WYMAGANIA EDUKACYJE NA POSCZEGÓLNE STOPNIE SRÓDROCZNE I KOŃCOWOROCZNE Z PRZEDMIOTU
1) BIOLOGIA KLASA VIII
I Sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych z przedmiotu biologia 1. OCENIANIE OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW NA LEKCJACH BIOLOGII
Ocena ucznia powinna być oceną wspierającą w osiąganiu celów, motywującą ucznia do dalszej pracy i diagnozującą jego osiągnięcia. Jest jawna.
Obszary aktywności ucznia podlegające ocenie:
a) wiadomości przedmiotowe: •zgodnie z programem nauczania i kryteriami wynikającymi ze Statutu Szkoły
b) umiejętności przedmiotowe : •wykonanie prostych eksperymentów, •analizowanie i interpretowanie wyników obserwacji i eksperymentów, •gromadzenie danych, •dostrzeganie związków przyczynowo- skutkowych, •wykonywanie prostych wykresów , diagramów i ich interpretacja, •korzystanie z różnych źródeł informacji
c) umiejętności ponad przedmiotowe: •praca w grupie, •dyskusja, •aktywność na lekcji,
•kreatywność •prezentacja na forum klasy
2. FORMY SPRAWDZANIA OSIĄGNIĘĆ EDUKACYJNYCH UCZNIÓW
• Prace pisemne
– sprawdziany ( zapowiedziane , poprzedzone lekcją powtórzeniową, obejmują materiał z jednego lub dwu działów tematycznych, przed każdą praca pisemną nauczyciel informuje uczniów o zakresie materiału, w przypadku opuszczenia przez ucznia pracy klasowej uczeń musi ją napisać w terminie wyznaczonym przez nauczyciela, jednak nie późnij niż dwa tygodnie po umówionym terminie. W przypadku dłuższej usprawiedliwionej nieobecności z powodów np. .losowych, chorobowych itp. uczeń umawia się na konkretny termin z nauczycielem, jednak nie dłuższym niż miesiąc, w przypadku stwierdzenia niesamodzielności pisania uczeń może otrzymać ocenę
niedostateczną, mogą obejmować zagadnienia z zadania domowego, tzw NP nie zwalnia ze sprawdzianu.
- kartkówki ( nie muszą być zapowiadane, obejmują materiał z trzech ostatnich lekcji lub wskazany wcześniej przez nauczyciela, mogą obejmować zagadnienia zadania domowego, czas pracy zależy od ilości poleceń do wykonania, w przypadku zgłoszenia tzw. NP uczeń może odstąpić od pisania kartkówki bez konsekwencji otrzymania oceny niedostatecznej)
• Odpowiedzi ustne ( trzy , cztery lekcje wstecz, może obejmować materiał z zadania domowego , przy stoliku nauczycielskim)
• Prace domowe ( mają zazwyczaj formę pisemna, zgłoszony brak zadania odnotowywany jest w formie „-” . Trzy minusy mogą skutkować oceną niedostateczną, niezgłoszony brak zadania domowego jest równoznaczny z oceną niedostateczną.
- trzy plusy za zadanie domowe są równoznaczne z oceną bardzo dobrą.
- zadania domowe o wyższym stopniu trudności są oceniane wg pełnej skali
- treści z zadania domowego mogą być sprawdzone przy okazji sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej)
• Referaty - przygotowane na prośbę nauczyciela lub z inicjatywy ucznia. Ocenie podlega:
- merytoryczność treści – samodzielność w referowaniu
- poprawność językową i posługiwanie się odpowiednią terminologią
- sposób prezentacji ( selekcja materiału, logiczne wiązanie treści, umiejętność udzielenia odpowiedzi na ewentualne pytania kontrolne, własne refleksje)
• Inne np.: • przygotowanie dodatkowe pomoce potrzebne do lekcji • praca w grupach • prace długoterminowe – albumy, zielniki, plakaty, gazetki itp.
•Formy aktywności ;
a) w czasie lekcji; tutaj co następuje:
- za brak wykonywania „poleceń „ zlecanych przez nauczyciela uczę może otrzymać ocenę niedostateczną.
