematerialne
zapasy
rzeczowy majątek trwały aktywa pozyskane nieodpłatnie wartość godziwa aktywa niematerialne
rzeczowy majątek trwały aktywa powstałe w wyniku
pozostałych zdarzeń
wartość godziwa nieruchomości inwestycyjne
Składnik majątku Model wyceny na dzień bilansowy Uregulowania rzeczowy majątek trwały model kosztowy MSR 16
model wartości przeszacowanej
aktywa niematerialne model kosztowy MSR 38
model wartości przeszacowanej
inwestycje niefinansowe model kosztowy MSR 40 model wartości godziwej
aktywa finansowe model wartość godziwej MSR 39 wg zamortyzowanego kosztu
zapasy model wartości przeszacowanej MSR 2
Wycena na dzień bilansowy jest powiązana z przyjęciem określonego mo- delu wyceny, jak również właściwej podstawy wyceny. Podstawy wyceny mają charakter ram wyceny i są zbiorem parametrów wyceny o zbliżonej treści eko- nomicznej. Parametry są określonymi procedurami ustalania wartości przy wy- korzystaniu danych wyjściowych oraz przyjętej metody [Hońko, 2014, s. 38].
Założenia koncepcyjne do MSSF obejmują cztery podstawy wyceny:
– koszt historyczny,
– cena bieżąca (koszt bieżący), – wartość (cena) realizacji netto, – wartość (cena) bieżąca.
Koszt historyczny w odniesieniu do aktywów jest rozumiany jako łączna kwota aktywów pieniężnych lub ich ekwiwalentów, jaką podmiot musi zapłacić za pozyskanie aktywów, aby móc sprawować nad nim kontrolę. Jest to wartość aktualna w chwili pozyskania danego składnika zasobów. Wyceniając aktywa w cenie bieżącej (koszcie bieżącym), ustalamy wartość aktywów w cenie, jaką należałoby zapłacić w razie nabycia takiego samego lub równoważnego składni- ka aktywów w obecnej chwili. Wycena w wartości (cenie) realizacji netto polega
2
n s b p s
R
m p r d p 3
n w w d a W s
−
−
w z s 22
na u sprz bież przy staw
Rys
maj przy rzys dysk przy 3. W
noś w o wyc dysk aliz Wy sow
− i
− p o
wyk zdy stru
W
ko
usta zed żące ysz w w
s. 3.
Ja ątk y za styw
kon y w
Wy W ci p odni
ch.
kon zacji cen wych
inw poż o ok
Za korz ysko ume
Wycehist
cen oszt
alen aży ej o łych wyce
Pod ak w kowe asto wan ntow wyce
ycen Wyce pien iesi
MS nta
i, a na a h od west
życz kre amo zys onto ente
ena w tory na n wyt
niu y w ozn h p eny
dsta wyn e, d osow nym wej enie
na ena niąd ieni SR do w s akty dby tycj zki ślon orty stan
owa em,
ycznw ko
nabyc twor
wa w w nacz prze y z p
awy nika dla wan m do [M e w
we a w dza u d 39 wy szcz ywó ywa e u i na nyc yzo nie e
anie ocz
nymoszc
cia rzen
arto wyni za, epły
para
y i p a z p
któ niu r o po MSS kos
edłu wa a w do w
Ins cen zeg ów a się utrzy
ależ ch te owan efek e pr zek
ie
ia
ości iku
że ywó
ame
aram pow óryc
rach owią SF 1 szci
ug r artoś w cz
wyc stru ny w góln
fina ę we yma żno
erm ny ktyw rzy kiwa
i ak no akt ów p
etra
met wyż ch p hun ązan 13, ie bi
rac ści zasi ceny ume wszy nośc
ans edłu ane ości mina kos wne szły any
Wy
wa w
ktyw orm tyw pie ami
try w ższe pods nku
nia B ieżą
chu bie e. M y in enty ystk ci w owy ug z e do
(ni ach szt ej s ych ych
ycenbi
arto warto
wów maln wa w
nię wy
wyc ego staw
dys prz 12]
ącym
unk eżąc MS nstru y fin kich w od ych zam o ter ie k h pła skł stop h pr do
na weżąc
ść ry ość g
Kr
w w nej
wyc ężny ycen
ceny zes wa j skon zysz
. R m, g
ku d cej u SSF
um nan h ak dnie h za mort rmi kwo atno ładn py p rzep term
w kos cym ynko godzi
ryst
wed zap ceni ych ny p
y we staw jest ntow złyc Rach gdy
dys uwz za entó nsow ktyw esie alicz
tyzo inu otow
ości nika proc pływ
min
szcie m
owa iwa
tyna
dług plan ia s [Tu pre
edłu wien t wy weg ch k hune y pa
sko zglę alec
ów we:
wów eniu
zan owa
wy wan i).
