Łążyńska Wanda

1

SPIS ZAWARTOŚCI TECZKI — .. Ł f y . y \ 0 £ V - f L . \ W ,

... Z S J % :j S K . 1/1. ^{R elacja —}

I/2. D o ku m e n ty (sensu stricto) d o ty c z ą c e o so b y relatora

I/3. Inne m a te ria ły d o k u m e n ta cyjn e d o ty c z ą c e o soby re latora

II. M ate ria ły uzu p e łn ia ją ce relację [ /

S

111/1

V

III/2 - M ate ria ły dotyczące o g ó ln ie o kre su sp rze d 1939 r.

III/3 - M ate ria ły dotyczące o g ó ln ie o kre su o k u p a c ji (1 9 3 9 -1 9 4 5 )

III/4 - M ate ria ły dotyczące o g ó ln ie o kre su po 1945 r.

III/5 - in n e ... —

IV. K o re sp o n d e n cja —

V. N a zw iskow e karty in fo rm a cyjn e V

VI. F o tografie ( f * * R j )

2

3

4

5

6

] KARTA R

Członka

L .rej WAR3 ZA.7JSK0-B IA.ŁCS TOCKIE J

M h h

Wpisany na listę członkpw Izby L .^ .B .

drda I Ź J Ś L J M ^ - t t l j ..

l) Imię i nazwisko (w/g ksiąg ludności)____ ___________ .^ł Ł___

2) Miejsce i data urodzenia....^ ■-L u-Łt o d U i u u o c n o . ci. .„... ... -(C t'h> Wj. ...„..z... .. ...jfe..._

- 3) Obywa t e 1 s two___

4^ Narodowość...

5) Dyplom L ek arsk i: ( ja k i,s k ą d i z j a k ie j d a ty ,e w .n o s try fik a c ja )... ...Łs

..luU...- u u ^ f i u ^ r... JtL_ h i ... 5t>. y/ . 3 .../ ____ ________________ __

6) Jednoroczna p raktyka s z p ita ln a ( s z p ita le i d a ta )___ /V ... ...

^ k ł t ^ ...

7) Zaświadczenie o upraw nieniu do wykonywania p ra k ty k i__ ;______ __ ____________ ____ _______

a) s t a ł e (władze wydające, da t a wydania i li o zba) fe&tyJAf j i / fófd*. tu

b) czasowe (władze w y d ające,d ata i lic z b a ,te rm in upraw nienia i powód wydania)___________

8) S pecjalność __... ... ...J , J . . .’.________ _____

9) Główne £ródła dochodu , JU^ą...

f f U ^ V J ś z ______

10) M iejsce zam ieszkania: i wyKonywanie prakęyki le k a rs k ie j \p o w ia t,m ie jsc o w o ść ,u lic a ITr.domu') ___łs& & 4d< & ../ j * h ___________ ___ __ _-______ :...

1 1 ) Data o s ie d le n ia te r a ź n ie js z e g o ___^{/ t -} ...^. 4 P .& P ..K ,.___ ____ ____________________

12) Poprzednie miejsce zamieszkania i czas pobytu tamże___Ć3J..-__ ___________

13) Stosunek do służby wojskowej.

14) Frzebyte choroby uodporniające ... --- --- 15) Stan rodzinny: (imię i nazw.pan.żony, imiona dzieci i data urodzenia,czy żona lub najbliż­

si członkowie rodziny są 1 ekarzami) / p^ sO ciA /Z . J^._...<£jl<U£)L„- ^—

16) Posiadane uprawnienia do emerytury państwowej lub społećznej.-— ---

17) (pożądane) . Krótki. życiorys oraz ewent.spi3 prac noukowych

fcsf / gl-u f d x f fiu . ć^T_/^. -r *U..Ą_^/ ,-___ f A Z S jfrćf... y yJL&Lu-^..- Ody/f c u u ..>r j y (LcrfTU isu f\J ; ... / 9 __ .

b l o u u /U*. M y k • __... J ^ U 'J y

s p i / y C i m o / t y s f A i . K r

Data . s f j r W s / f f t r ^{, Podpis}

7

ebogen zur erstmaligen Meldung der Heilberufe.

Kwestionariusz dla pierwszego zgłoszenia zawodów leczniczych.

/

} im Sinne dieser Meldung sind: Arzte, Apotheker, Zahnarzte, Dentisten mitJ3erechtigung die selbstandige

x o b e jm u je n a s tę p u ją c e z a w o d y le c z n ic z e : L e k a rz y , a p t e k a r z y , d e n t y s t ó w , u p r a w n io n y c h te c h n ik ó w d e n l j s ty g ź n y c h , n ie u p r a w n io n y c h te c h n ik ó w d e n ty s ty c z n y c h ,

mszuiiben, Zahntechniker ohne Berechtigung die selbstandige Praxis auszuiiben, Feldschere, Hebammen,

>olożnych. p ie lę g n i a r z y , p ie lę g n ia r k i, m a s a ż y s tó w , m a s a ż y s tk i, p o m o c n ik ó w a m b u f iito r y jn y c h . la b o m n tk i, d e z y n fe k to r ó w .

lpfleger, Krankenpflegerinnen, Krankenschwestern, Masseure und Masseusen, Sprechstundenhilfen, Labo-

■n, Desinfektoren. '... ---

Fragebogen miissen gewissenhaft und sorgfaltig ausgefiillt und deutlich geschrieben werden. Yor der Aus-

iio n a r iu s z w in ie n b y d w y p e łn io n y c z y te ln ie i z g o d n ie z p r a w d ą . P rz e d w y p e łn ie n ie m n a le ż y o d c z y ta ć w s z y s tk ie p y ta n ia .

