1. Z podanych poniżej wybierz 6 przykładów i uzupełnij tabelę:
Wyraz Ilość głosek Ilość liter Samogłoski niedźwiedzica
szczoteczka kąsek
ziemniaczek czekolada zmarznięty Szczebrzeszy n
niedźwiedź szczebiot krówka ziemianka smacznie zamarznięty odczepiony niebieski nimfa
2. Następujące wyrazy podziel na głoski:
a) piła -
b) dziadziunio -
c) piąstka -
d) misiaczek -
e) kino -
f) ciśnienie -
3. Przepisz podane wyrazy, dzieląc je zgodnie z zasadami przenoszenia wyrazów:
listwa, ciekawość, podrzeć, lekki, pożywienie, prawda, wiosenny, ochrzcić.
4. Wpisz odpowiednie zakończenia wyrazów: „-wstwo” lub „-stwo”:
ustawoda... , myśli... , marnotra...
5. Zaznacz strzałką i nazwij rodzaj upodobnienia:
a) czekoladka -
b) Krzysztof -
c) liczba -
d) bitwa -
e) rozkaz -
f) kładka -
g) rozpacz -
h) zabawka -
i) jakby -
j) krzak -
k) rozsypać -
l) przemyt -
ł) radca -
m) nóżka -
6*. Napisz, co jest przyczyną powstawania upodobnień pod względem dźwięczności w j.
polskim?
7*. Napisz po jednym przykładzie ukazującym: 1) obecności „e” ruchomego, 2) występowanie alternacji fonetycznej w temacie rzeczownika.
Pomoce:
(1)
Chciałabym się dowiedzieć, dlaczego poprawna forma wyrazów plugastwo czy obrzydlistwo jest taka, jak właśnie napisałam, a nie plugawstwo czy obrzydliwstwo? Jaka zasada obowiązuje w tym przypadku?
Na -wstwo kończą się tylko te rzeczowniki, które pochodzą od rzeczowników lub czasowników mających w zakończeniu literę w, nie zaś te, które pochodzą od przymiotników o zakończeniu -wy.
Wyrazy plugastwo i obrzydlistwo pochodzą od przymiotników plugawy i obrzydliwy, dlatego kończą się na -stwo, a nie na -wstwo.
Praktyczne zastosowanie przytoczonej reguły natrafia niekiedy na trudności, dlatego lepiej po prostu zapamiętać niedługą listę rzeczowników o zakończeniu -wstwo. Podaje ją np. Słownik wyrazów kłopotliwych PWN w haśle -wstwo, -stwo.
— Mirosław Bańko
http://poradnia.pwn.pl/lista.php?id=2405 (2)
http://sjp.pl/marnotrawstwo
