Edward Rysztowski
Dom formacyjny diecezji elbląskiej
św. Wojciecha w Mikoszewie
Studia Elbląskie 5, 205-209
Elbląg V /2003
DOM FORMACYJNY DIECEZJI ELBLĄSKIEJ
ŚW. WOJCIECHA W M IKOSZEW IE
1. P O W S T A N IE
Zmiany społeczno-polityczne jakie zaszły w Polsce w latach dziew ięćdziesią tych spowodowały, że przedsiębiorstwa, które się prywatyzowały pozbyw ały się majątku. W rocławskie Przedsiębiorstwo Budow nictw a O gólnego prowadziło O ś rodek W czasow y „Pod W iechą” w Mikoszewie, dzierżawiąc grunty od Lasów Państw owych. Chcąc się pozbyć ośrodka zwrócili się z prośbą do U rzędu Gm iny w Stegnie celem znalezienia odpowiedniego podmiotu, któremu, za pośrednictwem Gminy można by było przekazać nieruchomości. Dyrektorem W .P.B.O był w ó w czas m gr inż. Jacek U n o ld 1.
Propozycją zainteresowały się Misjonarki Krwi Chrystusa ze Swarzewa. W roz m ow ie z wójtem Gm iny przedstawiły swoje propozycje, które znalazły uznanie. Mieszkańcy M ikoszew a stanęli w zdecydowanej opozycji, twierdząc, że w ośrodku będą przebywali narkomani. Zorganizowano zebranie wiejskie, na którym przeciw stawiono się Radzie Gminy chętnej do przekazania ośrodka Siostrom. W obec pow yższego Gm ina wycofała się. W ów czas Dziekan Dekanatu N adm orskiego ks. prałat Stanisław Knapik przedstawił sytuację Biskupowi Elbląskiemu Andrzejowi Śliwińskiemu. Ksiądz Biskup okazał duże zainteresowanie ośrodkiem, w którym widział miejsce dla elbląskiego W yższego Seminarium D uchownego. Propozycja ta spotkała się ze zrozumieniem tak ze strony Urzędu Gminy, Rady Gm iny jak i m ieszkańców M ikoszew a2. Przystąpiono do rozmów, w wyniku których U chw ałą Rady Gm iny z dnia 29 października 1992 roku cały majątek ośrodka w czasow ego W rocław skiego Przedsiębiorstw a Budow lanego przekazany wcześniej Gm inie miał znaleźć właściciela w Diecezji Elbląskiej w celu utw orzenia seminarium d u c h o w nego. W dniu 5 listopada 1992 roku podpisano protokół zdawczo-odbiorczy. Stronę przekazującą, Urząd Gm iny w Stegnie reprezentowali: Lechosław Zawrotniak — wójt Gm iny Stegna, Bożena Górnicz — skarbnik Gminy Stegna, Halina P o l a ń s k a — z-ca skarbnika Gminy Stegna. W imieniu Diecezji Elbląskiej budynki, budowle zlokalizowane na terenie byłego ośrodka w czasow ego przejęli: ks. Jan Halberda — dyrektor ekonom iczny Diecezji oraz ks. Jan Sindrewicz — dyrektor C harytatywny D iecezji3.
1 W yw iad z Krystyną W ilczew ską ów czesn ym Kierownikiem O.W . W .P.B.O „Pod W iechą” . 2 W yw iad z D ziekanem Dekanatu N adm orskiego, ks. prałatem Stanisław em Knapikiem.
206 K S. E D W A R D R Y S Z T O W S K I
Idea utw orzenia seminarium duchow nego w M ikoszewie była bardzo żywa. Późną je sienią swoją wizytę w ośrodku złożyli klerycy W yższego S em inarium D uchow nego w Elblągu, celem zaznajomienia się przyszłym seminarium. To miejsce ja k o przyszłe seminarium nawiedził także Nuncjusz Apostolski ks. A rc y biskup Józef Kowalczyk wraz z Biskupem Elbląskim 4. O p ow ażnym zam iarze utw orzenia seminarium świadczy także fakt przygotow yw ania się do prac re m o n towych poprzez w ykonywanie kosztorysów na ogrzewanie i remonty obiektów, (datowane na luty i marzec 1993 roku) które znajdują się w archiw um D om u Formacyjnego.