sind zunachst samtliche Fragen zu lesen. --- -

undheitskammer des Distrikts: a r³²

Z d ro w ia D y s t r y k tu : J

ushauptmannschaft:

s tw o O k r ę g o w e : , < a n Ż a . ’ T . i - ,* O i U d f l i %

iis:

a l : ... n - r a a s w r - r i r i i j a T i ł - a

des Heilberufes:

’.aj z a w o d u le c z n ic z e g o :

-nilienname (bei Frauen auch Geburtsname):

v isk o ( u k o b ie t z a m ę ż n y c h , n a z w is k o p a n i e ń s k ie ) : ,

y n s k a rname (Rufnamen unterstreichen):

(g łó w n e im ię p o d k r e ś lić ) * f i X V i Q i* J ^

ndiger Wohnort und Wohnung:

* m ie js c e z a m ie s z k a n ia (u l. n r d o m u i m ie s z k .) : i \ f . ' „ H U S S a 1 " ^ ' T « 2 X

ixisstelle bezw. Arbeitsstatte: j.ar-gsr-y/a

sce w y k o n y w a n ia z a w o d u :

bei selbstiindigen Heilberufen Praxisstelle:

p rzv z a w o d a c h s a m o d z ie ln y c h m ie js c e w y k o n y w . p r a k t y k i : ^ Z * 2* ? ' i

bei angestellten Heilberufen Arbeitsstatte (Arbeitgeber, Krankenhaus, Klinik usw.):

p rzy z a w o d a c h n ie s a m o d z ie ln y c h m ie js c e p r a c y (p r a c o d a w c a , s z p it a l i t. p . ) : K i i f l i “C Z l ' J l O T 7 * 2 1

itm atanschrift: < i a r a z o w a

s c e p r z y n a le ż n o ś c i:

g, Monat und Jahr der Geburt: __ _ ...

•n. m ie s ią c i ro k u r o d z e n i a : 5 . T T . i g C 8 r . 'X i j , 7 w ‘...

b u r t s o r t : ... K l i i w ... . / S z u j a / ... ...- ...

s c e u r o d z e n i a : P o w rn t.

id Sie ledig, verh., verwitwet, geschieden?

i (w o ln y , i o n a t y , o w d o w ia ły , e w e n t u a ln ie r o z w ie d z io n y ) : U i S Z a n ę ^ f l a

■r Ehefrau a) Madchenname: b) Geburtsdatum:

a a) N a z w is k o p a n i e ń s k ie : ... ... *>) d a ta u r o d z e n ia :

hl und Geburtsjahr der Kinder (die-Verstorbenen in Klammern):

ć i w iek d z ie c i (z m a rłe w y m ie n ić w n a w ia s ie ) :

--- 2. 8.

•ligioses Bekenntnis:

z n a n ie r e l ig ij n e : t O l i O k i O

aatsangehorigkeit am 1. 9. 1939: ,

y n a le ż n o ś ć p a ń s tw o w a w d n iu 1. 9. 1939:

8

9

es A n gefragten :

O g ła szając e g o s i ę :

f3Vatersvater:

O jciec o jca

Vatersmutter:

M a tk a o jc a

Name

N a z w is k o

Yorname

Im ię

Konf.

W y z n a n ie

Volkstum

N a ro d o w o ść

'" Ł ą ż y ń s ii...

Tokarzew ska

W l i i c a a t y A u r e l j a

Rzym ako-kat*

R zym sk o-k at.

P o ls k a

“ ater:...G u s ta w ... R z y r a a k o - k a t. P o l s k a L e s z c z y ń s k a K le m e n ty n a R z y m s k o - k a t. P o l s k a Muttersmutter:

M a tk a m a tk i

b) seiner Ehefrau:

J e g o ż o n y :

Vatersvater:

O jciec o jc a

Vatersmutter:

M a tk a ojca

Muttersvater:

O jciec m a tk i

Muttersmutter:

M a tk a m a tk i

Name

N a z w isk o

Vorname

Im ię

Koni.

W y z n a n ie

Volkstum.

N a ro d o w o ść

Wann (Tag, Monat, Jahr) und wo haben Sie Ihre Priifung abgelegt?

K ie d y (d zień , m ie s ią c , ro k ) i g d z ie z ło ż y ł P a n s w o je e g z a m in y ?

3. Genaues Datum der Berechtigungserteilung:

D o k ła d n a d a t a o tr z y m a n ia u p r a w n ie n i a d la w y k o n y w a n ia z a w o d u

3 0 .V r .- 1 9 3 3 r .

4. Ort der Berechtigungserteilung: iia rg z a w a

M iejsc o w o ść, g d z ie o tr z y m a ł P a n to u p r a w n i e n i e :

5. Falls Berechtigung im Ausland erworben: Haben Sie die Genehmigung zur Ausiibung Ihres Heilberufes inner-

J e ż e li u p ra w n ie n ie d o w y k o n y w a n ia z a w o d u o tr z y m a n o z a s rra n ic ą : C z y m a P a n z e z w o le n ie n a w y k o n y w a n ie z a w o d u w P o ls c e ?

halb Polens?

