Leszek Sługocki
Glosa do uchwały składu siedmiu
sędziów Sądu Najwyższego z dnia 28
sierpnia 1987 r. VI KZP 7
Palestra 33/2(374), 88-91
1989
88
Orzecznictwo Sądu NajwyższegoNr 2 (374)
ORZECZNICTWO SĄDU NAJWYŻSZEGO
G L O S A
do uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z d n ia 28 s ie rp n ia 1987 r.
VI KZP 7/87*
T e z a g ło s o w a n e j u c h w a ły m a b rz m ie n ie n a s tę p u ją c e :
W razie orzekania kary łącznej grzywny za zbiegające się prze stępstwa wymienione w art. 3 § 1 ustawy z dnia 10 maja 1985 r. M in is te r S p ra w ie d liw o ś c i z w r ó c ił s ię d o S N z w n io s k ie m o w y ja ś n ie n ie z a g a d n ie n ia p ra w n e g o s fo r m u ło w a n e g o , ja k n a s tę p u je : „C z y k a ra łą c z n a g rz y w n y w y m ie rz o n a na p o d s ta w ie a rt. 3 § 1 u s ta w y z d n ia 10 m a ja 1985 r. o s z c z e g ó ln e j o d p o w ie d z ia ln o ś c i k a r ne j (D z. U. N r 23, po z. 101) m o ż e b y ć n iż s z a n iż s u m a w a rto ś c i p rz e d m io tu p rz e s tę p s tw , za k tó re s p ra w c a z o s ta ł s k a z a n y ? ” P ie rw s z y P re ze s S N s k ie ro w a ł w n io s e k M in is tra S p ra w ie d liw o ś c i d o ro z p o z n a n ia p rz e z s k ła d s ie d m iu s ę d z ió w S N (n a p o d s ta w ie a rt. 18 u s t. 1 i 2 u s ta w y z d n ia 20 w rz e ś n ia 1984 r. o S ą d z ie N a jw y ż s z y m , Dz. U. N r 45, p o z. 2 4 1 ).Z a g a d n ie n ie p ra w n e p rz e d s ta w io n e p rz e z M in . S p ra w ie d liw o ś c i s fo r m u -o szczególnej odpowiedzialności karnej (Dz. U. Nr 23, poz. 101) ma ją zastosowanie odpowiednie prze pisy o karze łącznej zawartej w części ogólnej kodeksu karnego (rozdział IX). ło w a n e z o s ta ło d o ś ć n ie z rę c z n ie i n ie p re c y z y jn ie . P rz e c ie ż a rt. 3 u s ta w y z d n ia 10 m a ja 1985 r. o s z c z e g ó ln e o d p o w ie d z ia ln o ś c i k a rn e j p re c y z y jn ie o k r e ś lił d o ln e p r o g i m a ją c y c h b y ć w y m ie r z o n y m i g rz y w ie n (w y ra z y : „ n ie m o ż e b y ć n iż s z a ” z a r ó w n o w § 1 ja k i w § 2). A w ię c o g ó ln ie rz e c z b io rą c — w ż a d n y m ra z ie g rz y w n a w y m ie rz o n a n ie m o g ła b y ć n iż s z a o d 20 000 z ło ty c h . T e n d o ln y p ró g o k r e ś lo n y z o s ta ł ta k i sam , ja k i w p ro w a d z o n o w n o w o o k re ś lo n y m a rt. 36 § 1 i § 2 k .k ., a to n a p o d s ta w ie a rt. 1 i p k t 3 u s ta w y z d n ia 10 m a ja 1985 r. o z m ia n ie n ie k tó r y c h p rz e p is ó w p ra w a k a rn e g o i p ra w a o w y k ro c z e n ia c h (D z. U. N r 23, p o z. 100). O b ie u s ta w y w e s z ły w ż y c ie z d n ie m 1 lip c a 1985 r. (a r t. 13 * OSNKW Nr 11— 12/1987, poz. 96.
