Skarga
Konstytucyjna
Mgr Przemysław Mazurek Rok Akademicki 2016/2017
Prawa Człowieka i system ich Ochrony Slajdy podlegają ochronie prawnej
Wiadomości ogólne
• W Polsce obowiązuje tzw. wąski model skargi konstytucyjnej.
Oznacza to, że nie możemy skarżyć tego orzeczenia, które jest dla nas niekorzystne, ale ustawę bądź inny akt normatywny, na podstawie którego to orzeczenie zostało wydane.
Aby złożyć skargę konstytucyjną, w pierwszej kolejności,
musimy posiadać tzw. zdolność skargową, czyli móc w ogóle skargę konstytucyjną złożyć.
Wiadomości ogólne
Skargę konstytucyjną może wnieść każdy, kto znajduje się pod jurysdykcją Rzeczpospolitej Polskiej, czyli zarówno obywatel, jak i osoba nieposiadająca polskiego obywatelstwa.
W przypadku cudzoziemców Konstytucja wyłącza jednak możliwość dochodzenia w drodze skargi konstytucyjnej praw dotyczących azylu i przyznania statusu uchodźcy.
Termin wniesienia skargi 3 miesiące od prawomocnego wyroku lub decyzji administracyjnej
Skarga konstytucyjna
• Zakres regulacji:
- Konstytucja RP art.79 ust.1
Art. 79. ust 1 ”Każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, wnieść skargę do Trybunału
Konstytucyjnego w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego wolnościach lub prawach albo o jego obowiązkach określonych w Konstytucji.”
Ustawa o Trybunale Konstytucyjnym z dnia 22.07.2016 roku art. 47 – art. 53
Wymogi formalne skargi:
Zgodnie z art. 48 ustawy o TK skarga powinna zawierać:
Informacje ogólne:
1) miejsce i data sporządzenia skargi konstytucyjnej;
2) imię i nazwisko skarżącego, a w przypadku skarżącego nie będącego osobą fizyczną należy podać nazwę, osobę (osoby) upoważnioną do reprezentacji
danego podmiotu oraz określenie podstawy reprezentacji;
3) adres skarżącego;
4) imię i nazwisko pełnomocnika skarżącego;
5) adres kancelarii oraz nr wpisu na listę adwokatów lub radców prawnych.
Skarga – wymogi formalne
• Określenie przedmiotu skargi konstytucyjnej:
1) dokładne określenie zaskarżonego aktu normatywnego ze
wskazaniem konkretnego przepisu (lub przepisów), nazwy aktu, daty wydania oraz miejsca publikacji;
2) dokładne wskazanie przepisów Konstytucji RP, których naruszenie zarzuca się w skardze konstytucyjnej.
Skarga - wymogi formalne
• Określenie podstaw skargi konstytucyjnej:
1) wskazanie orzeczenia organu władzy publicznej, z którym skarżący łączy naruszenie przysługujących mu praw lub wolności konstytucyjnych (należy podać organ wydający orzeczenie, datę wydania, sygnaturę sprawy);
2) wskazanie podmiotowych praw lub wolności o charakterze
konstytucyjnym, których naruszenie skarżący łączy z wydaniem orzeczenia określonego w pkt 1 wraz z podaniem przepisów Konstytucji RP, z których prawa te lub wolności są wywodzone;
Skarga – wymogi formalne
3) dokładne określenie tego, w jaki sposób orzeczenie, prowadzi do naruszenia konstytucyjnych praw lub wolności skarżącego;
4) przedstawienie argumentów wskazujących na ostateczny charakter orzeczenia, o którym mowa w pkt 1, a w szczególności, uzasadniających
przekonanie, iż skarżący wyczerpał przysługujące mu środki zaskarżenia lub inne środki odwoławcze;
5) podanie daty doręczenia skarżącemu orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie będącej podstawą skargi konstytucyjnej;
Skarga – wymogi formalne
6) w przypadku sporządzenia skargi przez pełnomocnika ustanowionego z urzędu:
• podanie daty złożenia przez skarżącego wniosku do sądu rejonowego o
ustanowienie pełnomocnika z urzędu celem sporządzenia skargi konstytucyjnej;
• podanie daty doręczenia skarżącemu pisma informującego o tym, który adwokat lub radca prawny został wyznaczony do sporządzenia skargi
konstytucyjnej;
7) podanie argumentów przemawiających za tym, iż zakwestionowane w skardze konstytucyjnej regulacje prawne stanowiły podstawę wydania orzeczenia, o którym mowa w pkt 1.
Skarga – wymogi formalne
• W przypadku gdy skargę konstytucyjną we własnej sprawie wnosi sędzia, prokurator, adwokat, radca prawny, notariusz, profesor lub doktor habilitowany do skargi należy dołączyć dokument potwierdzający uprawnienie do samodzielnego wniesienia skargi konstytucyjnej;
• W przypadku osób prawnych – odpis aktualny z Krajowego Rejestru Sądowego;
• Odpis i cztery kopie wyroku, decyzji lub innego rozstrzygnięcia wydanego na podstawie zakwestionowanego aktu normatywnego.