a ak cent wów nu w
e a Ba
g m now się
ury zen
ug M nia
yce go.
kwo ek d aram
onto ędn ca t fin ujm w fi u do nych
ane yma ne n
kty tow w p wym
W c
arcz
możl wan ze yna, ntuj
MSS pod eną
Wa ot z dys metr
ow nia w
tą m nans
mow finan o ins h do
go k agal na a
ywó wej pien mag
Wyc
ena war
zyk
liwe ej t zdy 20 e ry
SF dsta
w w artoś
bie skon
rem
wego wpł met sow
wan nso stru o d kos lnoś akty
w f (IR nięż galn
ena rea
sprz rtoś
ej d tran ysko 006,
ys.
aw i war ść b eżąc ntow m wy
o ływ todę wych
nie owy ume dwó sztu ści ywn
fina RR), żnyc nośc
alizaw w
zeda ć ko
do u nsak ont , s.
3.
i pa rtoś bież cą w wy ycen
w na ę w h o i w ych
entó óch u. Są
(ins nym
anso , za ch ci, d
wartacji
aży n ńcow
uzy kcji ow
65
aram ci b żąca wart ma ny j
a w wyce
raz wyc
o o ów o
kat ą to stru m ry
owy a po zw do b
ości
netto wa
yska i. O ane -71
metr bież a jes tośc a za jest
arto eny inw cena okre
o ch tego o m.
ume ynku
ych omo wiąz
bież
i o
ania Okr ej w 1]. P
rów żące st n cią p asto t wa
ość y pr wes a za eślo
hara orii .in.
enty u ak
h us ocą any żąc
W
pr
a ak reśle wart
Pow
w wy ej b
arzę przy
sow arto
zas rzed styc
alec nym akte
ak : y dł
ktyw
stala ą któ ych cej w
Wyce rzepłzdy
ktu enie tośc wiąz
yce będz
ędz y uż wan
ść g
sobó de cji n ca s m te erze ktyw
użn wa
a si órej z d war
na wbież
yskon ływy
aln e w ci b zan
eny, zie ziem
życi nie r god
ów wsz nief stos erm e dł wów
ne), fin
ię p j na dan rtoś
w ważące y pientow
ej c wart bież nie p
zas wy m w iu s rów dziw
zm zyst fina sow minie
łużn w fi
ans
pop astę nym
ci.
ejarto waneenięż
cen tośc żące pod
sob ycen wyko
stop wnie wa.
mien tkim anso wani e re nym nan
sow
prze ępuj m in
ści e żne
ny ci ej d-
by ną o- py eż
n- m o-
ie e- m.
n-
we
ez je n-
Poniższy przykład prezentuje ustalenie wartości bilansowej udzielonej po- życzki w sposób tradycyjny oraz zgodnie z wymogami rachunku dyskontowego.
Założenia:
Wartość udzielonej pożyczki: 2 000 000 zł. Pożyczka ma zostać spłacona w pię- ciu równych ratach kapitałowo-odsetkowych (ratach annuitetowych), płatnych na koniec każdego miesiąca.
Prowizja – 0,08%.
Oprocentowanie – 5%.
Częstotliwość spłaty – miesięczne raty.
Liczba rat – 5.
Wysokość raty kapitałowej – 405 014 zł (wysokość raty obliczono za pomocą funkcji PMT).
