Moje opowiadanie będzie ukazywało się w odcinkach. Poniżej wymieniam, o czym będzie każdy z nich.

Szanowni Państwo!

Wiosenny lockdown i hasło „Zostań w domu” sprawiły, że wielu z nas zaczęło rozpaczliwie rozglądać się za czymś, co pozwoliłoby nam przetrwać ten trudny czas. Zająć myśli, a więc i ręce, bo kiedy zajęte są ręce (nawet czymś tak prozaicznym jak wycieranie naczyń) nasza uwaga skupia się na tym co robimy, i czas jakoś mija. W moim przypadku tym czymś był quilting , którym nie zajmowałam się od lat. Dlatego będę w tej serii opowiadała Państwu o różnych hobby, dzięki którym życie staje się trochę bardziej znośne.

Moje opowiadanie będzie ukazywało się w odcinkach. Poniżej

wymieniam, o czym będzie każdy z nich.

Słowa quilting nie znajdziemy w wydanym w 1979 roku Słowniku języka polskiegoSzymczaka, podobnie jak słowapatchwork. Czy należałoby się spodziewać, że słownik uwzględni i te wyrazy? W zasadzie czemu nie – pod „p”

znalazł się przecież patat (dziś lepiej znany jako batat), a pod „q” quiz – też słowa obcego pochodzenia, lecz, jak możemy zakładać, w tamtych czasach widocznie na tyle rozpowszechnione, że twórcy słownika uznali za zasadne umieścićje wśród jego haseł.

Osoby podejrzewające, że tak patchwork jak i quilt(ing) są pożyczkami z języka angielskiego, mogą spróbować szczęścia w kiedyś bardzo popularnymWielkim słowniku angielsko-polskimJana Stanisławskiego z roku 1966. I rzeczywiście, słownik teninformuje nas, że rzeczownik quilt oznacza kołdrę, a czasownik (to) quiltznaczy „pikować” lub „wy/watować”. Słowo patch natomiast oznacza „łatę, łatkę, skrawek materiału”. Patchworkzdefiniowany został tu jako „niejednolita całość; przedmiot zszyty z różnorodnych kawałków, skrawków”.

Wielu z nas słowo patchworkmoże kojarzyć się zdość powszechnie stosowanym dziś określeniem rodzina patchworkowa. Na stronie internetowej programu „Dzieńdobry TVN” (https://dziendobry.tvn.pl/a/rodzina- patchworkowa-czym-sie-charakteryzuje) autorzy strony wyjaśniają, że „nazwa

„rodzina patchworkowa” pochodzi od angielskiego blended family.”

Kontynuując swe wyjaśnienia, autorzy przypominają nam, że patchwork

„kojarzony jest z pledem lub kocem, który powstał z pozszywania różnych materiałów. Taka właśnie jest rodzina patchworkowa, ponieważ składają się na nią partnerzy/małżonkowie,dzieci partnerów z poprzednich małżeństw,dzieci z obecnego małżeństwa/związku,byli partnerzy, którzy chcą uczestniczyć w życiu rodziny,teściowie, byli teściowie.” Rodzina patchworkowa to zatem rodzina

„pozszywana” z wielu osób, dokładnie tak samo jak patchwork pozszywany jest z kawałków różnych materiałów, co wyraźnie widać na zdjęciu poniżej, gdzie patchworkiem jest górna warstwa przyszłej kapy.

Tak więc patchwork i quilt to nie to samo.Patchwork może natomiast stać się częścią quiltu, jego wierzchnią warstwą. Warstwą spodnią może być, jak na zdjęciu, materiał jednokolorowy (czy drugi patchwork), a warstwę środkową tworzy dostępna w sklepach krawieckich ocieplina.

Jeśli chcemy poszukać w Internecie filmów pokazujących krok po kroku jak robi się taką kapę (lub inne przedmioty wykonane tą technika, na przykład torbę na zakupy, czy bieżnik) można w Google wpisać „jak uszyć patchwork”.