O środek potrzebował prac remontowych, od wielu lat był nieużywany, p rzecie kały wszystkie dachy, tynki były zagrzybiałe. Brakowało podstaw ow ego w y p o sa ż e nia, instalacja elektryczna stwarzała zagrożenie. W najgorszym stanie pod w z g lę dem technicznym znajdowały się budynki gospodarcze — kuchnia wraz z m a g a z y nami oraz stołówka i świetlica.
Podstaw ow ą przyczyną zrezygnowania z planów utw orzenia Sem inarium D u chow nego w M ikoszew ie było otrzymanie od Miasta Elbląga budynków , po zakładach spółdzielni „Elsin” przy ul. Blacharskiej (obecnie B ożego Ciała), na potrzeby W yższego Sem inarium D uchow nego w Elblągu.
W związku z tym Biskup Elbląski zadecydował aby ten ośrodek przeznaczyć na potrzeby dzieci i młodzieży. Z dniem 01.05.1993 roku ks. Edw ard Rysztowski — Diecezjalny Duszpasterz M łodzieży został mianowany A dministratorem O śro d ka Rekolekcyjnego w M ikoszewie. Dekretem z dnia 14.08.1993 roku został erygow any i poświęcony D om Formacyjny Diecezji Elbląskiej św. W ojciecha przez Biskupa Elbląskiego Andrzeja Śliwińskiego.
II. G O S P O D A R K A
O środek jest położony na obszarze 2,12 ha lasu sosnowego. Znajdują się tam d w a bloki mieszkalne, mogące pomieścić trzysta osób (1818 m 2 powierzchni użytkowej), miejsce na obóz pod namiotami, oraz zaplecze kuchenne, gospodarcze i mieszkania dla pracowników. Jest także kaplica, stołówka i świetlica oraz boiska sportowe o łącznej powierzchni 1544 m 2. Całość terenu jest ogrodzona (1066 m etrów bieżących).
Początki były bardzo trudne. Potrzeba prac remontowych i doposażenia obiektu. Dzięki pom ocy materialnej Biskupa Andrzeja Śliwińskiego i Diecezji Elbląskiej w pierwszych dniach wakacji 1993 roku przyjechały dzieci na rekolekcje. W dniu ich przyjazdu zostały przywiezione także łóżka zakupione od wojska za pieniądze otrzym ane od Biskupa Elbląskiego. W yrem ontow ano dachy, popraw iono tynki, zakupiono najważniejsze wyposażenie.
W pierwszych latach ośrodek nie był w stanie sam się utrzymać. Kuria Diecezjalna Elbląska pokryw ała koszty energii elektrycznej, dzierżawy gruntów i inne w okresie poza wakacjami oraz płace dwóch stałych pracow ników w ciągu całego roku. Od sam ego początku do dnia dzisiejszego stałymi pracownikami są
1 Akta D om u Form acyjnego D iecezji Elbląskiej, t. 1, dostępne w tam tejszym archiwum. 4 W yw iad z Krystyną W ilczew ską.
G rzegorz i Krystyna Wilczewscy, wcześniejsi pracownicy O.W. W .P.B .O. „Pod W ie c h ą ” , szczerze oddani dla D omu Formacyjnego Diecezji Elbląskiej. W okresie w akacyjnym jest zwiększona ilość osób podejm ujących pracę. Od września 1996 roku ośrodek stał się samofinansujący.
Rokrocznie dokonywano prac remontowych i doposażono ośrodek. Zakupiono kołdry i pościel dla wszystkich uczestników. Częściowo ocieplono budynek i w ym ieniono stolarkę okienną. W yposażono kuchnię w nowe urządzenia usp raw niające prace. W ybudow ano kotłownię olejową, ocieplono częściowo budynek, w y b u d o w an ą przesył ciepłej wody c.o. i c.w. oraz zainstalowano grzejniki central nego ogrzewania, co znacznie podniosło standard D om u Formacyjnego.