- uczeń może otrzymać ocenę za tzw plusy i minusy ( krótka forma wypowiedzi):
- ocenę bdb za trzy „+” i ocenę ndst za trzy „–” (+ i – znoszą się . )
- szczególna aktywność ucznia może być nagrodzona odpowiednią oceną pozytywną
• b)i działalność pozalekcyjna – konkursy, kółka, organizacje proekologiczne, udział w akcjach ekologicznych itp.
3. ZASADY OCENIANIA
• Każdy uczeń jest oceniany systematycznie, zgodnie z zasadami sprawiedliwości. • Wszystkie oceny są jawne dla ucznia i jego rodziców. •
• W przypadku nieobecności ucznia na sprawdzianie lub kartkówce ma on obowiązek napisania go w terminie ustalonym z nauczycielem.
• Uczeń może poprawić ocenę niedostateczną , dopuszczającą i dostateczną w terminie do dwóch tygodni od jej otrzymania lub w terminie ustalonym przez nauczyciela.
• Uczeń może 1 raz w semestrze zgłosić nieprzygotowanie do lekcji bez podania przyczyny zgodnie z tym co następuje: (nie dotyczy zapowiedzianych sprawdzianów)
- bez podania powodu tzw „np” - rozumiane jest jako brak przygotowania do kartkówki lub odpowiedzi ustnej, czyli głównie czynności wcześniej niezaplanowanych lub
niezapowiedzianych, nie dotyczy sprawdzianu.
-z powodu choroby trwającej dłużej niż 5 dni roboczych ( na uzupełnienie wiadomości uczeń ma tydzień)
- z powodu dłuższej nieobecności w szkole - ilość dni na uzupełnienie wiadomości uczeń ustala z nauczycielem
- wskutek wypadków losowych usprawiedliwionych przez rodzica - brak zeszytu lub podręcznika odnotowywany jest w formie . 4. DODATKOWO
• Dopuszcza się dodatkowo stosowanie:
plus (+) oraz minus (-) za nieprzygotowanie do lekcji, aktywność, zadania domowe lub ich brak oraz cząstkowe odpowiedzi. Za każde 3 zgromadzone„+” uczeń otrzymuje ocenę bardzo dobry natomiast za 3 zgromadzone „-” ocenę niedostateczny. • Odmowa odpowiedzi ustnej przez ucznia jest równoznaczna z wystawieniem mu oceny niedostatecznej. • Każda kartkówka i sprawdzian muszą zostać zaliczona w formie ustalonej z nauczycielem.
Uczeń ma prawo:
• Uczeń ma prawo uzyskać ocenę z dodatkowych zadań i prac długoterminowych przydzielanych przez nauczyciela (np. referat, album, plakat, doświadczenie, model, pomoce do lekcji). • Uczeń ma prawo poprawy oceny w formie dla niego dogodnej Uczeń ma obowiązek:
•prowadzenia zeszytu przedmiotowego. Braki w zeszycie wynikające z nieobecności ucznia oraz wszelkie inne zaległości powinny być uzupełniane na bieżąco. Brak zeszytu lub podręcznika odnotowywany jest w formie „-”
•odrabiania zadań domowych
•uzupełniania braków wynikających z jego nieobecności z różnych przyczyn przygotowywania się do sprawdzianów
• Przy ocenianiu nauczyciel uwzględnia możliwości intelektualne ucznia oraz zalecenia Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej.
• Przy ocenianiu prac pisemnych nauczyciel stosuje następujące zasady przeliczania liczby uzyskanych punktów na ocenę:
1) poniżej 29% możliwej do uzyskania liczby punktów - niedostateczny;
2) 30% - 49% - dopuszczający;
3) 50% - 69% - dostateczny;
4) 70% - 85% - dobry;
5)86 % - 95% - bardzo dobry;
6) 96% -100% - celujący.
• W nauczaniu dzieci z niepełnosprawnością możliwości ucznia są punktem wyjścia do formułowania wymagań, dlatego ocenia się przede wszystkim postępy i wkład pracy oraz wysiłek włożony w przyswojenie wiadomości przez danego ucznia.
