Małgorzata Cieślak
Brzeski, gm. Klwów, woj. radomskie,
St. 2, AZP 70-62/2
Informator Archeologiczny : badania 24, 55-56
O kres w p ływ ó w rzy m sk ich
I Biskupice, gm. Brwinów woj. w arszawskie patrz okres lateński
M uzeum Archeologiczne w K rako wie — K onserw ator Zabytków Ar- cheologicznych woj, krakowskiego. B adania prowadzili m gr mgr R. Nagltk 1 Tomasz W ichman. Finansowa! K onserw ator Zabytków Archeologicznych woj. krakowskiego. Drugi se zon b ad ań . O sada grupy tynieckiej, k ultury przeworskiej z wczesnego i późnego okresu wpływów rzym skich, kultu ry trzcinieckiej 1 łużyckiej z epoki brązu i okresu halsztackiego.
Przeprowadzono b ad a n ia sondażowe na stanow iskach 2 i 14 położonych n a lewobrzeżnej terasie Szreniawy, w bezpośrednim sąsiedztwie stanow iska 5. n a którym kontynuow ano b a d a n ia rozpoczęte w 1989 r.
W sondażach n a Stan. 2 i 14 nie natrafiono na pozostałości w arstwy kulturow ej, a znale ziono jedynie kilkanaście fragmentów ceram iki z epoki brązu i okresu wpływów rzym skich.
Na stanow isku 5 w ykonano 3 wykopy sondażowe: III (6 m1), wykop IV (5 rrr), V (5 ms) oraz ponownie odkopano i pogłębiono do poziomu calca wykopy I i II.
W w ykopach I i III oraz II 1 IV, usytuow anych w zachodniej części stanow iska, zaobserw o w ano zbliżony u kład naw arstw ień. Ich m iąższość sięgała 190-220 cm. Łącznie, w ich obrębie, odkryto 68 obiektów archeologicznych w tym 43 jam y posłupowe, 6 ja m zasobowych oraz poziomy użytkowe dwóch, częściowo odsłoniętych, budynków w czesnorzym skich. W iększość Jam po słupowych zw iązanych i est z wczesno- i póżnorzym skim osadnictwem . Jed y n ie kilka z nich należy łączyć z o sadą kultu ry trzcinieckiej I łużyckiej, podobnie ja k odkryte dolne partie sześciu, trapezow atych w przekroju ja m zasobowych, W jednej ss nich (ob. 77) znaleziono duży fragm ent wazy datowaney n a Ш epoid brązu.
Łącznie odkryto ok. 3600 fragmentów ceram iki k u ltu iy przeworskiej, łużyckiej i trzciniec kiej oraz 6 przęślików. W obiektach datow anych n a epokę brązu znaleziono m .in. brązowy haczyk n a ryby, szklany paciorek (ob. 65) i kościaną szpilę (ob. 50). N atom iast w naw arstw ie n iach zw iązanych z ob. 40 natrafiono na brązową zapinkę typu A 68 z widocznymi śladam i napraw iania, datow aną n a fazę Bi okresu wpływów rzymskich.
Wykop V wytyczono we w schodniej części stanow iska.
Poniżej 35-40 cm w arstwy ornej zaobserwowano b ru n atn o c za rn ą w arstw ę kulturow ą sięgającą do głębokości 110 cm, w której obrębie wydzielono 5 obiektów: 2 ja m y posłupowe o średnicy 40-45 cm, 2 owalne jam y o nieustalonej funkcji oraz dwumetrowej szerokości p as polepy konstrukcyjnej biegnący z południowego-wschodu w kieru n k u północno-zachodnim . W arstwa ta o miąższości około 10 cm, stanow i prawdopodobnie fragm ent zasypiska dużego obiektu o charakterze gospodarczym lub mieszkalnym , którego je d n a k kształt i funkcję będą mogły określić dalsze badania. Obiekt ten m ożna datować na młodszy okres przedrzym ski.