Datum

D a ta :

und Aktenzeichen des Ministeriums:

i z n a k a k t u M in is te rs tw a :

5. Wann und an welcher Ausbildungsanstalt haben Sie Ihren Heilberuf erlernt?_ ¹⁹²⁷- l ? ³³r ,

K ie d y i w ja k im z a k ła d z ie k s z ta łc i ł s ię P a n w s w y m z a w o d z ie : U n i w e r s y t e t , S r S Z B V . l S k i

7. Sind Sie friiher im Dienst des Staates, der Lander und Gemeinden, der Wehrmacht cder in ihren Berufs-

C zy b y ł P a n p r z e d ty m w s łu ż b ie p a ń s tw o w e j, s a m o r z ą d o w e j, w o js k o w e j, w ja k ic h o rg a n iz a c ja c h z a w o d o w y c h b y ł P a n c z y n n y m , lu b cz y p r a c o w a ł P a n u rz ę d o w e

organisationen hauptamtlich tatig gewesen?

w s w o ic h z a w o d o w y c h o r g a n i z a c j a c h ?

N ie In welcher Eigenschaft?

W ja k im c h a ra k te r z e :

8. Haben Sie eine besondere Priifung abgelegt?

C zy m a P a n s p e c ja ln y e g z a m i n ? N i e

trben Sie Ihren Heilberuf aus?

C zy w y k o n u je P a n sw ó j z a w ó d le c z n ic z y ? t a k

:0. Ist Ihnen die Ausiibung Ihres Heilberufes verboten?

C zy z o s ta ło P a n u o d e b r a n e p r a w o w y k o n y w a n ia z a w o d u ?

n ie

!1.

>9

a l e

Haben Sie auf die Ausiibung Ihres Heilberufes verzichtet?

C zy z re z y g n o w a ł P a n z p r a w a w y k o n y w a n ia s w e g o z a w o d u ?

(Ein Verzicht ist der Gesundheitskammer Krakau schriftlich anzuzeigen).

(R e z y g n a c ję n a le ż y w n ie ś ć p is e m n ie d o G e s u n d h e its k a m m e r w K ra k o w ie ).

Haben Sie am Weltkriege 1914—1918 teilgenommen?

C zy b r a ł P a n u d z ia ł w w o jn ie ś w ia to w e j 1914-1918?

In der Wehrmacht welchen Staates?

W ja k ie j a r m ii?

23. a) Haben Sie der polnischen Wehrmacht angehort?

C zy n a le ż a ł P a n d o a r m ii p o la k ie j ?

n i e

Damaliger Dientsgrad?

Ó w c z e sn y s to p ie ń w o js k o w y ?

a l e

V-v/‘

10

^etzter Dienstgrad in derselben?

i’ O s ta tn i s to p ie ń w o js k o w y w t e jż e ? . J. l t

id Sie Kriegsbeschadigter?

j e s t P a n in w a lid ą w o je n n y m ?

johe der Erwerbsminderung in %:

['W y s o k o ś ć s t r a t z a ro b k o w y c h w o|0

B e z ie h e n Sie eine Rente ^{od er} Pension?

C zy p o b ie r a P a n r e n t ę a lb o e m e r y tu r ę ?

Besitzen Sie Anerkennung fur ein Sonderfach? ¹

C zy p r z y z n a n o P a n u t y t u ł s p e c j a li s t y ? . ... ... *... ...

Welches Fach? Seit wann?

J a ltn s p e c j a ln o ś ć ? ... O d k i e d y ?

26. Wann haben Sie sich zur Ausubung Ihres Heilberufes niedergelassen?

K ie d y s ię P a n o sie d lił c e le m w y k o n y w a n ia sw e g o z a w o d u ? ....1 5 3 3 r .

Besitzen Sie eine Heilanstalt? jj£e wo?

C zy p o s ia d a P a n z a k ła d le c z n ic z y ? g d z ie

Wer ist Eigentumer der Anstalt?

K to je s t w ła ś c ic ie le m z a k ła d u ?

27. Sind Sie nebenamtlich tatig? In wełcher Eigenschaft?

C zy z a jm u je P a n je s z c z e inD e s ta n o w is k o ? W ja k im c h a r a k t e r z e ?

28. Sind Sie bei einer Sozialversicherungsanstalt angestellt? n i e

C zy je s t P a n z a t r u d n io n y w Z a k ła d z ie U b e z p ie c z e ń S p o łe c z n y c h ?

Bei welcher?

W ja k im ?

29. Sind Sie bei einer Knappschaft angestellt?

C zy P a n je s t z a tr u d n io n y w S p ó łce B r a c k ie j?

30. Sind Sie ais Beamter angestellt?

C zy ie s t P a n z a tr u d n io n y ja k o u r z ę d n i k ? ...n i e ... ......

Bei welcher Behorde? Dienstbezeichnung:

W ja k im u r z ę d z i e ? S to p ie ń s łu ż b o w y ?

Cben Sie neben der Beamtentatigkeit noch privat Ihren Heilberuf aus?

C zy o b o k c z y n n o ś c i u r z ę d o w y c h w y k o n u je P a n sw ó j z a w ó d p r y w a tn i e ?

ni®

Cben Sie Lehrtatigkeit aus? Welcher Art? p p a a e Ł „ * .

C zy u p r a w ia P a n d z ia ła ln o ś ć n a u k o w ą ? .Ja k ie g o r o d z a j u ? - - L - a t t e . - i z - a z ^ - o a a a - n y - c h i r . a r i e c i

31. Sind Sie hauptamtlich angestellt? a s y s t e n t C h i r u r g i c z n e j D z i e c i ę c e j P o r a d n i P r z e ć

C zy p o s ia d a P a n s ta n o w is k o u r z ę d o w e ? , ^

g r u z l i c z

In der Industrie? oder in welcher Eigenschaft?

W p r z e m y ś le ? A lb o w ja k im c h a r a k te r z e ?

