50 na 50. 50 ksiąŜek na 50-lecie Znaku
Przedstawiamy najlepszy przewodnik po świecie literatury.
Wybitni autorzy, waŜne dzieła. Te dobrze znane i te niesłusznie zapomniane.
Kultowe, prowokacyjne i refleksyjne.
Seria 50 na 50 to ksiąŜki, które po prostu trzeba znać.
Jaroslav Hašek
Losy dobrego Ŝołnierza Szwejka czasu wojny światowej
Powieść Haška w nowym przekładzie Antoniego Kroha.
Kiedy zamordowano arcyksięcia Ferdynanda, zmienił się porządek świata.
Jednak nic nie jest w stanie wstrząsnąć Józefem Szwejkiem na tyle, by zechciał zmienić porządek swojego Ŝycia.
„On nie podpalił chramu bogini w Efezie, jak uczynił to ów dureń
Herostrates, Ŝeby się dostać do gazet i czytanek szkolnych”.
Nie, Szwejk po prostu jest sobą.
Losy dobrego Ŝołnierza Szwejka czasu wojny światowej przetłumaczono dotąd na 55 języków. Doczekały się licznych ekranizacji i adaptacji scenicznych, a sam Józef Szwejk z antybohatera literackiego awansował na bohatera naszych czasów.
Anarchista z charakteru i zarazem dobry Ŝołnierz obdarzony wisielczym poczuciem humoru pokazał, Ŝe jedyną metodą walki z absurdem świata jest szyderstwo i kpina.
O nowym przekładzie powieści:
To nieprawdopodobne, Ŝe jedno z najwaŜniejszych dzieł światowej literatury było w Polsce znane pod błędnie przetłumaczonym tytułem. To nieprawdopodobne, Ŝe jej przekład zawierał tyle szkolnych błędów. Antoni Kroh - największy znawca Szwejka
i czeskiej kultury w Polsce, autor wybitnej ksiąŜki "O Szwejku i o nas", którą nazywam unikalnym "reportaŜem o powieści" - naprawił nam polskiego Szwejka.
MoŜna powiedzieć, Ŝe Antoni Kroh został doktorem tej ksiąŜki. I zapewniam: pacjent jest i zdrowszy, i naturalny, i piękniejszy.
Mariusz Szczygieł, reporter „Gazety Wyborczej”.
Kroh poszedł na rozumny kompromis - nie próbował na siłę sprowadzić czeszczyzny Haska do poziomu języka ulicy (klaruje zresztą rozsądnie we wstępie, na czym polega zasadnicza róŜnica między czeskim a polskim językiem potocznym), nie znęciła go teŜ, na szczęście, pokusa, by tekst archaizować. Potoczystemu tłumaczeniu - bardzo wiernemu oryginałowi - towarzyszą setki świetnie opracowanych przypisów. Mogę więc z przyjemnością oświadczyć: Szwejk dostał drugie Ŝycie, na które zresztą w pełni zasługiwał.