5 . ZAŁOŻENIA SPOSOBÓW SPRAWDZANIA I OCENIANIA
• Do zadań nauczyciela należy bieżące, śródroczne, końcoworoczne ocenianie i klasyfikowanie uczniów według skali przyjętej w szkole jak również warunki poprawiania oceny.
• Przedmiotem oceny są:
- wiadomości i umiejętności przedmiotowe oraz ponad przedmiotowe, - postawy i wartości kształtowane w procesie dydaktycznym.
• Ocena ucznia powinna być oceną wspierającą w osiąganiu celów, motywującą ucznia do dalszej pracy i diagnozującą jego osiągnięcia.
• celem oceniania jest dostarczenie informacji o stopniu opanowania wiedzy i umiejętności uczniowi, jego rodzicom oraz nauczycielowi, poprzez ocenę wiadomości i umiejętności ucznia, • wykrywanie braków w wiedzy i umiejętnościach oraz pokazywanie sposobów ich likwidacji, • motywowanie ucznia do systematycznej pracy, • umożliwienie nauczycielowi doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktyczno - wychowawczej. •
6. OCENIANIE ŚRÓDROCZNE I ROCZNE Ocena śródroczna i roczna nie jest średnią arytmetyczną ocen cząstkowych. O ocenie decydują: • oceny samodzielnej pracy ucznia (sprawdziany, kartkówki, wypowiedzi ustne, prace domowe, prace praktyczne), • oceny wspomagające (aktywność na lekcji, prace dodatkowe). Najistotniejsze przy wystawianiu ocen semestralnych i końcoworocznych są oceny za sprawdzian, kartkówkę i odpowiedz ustną
II WYMAGANIA EDUKACYJE NA POSCZEGÓLNE STOPNIE SRÓDROCZNE I KOŃCOWOROCZNE Z PRZEDMIOTU biologia kl 8
I PÓŁROCZE NAUKI
Ocena dopuszczająca
• wymienia męskie narządy rozrodcze • wskazuje na ilustracji męskie narządy rozrodcze •
wymienia żeńskie narządy rozrodcze • wskazuje na ilustracji żeńskie narządy rozrodcze • wymienia żeńskie hormony płciowe • wymienia nazwy błon płodowych • podaje długość trwania rozwoju płodowego • wymienia etapy życia człowieka • wymienia choroby układu rozrodczego • wymienia choroby przenoszone drogą płciową • określa zakres badań genetyki • wskazuje miejsca
występowania DNA • • wymienia elementy budujące DNA • wymienia nazwy podziałów
komórkowych • podaje liczbę chromosomów w komórkach somatycznych i płciowych człowieka • definiuje pojęcia fenotyp i genotyp • wyjaśnia symbol • wskazuje u ludzi przykładowe cechy dominującą i recesywną • podaje liczbę chromosomów występujących w komórce diploidalnej człowieka • wymienia przykłady chorób dziedzicznych • wymienia cztery główne grupy krwi
występujące u człowieka • definiuje pojęcie mutacja • wymienia czynniki mutagenne • podaje przykłady chorób uwarunkowanych mutacjami genowymi i chromosomowymi
Ocena dostateczna
• omawia budowę plemnika • wymienia funkcje męskiego układu rozrodczego • opisuje funkcje żeńskiego układu rozrodczego • wskazuje w cyklu miesiączkowym dni płodne i niepłodne • definiuje jajnik jako miejsce powstawania komórki jajowe • porządkuje etapy rozwoju zarodka od zapłodnienia do zagnieżdżenia • omawia wpływ różnych czynników na prawidłowy rozwój zarodka i płodu • wymienia różnice w tempie dojrzewania dziewcząt i chłopców • wskazuje kontakty
płciowe jako potencjalne źródło zakażenia układu rozrodczego • przyporządkowuje chorobom źródła zakażenia • wyjaśnia różnicę między nosicielstwem HIV a chorobą AIDS • wymienia drogi zakażenia wirusami: HIV, HBV, HCV i HPV
Ocena dobra