32. Wenn Sie Ihren Heilberuf nicht ausiiben, welche andere Tatigkeit iiben Sie aus?

J e ż e li n ie w y k o n u je P a n s w e c o z a w o d u , c z y m s ię z a jm u je ?

y /j/\

Stempel Unterschrift

p ie c z ę ć p o d p is

des Heilberuflers.

n a le ż ą c e g o d o z a w o d u le c z n ic z e g o .

Ort ...i . j y ... den 194

V.

11

12

WYKAZZ P I O n O 2 y odtnaoaarfaaBaBanI.sam* tv ObwoduA.jr;/ V 1 VIRajn,-lloVrt<lw0<Jrny1 Dolny/ sporaądtony prs*i8akoj«HUtorryoinn-lfBrT^^orJnflb."pu}>t.A.K. "Basata" napodstawi*odpisówsłotonyohw określapowitania 1 popraednlo wnloak<5w, a obejnmjącyoddaiałyt Pułk A.K.'"Basita"- batalionyI*II.III,koap.łąoin.,d-ctwo, Batalion fn0P,c«qd<5batalionu"Hy<*,Qrupa"0ranat",8*wadron BawolefteriSw, oddalały batallonu*Oaaa*(rasei*9list,łąainle 47atron.’ Wyk«ay powytsseobejmująodsnacaenla aaokraa okupaojl 1 Powitania Varaaawa)ileico, llatypodpisanapraaaj ppłk.^Danlela^KanlrfskiegoBI., d-o*pułkuAK"Baaata*,K-dtaVIRejonu,do23.VIII.44p.o.k-dtaV Obw., ppłk."Karola*i.Wokioklego.od22.VIII.44k-dtaV Obwodu, ppłk."fali- gór*" A.R.tłrooholsklego ,k-dtaV Rejonu, d-o<5wbatalionuI 1 IIpułku "Baeata"-*Jr "Bura*" -E. Ladenbergera,»Jr."Red<"-Obareklegof.,oraa po**o*eg<5lnychd-odwkonp.lub Ich l-0(5w. tedługpoaladanyohpraeiSekoJqUiatoryccm) b.pułkuAK."Baszta" danych,odanacaanlataaoatały objęta roakaiewK-dy GłównejA.X. Hr.512/BP■ dniaa.T.1944r.UotllweJeat,teca^<<5od*nac*erf ob- J*tajest popraednlai rockataal.1 C*ą<<5 odanaoaerfRajonuV 1 D-otwa V Obwodu nlaaoatałaobjęta powytesyal wykaaaal, naakutakbraku■atarlałrfwa niektórych podod- dslał<Sw.'- . Wykaay powyfteae nlaobejaują oduwoaoiwaht>o4nl4rtnle.'a laigodnofd: Hiona ł Jnahnlgips Bakratara ZartAMda.SBofiiy f-wa Mokotów, PraawodnlosąeySekcji H*4\or.'-Weryf.b,pułku AK. "Baesta*.'^

13

O t w 6 d V Mokotów- RejonV i VI ’ Pułk • Basita• /Bita*i Słułby/ /,ii U>J Pseudonim______Kaewlikoi lmlfStopieńrunkoja TiŁrul Mllltarl• 1 »•<p.' Iubaifakl MaJohnakkpt.' d^oabaonu• K • BJip.' Jeżycki - Ołuchowaki Lech rtwd-oa dyonu ^ V-' 4pjŁatyrfakaMarladrm«dj ord.Uipit'.'*}*.’ 4JDnniel ’ liAUakl Btanlaławppłk.'d-oa pułku 5V Burin - Ladanberger Bugenlusimajor d-ca baonu■ B ■ 6'JZryw— Satarnal Kaalnleranajor aief aitabu Wiesław- Jankowakl Tadeuai ppor lakarapułku 8j Ck5ral i Tysaklewloi Aleksander por.'1 d-oa atfadronu 90Janusa- Olaiawakl Janusakpt,1 ' d-oa baonu*Oaaa* ltXJ Oustaw- ahyoiewakl AndrieJ porjd-oa komp? 11$ • Oarda- Oaaykowakl AndrieJ rt«4' d-oa baonu"Hył* ii?Łr>y| WBUsmrchpaiu,1Ł«»/ ^ UABlniua - Mrammk Słilgnle*por'.’ oflotf wyw.ł 30 Btarfko- lołlac*Btanlaławppori?adiutPpułku ) - ka.1 tlajaJan kapelanpułku 4'.’ JEuburf — Nlclejewskl Tadeusaat1.' ■larŁ,* d-ca pocitu yjMarysia łąoanTkanałowa fcj |wa _ Mostu' kanałowa ^ H - RaoayrfaklJaa dxMdi Ohirurg gg- loaoniaokaMarla<L» m«|'lakar*aaplt." 9Q - Oaaeoklmgrfarm. iiulWaaplUla 100nthal ~ »«<«*■»P«r# llf- BrodalMpof?koapf Mjfl llj Omulał%omlo»ka

».

14

L--------Puknij-------BmhUŁpilala-ŁlanUń-funioJł-1— U ~7ćX(/e^.— lucsajTadauaaaanlt.'Bsplt. 'j iW Bogda— ł^oinloika'

/

\ I

15

m M M U

ń A *

.tfo.isk Nazwisko - Im ie Pseudonim

-ypik ŁadJcowski Edward "Kulawy"

s p . iojCjodct Hie-YDirMAł i- ^ e lć A ^łe^ ł,i.0iU * CC ( a

nt Ł a k iń sk i Z bigniew ■; $ : s & Z

.toin. -jLakoomcj AlUiv\ “Tncirr5ik'cc,;-LvoU»j .

jdy<£.'; Ł^żyńska M a r i a / p ^ ,^ %pM,^i-^)f?B>OiCcT>!VUJ' >1 .w^T'*'; 2 0 3^<ł

Ł o p a teck i Edward -> ^s

Łopianow ski N arcyz 5

,

j Jm

Nr.Krzywa.

j 12508.

j ao- | 1 3 4^*17^-

! '^ .7. ci I 12403.