Pozyskany w trakcie eksploracji m aterial zabytkowy (752 fr. ceramiki) stanow iła głównie ceram ika z młodszego okresu przed rzymskiego (o silnie profilowanych kraw ędziach wylewów) oraz z wczesnego okresu wpływów rzym skich. Materiały późnorzymskie (w tym d uże fragmenty toczonych naczyń odm iany gładkiej, naczyń zasobowych itp.) występowały w górnych p artiach naw arstw ień (do około 60 cm). Znaleziono również kilka fragmentów celtyckich naczyń grafito wych. Nieliczne jedynie fragm enty ceram iki oraz 3 wyroby krzem ienne m ożna datow ać na epokę b rą z u .
Wyniki prac w obrębie wykopu V skłaniają do w niosku, iż dalsze b ad a n ia n a stanow isku 5 w Bobinie winny koncentrow ać się w jego w schodniej partii.
Badania będą kontynuowane.
I Bocheń, gm. Łowicz woj, skierniewickie St. 1 patrz w czesne średniowiecze
Bobin, gro. Proszow ice woj. k r a k o w sk ie S t. 2 , 5 i 14 AZP 1 0 0 -6 1 /3 , 6. 15________
Brzeski, gm. Klwów woj. ra d om sk ie S t. 2 AZP 7 0 - 6 2 /2
M uzeum Okręgowe w Radomiu
B adania prowadziła m gr M ałgorzata Cieślak. Finansowa! WKZ w R ado m iu. Piąty sezon badań. Cm entarzysko ciałopalne z okresu wpływów rzym skich, ślady osadnictw a ze starszej epoki kam ienia, neolitycznego, k ultu ry trzcinieckiej, osada kultury łużyckiej.
56 Okres w ptyuiów rzym skich
przyczyniło się do częściowego uszkodzenia obiektów. Zniszczenie powoduje również eksploa tacja piasku.
Pod częściowo zniszczonym hu m u sem w ystąpiła w arstw a ciałopalenia (grubości) 10-20 cm zajm ująca większość zbadanego obszaru. Zawierała dużą ilość zabytków tw orzących niejedno krotnie dość w yraźne skupiska. Poza przepalonymi kośćmi i fragm entam i naczyń odkryto 2 fragm enty szpil kościanych. 3 fragm enty grzebieni, 2 przęśliki dwustożkowate, 4 fragm enty osełki z piaskow ca, żelazny wisiorek wiaderkowaty, 2 brązowe bierki do gry (?}, pókuliste, p u ste w śro d k u (średnice 2,8; 3.6 cm) oraz fragm enty bliżej nieokreślonych przedmiotów żelaznych i brązowych.
W obrębie w arstwy ciałopalenia wyodrębniono 3 sk u p isk a przepalonych kości i ceram iki oraz 2 paleniska. Obok lub bezpośrednio pod w arstw ą odkryto 17 grobów: 2 popielnicowe. 15 Jamowych oraz du żą ja m ę nie zaw ierającą m ateriału zabytkowego (obiekt z osady kultury łużyckiej).
Najwięcej zabytków dostarczył obiekt 65 — popielnicowy grób wojownika, n a który składały się: popielnica — bogato zdobiona waza n a nóżce, o wyświecanych pow ierzchniach barw y czarnej, zaw ierająca poza kośćmi przemieszanymi z węglem drzewnym brązową zapinkę grupy A.VI, fragm ent brązowego okucia końca p a s a zakończonego kółeczkiem z guzkiem , 2 fragm enty ni tu um b a i d robne części przedmiotów żelaznych i brązowych. W Jam ie grobu wystąpiły: drugi fragm ent okucia końca pasa, rytualnie zwinięty miecz obosieczny, 2 groty oszczepów (jeden bogato zdobiony u n asad y tulel], um bo J . 7a 2 odm iany Liany, mlecz o niewyodrębnlonych. trójkątnych płytkach, stopiona brązowa zapinka, prawdopodobnie kuszo w ata. nóż o obustronnie wyodrębnionym trzpieniu, osełka z piaskowca, stopione fragmenty brązów, nożyce oraz duże fragm enty przepalonych naczyń m.in. czarki i wazy n a nóżce. Zespól je s t datow any n a C la.