• opisuje funkcje poszczególnych elementów męskiego układu rozrodczego • charakteryzuje pierwszo-, drugo- i trzeciorzędowe żeńskie cechy płciowe • opisuje funkcje wewnętrznych narządów rozrodczych • charakteryzuje funkcje błon płodowych • charakteryzuje okres rozwoju płodowego • wyjaśnia przyczyny zmian zachodzących w organizmie kobiety podczas ciąży • charakteryzuje etapy porodu • charakteryzuje wskazane okresy rozwojowe • przyporządkowuje chorobom ich charakterystyczne objawy • omawia zasady profilaktyki chorób wywoływanych przez wirusy: HIV, HBV, HCV i HPV • porównuje naturalne i sztuczne metody planowania rodziny
• wskazuje cechy indywidualne i gatunkowe podanych organizmów • omawia zastosowanie genetyki w różnych dziedzinach: medycynie, kryminalistyce, rolnictwie i archeologii • wyjaśnia, z czego wynika komplementarność zasad azotowych • graficznie przedstawia regułę
komplementarności • omawia znaczenie mitozy i mejozy • oblicza liczbę chromosomów w komórce haploidalnej, znając liczbę chromosomów w komórce diploidalnej danego organizmu • identyfikuje allele dominujące i recesywne • omawia prawo czystości gamet • wyjaśnia, że cechę recesywną determinują allele homozygoty recesywnej • na podstawie krzyżówki genetycznej przewiduje wystąpienie cechu potomstwa • przedstawia zjawisko nosicielstwa chorób pod kątem dziedziczenia płc • wykonuje krzyżówkę genetyczną przedstawiającą dziedziczenie grup krwi • określa
możliwość wystąpienia konfliktu serologicznego • wyjaśnia, na czym polegają mutacje genowe i chromosomowe • charakteryzuje wybrane choroby i zaburzenia
Ocena bardzo dobra
• wyjaśnia podłoże zespołu Downa • uzasadnia, że główka plemnika jest właściwą gametą męską • wykazuje zależność między produkcją hormonów płciowych a zmianami zachodzącymi w ciele mężczyzny • wykazuje związek budowy komórki jajowej z pełnioną przez nią funkcją • omawia zmiany hormonalne i zmiany w macicy zachodzące w trakcie cyklu miesiączkowego • analizuje funkcje łożyska • analizuje rolę ciałka żółtego • omawia mechanizm powstawania ciąży
pojedynczej i mnogiej • przyporządkowuje okresom rozwojowym zmiany zachodzące w
organizmiewymienia ryzykowne zachowania seksualne, które mogą prowadzić do zakażenia HIV • przewiduje indywidualne i społeczne skutki zakażenia wirusami: HIV, HBV, HCV i HPV •
uzasadnia konieczność wykonywania badań kontrolnych jako sposobu wczesnego wykrywania raka piersi, raka szyjki macicy i raka prostaty uzasadnia występowanie zmienności genetycznej wśród ludzi • wskazuje różnice między cechami gatunkowymi a indywidualnym • wyjaśnia proces replikacji • rozpoznaje DNA i RNA* na modelu lub ilustracji • porównuje budowę DNA z budową RNA* • omawia budowę i funkcję RNA* • wykazuje konieczność redukcji ilości materiału
genetycznego w komórkach macierzystych gamet • wykazuje różnice między mitozą a mejozą • interpretuje krzyżówki genetyczne, używając określeń: homozygota, heterozygota, cecha
dominująca i recesywna • ustala prawdopodobieństwo występowania cechy u potomstwa, jeśli nie są znane genotypy obojga rodziców • ustala grupy krwi dzieci na podstawie znajomości grup krwi ich rodziców • ustala czynnik Rh dzieci na podstawie znajomości czynnika Rh ich rodziców •
wyjaśnia mechanizm ujawniania się cech recesywnych sprzężonych z płcią • wykonuje krzyżówki genetyczne przedstawiające dziedziczenie hemofilii oraz daltonizmu • wyjaśnia mechanizm powstawania mutacji genowych i chromosomowych • omawia zachowania zapobiegające powstawaniu mutacji
Ocena celująca
• wyjaśnia wspólną funkcjonalność prącia jako narządu wydalania i narządu rozrodczego • analizuje podobieństwa i różnice w budowie męskich i żeńskich układów narządów: rozrodczego i