Tabela 2. Wycena wynikająca z planu pożyczki
BO Prowizja Odsetki Kapitał Rata BZ Przepływy
a b c = a x 5%/12 d = e – c e f = a + c – d g = b + e
31.12.XX 16 000 2 000 000 -1 984 000
31.01.XX+1 2 000 000 8333 396 681 405 014 1 603 319 405 014 31.02.XX+1 1 603 319 6680 398 333 405 014 1 204 986 405 014 31.03.XX+1 1 204 986 5021 399 993 405 014 804 993 405 014 31.04.XX+1 804 993 3354 401 660 405 014 403 333 405 014
31.05.XX+1 403 333 1681 403 333 405 014 0 405 014
Objaśnienia: BO – bilans otwarcia, BZ – bilans zamknięcia.
W przykładzie występują płatności regularne w okresach comiesięcznych.
IRR dla okresu miesięcznego wynosi 0,6869%, a dla okresu rocznego 8,2428%.
Poniższa tabela prezentuje wycenę bilansową udzielonej pożyczki według za- mortyzowanego kosztu.
Tabela 3. Wycena według zamortyzowanego kosztu
BO Kwoty udzielone Odsetki wg IRR Spłaty wg umowy BZ
a b c = a x IRR d c = a + b + c – d
31.12.XX 2 000 000 16 000 1 984 000
31.01.XX+1 1 984 000 13628 405 014 1 592 614
31.02.XX+1 1 592 614 10939 405 014 1 198 539
31.03.XX+1 1 198 539 8232 405 014 801 758
31.04.XX+1 801 758 5507 405 014 402 251
31.05.XX+1 402 251 2763 405 014 0
Krystyna Barczyk 24
Jak wynika z przedstawionych obliczeń, wartość wynikająca z wyceny przy zastosowaniu równych rat kapitałowo-odsetkowych jest różna od wyceny we- dług zamortyzowanego kosztu, różna jest również wartość przychodów ujmo- wanych w wyniku finansowym, mimo że omawiany składnik aktywów finanso- wych nie charakteryzuje się długim okresem zapadalności. Im dłuższy termin realizacji, tym większe będą różnice zarówno w wycenie bilansowej składnika aktywów, jak i w wartościach odnoszonych na wynik finansowy. Mimo że prze- pływy gotówkowe są takie same, to wartość odsetek odniesionych na wynik finan- sowy według IRR wynosi 41 069 zł, a według planu 25 069 zł. Różnica stanowi równowartość prowizji naliczonej i potrąconej przez pożyczkodawcę w dniu po- stawienia do dyspozycji środków pieniężnych. Wykorzystanie efektywnych stóp procentowych daje możliwość realnej oceny opłacalności danej inwestycji.
Z kolei w odniesieniu do nieruchomości inwestycyjnych ich wycena może odbywać się według zasad określonych dla modelu wartości godziwej. Ten spo- sób wyceny na dzień bilansowy jest modelem zalecanym zgodnie z wymogami MSR 40 Nieruchomości inwestycyjne. Preferowana jest wartość godziwa ustala- na w drodze bezpośredniej obserwacji. Przy braku aktualnych cen pochodzących z aktywnego rynku ustalenie wartości godziwej wiąże się m.in. z uwzględnie- niem przy ich wycenie informacji dotyczących prognozowanych, zdyskontowa- nych przepływów pieniężnych opartych na wiarygodnych szacunkach, z zasto- sowaniem stopy dyskonta odzwierciedlającej rynkową ocenę stopnia niepewności co do kwoty oraz terminu realizacji tych przepływów [MSR 40, par. 46c].Wycena nieruchomości w oparciu o tzw. model dochodowy wiąże się z oszacowaniem jej wartości, biorąc po uwagę możliwe do uzyskania dochody z nieruchomości. W praktyce ustala się je, wykorzystując techniki kapitalizacji prostej albo techniki dyskontowania strumieni dochodów. Przy użyciu techniki dyskontowania strumieni dochodów stopa dyskontowa powinna uwzględniać stopę zwrotu wymaganą przez nabywców nieruchomości podobnych do nieru- chomości wycenianej. W przypadku niewystarczających danych z rynku nieru- chomości stopę dyskontową określa się na podstawie m.in. długoterminowych lokat na rynku kapitałowym, z uwzględnieniem stopnia ryzyka przy inwestowa- niu w nieruchomości podobne do nieruchomości wycenianej [www 1]. Należy pamiętać, że zgodnie z wymogami MSSF13 Wartość godziwa i jej ustalanie jed- nostka ujawnia w sprawozdaniach przyjęte metody oraz założenia przy szaco- waniu wartości godziwej nieruchomości.