Orzecznictwo Sądu Najwyższego
89
u s ta w y poz. 100, i a rt. 37 u s ta w y poz. 101). K ró tk o rze cz u jm u ją c , n a le ż y s tw ie rd z ić , że c o d o d o ln e g o p ro g u g rz y w n y w y m ie rz o n e j za p rz e s tę p s tw o o b ję te p rz e p is e m a rt. 3 § 1 u s ta w y po z. 101 n ie m o g ło b y ć ż a d n y c h w ą tp liw o ś c i. N a to m ia s t ( p o m ija ją c d o ln y p ró g ) k a ra g rz y w n y n ie m o g ła b y ć n iż s z a od w a rto ś c i m ie n ia z a g a rn ię te g o p rze z s p ra w c ę lu b u z y s k a n e g o p rz e z n ie g o za p o m o c ą c z y n u z a b ro n io n e g o ( p k t 1), o d d w u k ro tn e j w a rto ś c i to w a ru b ę d ą c e g o p rz e d m io te m p rz e s tę p s tw a s p e k u la c ji ( p k t 2), o d w y s o k o ś c i w y rz ą d z o n e j s z k o d y ( p k t 3), od d z ie s ię c io k ro tn e j w y s o k o ś c i u d z ie lo n e j lu b p rz y ję te j k o rz y ś c i m a ją tk o w e j ( p k t 4), o d d z ie s ię c io k r o tn e j w a rto ś c i s p rz e d a n y c h lu b p o d a n y c h n a p o jó w a lk o h o lo w y c h ( p k t 5). K a ra g rz y w n y , o rz e k a n a o b o k k a ry p o z b a w ie n ia w o ln o ś c i za p rz e s tę p s tw a w y m ie n io n e w a rt. 3 § 1 u s ta w y po z. 101, n ie m o ż e p rz e k ra c z a ć 5 000 000 z ło ty c h . W y ja ś n ił to SN w u c h w a le s ie d m iu s ę d z ió w S N z d n ia 27 w rz e ś n ia 1985 r. VI K Z P 2 7 /8 5 . U c h w a ła ta z o s ta ła z a a p ro b o w a n a p rz e z g lo s a to r ó w ,1 p o d ję ta zaś z o s ta ła na w n io s e k P ro k u ra to ra G e n e ra ln e g o PRL. J e s z c z e raz k o rz y s ta m z te g o m ie js ca, b y w y ra z ić z d z iw ie n ie , że p rz e d p o d ję c ie m te j u c h w a ły p rze z S N m o g ły b y ć w y p o w ia d a n e p o g lą d y o d m ie n n e .1 2 O c z y w iś c ie u c h w a ła S N z d n ia 27 w rz e ś n ia 1985 r. b y ła w p e łn i zasadna. A w ię c u s ta w a o k re ś liła d o ln e p ro g i g rz y w ie n , a S N o k r e ś lił g ó r n y p u ła p — ta k s a m o z re s z tą , ja k to o k re ś la k.k. (a rt. 36 § 2). P o z o s ta ł p ro b le m o rz e k a n ia k a r łą c z n y c h p rz y z b ie g u g rz y w ie n w y m ie r z o n y c h na p o d s ta w ie z a ró w n o in n y c h p rz e p is ó w n iż w y m ie n io n e w a rt. 3 § 1, ja k i w y m ie n io n y c h w ty m p rz e p is ie , o ra z p ro b le m k a r łą c z n y c h g rz y w n y za p rz e s tę p s tw a o k re ś lo n e w a rt. 3 § 1. T e g o o s ta t n ie g o z a g a d n ie n ia d o ty c z y z a g a d n ie n ie p ra w n e p rz e d s ta w io n e S ą d o w i N a jw y ż s z e m u p rz e z M in is tra S p ra w ie d liw o ś c i. S z ło o u s ta le n ie , ja k ie z a s a d y p o w in n y o k re ś la ć w y m ie rz a n ie k a ry łą c z n e j. M y ś lę , że m o ż n a b y ło d o d a ć w p y ta n iu , iż id z ie o z a s a d y w y m ie rz a n ia k a ry łą c z n e j w je d n y m w y ro k u , ja k i z a s a d y w y m ie rz a n ia k a ry łą c z n e j w w y p a d k u w y d a w a n ia w y ro k u łą c z n e g o . N ie ż ą d a jm y je d n a k z b y t w ie le, w s z e la k o m ie jm y to na u w a d z e . Z a g a d n ie n ie m b y ło , c z y p rz y łą c z e n iu k a r g rz y w n y d e c y d u ją o g ó l ne z a s a d y o k re ś lo n e w k o d e k s ie k a rn y m (a rt. 66— 72, a ś c iś le j art. 66, a rt. 67 § 1, a rt. 70 § 1, a p rz y ro z s z e rz a n iu na w y ro k łą c z n y — a rt. 50 3 — 511 k .p .k .), c z y te ż in n e z a s a d y . P ra w id ło w a o d p o w ie d ź m o g ła b y ć t y lk o je d n a : s k o ro u s ta w a z d n ia 10 m a ja 1985 r. n ie m a sw e j c z ę ś c i o g ó ln e j, to d e c y d u je art. 121 k .k . s ta n o w ią c y , że p rz e p is y c z ę ś c i o g ó ln e j k o d e k s u k a rn e g o s to s u je s ię d o p rz e s tę p s tw p rz e w id z ia n y c h w in n y c h u s ta w a c h , je ś li p rz e p is y te n ie z a w ie ra ją p rz e p is ó w o d m ie n n y c h . U s ta w a z d n ia 10 m a ja 1985 r. (p o z . 101) n ie z a w ie ra p rz e p is ó w o d m ie n n y c h , c z y li n ie m a sw ej c z ę ś c i o g ó ln e j, a w ię c d o p rz e s tę p s tw w n ie j p rz e w id z ia n y c h n a 1 Andrzej Zol l : Glosa, PiP nr 2 z 1987 r., s. 142— 144; m o j a glosa, „Palestra" nr 2 z 1987 r„ s. 123— 127.90
Orzecznictwo Sądu NajwyższegoNr 2 (374)
le ż y s to s o w a ć p rz e p is y c z ę ś c i o g ó l n e j k o d e k s u k a rn e g o . J e d n a k ż e n a le ż y tu w p ro w a d z ić p e w n ą te r m in o lo g ic z n ą i m e ry to ry c z n ą p o p ra w k ę . O tó ż u s ta w a z d n ia 10 m a ja 1985 r. n ie ty lk o p rz e w id u je ( n o r m u je b y t m a te ria ln y ) p rz e s tę p s tw n ie p rz e w id z ia n y c h w k.k. (n p . a rt. 9 i a rt. 10), ale re g u lu je p o n a d to z a o s trz a - ją c o s to s o w a n ie p rz e p is ó w k.k. i in n y c h u s ta w tz w . d o d a tk o w y c h . W ty m s e n s ie są to p rz e s tę p s tw a in n e n iż p rz e w id z ia n e w k.k. D o u d z ie le n ia o d p o w ie d z i na p y ta n ie p ra w n e , k tó r e s p o w o d o w a ło p o d ję c ie o m a w ia n e j u c h w a ły S N, u to r o w a ła d ro g ę u c h w a ła SN z d n ia 27 w rz e ś n ia 1985 r. VI K Z P 2 7 /8 5 . T a k w ię c p rz y o rz e k a n iu k a ry łą c z n e j m a ją z a s to s o w a n ie o d p o w ie d n ie p rz e p is y o k a rz e łą c z n e j z a w a rte w c z ę ś c i o g ó ln e j k o d e k s u k a rn e g o (R o z d z ia ł IX ). D l a t e g o g ł o s o w a n a u c h w a ł a z a s ł u g u j e n a p e ł n ą a p r o b a t ę . W s z e la k o z a s y g n a liz o w a łe m w y ż e j, że n a le ż y u d z ie lić o d p o w ie d z i o z a s a d a c h łą c z e n ia k a ry g rz y w n y w w y r o k u łą c z n y m . O tó ż o g ó ln e z a s a d y w y d a w a n ia w y r o k ó w łą c z n y c h m a ją p e łn e z a s to s o w a n ie w ra z ie łą c z e n ia g rz y w ie n o rz e c z o n y c h w ró ż n y c h ( k ilk u ) w y ro k a c h o b e jm u ją c y c h p rz e s tę p s tw a , o k tó ry c h m o w a w a rt. 3 § 1. T e s a m e z a s a d y m a ją p e łn e z a s to s o w a n ie w ra z ie łą c z e n ia g rz y w ie n o rz e c z o n y c h w w y r o k u łą c z ą c y m g rz y w n ę w y m ie r z o n ą z a p rz e s tę p s tw o (p rz e s tę p s tw a ) o k re ś lo n e w a rt. 3 § 1 z p rz e s tę p s tw e m (p rz e s tę p s tw a m i) in n y m i n iż o k re ś lo n e w a rt. 3 § 1, a p rz e w id z ia n y m i w k.k. lu b w u s ta w a c h d o d a tk o w c h , o ra z w a rt. 9 i a rt. 10 u s ta w y z d n ia 10 m a ja 1985 r. R ó w n ie ż te s a m e z a s a d y m a ją z a s to s o w a n ie w razie łą c z e n ia g r z y w ie n w w y r o k u łą c z n y m , g d y w y ro k te n łą c z y g rz y w n ę (g rz y w n y ) o rz e c