Można też sięgnąć po filmiki anglojęzyczne. Moim zdaniem te ostatnie są dużo lepszej jakości i nawet jeśli ktoś nie zna angielskiego, może wyciszyć dźwięk. Panie demonstrujące tam swoje umiejętności nagrywają bowiemte instrukcje w sposób tak prosty, że nie sposób ich nie „zrozumieć”, co wy tym wypadku oznacza naśladowanie tego co robią.

Jeśli zechcemy przekonać się jak wyglądają te filmy, możemy w Google wpisać na przykład słowo quilting – co oznacza szycie pikowanych kap/kołder.

Można spróbować wpisać quilting for beginners, co oznacza szycie pikowanych kap/kołder dla początkujących lub how to make a quilt(dosłownie jak zrobić (=uszyć) kapę. Ponieważ słów patchwork i quilt często używa się zamiennie, można też zacząć poszukiwanie materiałów instruujących jak szyć tą techniką wpisując how to make a patchwork.

Co ciekawe, gdyby kogoś z nas interesowało jak wymawiać te i inne angielskie słowa, warto przypomnieć, że wymowy można w dzisiejszych czasach wysłuchać. Wystarczy, że w Google wpiszemy na przykład „quilting wymowa”, a pojawią się linki do stron, na których interesujące nas słowo wypowiedzą dla nas rodowici użytkownicy języka angielskiego (jeśli chcemy to wielokrotnie). Jednym z nich jest https://pl.forvo.com/word/quilt.

Poniżej pokazuję, jakie strony znalazłam wpisując w Google kolejno„jak uszyć patchwork”oraz wymienione powyżej zwroty anglojęzyczne („quilting for beginners”, „quilting”, „how to make a quilt” i „how to make a patchwork”).

Miłej lektury, a jeśli kogoś z Państwa zainteresowała ta tematyka, zapraszam do przeczytania części drugiej, gdzie wyjaśniam, jak niedużych nakładów wymaga to hobby.

(1) Po wpisaniu w Google „jak uszyć patchwork” weszłam w pierwszy link,http://www.abcpatchworku.pl/. W menu kursu znajdziemy informacje na temat tkanin, z jakich należy korzystać, zasad doboru kolorów, wycinania elementów, zszywania, itp. Po stronie prawej znajdziecie Państwo skróty do projektów sklasyfikowanych pod względem poziomu: od tych dla stawiających pierwsze kroki do tych dla bardziej zaawansowanych. Gorąco polecam tą stronę, i jej galerię, a także informację o stronie, gdzie poznacie Państwo jej autorkę.

(2) Po wpisaniu w Google słowa „quilting” weszłam w siódmy link od góry, który po angielsku nazywa się„Your First Quilt - Beginner Tutorial, Part 1 – YouTube” (po polsku oznacza to mniej więcej „Twój pierwszy quilt:

prezentacja dla początkujących, część pierwsza, YouTube).Po kliknięciu na niego możemy obejrzeć 19-minutowy film, pokazujący krok po kroku jak uszyć wierzchnią warstwę quiltu z kwadratów (od których zwykle zaczyna się przygodę z tym hobby).

2. Q

uilting

Szycie quiltów to tanie hobby – kawałki materiału, które wykorzystuje się w tym celu często pochodzą z rzeczy,których już nie używamy. Idealnie do tego celu nadadzą się stara pościel, zasłonki, bluzki, koszule męskie, itp. Najlepsze materiały to bawełna, czy flanela, im bardziej sprane, tym milsze w dotyku. Nie używamy syntetyków i tkanin rozciągających się. Stare dżinsy – jak najbardziej (nawet te z dodatkami, które sprawiają, że nasze spodnie są bardziej elastyczne).

