Rozmawiamy o czasowniku na podstawie tekstu piosenki Z pamiętnika młodego zielarza
1. Cele lekcji
a) Wiadomości Uczeń:• wie, że czasownik to część mowy,
• wie, że czasownik występuje w postaci odmiennej i nieodmiennej,
• wie, na jakie pytania odpowiada czasownik.
b) Umiejętności Uczeń potrafi:
• wskazać w tekście czasowniki,
• odmienić czasowniki przez osoby,
• rozróżnić bezokoliczniki i czasowniki osobowe,
• podać własny przykład czasownika.
2. Metoda i forma pracy
Metoda problemowa, działanie praktyczne, praca z całą klasą, praca indywidualna.
3. Środki dydaktyczne
1. Powielony tekst piosenki Z pamiętnika młodego zielarza.
2. Tabela różnicująca odmienne i nieodmienne postaci czasownika.
3. Tabela do tekstu, którą wypełniają uczniowie (karta pracy).
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel informuje o celu lekcji. Pod tematem lekcji uczniowie odrysowują kontur własnej ręki. Podpisują obrazek: odmienne części mowy. Z pomocą nauczyciela wpisują w kolejne palce nazwy odmiennych części mowy. Czasownik zapisują na kciuku. Nauczyciel tłumaczy, że czasownik, mimo że się odmienia, różni się od pozostałych odmiennych części mowy.
b) Faza realizacyjna
1. Nauczyciel wprowadza pojęcie czasownika.
Czasownik
to część mowy, która oznacza:
czynności stany zjawiska Co robi? Co się z kimś dzieje? Co się dzieje?
Co się z czymś dzieje?
--- 2. Uczniowie wymyślają przykłady do powyższego schematu, odpowiadając na pytania,
np.:
skacze mdleje pada leży (książka)
3. Nauczyciel zapisuje schemat i podane przez uczniów przykłady. Uczniowie przepisują notatkę do zeszytu.
4. Nauczyciel informuje, że czasownik może mieć postać odmienną lub nieodmienną.
Rozdaje tabelę (załącznik 1) i omawia ją. Uczniowie starają się przytoczyć więcej przykładów. Nauczyciel upewnia się, czy informacje w tabeli są dla wszystkich czytelne i zrozumiale.
5. Uczniowie przypominają osoby w liczbie pojedynczej i mnogiej. Odmieniają przez osoby czasowniki, które sami podają.
osoby l. poj. l. mn.
1 os.
2 os.
3 os.
ja ty on, ona, ono
my wy oni, one
6. Nauczyciel rozdaje tekst piosenki Z poradnika młodego zielarza. Jeśli dysponuje nagraniem, może je odtworzyć. Jeśli uczniowie potrafią zaśpiewać piosenkę, będzie to miłe odprężenie przed następnym ćwiczeniem.
7. Zadaniem uczniów jest zaznaczenie wszystkich występujących w tekście
bezokoliczników i czasowników osobowych, wpisanie ich do tabeli (karta pracy) i utworzenie form osobowych.
c) Faza podsumowująca
Uczniowie, zgłaszając się, omawiają wyniki swojej pracy, poprawiają błędy. Nauczyciel powtarza i tłumaczy te informacje, które nie zostały zrozumiane.
5. Bibliografia
1. Częścikowa A., Częścik J., Gramatyka co z głowy nie umyka, Harmonia,
Gdańsk 2006.
2. http://www.kopalnia.tekstow.infi.pl/podroze_pana_kleksa_soundtrack/z_poradnika_m lodego_zielarza.php
6. Załączniki
a) Załącznik 1Tabela ilustrująca czasowniki w postaci odmiennej i nieodmiennej.
Postać odmienna Postać nieodmienna
czasowniki osobowe odmieniają się przez:
liczbę, osobę, czas, rodzaj, strona, tryb
poszłam, znalazł, kupiliby
bezokoliczniki formy zakończona na:
ć – prać ść – nieść źć – gryźć c – wlec imiesłów przymiotnikowy
czynny – zakończony na: -ący, -a, -e stojący, wisząca, tańczące
bierny – zakończony na: -any, -a, -e, -ty:
słyszany, szukane
imiesłów przysłówkowy współczesny – zakończony na : -ąc
sapiąc, grając
uprzedni – zakończony na: -łszy, -wszy:
kupiwszy, znalazłszy nieosobowa forma czasownika
- zakończona na: -no, -to klaskano, zapięto
b) Karta pracy ucznia Tabela do pracy z tekstem.
Bezokolicznik Czasownik osobowy
Czasownik osobowy
Liczba pojedyncza Liczba mnoga
1. os.
(ja)
2. os.
(ty)
3. os.
(on, ona ono)
1. os.
(my)
2. os.
(wy)
3. os.
(oni, one)
c) Zadanie domowe
Przyniosę na następną lekcję trzy ilustracje z czasopisma przedstawiające: kobietę, mężczyznę i dziecko.
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
brak
