Sport to zdrowie – jeśli umiesz przegrywać.
1. Cele lekcji
a) Wiadomości1. Wprowadzenie pojęcia: grać fair play.
2. Zasady kulturalnego kibicowania.
b) Umiejętności
1. Układanie planu wydarzeń przeczytanego opowiadania.
2. Wchodzenie w świat przedstawiony utworu.
3. Wczuwanie się w role bohaterów.
c) Postawy
1. Współczucie przegranemu.
2. Kształtowanie w uczniach honoru, poczucia sprawiedliwości, uczciwości wobec rywali.
3. Dystans do sportowych konkurencji - świadomość, że nie są one niczym więcej jak tylko cyrkowym popisem, że częściej się przegrywa niż zwycięża i że to naturalne.
3. Metoda i forma pracy
Ustne opowiadanie o własnych przeżyciach, redagowanie plany wydarzeń, zaznaczanie kolorami natężenia uczuć w tekście, drama, praca w parach – układanie haseł sportowych do skandowania, pisemne redagowanie odpowiedzi na zadane pytania i uzasadnianie ich.
3. Środki dydaktyczne
1. Kredki.
2. Klasa może być udekorowana akcesoriami sportowo-cyrkowymi (np. szaliki Legii, piłki, narty, łyżwy, puchary, flagi sportowe, na ścianach zdjęcia z popisów cyrkowych, z meczów i innych rozgrywek itd.).
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Przywitanie. Nauczyciel pyta, czy w klasie są jacyś dobrzy sportowcy i kto co trenuje. Dzieci, które się zgłoszą, opowiadają kolejno o swojej największej wygranej oraz przegranej. Nauczyciel pyta, czy
łatwiej jest wygrać, czy przegrać. 5 min.
b) Faza realizacyjna
1. Uczniowie wywoływani przez nauczyciela formułują kolejne punkty planu głównych wydarzeń opowiadania, które przeczytali w domu: Sukces pokonanego J. Kadena-Bandrowskiego; plan zapisywany jest na tablicy i w zeszytach. Każdy z uczniów w swoim zeszycie otacza kółkiem numer każdego punktu planu, robiąc to różnymi kolorami, w zależności od „temperatury
uczuć”, jaka towarzyszy bohaterom każdego wydarzenia. 7 min.
2. Nauczyciel zwraca uwagę uczniom, że akrobacje budzą niemal równie silne emocje wśród widowni cyrku jak walka zapaśnicza, co widać w kolorystycznym oznakowaniu punktów planu (bohater-narrator nawet zapomniał, że po akrobacjach jeszcze ma być rozgrywka). Należy uświadomić dzieciom, że walka sportowa to nie jest wojna między narodami, jak w pewnej chwili zdawało się bohaterowi opowiadania; sport – to pewien cyrk, a cyrk – to także sport.
I nic ponadto. 3 min.
3. Dwóch uczniów mających zdolności aktorskie opowiada kolejno walkę opisaną w opowiadaniu – jeden z pozycji Pytlasińskiego, drugi z pozycji Neumana. Obaj mówią przede wszystkim o „swoich” uczuciach w poszczególnych fazach walki i w trakcie wydarzeń po jej zakończeniu.
7 min.
4. Nauczyciel pyta uczniów, czy któryś z nich przeżył kiedyś taką sytuację, kiedy współczuł przegranej jakiemuś sportowcowi lub komuś w innej dziedzinie, mimo, że wcześniej kibicował
jego rywalowi. 3 min.
5. Uczniowie układają w zeszytach hasła, które kibice mogliby skandować na cześć Pytlasińskie- go po jego zwycięstwie. (Wcześniej należy omówić krótko zasady kulturalnego kibicowania, np.: nie wolno skandować niczego wulgarnego, nie wolno nikogo obrażać, nie wolno w hasłach porównywać ze sobą sportowców itd.). Kilku uczniów odczytuje swoje hasła. Najlepsze z nich
przez chwilę skanduje cała klasa. 5 min.
6. Teraz uczniowie układają hasło, które można by skandować na cześć Neumana. Mogą się porozumiewać w ławkach (praca w parach). Znów kilku uczniów odczytuje hasła. Klasa wybiera najlepsze; kryterium wyboru stanowi zawarcie w okrzyku pochwały dla gry fair play i dla szlachetnej postawy Szwajcara wobec Polaka.
10 min.
c) Faza podsumowująca
Nauczyciel pisze na tablicy pytania, na które uczniowie odpowiedzą pisemnie w domu: Co jest trudniejsze: wygrywanie czy przegrywanie? Co łatwiej przyjąć: sukces czy porażkę? A czy w życiu – w różnych konkurencjach – częściej ludzie wygrywają, czy przegrywają? Dlaczego warto grać fair play?
Czy można się cieszyć nieuczciwą wygraną? (Każda odpowiedź musi być uzasadniona). 5 min.
5. Bibliografia
1. Dudała Jerzy, Fani chuligani: rzecz o polskich kibolach: studium socjologiczne, Żak, Warszawa 2004.
2. Kowalski Radosław, Potomkowie Hooligana – szalikowcy: społeczno-kulkturowe źródła agresji widowni sportowych, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2000.
3. Piotrowski Przemysław: Szalikowcy: o zachowaniach dewiacyjnych kibiców sportowych, Marszałek, Toruń 2000.
4. Tychmański Janusz, Zin-Zinów czyli opis 248 polskich kibicowskich ekip piłkarskich w latach 1994-2001, PZI Soft System, Warszawa 2001.
6. Załączniki
a) Karta pracy ucznia brak
b) Zadanie domowe brak
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
brak