2 3 , 6 . 6 - 1 i 2 I O i .

! 11498.

j H 4 9 9 . Ł o s ło c z y ń s k i J u l i u s z

i o s E ie ik ie l Łowicka Władysława

"JkwcJ' r \ ; c*. v:.. I bl ś '

"Teresa" (/C-ich^-i- ; -fis

\ W j S b

2, > (o k 13 3 ^ 7. <0^{. 6 0 < 2. .}

? * r .

Ługowski Ju r "Pco^ru^'

i - U - k O c S i k Va.c.łc.w

ton. Łukawski Bogdan "Łowicki"

/ UJ/AS/K f e ł t v '^ ć / Jia - &a.ćf • Ą /ć u łk . Łukowicz S tefa n . • • • • *

2 o y ².

2 0<ł <7 Z C . b . b 4.

i l &44 i * f ⁰⁷

1 2 o 3 1

'1 X 0 0 ^ ę -

x -U <rv, J_

< ^ -ń ' ci

i ^u/^ć / « h /,'U T^h~ /) " d yCCut^A- ’’ ; r j s s s

16

17

/

Ws

Wanda Helena ŁĄZYNSKA ^

( _ k W - \ ^

)

Urodziła się 5 kwietnia 1908r. w Kijowie.

Córka Mariana Łążyńskiego, dr. medycyny, chirurga i Heleny z Popławskich.

Była najmłodszą z trzech córek dr. Łążyńskiego (starsze siostry - Janina i Zofia).

W latach 1920-1927 ukończyła gimnazjum w Warszawie.

W latach 1927-1933 studiowała na Wydziale Lekarskim UW. Dyplom otrzymała 30.06.1933r.

W czasie studiów odbyła praktykę na oddziale chorób wewnętrznych Szpitala Św. Ducha (w 1932r.).Tuż po studiach odbyła praktyki w Zakładzie Położniczym Sw.

Zofii, a następnie w Szpitalu Ubezpieczalni Społecznej (od 10.1933r. do 06.1934r.).

Od 09.1934r. do 08.1938r. pracowała jako asystent na chirurgii Kliniki Pediatrycznej UW. Od 02.1938r. pracowała także w Dziecięcej Poradni Przeciwgruźliczej Warszawskiego Towarzystwa Medycyny Zapobiegawczej.

Do wybuchu wojny publikowała w czasopismach lekarskich z dziedziny chirurgii dziecięcej w której się specjalizowała.

W końcu sierpnia 1939r. z chwilą zmobilizowania większości lekarzy objęła kierownictwo oddziału chirurgicznego Kliniki Pediatrycznej na Litewskiej.

' s n icJU__ cJL ^, /vve csy-js : A W 1940r. wraz z Karolą Uniechowską podjęły nieudaną próbę dotarcia do Terespola, gdzie przebywał dr Jan Kossakowski (obydwie przed wojna były jego asystentkami w klinice na Litewskiej^. Uniechowską została zatrzymana i osadzona w więzieniu NKWD w Łucku skąd zesłano ją do Kazachstanu. W 194lr. trafiła do Armii

18

Polskiej. Natomiast Łążyńska wróciła do Warszawy i dalej pracowała w klinice na Litewskiej.

W Powstaniu Warszawskim uczestniczyła jako lekarz i ordynator w Szpitalu SS.

Elżbietanek przy ul. Goszczyńskiego na terenie Obwodu Mokotów AK i Pułku ,b a sz ta ”.

Używała pseudonimu „Boża Wola”.

Poległa 29.08.1944r. W dniu tym, nie mogąc odnaleźć komendanta szpitala, sama przeprowadziła ewakuację ciężko rannych z sal do piwnic szpitalnych. Przy przenoszeniu ostatniego rannego w szpital trafiły trzy pociski z dział kolejowych. Od pocisków tych zginęła nie tylko dr Łążyńska i towarzyszące jej sanitariuszki, lecz także kilkunastu rannych zniesionych do piwnicy.

Świadkiem śmierci dr Łążyńskiej był ks. Jan Zieją, który współpracował z nią w dniach powstania i po latach poświęcił jej wspomnienie. Pisał: „ W mojej pamięci jest ona jedną z najpiękniejszych postaci tych dni sierpniowych w Warszawie 1944 roku.

Niezmordowana w usługiwaniu rannym, zawsze pogodna i uśmiechnięta, chodząca po izbach szpitalnych ja k po swym królestwie, słońce dobroci, w ostatnich dniach swego życia skupiona w chęci spehńenia woli Bożej, w jakiejkolwiek by przyszła do niej postaci. I na pseudonim swój, składając przysięgę żołnierską, obrała sobie „ Wolę Bożą ”. Zginęła w czasie pełnienia służby miłosierdzia. Jest mi ona symbolem najczystszej linii życia spełnienia „Bożej Woli”.

Rozkazem KG AK Nr 512/BP z dnia 2 października 1944r. została pośmiertnie odznaczona Krzyżem Yirtuti Militari V klasy (nr k. 12802).

2

Źródła:

GBL, ao. dr. Mariana Łążyńskiego; ao. Wandy Heleny Łążyńskiej.