Zatem aby zapewnić sobie materiał na robótkę szytą tą techniką, wystarczy zajrzeć do naszych szaf(i oczywiście szaf rodziny i sąsiadek). Ja jeśli coś dokupuję, to za grosze w sklepach z odzieżą używaną – na przykład dwie pasujące do siebie kolorystycznie poszewki na poduszki.

Oczywiście można kupować też tkaniny w sklepach krawieckich czy przez Internet. Ale nawet wtedy koszt pozostanie niski. Bo z pierwszej kapy zawsze zostanie coś na drugą. Kapa, którą szyję w tej chwili będzie składała się wyłącznie z tego, co zostało z poprzednich trzech i obawiam się, że wciąż nie zdołam wykorzystać wszystkich ścinków. Ze ścinków będzie następna …

W filmach pokazujących jak szyje się patchwork, a potem quilt – tych nakręconych przez Angielki lub Amerykanki –często widzimy, że materiały na robótkę można kupić już przycięte.Na stronie internetowego sklepu dla miłośniczek patchworku – pierwszy link, który pokazuje się po wpisaniu w Google „patchwork fabrics” (pol. materiały na patchworki)znalazłam grafikę, którą wklejam poniżej, na dole następnej strony.Patrząc na nią, widzimy jak wyglądają takie gotowe kawałki materiału przycięte w kwadraty. Brzegi kwadratów są poząbkowane, dzięki czemu materiałnie będzie się strzępić.

Kiedy wejdziemy na stronę wspomnianego powyżej sklepu o wdzięcznej nazwie BramblePatch (po polsku Kępa jeżyn), zobaczymy, że ma w swojej ofercie kilkanaście kolekcji. Są to m.in. „New Designer Collections” i „Current Designer Collections”. Kiedy klikniemy na oba linki, zobaczymy, jakie wzory polecają nam obecnie znani projektanci tkanin (ang. designers). Dowiemy się również, że są to materiały produkowane w określonej ilości – takie „kolekcje limitowane”, które kiedyś, z czasem, podniosą wartość naszego quiltu.

Kolejna pozycja w ofercie tego konkretnego sklepu internetowego to

„Last Chance to BuyCollections”, a więc tkaniny, których zostały niewielkie ilości, a zatem klienci mają ostatnią szansę (stąd lastchance, po polsku „ostatnia szansa”) by je kupić. W drugim rzędzie od góry widzimy między innymi

„Basics”, czyli tkaniny podstawowe, które wprowadzamy, żeby nieco stonować nasz quilt (często też we wzorki) i „Solids”, czyli tkaniny bez wzorów. W kategorii „Novelty and Children” znajdziemy tkaniny na quilty dla dzieci, w kategorii „ChristmasFabric” tkaniny z motywami bożonarodzeniowymi, a w kategorii „Seasonal” tkaniny na kapy, które będą kojarzyły się nam z porami roku. To właśnie oznacza angielskie słowo season, a po kliknięciu na tą kategorię zobaczymy tkaniny wiosenne, wraz z tymi dedykowanymi Wielkanocy, tkaniny letnie (Summer oznacza lato), tkaniny jesienne, wraz z tymi z motywami na Halloween i w końcu tkaniny zimowe, wraz z tymi na Boże Narodzenie.

Warto w tym miejscu zauważyć, że tak Amerykanie jak i Anglicy są – wbrew obiegowym opiniom – bardzo dumni ze swego dziedzictwa i swej historii. „AntiqueReproductions”, kolejny link na stronie sklepu, to tkaniny będące reprodukcjami tych sprzed stu, dwustu lat, lub nimi zainspirowane. W kategorii „Liberty Fabrics” znajdziemy natomiast tkaniny związane z jakimś okresem w sztuce lub miejscem. Dla przykładu, jedna z ich kolekcji zwana