W yposażenie pozostałych obiektów było ubogie, w drugim grobie popielnicowym nie odkry to m ateriału pozaceramicznego, w pochówkach jam ow ych wystąpiły pojedyńcze zabytki m.in. brązowe szczypce higfeniczne, Jednodzielna sprzączka półkolista, żelazny nożyk o obu stro n n ie wyodrębnionym trzpieniu, fragm ent klam erki esowatej, wisiorek wiaderkowaty, zapinka po ch o d n a od silnie profilowanych dat. B2 -C 1 .
Ze zniszczonych obiektów pochodzą m .in. zapinki: brązowa A.41 dat. B 2 /C 1 , żelazna A. 158 dat. B 2 /C I-D, fragm ent praw dopodobnie fibuli A. 132. a także żelazna ostroga I grupy Godlow- sldego dat. B 2/C 1, prostokątny nóż-hebel.
Na stanow isku w ystąpiła również ceram ika k ultury łużyckiej, tj, trzcinieckiej, k u ltu ry ceram iki grzebykowo-dołkowej oraz rdzenie, wiórki 1 odłupki z pracowni paleolitycznej.
M ateriały oraz dokum entacja z badań znajdują się w Muzeum Okręgowym w Radomiu.
Badania na stanow isku będą kontynuowane.
Brzezie, gm. Pleszew woj. kaliskie St. 29 patrz okres halsztacki C harłupia Mała. St. 8, woj. sieradzkie patrz okres lateński Cyców, woj. chełm skie patrz okres lateński
B iu ro N a u k o w o -K o n se rw a to rsk ie w W arszawie
B adania prowadziła mgr Maria Kulislewicz-Kublelas w raz z m gr M ar kiem Czarneckim . Finansow ał Wojewódzki K onserw ator Zabytków. Trzeci sezon badań. Cm entarzysko k ultu ry przeworskiej z okresu wpły wów rzym skich oraz ślady osadnictw a starożytnego (k u ltu ra am for kulistych, k u ltu ra łużycka).
K ontynuow ano b ad a n ia ratow nicze z la t 1988-1989. Przebadano obszar o powierzchni 250 rrr, dążąc do rozpoznania cm entarzyska w środkowej i południowo-w schodniej części. Odkryto i w yeksplorowano 37 obiektów. Wśród nich 34 pochodziło z okresu wpływów rzym s kich, a 3 z neolitu.
O biekty kultu ry przeworskiej reprezentuje: 13 grobów popielnicowych, 6 jam ow ych oraz 15 0 nieokreślonym charakterze, niektóre z nich stanow ią d n a pochówków zniszczonych przez głęboką orkę i wkopy współczesne. W yposażenie większości ogranicza się do kilku ułam ków ceram ik! 1 nielicznych przepalonych kości.
W brązowych i brunatno-brązow ych w ypełniskach ja m pochówków Jamowych oprócz prze palonych kości znajdow ane były ułam ki ceram iki, elem enty uzbrojenia, fragm enty zapinek 1 o kuć żelaznych. Do ciekawszych należy grób 62, zawierał silnie zniszczone urn bo, zapewne typu J 7 a oraz im acz z wyodrębnionymi płytkam i. Cały zespół datować m ożna na w czesną fazę późnego okresu rzymskiego.
W yposażenie grobów popielnicowych było bardziej zróżnicowane. Ich jam y o zarysach owalnych, często nieregularnych — rozwleczonych przez orkę i w ypełniskacn b ru n atn y c h lub sz aro -b ru n atn y ch zawierały przedm ioty metalowe, m.in. zapinki typu A VI z podw iniętą nóżką, kuszo w ate, brązowe zapinki pochodne od silnie profilowanych oraz fragm enty różnych typów
C z ą stk ó w P o lsk i, gm . C zo s n ó w w o j . w a r s z a w s k i e AZP 5 3 - 6 4 /4 6 ______________