DW UdsKiOR, Armia Krajowa. Dokumenty, t. 19, Wykaz zbiorczy odznaczeń z V Obwodu AK Warszawa, s.89; Spis Kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari nadanego w czasie II wojny światowej 1939-1945, MSWojsk.(Londyn)

1988, cz.l, s.96.

Łążyński M., Sto lat bez mała. Wspomnienia lekarza z lat 1869-1956, Warszawa 1961, s.71,96,103,283-287.

Pruszyńska A., Pomocnicza Służba Kobiet w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie.

Karola Uniechowska (1904-1955), Biuletyn GBL 1998, nr 360, s.95.

19

1 V SuVo

0 2 u p e f c i h

■fas

Helena Wanda ŁĄŻYNSKA

Urodziła się 20 kwietnia 1908 r. w Kijowie jako córka Mariana Sobiesława i Heleny z Popławskich. Została ochrzczona w kijowskim kościele pw. św. Aleksandra.

Jej ojciec był doktorem medycyny - chirurgiem.

Miała dwie starsze siostry - Janinę i Zofie.

W 1918 r. wstąpiła do pierwszej klasy Szkoły Żeńskiej Zrzeszenia Rodziców i Nauczycieli w Kijowie. W maju 1919 r. otrzymała promocje do drugiej klasy po czym wyjechała z rodzicami na wieś na Podole. W 1920 r. przedostali się do Warszawy, gdzie w latach 20-tvch mieszkali przy ul. Kaliskiej 17 m. 21. W dniu 1 września 1920 r. wstąpiła do drugiej klasy Gimnazjum Żeńskiego (humanistycznego') Haliny Gepnerówny przy ul.

Moniuszki 8. W maiu 1927 r. złożyła egzamin dojrzałości uzyskując oceny bardzo dobre z religii. języka niemieckiego i historii, a ocenę dobra z języka polskiego. Miała także ocenę roczna bardzo dobra z fizyki z chemia.

W październiku 1927 rozpoczęła studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego. Na egzaminach z poszczególnych działów medycyny, które składała w większości wiosna 1933 r. otrzymywała na ogół oceny dostateczne. Jedynie z biologii i filozofii otrzymała oceny celujące, a z ginekologii i położnictwa, z pediatrii, z psychiatrii i z dermatologii oceny dobre. Dyplom lekarski otrzymała 30 czerwca 1933 r.

W czasie studiów w 1932 r. odbyła praktykę na oddziale chorób wewnętrznych Szpitala Św. Ducha, a tuż po studiach praktyki w Zakładzie Położniczym Św. Zofii.

następnie w Szpitalu Ubezpieczalni Społecznej (od października

a

20

j/3

2 W dniu 19 września 1934 r. została zarejestrowana w Izbie Lekarskiej Warszawsko-Białostockiej.

Od 1 sierpnia 1935 r. do 31 sierpnia 1938 r. pracowała jako asystent na chirurgii Kliniki Pediatrycznej Uniwersytetu Warszawskiego przy ul. Kopernika 43. Od lutego 1938 r. pracowała także w Dziecięcej Poradni Przeciwgruźliczej Warszawskiego Towarzystwa Medycyny Zapobiegawczej.

Do wybuchu wojny publikowała w czasopismach lekarskich z dziedziny chirurgii dziecięcej w której się specjalizowała.

W końcu sierpnia 1939 r. z chwilą zmobilizowania większości lekarzy - mężczyzn objęła kierownictwo oddziału chirurgicznego Kliniki Pediatrycznej na Litewskiej.

Po studiach mieszkała samodzielnie przy ul. Złotej 56a m. 37.

W 1940 r. wraz z Karolą Uniechowską podjęły nieudaną próbę dotarcia do Terespola, gdzie przebywał dr Jan Kossakowski (obydwie przed wojna były jego asystentkami w klinice na Litewskiej). Uniechowską została zatrzymana i osadzona w więzieniu NKWD w Łucku skąd zesłano ją do Kazachstanu. W 1941 r. trafiła do Armii Polskiej. Natomiast Łążyńska wróciła do Warszawy i dalej pracowała w klinice na Litewskiej.

W Powstaniu Warszawskim uczestniczyła jako lekarz i ordynator w Szpitalu SS.

Elżbietanek przy ul. Goszczyńskiego na terenie Obwodu Mokotów AK i Pułku „Baszta”.

Używała pseudonimu „Boża Wola”.

Poległa 29 sierpnia 1944 r. W dniu tym, nie mogąc odnaleźć komendanta szpitala, sama przeprowadziła ewakuację ciężko rannych z sal do piwnic szpitalnych. Przy przenoszeniu ostatniego rannego w szpital trafiły trzy pociski z dział kolejowych. Od pocisków tych zginęła nie tylko dr Łążyńska i towarzyszące jej sanitariuszki, lecz także kilkunastu rannych zniesionych do piwnicy.

Świadkiem śmierci dr Łążyńskiej był ks. Jan Zieją, który współpracował z nią w dniach powstania i po latach poświęcił jej wspomnienie. Pisał: „ W mojej pamięci je st ona jedną z najpiękniejszych postaci tych dni sierpniowych w Warszawie 1944 roku.

Niezmordowana w usługiwaniu rannym, zawsze pogodna i uśmiechnięta, chodząca po izbach szpitalnych ja k po swym królestwie, słońce dobroci, w ostatnich dniach swego życia skupiona w chęci spełnienia woli Bożej, w jakiejkolwiek by przyszła do niej postaci. I na pseudonim swój, składając przysięgę żołnierską, obrała sobie „ Wolę Bożą Zginęła w

21

czasie pełnienia służby miłosierdzia. Jest mi ona symbolem najczystszej linii życia spełnienia „Bożej Woli”.

