R O C Z N I K P O L S K I E G O T O W A R Z Y S T W A G E O L O G I C Z N E G O A N N A L E S D E L A S O C l E T E G f i O L O G I Q U E D E P O L O G N E
T o m ( V o lu m e ) X X X V — 1966 Z e s z y t ( F a s c i c u l e ) 3 K r a k ó w 1966
MICHAŁ SZULCZEWSKI
K L A S Y F I K A C J A O N K O L I T Ó W *
Onkolitami nazyw am y nieprzytw ierdzone do dna zbiornika u tw o ry biosedym entacyjne powstałe w w yniku m echanicznej działalności sinic.
T radycyjna klasyfikacja onkolitów operowała nazwami łacińskimi, tw o
rzonym i na podobieństwo nazw biologicznych, które jednak w ostatnich czasach były powszechnie rozum iane jedynie jako „rodzaje” i „gatunki”
czysto formalne. O statnio B. W. L o g a n , R. R e z a k i R. N. G i n s b u r g (1964) zaproponowali nowy system oparty na kształcie i sposobie ułożenia tworzących je lamin. System ten operuje symbolami literowymi. Znale
zienie w wezulu (?) obrzeżenia Gór Świętokrzyskich onkolitów nowego ty p u zmusza do pew nej m odyfikacji tego systemu, aczkolwiek jego ogólne zasady z powodzeniem mogą być utrzym ane. O nkolity ogólnie w klasy
fikacji L o g a n a , R e z a k a i G i n s b u r g a były określone sym bo
lem SS (spheroidal structures) i przeciwstawione strom atolitom . W yróż
niono wśród nich następujące m odyfikacje:
SS — I: Inverted stacked hem ispheroids
— C: Concentrically stacked spheroids
— R: Randomly stacked hem ispheroids
Ponieważ onkolity bynajm niej nie muszą być kuliste, a nowo w prow a
dzony do klasyfikacji rodzaj z n a tu ry jest dyskoidalny, zaproponowano zm ianę ogólnego symbolu onkolitów z SS na DS (detached structures).
Oprócz wym ienionych rodzajów onkolitów (I, C, R) wprowadzono nową postać, określoną jako DS-L (lateraly growing), o ogólnym kształcie dys- koidalnym i laminach narastających w płaszczyznach bliskich równikowej.
Onkolity typu I, C oraz R zostały opisane przez L o g a n a , R e z a k a i G i n s b u r g a (op. cit.) z mórz współczesnych i każdem u z nich p rzy pisano określone znaczenie facjalne. W szystkie trzy typy onkolitów zna
lazły odpowiedniki w m ateriale kopalnym w kelow eju Villanyi na W ę
grzech ( R a d w a ń s k i i S z u l c z e w s k i , 1966). O nkolity typu L, cho
ciaż ukonstytuow ane na podstawie m ateriału kopąlnego, m ają również swój odpowiednik w śród onkolitów współczesnych w „algal biscuits”
opisanych przez D. M a w s o n a (1929) z w ybrzeży Australii.
WYKAZ LITERATURY REFERENCES
L o g a n B. W. , R e z a k R., G i n s b u r g R. N. (1964). Classification and en viron m ental significance of algal stromatolites. J. Geol., 72, No 1.
* Kom unikat w ygłoszony na zebraniu Sekcji Sedym entologicznej Pol. Tow. Geol.
20 IV 1966 r.
— 326 —
M a w s o n D. (1929), Som e South A ustralian algal lim estones in process of formation.
Geol. Soc. London Quart. J., 85, pt. 4.
R a d w a ń s k i A., S z u l c z e w s k i M. (1966), Jurassic strom atolites of the V illany M ountains (Southern Hungary). Ann. Univ. Sc. Budapestinensis, Sectio Geol.
(w druku).