MSSF 13 porządkuje zasady ustalania wartości godziwej zasobów jednostki przy braku możliwości odniesienia do wartości na aktywnym rynku [MSSF 13, par. B10-29]. Zgodnie z założeniami MSSF 13 co do zasad ustalania wartości
g s n - l b t k m t
R
s w d d r n
n ś t p p z k god szłe nik -Sch leżn będ tośc kiem mni tośc
Rys
sow wej dysk do w rynk niom
nale ści tośc pływ pien zyk kon
dziw e kw wa hol nie dą in
ci g m ( iej w ci p
. 4.
Ra wych jes kon wyc ku.
m n O eży
odz ci a wy niąd ka [M ntow
wej wot arto
esa od nfor godz (rys wia rez
Poz ach h i n st ro ntow ceny Wy nadr
dno pa zysk akty
pie dza MS weg
dan ty d ości a-M za rma ziw s. 4 aryg zent
ziom hune nief ozum weg
y p yko rzęd oszą amię kiw ywó enię
w SR go n
P
P
P
neg doch
i bi Merto
asto acje wej ł 4.) P
god tow
m da ek d fina umia go j przy orzy dnej ąc s ętać wane w.
ężn cza 36, na p
Pozio
Pozio
Pozio
go sk hod
eżą ona sow e o
łącz Poz dne.
wany
anyc dysk anso
any est y og ystan
j za się ć o ej w
Prz ne z asie pa potr
om
om 2
om
kła dów ącej a lub wan
dan znie ziom
Dz ych
ch w kon owy jak nie gran nie asad do sza w ra zy u zwi e od ar. 3 zeb
1
2
3
dni w (ko
, a b m nego nyc e z m 3 zięk zas
wejśc ntow ych, ko p ezbę nicz
rac dy ra zak acow ama usta iąza dzw 30]
by w ika
osz w mod o ro ch w inf 3 to ki u sob
ciow wy j , a b proc ędn zony
chu achu kres wan ach alan ane wier . Ta wyc
zas ztów
prz delu
ozw wejś form o ni ujaw bów
wyc jest bior ces nym ym unku
unk su s niu ure niu
z rcie abe ceny
sobó w) b zyp u dw wiąz
ścio mac ieob wnie w w
h pr t sto rąc
dos m na dos u dy kow
stos wa egu
wa dan edlo
la 4 y za
ów będą padk wum zani owy cją
bse eniu
spr
rzy s oso
pod sko arzę stęp ysk wośc
sow arto ulow arto
nym oną
4 p asob
•Ceak
•Dapo w (z
•Nisk
w p ą zd ku mia
ia w ych
o s rwo u in raw
szac owan
d uw onal
ędzi pie kont
ci w wan ości wań ści m s prz prez
bów
ktyweny
ośreane zoboprz
kładieob
przy dys
opc anow
w s wy stop owa nfor ozd
cow ny wag
enia iem
do tow wiern
ia r uż ń ok uży kła zez zent w.