Rozkazem KG AK Nr 512/BP z dnia 2 października 1944 r. została pośmiertnie odznaczona Krzyżem Virtuti Militari V klasy (nr k. 12802).

Źródła:

A UW. aps svg. 25080 WL/RP (Łążyńska Helena).

GBL, ao. dr. Mariana Łążyńskiego; ao. Wandy Heleny Łążyńskiej.

DW UdsKiOR. Armia Krajowa. Dokumenty odznaczeniowo-awansowe. t. 19. s.89; Spis V M Londyn, s.96.

Łążyński M., Sto lat bez mała. Wspomnienia lekarza z lat 1869-1956, Warszawa 1961, s.71,96,103,283-287.

Pruszyńska A., Pomocnicza Służba Kobiet w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie.

Karola Uniechowska (1904-1955), Biuletyn GBL 1998, nr 360, s.95.

22

„ s w ^ y ^ M n . x i b e > ' ' V '- T Ń i « ^ e {

ŁĄŻYŃSKA Wanda Helena (1908-1944), lekarka, czynna w Służbie Zdrowia Obwodu AK Mokotów, w Powstaniu jako „Wola Boża” lekarz i ordynator w Szpitalu ss. Elżbietanek Obwód Mokotów AK i Pułku „Baszta”

Wanda Helena Łążyńska urodziła się 5 IV 1908 w Kijowie w rodzinie lekarza Mariana Łążyńskiego i Heleny z d. Popławska. Miała dwie starsze siostry Janinę i Zofię. W 1918 wstąpiła do Szkoły Żeńskiej Zrzeszenia Rodziców i Nauczycieli w Kijowie. W 1920 rodzina przeniosła się do Warszawy i tam w 1927 Wanda ukończyła humanistyczne Gimnazjum Żeńskie Haliny Gepnerówny. W 1933 ukończyła studia na Wydziale Lekarskim UW,

r - . r— (

odbywszy praktykę na oddziale chorób wewnętrznych Szpitala Św. Ducha. Po studiach odbyła

9miiesięczne praktyki w Zakładzie Położniczym Św. Zofii, potem w Szpitalu Ubezpieczalni V" 1 Społecznej. W latach 1934-1938 pracowała jako asystent na oddziale chirurgicznym Kliniki

Pediatrycznej UW, a od 1938 dodatkowo w Dziecięcej Poradni Przeciwgruźliczej Warszawskiego Towarzystwa Medycyny Zapobiegawczej. Do wybuchu wojny publikowała w czasopismach lekarskich artykuły z dziedziny chirurgii dziecięcej.

Po wybuchu wojny i zmobilizowaniu większości lekarzy-mężczyzn objęła kierownictwo oddziału chirurgicznego Kliniki Pediatrycznej w Warszawie przy ul Litewskiej.

W 1940 podjęła nieudaną próbę dotarcia do Terespola, gdzie przebywał dr J. Kossakowski, którego asystentką była w klinice na Litewskiej. Po powrocie do Warszawy nadal pracując w tej klinice, była czynna w Służbie Zdrowia Obwodu AK M o k o tó w ^u d zielaj pomocy

/ H

ludziom z podziemia. Prowadziła tajne nauczanie wraz z ćwiczeniami dla studentów Wydziału Lekarskiego tajnego UW. W 1943 kierowała Poradnią Gruźlicy Kostno-Stawowej.

W Powstaniu Warszawskim uczestniczyła pod ps. „Boża Wola” jako lekarz Pułku

„Baszta”, będąc ordynatorem w zdobytym Szpitala ss. Elżbietanek przy ul. Goszczyńskiego na terenie Obwodu Mokotów AK. Poległa 29 VIII 1944 w zbombardowanym pociskami kolejowymi budynku podczas przenoszenia rannych z sal do prowizorycznego schronu w piwnicach (wraz z nią zginęły towarzyszące jej sanitariuszki i kilkunastu rannych zniesionych do piwnicy). Została pochowana we wspólnym grobie na terenie szpitala. Świadkiem śmierci dr Łążyńskiej był ks. Jan Zieją, który współpracował z nią w dniach powstania i po latach poświęcił jej wspomnienie. Pisał: „W mojej pamięci jest ona jedną z najpiękniej szych postaci tych dni sierpniowych w Warszawie 1944 roku. Niezmordowana w usługiwaniu rannym, zawsze pogodna i uśmiechnięta, chodząca po izbach szpitalnych ja k po swym królestwie, słońce dobroci, w ostatnich dniach swego życia skupiona w chęci spełnienia woli Bożej, w

23

t yte

jakiejkolwiek by przyszła do niej postaci. I na pseudonim swój, składając przysięgę żołnierską, obrała sobie „ Wolę Bożą Zginęła w czasie pełnienia służby miłosierdzia. Jest mi ona symbolem najczystszej linii życia spełnienia „Bożej Woli”. Jej imię nosi dziecięca

biblioteka w Klinice pediatrycznej AM w Warszawie. j ? k r

Kpt. Wanda Łążyńska Rozkazem KG AK Nr 512/BP z 2 X 1944 została pośmiertnie odznaczona Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari. Nadanie zostało zweryfikowane przez Kapitułę Londyńską z nr. Krzyża 12802.