Piotr Kofta, „Dziennik Polska Europa Świat”
Jaroslav Hašek (1883–1923) – dziennikarz, felietonista i satyryk, Ŝołnierz o mało walecznym usposobieniu, bywalec knajp, urzędnik bankowy, poeta, anarchista, bolszewik – tak pokrótce wygląda biografia jednego z największych prozaików XX wieku. Trudno jednak oddzielić od niej liczne legendy i anegdoty, których twórcą był najczęściej sam Hašek. Autor opowiadań i humoresek zasłynął dzięki postaci rubasznego Szwejka, króla wszystkich kpiarzy. Losy dobrego Ŝołnierza Szwejka czasu wojny światowej powstawały jako powieść w odcinkach, publikowana na łamach jednego z czasopism. Przetłumaczona na 55 języków, doczekała się licznych ekranizacji i adaptacji scenicznych, a sam Józef Szwejk z antybohatera literackiego awansował na bohatera naszych czasów. Hasek, cesarz cyganerii, anarchista z charakteru obdarzony wisielczym poczuciem humoru, bohater i autor w jednym, pokazał, Ŝe jedyną metodą walki z absurdem świata jest szyderstwo i kpina.(trochę wyglądało ,Ŝe to Szejk jest cesarzem cyganerii)
JuŜ od najmłodszych lat przejawiał niechęć do ustabilizowanego Ŝycia porządnego mieszczucha oraz skłonność do anarchizmu i buntowania się przeciw wszystkiemu, czym sprawiał wiele kłopotów swojej rodzinie. Daleko mu było do pilnego ucznia i sumiennego studenta, został wydalony z gimnazjum, potem przerwał praktykę w drogerii, ukończył akademię handlową, ale nie kontynuował kariery urzędniczej. Brał udział w licznych zebraniach anarchistycznych, demonstracjach politycznych oraz w akcji Stronnictwa Umiarkowanego Postępu w Granicach Prawa, które było dość wyszukaną formą buntu przeciw politycznej rzeczywistości i wyrazem opozycji do mieszczańskiego społeczeństwa.
Hasek wybrał Ŝycie włóczęgi, samotnie podróŜował po Czechach, Morawach, Słowacji, Węgrzech i Galicji, utrzymując kontakt głównie z ludźmi z nizin społecznych, którzy potem stali się bohaterami jego ksiąŜek.
Jaroslav Hašek miał dar wnikliwej obserwacji otaczającej go rzeczywistości. W jego twórczości ujawniała się wraŜliwość na piękno kraju oraz umiejętność trafnego opisu Ŝycia społecznego. Satyry pełne były gorzkiej ironii, ośmieszał klerykalizm, szowinizm, mieszczańską filantropię i hipokryzję moralną.
Jego niepowtarzalny, przepełniony groteskowymi, absurdalnymi scenkami styl jest dowodem na niesamowite poczucie humoru autora.
Dzieła:
• Majowe okrzyki (Májové Výkriky, 1903)
• Galeria karykatur (Galerie karykatur, 1909)
• Kłopoty pana Wtedy (Utrpení pana Tenkráta, 1912)
• Dobry wojak Szwejk i inne osobliwe historyjki ( Dobrý voják Švejk a jiné podivné historky, 1912)
• Mój handel psami (Muj obchód se psy, 1915);
• Dobry wojak Szwejk w niewoli (Dobry vojak Svejk v zajeti, 1917)
• Przygody dobrego wojaka Szwejka podczas wojny światowej (Osudy dobrého vojáka Švejka za světové války, 1921-1923)
• Szczęśliwe gniazdko i inne humoreski (Šťastný domov a jiné humoresky, 1925)
• Historia Partii Umiarkowanego Postępu w Granicach Prawa (Politické a sociální dějiny strany mírného pokroku v mezích zákona, 1963)
• Moja spowiedź (Moje zpověď, 1968)
• Młynarz i jego córka (Větrný mlynář a jeho dcera, 1976) – sztuka kabaretowa.
Opinie:
Gdy inni dyszą Ŝądzą mordu, sprania po pysku, rozwodu, etc., etc., gdy po głowach huczy im stare jak świat pytanie: – Co robić? Na litość boską, co robić? – konsumenci Szwejka zachowują stoicki spokój. Oni wiedzą, Ŝe wystarczy sięgnąć po powieść Haszka, a rada na kłopoty się znajdzie. Na wszystkie kłopoty. Nie ma bowiem sytuacji – od posądzenia o zdradę stanu do niemoŜności spełniania obowiązków małŜeńskich – w której dobra rada skromnego ordynansa 11 kompanii marszowej nie okazała by się skuteczną i bezcenną.
Leszek Mazan Szwejk to sposób na Ŝycie. Cudowna egzemplifikacja słuszności filozofii niebieskich oczu kretyna, chroniącej od zawirowań historii (w wypadku Dobrego Wojaka od śmierci za Najjaśniejszego Pana i Jego Rodzinę), od gniewu aparatu ścigania, bezduszności urzędniczej, złych humorów szefa czy Ŝony.