wnycnot
edniwej zypaowią
dnikabser
ypa skon
cji weg spra yko pniu alne rma dani
waniu do gę, ż
a ra m w
info wego
neg rach żytk kreś ytk dni bie tuje
chowa
jścio io al adkuązań
rwowa ak
adku ntow
– w go [ awo orzy u ic e d acji
iu z
u w wy że m achu
rac form o m go i hun kow ślon kow ikie eżąc e za
ane
lbo bowe ń)u da
ktywwaln
u p wan wyk [MS ozda ysty
h p ane mo z re
arto ycen mod unk chu macj ma z rze nku wej n
nych wej s em,
cą s akre
(nie
e inn anegbezp
wówne d
ode ne p korz SSF aniu ywa pow e, z ożn aln
ości ny n
del kow unko
ji p za z eteln dys na p h pr szac bio stop es s
esko
ne npośr go sk
w (zodane
ejśc pop zyst F13 u fi anyc wiąz
zate na o ym
god nie wy wośc owo och zada nego sko pot rzez cow orąc pę r stos
oryg
iż ce kładredn
obowe we
cia d prze
tani 3, p finan
ch d zani
m m cen m ryn
dziw tylk ycen ci, s ości hodz
anie o ob onto
trze z M wan ąc p ryn ow
gow
nio oeny dnik
ejści wiąz
doc ez s ie f ar.
nso do s ia z
mo nić p
nki
wej w ko ny w stos
i w zący e sp braz owe eby MSR
ne s pod nkow wani
ane
obsnot ka ak
zaniiow
chod tos form
B1 owy szac z ak ożna pow em
wed inw w w owa wyko ych pros zu.
ego ust R 36
są p uw wą
a ra
) na
towaerw ktyw
we do ia)
dow ow muł
0-1 ym
cow ktyw a je wiąz
.
dług west warto
anie orzy h z
stać
prz tale 6 U przy wag wo ach
a ryn
wowaane wów
otyc
weg ani ły B 11].
uja wan wny e uz ązan
MS tycj ośc e ra ysty akty ć w
zez enia Utra yszł gę w olną hunk
nkac
alnesą w
cząc
go p e: t Bla Ni awn nia w ym
zna nie w
SSF ji fi i go achu ywa
ywn wym
MS a wa ata w
łe p war ą od ku
ch
e
e
przy tech acka ieza nian war ryn ać z war
13 inan odzi unk anym
neg maga
SSF arto war prze rtoś d ry dys y- h- a- a- ne
r- n- za
r-
n- i- ku
m go a-
F, o- r- e- ść y-
s-
Krystyna Barczyk 26
Tabela 4. Wykorzystanie rachunku dyskontowego do wyceny zasobów
Składnik zasobów Zastosowanie
– zapasy
– rzeczowe aktywa trwałe – wartości niematerialne i prawne – nieruchomości inwestycyjne
– ustalanie wartości początkowej przy nabyciu z odroczonym terminem finansowania
– nieruchomości inwestycyjne – szacowanie wartości godziwej metodą dochodową – należności – przy ustaleniu przychodów bieżącego okresu
w przypadku odroczenia płatności – aktywa finansowe – wycena według zamortyzowanego kosztu
– techniki wyceny w wartości godziwej Źródło: Hońko i Kowalczuk [2014 , s. 83].
Przy wycenie należności w wartości godziwej należy pamiętać o uregulo- waniach w zakresie wyceny przychodów osiąganych przez jednostkę gospodar- czą ujętych w MSR 18 Przychody. Standard przewiduje, że jeśli jednostka w momencie sprzedaży udziela kupującemu nieoprocentowanego kredytu lub przyjmuje od kupującego weksel oprocentowany poniżej rynkowej stopy pro- centowej, to zawarta umowa ma w efekcie postać transakcji finansowej, wartość godziwą zapłaty ustala się, dyskontując wszystkie przyszłe wpływy w oparciu o kalkulacyjną stopę procentową [MSF 18, par. 11]. Kalkulacyjną stopę procen- tową do wyceny ustala się na poziomie: dominującej stopy procentowej stoso- wanej do podobnego instrumentu finansowego wyemitowanego przez wystawcę posiadającego podobną wiarygodność kredytową lub stopy procentowej dyskon- tującej wartość nominalną instrumentu finansowego do bieżącej, gotówkowej ceny sprzedaży dóbr lub usług.