„Winterbourne House” nawiązuje do tzw. „Arts and CraftsMovement” – okresu między 1860-1910, kiedy angielscy projektanci chętnie improwizowali w oparciu o wybrane motywy historyczne i roślinne. Kolekcja, dostępna w kilku wersjach kolorystycznych imituje tkaniny z wnętrza „domu Winterbourne” (nie odmieniam, ponieważ nie jestem pewna, czy nazwa Winterbourne pochodzi od

nazwiska właścicieli) na obrzeżach Birmingham w Anglii. Jeśli chcecie Państwo zobaczyć ten dom i otaczający go ogród – obecnie jedną z atrakcji turystycznych Birmingham – proszę zajrzeć na stronęhttps://www.winterbourne.org.uk/.

A terazobiecany wcześniej obrazek pokazujący gotowe, już przycięte ścinki do szycia patchworku o zabezpieczonych brzegach, sprzedawane w

stosikach po kilkanaście lub kilkadziesiąt

(źródło:https://www.bramblepatchonline.com/cotton-patchwork-fabrics):

3. Ciekawostki

W Internecie znalazłam

stronę(https://www.worthpoint.com/dictionary/p/textiles-

clothingaccessories/textiles/quilts), która informuje, że na początku dwudziestego wieku quilty szyto między innymiz tkanin dołączanych do wyrobów tytoniowych (np. wstążeczek, którymi opasane było pudełko cygar, czy jedwabiu lub flaneli, którymi wykładano opakowanie). Co więcej, wiele firm handlujących wyrobami tytoniowymi dołączało do swoich produktów instrukcje szycia poduszek, torebek, obrusów, bieżników, kap i zasłon okiennych ze ścinków. Do niektórych produktów dołączano też kupony, które można było wymienić na flanelę lub jedwab. Jedna paczka papierosów za pięć centów zawierała jeden kupon – aby uszyć coś większego potrzebowano takich kuponów kilkadziesiąt.

W Ameryce po raz pierwszy zaczęto dodawać takie kawałeczki materiału już w roku 1905. Praktyk tych zaprzestano wraz z wybuchem pierwszej wojny światowej, choć dzięki zgromadzonym zapasom „papierosowe quilty” szyto jeszcze w latach dwudziestych ubiegłego stulecia.

Jak wyglądały?Poniżej przeklejam trzy zdjęcia takich produktów, które pochodzą z wymienionej strony. Pierwszy wygląda ja serweta; drugi może był wierzchem poduszki, może fragmentem kołdry. Trzeci jest najwyraźniej kapą.

4. Akcesoria potrzebne do uszycia quiltu

Akcesoria potrzebne do szycia w zasadzie widzieliście Państwo na zdjęciu z prezentacji pierwszej:jeśli planujemy coś stosunkowo małego jak „łapka” do garnków, wystarczą igła, nici i nożyczki. Jeśli chcemy uszyć coś większego (np.

kapę), potrzebna nam będzie maszyna do szycia.

Oczywiście ci, którzy pokusili się o obejrzenie filmu „Your First Quilt - Beginner Tutorial, Part 1 – YouTube” („Twój pierwszy quilt: prezentacja dla początkujących, część pierwsza, YouTube) zobaczyli wiele przyrządów, w które z czasem osoby, które połknęły bakcyla, decydują się zainwestować. Jednym z nich jest podkładka (do cięcia) patchworków – mata (ang.quilting mat) z podziałką, na której materiał nie będzie się ślizgał, i gdzie odmierzymy dokładnie wymagane dla danego wzoru figury. Przeklejone poniżej zdjęcie i

opis produktu pochodzą ze strony internetowej e-pasmanteria.pl (https://e- pasmanteria.pl/pl/p/-podkladka-do-ciecia-patchworkow-60-x-45-PRYM-

611467/1652), na którą trafimy wpisując w Google „podkładka do cięcia patchworków”

Podkładka do cięcia patchworków. Wymiary 90 x 60 x 0,2cm. Podkład jest wykonany ze specjalnego tworzywa, które po cięciu samo się zasklepia, pozostawiając matę wciąż gładką. Podkład jest dwustronny, posiada na każdej ze stron zaznaczone linie i kąty do cięcia. Doskonale nadaje się do wykrawania średnich elementów patchworku.