Leszek Mazan Gdyby Szwejk Ŝył dziś, jak skomentowałby to, co się wokół nas dzieje?
Na pewno powiedziałby: Ogromnie lubię, gdy lud bałwanieje do kwadratu.
Leszek Mazan Przygody dobrego wojaka Szwejka to genialna powieść, która ukazuje absurdy wojny, śmiesznych hierarchii, tytułów, stosunków w wojsku – ale nie czeski charakter.
W tej ksiąŜce moŜna znaleźć akapity, z których wynika, Ŝe Szwejk jest wybitnie inteligentny, a jego postawa to świadoma ironia i sarkazm. Ale teŜ takie, które pokazują, Ŝe jest absolutnym kretynem. Co więcej, w Szwejku wszystkie narody są śmieszne. Nie wiem, czy na jej kartach znajdzie się jakiś sympatyczny Polak, śyd czy Węgier.
Vaclav Burian
Przygody dobrego wojaka Szwejka, który w swoich czasach były tylko „wulgarnym zbiorem anegdot", przeobraziły się w dzieło filozoficzne, choć przecieŜ nie zmieniono w nim ani linijki.
Mariusz Szczygieł, „GW DuŜy Format”
Dzielny wojak Szwejk, który powtarza dawną grę niewolnika Ezopa z jego panem, zyskuje więc trwałe znaczenie.
Czesław Miłosz O naszej Europie Są takie opowieści, których moŜemy słuchać bez końca. […] Piękną opowieść daje nam kapelan Otto Katz na kartach Przygód dobrego wojaka Szwejka. Pijany ów jegomość (Katz, nie Szwejk), transportowany do domu przez swego pucybuta, dzieli się z nim taką opowieścią: „W Budziejowicach był raz pewien dobosz, oŜenił się, a po roku umarł". Nie wiem, jak wy, ale ja mogę tego słuchać bez końca. Jest tu wszystko: muzyka, miłość i śmierć. Namiętności i marny koniec. A przy tym historyjka owa nie jest przegadana.
Mistrzostwo świata i proszę mi pokazać lepszą, to zaproszę na Złotego BaŜanta.
Jacek Kowalski,”GW”
Dla jednych Szwejk to konformista, dla innych jest typem doskonałego buntownika, idealnego szpiega w masce idioty. Szwejk nigdy by nie dosiadł konia i nie jechałby, wymachując szablą przeciwko czołgom, chętniej by się gdzieś ukrył. Ale nie był tchórzem.
Potrafił przeŜyć sadyzm przełoŜonych, więzienie, celę śmierci, zabijanie w okopach. Co więcej, nigdy się tym nie chwalił. A Jarosław Haszek? To dziwne, Ŝe mało kto wie o jego dobrowolnym wstąpieniu do wojska. Haszek nigdy nie zachowywał się jak konformista, bardzo ryzykował, zbiegł z frontu, nawet został abstynentem między bolszewikami i na trzeźwo redagował gazetę w Mongolii. Jak na wielkiego pijaka jest to wielce nonkonformistyczny wyczyn.
Jáchym Topol, „Newsweek”
Eurypides nie posunął się do tego, by uznać wojnę trojańską za komiczną. To zrobiła
powieść. Wojak Szwejk Haszka czuje się tak mało związany z celami wojny, Ŝe nawet ich nie podwaŜa; nie zna ich i nie stara się poznać. Wojna jest okropna, lecz on nie bierze jej powaŜnie. Nie bierze się powaŜnie tego, co nie ma sensu.
Milan Kundera, „Newsweek”
Doskonałe… Prawdopodobnie najśmieszniejsza powieść jaka kiedykolwiek została napisana.
George Monbiot, „The Guardian”
Virginia Woolf Flush
PrzełoŜyła Maria Ryć
Najbardziej zaskakująca ksiąŜka Wirginii Woolf.
Flush jest spanielem. Wyjątkowym spanielem. I głównym bohaterem ksiąŜki Virginii Woolf.
