Komunikat PAP: RPO: zażalenie na zatrzymanie nieżyjącej już osoby powinno być możliwe – 29 lutego 2008 r.
29.02.2008 17:33
29.2.Katowice (PAP) - Następcy prawni osoby zmarłej w trakcie zatrzymania powinni mieć prawo do zażalenia na nie - uważa Rzecznik Praw Obywatelskich. Na tle sprawy Barbary Blidy proponuje on ministrowi sprawiedliwości zmianę przepisów.
Umarzając sprawę zażalenia na zatrzymanie Blidy, katowicki sąd uznał, że nie można oceniać zasadności zatrzymania osoby, która już nie żyje.
Następcy prawni osoby, która zmarła w trakcie zatrzymania, powinni mieć możliwość uruchomienia kontroli sądowej tej formy pozbawienia wolności - napisał Janusz Kochanowski w piśmie do ministra Zbigniewa Ćwiąkalskiego, które w piątek otrzymała PAP. RPO zwrócił się do ministra o przeanalizowanie sprawy i rozważenie, czy można zmienić przepisy Kodeksu postępowania karnego, regulujące te kwestie.
Problem prawny powstał przy rozpatrywaniu zażalenia na zatrzymanie b. posłanki SLD Barbary Blidy, która zastrzeliła się 25 kwietnia ubiegłego roku, gdy na polecenie prokuratury funkcjonariusze ABW wkroczyli do jej domu.
W październiku ubiegłego roku katowicki sąd rejonowy, który rozpoznawał zażalenia na zatrzymanie Blidy, nie wypowiedział się, czy było ono zasadne, czy też nie. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, nie można oceniać zasadności zatrzymania osoby, która już nie żyje - tak uzasadnił sąd swoją decyzję.
RPO zwraca uwagę, że Konstytucja daje każdemu pozbawionemu wolności nie na podstawie wyroku sądowego możliwość odwołania się od tej decyzji. W ocenie RPO takie odwołanie powinno być możliwe także wtedy, gdy osoba zatrzymana nie może samodzielnie lub z pomocą pełnomocnika złożyć zażalenia.
Rzecznik przyznał, że przepisy regulujące te kwestie mogą być interpretowane w taki sposób, jaki dokonał tego katowicki sąd - że śmierć zatrzymanej osoby uniemożliwia rozpoznanie zażalenia, natomiast bliscy nie mogą składać zażalenia w sytuacji, gdy zatrzymana osoba zmarła podczas lub w wyniku podejmowanych wobec niej działań.
"Powołany przepis konstytucyjny należy rozumieć szeroko, jako generalną zasadę kontroli sądowej nad pozbawieniem wolności nie na podstawie wyroku sądowego. W tym sensie uruchomienie takiej kontroli powinno być możliwe także wtedy, gdy osoba zatrzymana nie może samodzielnie lub nawet z pomocą pełnomocnika złożyć zażalenia" - uważa Kochanowski.
Szczególnym przypadkiem - dodał - jest sytuacja, gdy zatrzymany umiera w trakcie zatrzymania. Z punktu widzenia Konstytucji wątpliwości budzi pozbawienie najbliższych prawa do wszczęcia procedury sądowej w tej sprawie - podkreślił RPO.
"Przedstawiając powyższe rozważania zwracam się z uprzejmą prośbą do pana ministra o przeanalizowanie problemu i rozważenie możliwości podjęcia działań legislacyjnych mających na celu wprowadzenie do Kodeksu postępowania karnego zmian, które: po pierwsze - umożliwiłyby następcom prawnym zatrzymanego, zmarłego w toku zatrzymania, uruchomienie kontroli sądowej tej formy pozbawienia wolności oraz po drugie - wyłączyły możliwość umorzenia postępowania w przedmiocie zażalenia na zatrzymanie ze względu na śmierć podejrzanego, pozostawiając decyzje, co do ewentualnego dalszego toku tego postępowania jego następcom prawnym" - napisał RPO.(PAP)
kon/ dom/ sta/ wkr/ mhr/