Uzasadnienie:
• Uzasadnienie zarzutu niezgodności z Konstytucją, w tym dokładne określenie na czym, zdaniem skarżącego, polega niezgodność zakwestionowanych regulacji prawnych z będącymi przedmiotem skargi przepisami konstytucyjnymi.
Skarga – sposób rozpatrzenia przez Trybunał
• Wstępne rozpoznanie skargi konstytucyjnej przez Trybunał Konstytucyjny:
• wydaje postanowienie o nadaniu skardze konstytucyjnej dalszego biegu;
albo
• o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.
Skarga - postępowanie
• Na postanowienie o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej przysługuje zażalenie.
• Termin do wniesienia zażalenia wynosi 7 dni od daty
doręczenia postanowienia o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
• Zażalenie może sporządzić wyłącznie adwokat lub radca prawny
• Zażalenie rozpoznaje Trybunał Konstytucyjny w składzie trzyosobowym na posiedzeniu niejawnym
Skarga - postępowanie
• Gdy Trybunał stwierdził że skarga jest dopuszczalna:
• może wydać postanowienie tymczasowe o zawieszeniu lub wstrzymaniu wykonania orzeczenia w sprawie, której skarga dotyczy, jeżeli wykonanie wyroku, decyzji lub innego rozstrzygnięcia mogłoby spowodować skutki nieodwracalne, wiążące się z dużym uszczerbkiem dla skarżącego lub gdy
przemawia za tym ważny interes publiczny lub inny ważny interes skarżącego.
• Postanowienie tymczasowe doręcza się bezzwłocznie skarżącemu oraz właściwemu organowi sądowemu lub organowi egzekucyjnemu.
Trybunał uchyla postanowienie tymczasowe, jeżeli ustaną przyczyny, dla których zostało ono wydane.
Skarga - postępowanie
O wszczęciu postępowania Trybunał informuje Rzecznika Praw Obywatelskich i Rzecznika Praw Dziecka
Rzecznik Praw Obywatelskich i Rzecznik Praw Dziecka
mogą, w terminie 30 dni od otrzymania informacji, zgłosić udział w postępowaniu.
Skarga - postępowanie
Uczestnikami postępowania przed Trybunałem są: skarżący, organ, który wydał zakwestionowany akt normatywny, albo Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa, jeżeli Rada Ministrów wyznaczyła
Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa do reprezentowania Rady Ministrów lub ministrów w postępowaniu przed Trybunałem, i
Prokurator Generalny; uczestnikiem jest również Rzecznik Praw Obywatelskich, jeżeli zgłosił swój udział w postępowaniu, oraz
Rzecznik Praw Dziecka, jeżeli zgłosił udział w postępowaniu wszczętym na wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich lub w postępowaniu w
sprawie skargi konstytucyjnej, dotyczących praw dziecka.
Skarga postępowanie
• Skargę rozpoznaje Trybunał Konstytucyjny na jawnej i publicznej rozprawie, po której wydaje wyrok.
• Rozprawa odbywa się bez względu na stawiennictwo uczestników postępowania
Skutek wniesienia skargi:
Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne.
Wchodzą w życie z dniem ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, Monitorze Polskim lub innym publikatorze, w którym dany akt został ogłoszony.
Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą aktu normatywnego, na podstawie którego zostało wydane prawomocne orzeczenie sądowe, ostateczna decyzja
administracyjna lub rozstrzygnięcie w innych sprawach, stanowi podstawę do wznowienia postępowania, uchylenia decyzji lub innego rozstrzygnięcia na zasadach i w trybie określonych w przepisach właściwych dla danego
postępowania.
Skutek w prawie cywilnym
• Kodeks postępowania cywilnego:
• Art. 401indeks 1 Można żądać wznowienia postępowania również w wypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją,
ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie.
k.p.c
• Art. 403 § 4. Można żądać wznowienia, jeżeli na treść wyroku miało wpływ postanowienie niekończące
postępowania w sprawie, wydane na podstawie aktu
normatywnego uznanego przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z Konstytucją, ratyfikowaną umową
międzynarodową lub z ustawą, uchylone lub zmienione zgodnie z art. 416 indeks 1.
k.p.c
• Art. 407 § 2. W sytuacji określonej w art. 401indeks 1 skargę o wznowienie wnosi się w terminie trzech miesięcy od dnia
wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Jeżeli w chwili wydania orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego
orzeczenie, o którym mowa w art. 401 indeks 1, nie było jeszcze prawomocne na skutek wniesienia środka odwoławczego, który został następnie odrzucony, termin biegnie od dnia doręczenia postanowienia o odrzuceniu, a w wypadku wydania go na
posiedzeniu jawnym - od dnia ogłoszenia tego postanowienia.
Skutek w prawie karnym
• Kodeks postępowania karnego:
• Art. 540 § 2. Postępowanie wznawia się na korzyść oskarżonego, jeżeli w wyniku orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego
• stracił moc lub uległ zmianie przepis prawny będący podstawą skazania lub warunkowego umorzenia.
Skutek w prawie administracyjnym
• Kodeks postępowania administracyjnego:
• Art. 145a. § 1. Można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł
• o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie
• którego została wydana decyzja.
• Art. 145a. § 2. W sytuacji określonej w § 1 skargę o wznowienie wnosi się w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia
• w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.