To przewrotna biografia psa i jego właścicielki, słynnej
dziewiętnastowiecznej brytyjskiej poetki, a takŜe historia wielkiego romansu pewnej ekscentrycznej pary z epoki wiktoriańskiej. Przede
wszystkim jednak to parodia typowych biografii.
Flush zrodził się z lektury listów miłosnych Elizabeth Barret i Roberta Browninga, choć zapewne niemały wpływ na ksiąŜkę miał równieŜ pies samej Virginii Woolf – prezent od ukochanej Vity Sackville-West.
Virginia Woolf (1882-1941) – jest uwaŜana za jedną z najwybitniejszych powieściopisarek modernizmu XX wieku. Jest autorką takich dzieł jak Pani Dalloway, Do latarni morskiej, Fal e czy Orlando.
Jej Ŝycie nie naleŜało do najszczęśliwszych. Parokrotnie przeŜywała cięŜkie załamania psychiczne, co stało się powodem jej przedwczesnej samobójczej śmierci, kiedy utopiła się w rzece Ouse. Pierwsze załamanie nerwowe przeŜyła po śmierci matki, a kilka lat później nie mogła poradzić sobie ze śmiercią swojego ojca, wielkiego pisarza, Lesliego Stephena. To właśnie ojcu autora zawdzięcza wprowadzenie w tajniki warsztatu pisarskiego. Po jego śmierci była molestowana seksualnie przez swojego starszego brata. Pod koniec 1904 roku pisywała recenzje do „ Guardiana”, a następnie do „Times Literary Suplement”. Pomimo antysemickich poglądów, wyszła za mąŜ za śyda – Leonarda Woolfa i razem postanowili zarabiać na Ŝycie pisarstwem i dziennikarstwem. W 1917 wydała kilka historyjek The Mark on the Wall i Kew Gardens. Woolf wydała kilka krótkich eksperymentalnych opowiadań takich jak Monday or Tuesday, a w 1922 r. wydano jej pierwszą eksperymentalną powieść Pokój Jakuba. W 1933 roku powstała fikcyjna biografia psa Elizabeth Barrett Browning Flush. Ostatnia napisana przez nią powieść Między aktami Woolf ukończyła tuŜ przed tragicznym samobójstwem w 1941 roku.
Twórczość:
Powieści:
• The Voyage Out (1915
• Night and Day (1919)
• Pokój Jakuba (Jacob's Room, 1920, wyd. polskie 2009)
• Pani Dalloway (Mrs Dalloway, 1925, wyd. polskie 1961)
• Do latarni morskiej (To the Lighthouse, 1927, wyd. polskie 1962)
• Orlando: biografia (Orlando: A Biography, 1928, wyd. polskie 1994)
• Fale (The Waves, 1931, wyd. polskie 1983)
• Flush: biografia (Flush: A Biography, 1933, wyd. polskie 1994)
• Lata (The Years, 1937, wyd. polskie 1958)
• Między aktami (Between the Acts, 1941, wyd. polskie 2008) Opowiadania
• Monday or Tuesday (1921)
• A Haunted House and Other Short Stories (1943)
• Dama w lustrze (wybór opowiadań ,Warszawa 2003) Utwory niepowieściowe
• Modern Fiction (1919)
• The Common Reader (1925)
• Własny pokój (A Room of One's Own, 1929, wyd. polskie 2002)
• The Second Common Reader (1933)
• Trzy gwinee (Three Guineas, 1938, wyd. polskie 2002)
• Roger Fry: A Biography (1940)
• The Death of the Moth and Other Essays (1942)
• The Moment and Other Essays (1948)
• Chwile istnienia (Moments of Being, wyd. pol. 2005) Opinie:
Czytelnik, który siadał do lektury z przesądami, powoli odrzucał powierzchowne etykietki:
wariatka, lesbijka, histeryczka. Zdawał sobie sprawę, Ŝe obcuje z autorką nieprzeciętną, która posiada zjawiskowy zestaw cech pozwalających jej opisywać świat głęboko i ironicznie, lekko i z powagą.