Nakłady finansowe związane z doposażeniem i remontami są proporcjonalnie duże. W ostatnich latach przekraczają kwotę 80.000 zł. Jest to możliwe dzięki pozyskiw aniu funduszy z zewnątrz. Wielkość terenu, ilość obiektów, zniszczenia ja k ie czynią dzieci i młodzież (rokrocznie trzeba malować niemal wszystkie pokoje), konieczność podnoszenia standardu sprawiają, że nakłady finansow e na inwestycje w kolejnych latach nie m ogą ulec zmniejszeniu. Jest jeszcze wiele prac, które m uszą być w ykonane na przykład budowa nowej kaplicy, remont boisk.
Ośrodek kierując się zasadą „non profit”, wszelkie zyski, jeśli ta kow e są, przeznacza na cele własne, zawarte w dekrecie pow ołującym D om Form acyjny Diecezji Elbląskiej do istnienia.
III. D Z IA Ł A L N O Ś Ć
D om Formacyjny powołano do istnienia z dniem 1 maja 1993 roku. Pierwszymi m ieszkańcam i byli pracownicy budowlani a uczestnikami uczestnicy obozów dla m inistrantów i lektorów wraz z ks. M irosław em M asztalerkiem w liczbie 95 osób oraz dla młodzieży polonijnej z W ilna i polskiej z Katolickiego Stowarzyszenia M łodzieży wraz z ks. Edw ardem Rysztowskim w liczbie 45 osób. W pierw szym roku działalności odbyły się także rekolekcje dla zespołów m uzycznych p ro w ad zo ne przez ks. Andrzeja Kilanowskiego, Dzieci Maryi, którymi opiekował się ks. D ariusz Piórowski, Grupy Synodalne z Biskupem Józefem W ysockim. Rekolekcje i'o b o z y w pierwszym roku działalności prowadzili także ks. Dariusz Juszczak, ks. G rzeg o rz W ąsowski, ks. Zbigniew Kordowski, ks. Piotr Bryk, ks. W iesław Szabla. W pierw szym roku działalności w rekolekcjach i obozach wzięło udział 796 osób o raz 177 osób z Grup Synodalnych (pobyt trzydniowy).
Podniosła uroczystość poświęcenia D om u Form acyjnego odbyła pod koniec wakacji 14 sierpnia 1993 roku. Przewodniczył jej Ordynariusz Diecezji Elbląskiej B isk u p Andrzej Śliwiński wraz z kapłanami z Dekanatu N adm orskiego z ks. D ziek an em Stanisławem Knapikiem, przedstawicielami z diecezji między innymi ks. D yrektorem W ydziału Katechetycznego Janem W iśniewskim . Gośćmi byli także przedstawiciele M inisterstw a Edukacji Narodowej — Joanna Pelc D oradca M inistra, Zbigniew Orzech — W icekurator Oświaty w Elblągu, W ójt Gm iny S te g n a — Lechosław Zawrotniak, przedstawiciele Zarządu Miasta Elbląga oraz wiele innych osób, którym idea D om u Form acyjnego była bliska.
208 K S. E D W A R D R Y S Z T O W S K I
Działalność Domu Formacyjnego budziła bardzo duże zainteresowanie z uwagi na kierunek podejm ow ania działalności. Ośrodek odwiedzali prezydenci, burm ist rzowie i wójtowie, w ojew oda elbląski, minister edukacji narodowej, kuratorzy oświaty, posłowie i senatorowie5. Co drugi rok przyjm ow ana była młodzież z Poloni zamieszkująca tereny byłego Z S R R (Litwa, Białoruś, Kazachstan), koszt pobytu w zdecydowanej większości był pokrywany ze środków własnych. Dwie największe klęski żywiołowe — powodzie, które nawiedziły nasz kraj postawiły wobec konieczności niesienia pomocy najbardziej potrzebującym. W D o m u F or m acyjnym Diecezji Elbląskiej znalazły pomoc w roku 1997 dzieci z K łodzka i w ojew ództw a zielonogórskiego. Pierwszy obóz był organizowany przy w sp ó ł pracy z Katolickim Ruchem Antynarkotycznym, drugi z C A R IT A S Diecezji Elbląskiej. W roku 2001 jak o jedni z pierwszych zaproponow aliśm y w spółpracę z G dańskiem , a po powodzi na południu Polski przyjęliśmy grupę dzieci i m łodzie ży z M oraw icy we współpracy z K A R A N E M .