Ojciec Wandy, Marian Łążyński (1869-?), chirurg, w czasie I wojny starszy ordynator szpitala wojskowego w rosyjskiej armii, mjr WP, w czasie II wojny pracownik Ambulatorium PCK w Warszawie. Siostra Janina zam. Rakowska (1899-1945), lekarz, członek PWK, żołnierz AK Kraków, zginęła od bomby zapalającej w dzień wyzwolenia Krakowa. Wanda być może była żoną Mariana, lekarza, z którym mieszkała razem w 1943.

APAK, T. 3528/WSK; GBL, ao. dr. Łążyńskiego M.; ao. Łążyńskiej W. H.; AUW, ap. sygn. 25080 WL/RP (Łążyńska H.); DW UdsKiOR, Armia Krajowa. Dokumenty odznaczeniowo-awansowe, t. 19, Wykaz zbiorczy odznaczeń z V Obwodu AK Warszawa, s.89; Spis VM Londyn, cz.l, s. 96.

Bartelski L., Mokotów 1944, Warszawa 1972, s. 309, 455, 457, 648: Bayer S., Służba Zdrowia Warszawy w walce z okupantem 1939-1945, Warszawa 1985, s. 145, 156; Borkiewicz, Powstanie..., s. 437; By nie odeszły..., s. 275; Gliński J. B., Słownik biograficzny lekarzy i farmaceutów ofiar II wojny światowej, t. 1 Wrocław 1997, s. 240 (tamże dodatkowa bibliografia); Łążyński M., Sto lat bez mała. Wspomnienia lekarza z lat 1869-1956, Warszawa 1961, s.71,96,103,283-287; Podlewski, Wolność..., s. 344; Pruszyńska A., Pomocnicza Służba Kobiet w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie. Karola Uniechowska (1904-1955), Biuletyn GBL 1998, nr 360, s.95; Sł. Uczestniczek..., s. 247; Urbanek B., Pielęgniarki i sanitariuszki, Warszawa 1988, s. 411; Wesołowski, Order VM..., s.

579, 723; Wiśniewska M., Sikorska M., Szpitale powstańcze Warszawy, Warszawa 1991, s. 190, 193

ŁOJEWSKA Jadwiga zob. STEMPNIEWICZ Jadwiga

24

ŁĄŻYŃSKA Wanda Helena (1908-1944), lekarka, pŁ-^W oia-Beża”, w Powstaniu jako lekarz i ordynator w Szpitalu ss. Elżbietanek Obwód Mokotów AK i Pułku „Baszta”

Wanda Helena Łążyńska urodziła się 5 IV 1908 w Kijowie w rodzinie lekarza Mariana Łążyńskiego i Heleny z d. Popławska. Miała dwie starsze siostry Janinę i Zofię. W 1918 wstąpiła do Szkoły Żeńskiej Zrzeszenia Rodziców i Nauczycieli w Kijowie. W 1920 rodzina przeniosła się do Warszawy i tam w 1927 Wanda ukończyła humanistyczne Gimnazjum Żeńskie Haliny Gepnerówny. W 1933 ukończyła studia na Wydziale Lekarskim UW, odbywszy praktykę na oddziale chorób wewnętrznych Szpitala Św. Ducha. Po studiach odbyła 9 miesięczne praktyki w Zakładzie Położniczym Św. Zofii, potem w Szpitalu Ubezpieczalni Społecznej. W latach 1934-1938 pracowała jako asystent na oddziale chirurgicznym Kliniki Pediatrycznej UW, a od 1938 dodatkowo w Dziecięcej Poradni Przeciwgruźliczej Warszawskiego Towarzystwa Medycyny Zapobiegawczej. Do wybuchu wojny publikowała w czasopismach lekarskich artykuły z dziedziny chirurgii dziecięcej.

^ ' ^wybuchu wojny i zmobilizowani^ większości lekarzy-mężczyzn objęła kierownictwo oddziału chirurgicznego Kliniki Pediatrycżnej^^ul fetfwskiej. W 1940 podjęła nieudaną próbę dotarcia do Terespola, gdzie przebywał dr J. Kossakowski, którego asystentką była w klinice na Litewskiej. Po powrocie do Warszawy nadal pract£$ała w ^klinice na- Litewskie[. y$llzielała pomocy ludziom z podziemia działając z ramienia Służby Zdrowia Obwodu AK Mokotów. Prowadziła tajne nauczanie wraz z ćwiczeniami dla studentów Wydziału Lekarskiego tajnego UW. W 1943 kierowała Poradnią Gruźlicy Kostno- Stawowej .

W Powstaniu Warszawskim uczestniczyła pod ps. „Boża Wola” jako lekarz Pułku

„Baszta”, będąc ordynatorem w zdobytym Szpitala ss. Elżbietanek przy ul. Goszczyńskiego na terenie Obwodu Mokotów AK. Poległa 29 VIII 1944 w zbombardowanym pociskami kolejowymi budynku podczas przenoszenia rannych z sal do prowizorycznego schronu w piwnicach (wraz z nią zginęły towarzyszące jej sanitariuszki i kilkunastu rannych zniesionych do piwnicy). Została pochowana we wspólnym grobie na terenie szpitala. Świadkiem śmierci dr Łążyńskiej był ks. Jan Zieją, który współpracował z nią w dniach powstania i po latach poświęcił jej wspomnienie. Pisał: „W mojej pamięci jest ona jedną z najpiękniejszych postaci tych dni sierpniowych w Warszawie 1944 roku. Niezmordowana w usługiwaniu rannym, zawsze pogodna i uśmiechnięta, chodząca po izbach szpitalnych ja k po swym królestwie, słońce dobroci, w ostatnich dniach swego życia skupiona w chęci spełnienia woli Bożej, w

25