Wielbiciele Woolf wiedzieli, jak róŜnie potrafi pisać - precyzyjnie, naukowo, kiedy pisze eseje czy teksty krytyczne, zmysłowo i lirycznie, kiedy konstruuje powieści.
"Czemu ja nie mogę naleŜeć do publiczności i przyglądać się temu, co się dzieje na scenie;
zawsze muszę być osobno i przyglądać się publiczności" - pisała z goryczą.
Agnieszka Wolny-Hamało, „Gazeta Wyborcza”
Kiedy jednak czyta się prywatne pisma Woolf – odkrywa się w niej niesamowity głód rzeczywistości, zachwyt i zadziwienie światem, jego kolorami, fakturami, kształtami, dźwiękami, traktowanymi nierzadko abstrakcyjnie, nie jako dane i znane elementy oswojonej
rzeczywistości z przypisanymi jej gotowymi i ustalonymi walorami, ale jako materię sztuki, jako piękno czyste, które nie trwa długo, a jego znaczenia tworzą się wyłącznie w akcie obcowania, być moŜe na moment jedynie i tylko dla tego, kto doświadcza.
Najliryczniejsza nawet Virginia ma poczucie, Ŝe nie naleŜy do publiczności, Ŝe jednak stoi osobno i przygląda się równieŜ widzom, a więc i sobie.
Magda Heydel, „Tygodnik Powszechny”
Z powodu środowiska, z jakiego się wywodziła, Virginia Woolf jest teŜ czasem nazywana ciotką literatury angielskiej. Myślę, Ŝe najbardziej inspirujący jest w niej rys niezaleŜności.
NiezaleŜności od stereotypowej kobiecości i niezaleŜności od świata męŜczyzn. Jest u niej tematyka „kobieca", ale pokazana bez sentymentalizmu.
Magda Heydel, „Dziennik”
Virginia Woolf była kobietą-kwiatem; dziwną, delikatną rośliną jaka moŜe wyrosnąć chyba tylko w środowisku bez reszty literackim. Na jednej ze sławnego cyklu wystylizowanych fotografii G. C. Beresforda wygląda jak wróŜka, która przypadkiem zabłąkała się na nasz ponury padół.
Piotr Skórzyński, Polskie Radio Proza Virginii Woolf nie ma sobie równych. Jest niezwykle elegancka, pełna drobnych, lecz smacznych szczegółów.
Olga Sobolewska, „Metro”
Dzieła Virginii pojawiły się w tym okresie mojego Ŝycia, kiedy juŜ byłam w stanie je przyswoić. […] Teraz ją uwielbiam, szczególnie jej kruchość emocjonalną, błyskotliwość i sposób, w jaki łączą się w niej te cechy.
Nicole Kidman, w wywiadzie dla „Newsweek”
Jarosław Iwaszkiewicz Matka Joanna od aniołów
Historia opętania według Jarosława Iwaszkiewicza.
W klasztorze Urszulanek w Ludyniu dzieją się niepokojące rzeczy. Matkę przełoŜoną opętał szatan. Egzorcyzmy na zakonnicach nie przynoszą
rezultatu.
Uniesienie mistyczne? Obłęd?
Stłumiony erotyzm? A moŜe psychologiczna manipulacja, jak przynajmniej początkowo wydaje się Surynowi, zakonnikowi wysłanemu do klasztoru w celu zbadania sprawy.
Dochodzenie zaczyna jednak stopniowo przybierać niepokojący obrót.
Matkę Joannę od Aniołów cechują doskonały warsztat literacki, siła obrazu i misterna sieć zastawiona na czytelnika, który musi dokonać wyboru i opowiedzieć się po jednej ze stron: prawa do przeŜycia duchowego albo szaleństwa.
Sfery sacrum i profanum u Iwaszkiewicza tworzą historię o opętaniu.