Podsumowanie
Wycena zasobów majątkowych jest jednym z najistotniejszych obszarów rachunkowości. Na wysokość wartości bilansowej zasobów jednostki mają wpływ w dużym stopniu przejęte modele wyceny. Ewolucja prawnych regulacji rachunkowości związana z wprowadzaniem modelu wyceny aktywów według wartości godziwej i zastępowanie tym modelem wyceny według kosztu histo- rycznego ma istotny wpływ na pomiar wartości zasobów jednostki gospodarczej.
Zmiany zasad wyceny w kierunku wyceny w wartości godziwej skutkują coraz częstszą potrzebą wykorzystywania rachunku dyskontowego do wyceny w wa- runkach braku dostępu do aktywnego rynku. Dyskontowanie w pewnym sensie będzie pozwalało na większy wpływ zarządzających na wartość pozycji bilan-
sowych. Wykorzystywanie danych prognozowanych, hipotetycznych może bu- dzić wątpliwości. Niemniej jednak zakres ujawnień w zakresie przyjętej techniki wyceny pozwala na ocenę rzetelności przyjętych rozwiązań.
Literatura
Górski J. (1975), Metody poznawcze rachunkowości, PWE, Warszawa.
Hońko S. (2014), Podstawy wyceny aktywów i zobowiązań według założeń koncepcyj- nych IASB – stan obecny i propozycje zmian, Studia Oeconomica Posnaniensia, vol. 2, no. 4 (265).
Hońko S., Kowalczuk J. (2014), Rachunek dyskontowy jako instrument prospektywnej wyceny w rachunkowości według MSR/MSSF, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 827, Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia nr 69.
Kamela-Sowińska A. (1994), Wycena przedsiębiorstw i ich mienia w warunkach inflacji, Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, Warszawa.
Micherda B. (2001), Analityczna funkcja rachunkowości, Wydawnictwo Akademii Eko- nomicznej w Krakowie, Kraków.
Rozporządzenie Komisji (UE) Nr 1126/2008 z dnia 3 listopada 2008 r. przyjmujące określone międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rad.
Rozporządzenie Komisji (UE) NR 1255/2012 z dnia 11 grudnia 2012 r. zmieniające roz- porządzenie (WE) nr 1126/2008 przyjmujące określone międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Euro- pejskiego i Rady w odniesieniu do Międzynarodowego Standardu Rachunkowości (MSR) 12, Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) 1 i 13 oraz Interpretacji Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdaw- czości Finansowej (KIMSF) 20.
Remlein M. (2008), Inwestycje kapitałowe w polityce rachunkowości grupy kapitałowej, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu.
Sobańska I., Michalak M. (2009), Wykorzystanie informacji prospektywnych w sprawoz- dawczości finansowej zorientowanej na wartość na przykładzie MSR36 „Utrata wartości aktywów”, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości”, t. 53(109).
Turyna J. (2006), Standardy Sprawozdawczości Finansowej, Difin, Warszawa.
Walińska E. (2011), Ogólne zasady pomiaru podstawowych elementów sprawozdań finansowych [w:] E. Walińska (red.) Sprawozdanie finansowe według MSSF, Wol- ters Kluwer, Warszawa.
Walińska E. (2014), Rachunkowość jako nauka – jej współdziałanie z dyscypliną finanse, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Finanse, Rynki Finansowe, Ubez- pieczenia, http://www.fmc.home.pl/upload/news/pdf_news_1395610802.pdf (do- stęp: 25.03.2015).
[www 1] http://www.bosmar.pl/Bazawiedzy/Wycena_nieruchomosci/Podejscia.
Krystyna Barczyk 28
USE OF THE BILL DISCOUNTING FOR ASSETS VALUATION Summary: Valuation of the financial assets based on the basics accounting tasks. Valua- tion principles are constantly evolving, adapting to the changes that occur in the proc- esses and operations of the business. The article deals with the problems of measuring the value of financial assets by the use of the bill discounting. The aim of this article is to determine the scope of the discount in the valuation of assets and the assessment of the influence of bill discounting on the information presented in the financial statements.
The basic research method used in this study is an analysis of the literature and regula- tions of use of the bill discounting included in IFRS (International Financial Reporting Standards).
Keywords: valuation in accounting, parameters of valuation, the bill discounting.
