Z
A
P
I
S
K
I
The C a m b rid g e W orld H istory o f H um an D isea se, Editor Kenneth F. К i p 1 e, Cambridge U niversity Press, Cambridge 1993, s. 1176.
Rozmiary tej książki budzą z jednej strony szacunek dla postępów ludzkiej w iedzy m edycznej, a z drugiej przerażenie, że na kruche życie istot ludzkich od pradawnych czasów czyh a aż tyle mniej lub bardziej groźnych d olegliw ości. Historia chorób ludzkich stanowi ow oc blisk o dziesięcioletniej pracy liczącego 160 osób zespołu badaw czego, którego człon k ow ie pochodzą ze w szystkich konty nentów. W zam yśle autorów książka miała stanowić now ą, doskonalszą wersję w yd anego ponad sto trzydzieści lat temu dzieła Augusta H i r s с h a H andbuch d er historisch -geograph ischen P atologie, W ied za m edyczn a od czasów Hirscha posunęła się jednak tak daleko, że żaden autor nie byłby w stanie przygotować samodzielnie takiej pracy. W sumie w ięc czytelnik dostaje do ręki encyklopedię uzupełnioną obszerną bibliografią.
E ncyklop edia ta podzielona została na siedem części: krótka historia m edycyny, rozum ienie zdrowia i choroby w różnych epokach, historia specjalności m edycznych i prewencji zdrowia, staty styczn e m ierzenie stanu zdrowotnego (czyli inaczej trwanie życia, umieralność okołoporodow a, umieralność niemowląt i dzieci), choroby w przekroju dziejow ym (odrębnie w A zji i na pozostałych kontynentach), geografia chorób oraz alfabetycznie ułożona encyklopedia głów n ych jednostek ch orob ow ych od A ID S po żółtą febrę. P oszczególn e hasła w ostatniej części pracy (s. 5 4 7 -1 1 0 7 ) składają się z informacji o etiologii i epidem iologii danej jednostki chorobowej, o jej objawach klinicznych, występowaniu oraz historii. Każdy artykuł (bo w sum ie mamy do czyn ienia ze zbiorem zw ięzłych m onografii) zaopatrzony został w bibliografię. W szystko to opatrzono szczegółow ym i indeksam i osob ow ym i i rzeczow ym i, które pozwalają szybko odnaleźć rozrzucone po całej pracy interesujące czytelnika informacje.
Ta pięknie wydana, kompetentnie i kom unikatyw nie napisana publikacja będzie z pew nością przydatna, m oże nawet nieodzowna, dla każdego dem ografa zajmującego się daw nym i populacjami. U żyteczn a też być m oże dla historyków kultury i obyczajow ości. Pom im o w ielkich rozmiarów, można ją czytać do poduszki, ciesząc się przy tym, że jak na razie udało się czytającemu uniknąć tych w szystkich okrutnych plag, które są w niej opisane.
M .K .
S to łyp in . Żizń i sm iert'. S bornik publicistiki. W yd. Aleksandr S i e r e b r e n - n i к o w , Gennadij S i d o r o w n i n . Priwołżskoje kniżnoje izdatielstwo. Saratow 1991, s. 4 6 9 , 3 nlb.
Obszerny tom, pośw ięcony P. Stołypinowi, składa się z różnorodnych materiałów: od artykułów pu blicystycznych — aż po, przeważające, źródła drukowane. D zieli się on na trzy części (poza