Jarosław Iwaszkiewicz (1894 – 1980) – był jednym z najwybitniejszych prozaików, a takŜe poetą, dramaturgiem, eseistą i tłumaczem. Po śmierci ojca w 1902 r. wyjechał wraz z matką do Warszawy, jednak po kilku latach powrócił na Ukrainę, gdzie rozpoczął studia muzyczne i prawnicze. Był związany z grupą twórców skupionych wokół czasopisma „Pro arte et studio”, wszedł w skład grupy Pikador, ale powszechnie jest najbardziej kojarzony z towarzystwem skupionym wokół grupy poetyckiej Skamander, gdzie obok niego tworzyli Antoni Słonimski, Jan Lechoń, Julian Tuwim oraz Kazimierz Wierzyński. Przez dwa lata zajmował stanowisko redaktora naczelnego w poznańskim dwutygodniku „śycie Literackie”, a następnie był redaktorem tygodnika „Nowiny literackie”. Swoją prozę i poezję publikował w takich pismach jak „Odrodzenie”, „Przekrój”, „Kuźnica”, „Nowa kultura” czy „Przegląd kulturalny”, a Państwową Nagrodą Artystyczną I Stopnia był wyróŜniony trzykrotnie
Proza Iwaszkiewicza jest niezwykle róŜnorodna. Pomimo wierności tradycji literackiej, w jego spuściźnie są teŜ utwory w konwencji baśniowo – poetyckiej – jak Zenobia Palmura, Ucieczka do Bagdadu, Wieczór u Abdona,– w których poprzez zasadę kojarzenia przeciwieństw, nadaje wymiar filozoficznego uogólnienia losów postaci. Proza Iwaszkiewicza jest pełna intelektualno-moralnego niepokoju, jednakŜe dostrzec moŜna w niej takŜe przekonanie autora o istnieniu specyficznej siły w człowieku, która pomaga przy dokonywaniu etycznie dobrych wyborów, co moŜna zobaczyć w takich dziełach, jak Tatarak, Kochankowie z Marony, czy Sny.
Proza Iwaszkiewicza prezentuje game stylów i literackich konwencji. Jest znany z unowocześnienia formuły gatunkowej opowiadania, nadania nowego kształtu stylowi powieści historycznych i oŜywienia narracji epickiej, którą urozmaicił poprzez dodanie jej elementów refleksji i liryzmu.
Po śmierci otrzymał medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, a w jego rodzinnym domu powstało muzeum poświęcone Ŝyciu i twórczości wielkiego pisarza.
Twórczość:
Poezja
• Oktostychy (1919)
• Dionizje (1922)
• Kasydy zakończone siedmioma wierszami (proza poetycka i wiersze) (1925)
• Księga dnia i księga nocy. Poezje (1929)
• Powrót do Europy (1931)
• Lato 1932 (1933)
• Inne Ŝycie (1938)
• Wiersze wybrane (1946)
• Ody olimpijskie (1948)
• Warkocz jesieni i inne wiersze (1954)
• Ciemne ścieŜki (1957)
• Dzieła. Wiersze (1958)
• Jutro Ŝniwa (1963)
• Krągły rok (1967)
• Mapa pogody (1977)
Powieści, nowele i opowiadania
• Zenobia Palmura (powieść poetycka) – 1920
• Legendy i Demeter – 1921 (zawartość: Legenda o św. Merkurym Smoleńskim, Legenda o Baszcie św. Bazylego, Legenda o św. Balbinie Nieznanej, Gody jesienne, Demeter)
• Hilary, syn buchaltera (powieść) – 1923
• Siedem bogatych miast nieśmiertelnego Kościeja (proza poetycka) – 1924
• KsięŜyc wschodzi (powieść) – 1925