Najbardziej trwała współpraca istnieje z ruchem Światło Zycie (Oaza Rodzin, Oaza Dzieci Bożych), który od pierwszego roku w mikoszew skim ośrodku przeżyw a swoje rekolekcje. Do czasu powstania ośrodka w S zym onow ie swoje obozy organizowało Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży. C A R IT A S Diecezji Elbląskiej organizowała wakacje dla dzieci z rodzin najuboższych od 1994 do 1999 roku kiedy to otwarto własny ośrodek także w Mikoszewie. Stow arzyszenie K A R A N , Katolicki Ruch Antynarkotyczny rozpoczął współpracę w 1995 roku, która trwa do dnia dzisiejszego. Rokrocznie organizuje obozy socjoterapeutyczne dla dzieci zagrożonych uzależnieniem oraz chętnie wspiera działalność ośrodka (od kilku lat organizuje na terenie ośrodka festyny dla mieszkańców parafii „Żegnajcie w akacje” , współorganizowała obozy dla powodzian). Bardzo często z ośrodka korzystał ruch W iara i Światło, Ruch Rodzin Nazaretańskich, O d n o w a w Duchu Świętym.
Bardzo dużym zainteresowaniem działalność D omu Form acyjnego św. W o j ciecha cieszy się u Biskupa Elbląskiego Andrzeja Śliwińskiego. Z radością odw iedza dzieci i młodzież w Mikoszewie. Jest obecny rokrocznie, kilkakrotnie. Sprawuje Eucharystię, wygłasza Słowo Boże, spotyka się z uczestnikami rekolek cji, obozów i koloni oraz z w ychowawcam i. Podobnie Biskup Pom ocniczy Diecezji Elbląskiej Józef Wysocki. Od dziewięciu lat przez swoją obecność i rozmowy okazuje zainteresowanie osobami przebywającymi w ośrodku.
Podczas wakacji w M ikoszewie wypoczyw a na rekolekcjach, obozach i kolo niach ponad tysiąc osób. Przed wakacjami i po wakacjach na kilkudniowy w ypoczynek przyjeżdżają dzieci i młodzież z parafii, ruchów, w spólnot i szkół naszej diecezji oraz terenów ościennych. Preferowane są wyjazdy org anizowane przez parafie naszej diecezji6.
5 W pisy do kronik Dom u Form acyjnego D iecezji Elbląskiej św . W ojciecha, t. I—III.
ft Podstawą treści artykułu są kroniki Dom u Form acyjnego D iecezji Elbląskiej św . W ojciecha, t. I-III oraz d ośw iad czenie Administratora Dom u Formacyjnego w M ik oszew ie od 1993 roku.
F O R M A T IO N S H E IM D E S H L . A D A L B E R T S D E R E L B IN G E R D IÖ Z E S E IN M IK O S Z E W O
Z U S A M M E N F A SSU N G
D er Beitrag bringt dem Leser die Tätigkeit des Form ationsh eim s in M ik o szew o näher. Seit d e r E in w eih u n g dieses H eim es 1993 seitens B ischof Andrzej Śliwiński w urd en darin B eg e g n u n g e n für Ministranten, Lektoren und Jugendliche veranstaltet, so z.B. aus Vilnius, für den K ath olischen Jugen dverband, für Mar ias Kinder, weiter für M usikgruppen und auch für Synodalg ruppen. Diese sind übrigens ständige Gäste geistiger Erneuerung und der Exerzitien. D as Zentrum arbeitet mit der Katholischen A nti-Rauschgift-B ew egung K A R A N zu sam m en . F ü r Kin der aus Ü berschw em m ungsgebie ten wurd en Ferienla ger veranstaltet. Es sind sc höne und nützliche Aktivitäten.