wydalniczego • wyznacza dni płodne i niepłodne u kobiet w różnych dniach cyklu miesiączkowego i z różną długością cyklu • wyszukuje w różnych źródłach informacje na temat rozwoju
prenatalnego • tworzy w dowolnej formie prezentację na temat dojrzewania • tworzy portfolio ze zdjęciami swojej rodziny, której członkowie znajdują się w różnych okresach rozwoju • wyszukuje w różnych źródłach informacje na temat planowanych szczepień przeciwko wirusowi brodawczaka, który wywołuje raka szyjki macicy • ocenia naturalne i sztuczne metody antykoncepcji wyjaśnia znaczenie rekombinacji genetycznej w kształtowaniu się zmienności organizmów wyjaśnia wspólną funkcjonalność prącia jako narządu wydalania i narządu rozrodczego • wykazuje rolę replikacji w zachowaniu niezmienionej informacji genetycznej • wyjaśnia znaczenie rekombinacji genetycznej podczas mejozy • zapisuje krzyżówki genetyczne przedstawiające dziedziczenie określonej cechy i przewiduje genotypy oraz fenotypy potomstw • projektuje krzyżówki genetyczne, poprawnie posługując się terminami homozygota i heterozygota określa konsekwencje dla drugiej ciąży
wiążące się z wystąpieniem konfliktu serologicznego • wykazuje, że dziedziczenie czynnika Rh jest jednogenowe • uzasadnia, że mutacje są podstawowym czynnikiem zmienności organizmów
II PÓŁROCZE NAUKI Ocena dopuszczająca
• definiuje pojęcie ewolucja • wymienia dowody ewolucji • omawia cechy człowieka rozumnego • definiuje pojęcia populacja i gatunek • wylicza cechy populacji • wymienia typy rozmieszczenia osobników w populacji • definiuje pojęcia populacja i gatunek • wylicza cechy populacji • wymienia typy rozmieszczenia osobników w populacji • wymienia przykłady roślinożerców • wskazuje przykłady drapieżników i ich ofiar • omawia przystosowania organizmów do drapieżnictwa • wymienia przykłady pasożytów zewnętrznych i wewnętrznych • wymienia nieantagonistyczne zależności międzygatunkowe • wymienia przykładowe ekosystemy • przedstawia składniki biotopu i biocenozy • wymienia nazwy ogniw łańcucha pokarmowego • przedstawia poziomy różnorodności biologicznej • wymienia przykłady działalności człowieka przyczyniającej się do spadku różnorodności biologiczne • wymienia przykłady zasobów przyrody wymienia sposoby ochrony przyrody
Ocena dostateczna
• omawia, czym jest nisza ekologiczna organizmu • wyjaśnia, do czego służy skala porostowa • wyjaśnia zależność między definicją populacji i gatunku • wyjaśnia, na czym polega konkurencja • wskazuje rodzaje konkurencji • określa znaczenie roślinożerców w przyrodzie • omawia adaptacje roślinożerców do zjadania pokarmu roślinnego • wyjaśnia na wybranych przykładach, na czym polega drapieżnictwo • wymienia charakterystyczne cechy drapieżników i ich ofiar • wyjaśnia, na czym polega pasożytnictwo • klasyfikuje pasożyty na zewnętrzne i wewnętrzne • rozróżnia pojęcia komensalizm i mutualizm • wskazuje elementy biotopu i biocenozy wybranego ekosystemu • wyjaśnia przyczyny istnienia łańcuchów pokarmowych • wskazuje różnice między producentami a konsumentami wyjaśnia, na czym polega różnorodność biologiczna • wyjaśnia różnice pomiędzy dwoma poziomami różnorodności biologicznej • wymienia przykłady odnawialnych i
nieodnawialnych zasobów przyrody • wymienia formy ochrony przyrody Ocena dobra
• określa wpływ wybranych czynników środowiska na funkcjonowanie organizmów • wskazuje
populacje różnych gatunków • określa wpływ migracji na liczebność populacji • wyjaśnia wpływ cech porównuje konkurencję wewnątrzgatunkową z konkurencją międzygatunkową • wyjaśnia, w jaki sposób rośliny i roślinożercy wzajemnie regulują swoją liczebność • • wykazuje