• PejzaŜe sentymentalne (opowiadania i felietony) – 1926 (zawartość: Przedmowa, Czytanie Sienkiewicza, Morze, Pod Howerlą, Jak się po Polsce jeździ samochodem, Dojazd do Zakopanego, Wieczór wigilijny, Wiosna w ParyŜu, Śnieg, Odwiedziny u Karola Ludwika Philippe, List o piesku naczelnika stacji Conegliano, Niebo, Muzyka gór, Sandomierz, Wiosna i wojny 1918, Poziomka, Ojczyzna Peyrola i Misillona, Ranek w Bois de Boulogne, Nocleg w górach)
• Zmowa męŜczyzn (powieść) – 1930
• Panny z Wilka (opowiadania) – 1932 (zawartość: Panny z Wilka, Brzezina)
• Czerwone tarcze (powieść) – 1934
• Młyn nad Utratą (opowiadania) – 1936 (zawartość: Nauczyciel, Młyn nad Utratą)
• Dwa opowiadania – 1938 (zawartość: Słońce w kuchni, Anna Grazzi)
• Pasje błędomierskie (powieść) – 1938
• Stara cegielnia. Młyn nad Lutynią (opowiadania) – 1946
• Nowa miłość i inne opowiadania – 1946 (zawartość: Nowa miłość, RóŜa, Zygfryd, Bitwa na równinie Sedgemoor, Matka Joanna od Aniołów)
• Nowele włoskie – 1947 (zawartość: Koronki weneckie I, Koronki weneckie II, Kongres we Florencji, Voci di Roma, Hotel Minerwa, Powrót Prozerpiny, Stracona noc)
• Wycieczka do Sandomierza (powieść dla młodzieŜy) – 1953
• Ucieczka Felka Okonia (opowiadania) – 1954
• Opowiadania. 1918–1953, t. I–II – 1954 (zawierają oprócz wcześniej drukowanych:
Przy moście, Śniadanie u Teodora, Ikar, Światła małego miasta, Cmentarz w Toporowie, Młyn nad Kamionną)
• Opowieści zasłyszane – 1954 (zawartość: Opowiadanie prowansalskie, Opowiadanie argentyńskie, Borsuk, Kwartet Mendelssohna, Opowiadanie z krainy Papuasów, Opowiadanie brazylijskie)
• Dzieła. Proza poetycka; Dzieła. Powieści, t. I–II; Dzieła. Opowiadania, t. I–II – 1958
• Tatarak i inne opowiadania – 1960 (zawartość: Dziewczyna i gołębie, Dzień sierpniowy, Opowiadanie szwajcarskie, Tatarak, Jadwiga (Dzień kwietniowy), Wiewiórka, Dzień listopadowy)
• Kochankowie z Marony (powieść) – 1961
• Sława i chwała (powieść), t. I – 1956; t. II – 1958; t. III – 1962
• Heydenreich. Cienie (opowiadania) – 1964
• O psach, kotach i diabłach (opowiadania) – 1968 (zawartość: Opowiadanie z psem, Opowiadanie z kotem, Wzlot, Kościół w Skaryszewie)
• Ogrody - 1974 Dramaty
• Kochankowie z Werony. Tragedia romantyczna w trzech aktach – 1929
• Lato w Nohant. Komedia w trzech aktach – 1937
• Maskarada. Melodramat w czterech aktach – 1939
• Odbudowa Błędomierza. Sztuka w trzech aktach – 1951
• Dzieła. Dramaty – 1958 Wspomnienia
• KsiąŜka o Sycylii – 1956
• KsiąŜka moich wspomnień – 1957
• Gniazdo łabędzi. Szkice z Danii – 1962 Recenzje, opinie:
Nasycone atmosferą mrocznego mistycyzmu i niesamowitości opowiadanie Jarosława Iwaszkiewicza Matka Joanna od Aniołów jest przede wszystkim subtelną analizą ludzkich uczuć.
Janusz R. Kowalczyk W noweli Iwaszkiewicza zainteresowała mnie sprawa, która jest bardzo bliska nam
wszystkim: sprawa uczuć. To jest film o naturze człowieka. Mimo bardzo specyficznego doboru postaci i realiów rozgrywa się w filmie konflikt uczuć ludzi w habitach o psychice ludzi bez habitów.
Jerzy Kawalerowicz