Kolejnym podobnym produktem, który niezmiernie ułatwi nam życie jest specjalna linijka z podziałką. Osoby korzystające ze stron anglojęzycznych mogą szukać linijek w calach; osoby polegające na instrukcjach w języku polskim linijek ze skalą w centymetrach. Cal to 2.54 cm –gdy w Google wpiszemy na przykład „inches to cm” (co po polsku znaczy zamienianie cali na centymetry), zostaniemy przekierowani na strony, które automatycznie przeliczą nam ile centymetrówwynosi bok kwadratu podany w angielskim jako „3 inches”. Poniżej przeklejam zdjęcie ze strony abcpatchworku.pl (http://www.abcpatchworku.pl/narzedzia), na którym widzimy w komplecie podkładkę, linijkę i obrotowy nóż do cięcia patchworku, o którym poniżej.

Sam nóż obrotowy– zdjęcie poniżej i opis produktu pochodzą ze strony internetowej e-pasmanteria.pl (https://e-pasmanteria.pl/pl/p/- c/NOZYCZKI%2C-PRZYRZADY-DO-CIECIA/322) – można kupić z zapasowymi ostrzami/ostrzami, które wykończą nam brzegi tkaniny tak, żeby się nie strzępiły. Noże, jak wynika z podanego opisu można również dostać w wersji dla leworęcznych.

Opakowanie zawiera noże tnące do zastosowania przy szyciu (wycinanie materiałów), patchworku, quiltigu i innych pracach kraftowych. Zestaw zawiera uchwyt do noży tnących jak i 3 wymienne ostrza (tnące w różne wzory: linię, falę i ząbki) o średnicy 45mm. Produkt jest przeznaczony dla osób prawo jak i lewo ręcznych.

Choć ceny tych produktów w sklepach internetowych są dość wysokie, te same przyrządy – nowe lub używane – kupimy za dużo mniejsze pieniądzena przykład na Allegro.pl. Zawsze możnateż poprosić o ich kupnonaszych znajomych lub krewnych:znamwiele osób, które tylko czekają na podpowiedź z naszej stronyco tak naprawdę chcielibyśmy dostać na urodziny lub pod choinkę.

Kończąc tą część drobna uwaga na temat tak zwanych „gotowców” – już przyciętych na określony wymiar kawałków materiału, czy narzędzi do quiltingu, które zobaczymy na filmach kręconych przez Angielki, czy Amerykanki. Otóż dla wielu z nichquilting to hobby, które z czasem stało się sposobem na podreperowanie domowego budżetu. Dotyczy to zarówno młodych dziewczyn, które po urodzeniu dzieci chcą przez jakiś czas zostać z nimi w domu (lub nie mogą liczyć na wsparcie finansowe partnerów), jak i osób starszych, nie pracujących lub pracujących z różnych względów na pół etatu.

Kapy i inne przedmioty wykonane tą techniką kupujemy dla siebie, jak również na prezent. Kiedy nabędziemy już wprawy, sami możemy obdarzać nimi naszych bliskich, o czym opowiadam poniżej.

5.