przystosowania rośliny drapieżnej do zdobywania pokarmu • charakteryzuje przystosowania organizmów do pasożytniczego trybu życia • charakteryzuje pasożytnictwo u roślin • omawia różnice między komensalizmem a mutualizmem • charakteryzuje role grzyba i glonu w plesze porostu • omawia różnice między ekosystemami naturalnymi a sztucznymi -analizuje wybrane powiązania pokarmowe we wskazanym ekosystemie • klasyfikuje zasoby przyrody na
niewyczerpywalne i wyczerpywalne, podaje ich przykłady • omawia racjonale gospodarowanie zasobami przyrody y przyrody • omawia formy ochrony • wyjaśnia, na czym polega ochrona obszarowa
Ocena bardzo dobra
• określa warunki powstawania skamieniałości • analizuje formy pośrednie • wskazuje istnienie związku między rozmieszczeniem gatunków a ich pokrewieństwem • ocenia korzyści doboru naturalnego w przekazywaniu cech potomstwu • omawia współczesne spojrzenie na ewolucję – syntetyczną teorię ewolucji analizuje przebieg ewolucji człowieka • wykazuje cechy wspólne człowieka z innymi człekokształtnymi • wymienia cechy człowieka pozwalające zaklasyfikować go do poszczególnych jednostek systematycznych • wykazuje zależność między czynnikami
środowiska a występującymi w nim organizmami • wykazuje zależność między liczebnością populacji a jej zagęszczeniem • graficznie przedstawia różne typy rozmieszczenia osobników w populacji i podaje ich przykłady • wykazuje zależność między strukturą płciową a liczebnością populacji • wskazuje przyczyny i skutki konkurencji międzygatunkowej i wewnątrzgatunkowej • ocenia znaczenie drapieżników i roślinożerców w środowisku • wskazuje adaptacje drapieżników i roślinożerców do zdobywania pokarmu • wskazuje przystosowania roślin do pasożytniczego trybu życia • określa warunki występowania nieantagonistycznych relacji między organizmami różnych gatunków • charakteryzuje różnicę między sukcesją pierwotną a wtórną* • wykazuje zmiany różnorodności biologicznej podczas sukcesji* • porównuje poziomy różnorodności biologiczne • wykazuje skutki niewłaściwej eksploatacji zasobów • wyjaśnia, na czy polega zrównoważony rozwój • prezentuje wybrane przykłady czynnej ochrony przyrody w Polsce
Ocena celująca
• wykazuje jedność budowy i funkcjonowania organizmów • ocenia rolę struktur homologicznych i analogicznych jako dowodów ewolucji • ilustruje przykładami działanie doboru naturalnego i doboru sztucznego • porównuje różne gatunki człowieka w przebiegu jego ewolucji • wykazuje, że człekokształtne to ewolucyjni krewni człowieka • uzasadnia, wykorzystując wiedzę z
ewolucjonizmu, że konkurencja jest czynnikiem doboru naturalnego • wykazuje zależności między liczebnością populacji drapieżników a liczebnością populacji ich ofiar • wyjaśnia przyczyny drapieżnictwa i wskazuje metody zdobywania pokarmu przez rośliny drapieżnych • przedstawia pozytywne i negatywne skutki roślinożerności • ocenia znaczenie bakterii azotowych
występujących w glebie • analizuje przyczyny zaburzeń w krążeniu materii w ekosystemach • uzasadnia spadek energii w ekosystemie na kolejnych poziomach troficznych • objaśnia, w jaki sposób odtwarzają się odnawialne zasoby przyrody • uzasadnia konieczność stosowania form ochrony przyrody dla zachowania gatunków i ekosystemów • analizuje zależności między działalnością człowieka a zmianą czynników środowiskowych wpływających na spadek różnorodności biologicznej