Quilting

Każdy przedmiot zrobiony własnoręczniema większą wartość niż kupiony w sklepie – tego uczymy nasze dzieci, które często obdarowują osoby bliskie tym, co zrobiły w przedszkolu czy szkole. Tak samo jest z quiltingiem – przedmioty wykonane tą techniką są w krajach anglojęzycznym bardzo popularnym prezentem. Przekonamy się o tym czytając komentarze dołączone do naszego filmu instruktażowego na YouTube, nakręconego przez Melanie Ham. Dla przykładu, w komentarzu dodanym przez TricięMcFarland przeczytamy, że jej córka spodziewa się dziecka i że jej pierwszy quilt będzie prezentem dla oczekiwanego wnuczka/wnuczki. Susan Fleury ma czterech wnuków więc planuje uszyć ich aż cztery. KaitlynFoxchce uszyć quilt z podkoszulków z logo swojej uczelni i kocyk dla swej malutkiej kuzynki.Dziadkowie najwyraźniej nie zamierzają pozostawać w tyle. Charlie Bleifeld, który przedstawia się jako emeryt narzekający na nadmiar wolnego czasu („Retiredoldman with not much to-do”) pisze w swym komentarzu, że choć nigdy wcześniej nie miał igły w ręku, teraz planuje uszyć kapę dla swej prawnuczki. Obdarowywaćquiltamimożna również zwierzęta: KizTorres szyje kocyk dla swego pudla miniaturki, aHannah Simon dla swego kota.

Quiltowy prezent może być w zasadzie wszystkim. Poniżej wklejam zdjęcia przedmiotów, wykonanych tą techniką, które pochodzą ze stronyhttps://www.etsy.com/market/patchwork_gifts/.

Podkładki na stół

Łapki do garnków

Torba na robótki

Poduszeczka na szpilki

Kocyk dla wnusi

Serduszko walentynkowe

Przytulanka

Poduszka z imieniem dziecka

Dekoracja świąteczna

Piórnik

6. Popularne wzory i opisujące je angielskie słownictwo z polskimi wyjaśnieniami

W czasopiśmie The Guardian z 10 maja 2014 roku Helen Zaltzman opowiada, że jej przygoda z quiltingiem zaczęła się, kiedy musiała na miesiąc przed swoim ślubem znaleźć pieniądze na przykrycie 35 metrów stołów dla gości weselnych. Brak środków zmusił ją do odwiedzenia sklepu krawieckiego, gdzie za grosze kupiła kilka rulonów przecenionego materiału. Uszyte obrusy tak się spodobały, że po weselu wszystkiepowędrowały do domów jej gości…

Dla Helen quilting to nie tylko sposób na relaks – traktuje go jako ważną częścią życia jej przodkiń. Jak wyjaśnia, zanim w amerykańskich domach pojawiły się radio i telewizja, amerykańskie kobiety regularnie spotykały się w domach sąsiadek, na ploteczki, poczęstunek – i wspólne szycie. Młoda dziewczyna przed zamążpójściem musiała takichkap uszyć trzynaście, dwanaście do użytku codziennego, a trzynasta– specjalny quilt panny młodej – od święta. Ta ostatnia musiała być wykonana szczególnie starannie:

każdykrzywy ścieg mógł oznaczać nieszczęście dla przyszłego związku. Helen wymienia przy tej okazji nazwy popularnych wzorów kap szytych dla nowej rodziny: Delectable Mountains (Piękne wzgórza), Steps to the Altar (Schody do ołtarza), Goose in the Pond (Gęś w stawie) czy Crazy Ann(Zwariowana Anka).

Jak wygładały? Oto Crazy Ann (https://scissortailquilting.com/quilt- block-library/crazy-ann-quilt-block/):

Wzór znany jako Crazy Ann:

Wzór znany jakoDrunkard’sPath (Ścieżka pijaka):

Wzór znany jako Goose in the Pond (Gęś w stawie; https://www.generations- quilt-patterns.com/goose-in-the-pond-quilt-block.html):

Wzór znany jako DoubleWedding Ring (Dwie obrączki):

Wzór znany jako Hunter’s Star (Gwiazda myśliwego)

„Kółko i krzyżyk”:

I tak doszliśmy do końca mojej opowieści o quiltingu. Pięknie dziękuję za uwagę i wszystkim Państwu życzę dużo zdrowia i pogody ducha.

Dorota Osuchowska

Rzeszów, 21.11.2020