z o n ą za p rz e s tę p s tw a o k re ś lo n e w a rt. 3 § 1 z g rz y w n a m i o rz e c z o n y m i za p rz e s tę p s tw a p rz e w id z ia n e w k.k. lu b w u s ta w a c h d o d a tk o w y c h , o ra z w a rt. 9 i a rt. 10 u s ta w y z d n ia 10 m a ja 1985 r., g d y w y m ie rz e n ie g rz y w ie n n a s tą p iło w k ilk u w y ro k a c h . W s p o m n ę je d n a k , że p o w y ż s z e w y w o d y n ie d o ty c z ą łą c z e n ia k a r g rz y w n y z w y m ie r z o n y m i na p o d s ta w ie u s ta w y k a rn e j s k a rb o w e j, g d y ż u s ta w a ta 3 w y łą c z a o rz e k a n ie k a ry łą c z n e j g rz y w n y (a rt. 28 § 2). N a z a k o ń c z e n ie g o d z i s ię w s k a z a ć , że o ile P ro k u ra to r G e n e ra ln y P R L, z w ra c a ją c się z w n io s k ie m o w y ja ś n ie n ie z a g a d n ie n ia p ra w n e g o , d z ia ła ł na p o d s ta w ie a rt. 4 u st. 1 p k t 3 u s ta w y z d n ia 20 c z e rw c a 1985 r. O P ro k u ra tu rz e P o ls k ie j R z e c z y p o s p o lite j L u d o w e j (D z. U. N r 31, p o z. 138), o ty le . M in is te r S p ra w ie d liw o ś c i ta k ie j a n a lo g ic z n e j p o d s tw y p ra w n e j n ie m a. P ra w o o u s tr o ju s ą d ó w p o w s z e c h n y c h — U s ta w a z d n ia 20 c z e rw c a 1985 r. (D z. U. N r 31, p o z . 137) n ie z a w ie ra n o rm y a n a lo g ic z n e j d o art. 4 u s t. 1 p k t 3 u s ta w y o P ro k u ra tu rz e . T a k w ię c M in is te r S p ra w ie d li w o ś c i m ó g ł z ło ż y ć w n io s e k o w y ja ś n ie n ie z a g a d n ie n ia p ra w n e g o ty l k o p rz e z p o w o ła n ie s ię na a rt. 18 u s t. 2 u s ta w y o S ą d z ie N a jw y ż s z y m . N ie m a b o w ie m u s ta w y o u tw o rz e n iu u rz ę d u M in is tra S p ra 3 Ustawa karna skarbowa z dnia 26 pależy ździernika 1971 r. (tekst jednol.: Dz. U. z 1984 r. Nr 22, poz. 103).91
w ie d liw o ś c i, ta k ja k is tn ie je sze re g u s ta w o u tw o rz e n iu u rz ę d ó w in n y c h m in is tr ó w ( o s ta tn io : u s ta w y z d n ia 23 p a ź d z ie r n ik a 1987 r. o g ło s z o n e w Dz. I_K N r 3 3 4). W y d a je się, że ta k a „ lu k a p ra w n a ” p o w in n a b y ć ja k n a js z y b c ie j w y p e łn io n a . T o ty lk o ta k a u w a g a na m a rg in e s ie c z y te ż re fle k s ja g lo s a to ra na tle o m a w ia n e j u c h w a ły S N. Leszek Sługocki* Skorowidz przepisów prawnych ogłoszonych w Dz. U. i M.P., wydany przez
Biuro Prawne Urzędu Rady Ministrów (Warszawa 1986), przewiduje dla urzędu Mi nistra Sprawiedliwości: jako utworzenie — art. 2 Dz. U. z 1944 r. Nr 19, poz. 93, a jako zmianę — Dz. U. z 1956 r. Nr 41, poz. 188 (s. 313), czyli ustawę z dnia 11 września 1956 r. o przejściu więziennictwa do zakresu działania Ministra Spra wiedliwości.
PRASA O ADWOKATURZE
N a d a l tr w a d y s k u s ja n a d r e fo rm ą p ra w a k a rn e g o . N ie m a ty g o d n ia bez z n a c z ą c e j p u b lik a c ji W ty m z a k re s ie . N a p rz y k ła d „G a z e ta P ra w n ic z a ” ( n r 22 z d n ia 16.X I.1988 r.) p u b lik u je w te j m ie rz e s y n te ty c z n y a r t y k u ł J a ro s ła w a ' B i e r n a c k i e g o p t.: Założenia reformy prawa karnego mate rialnego. A u to r z ta le n te m p u b lic y s ty - p r a w n ik a o m a w ia o w o c p ra c y K o m is ji w n a jis to tn ie js z y c h fra g m e n ta c h , p is z ą c m .in .:
„P o tr w a ją c e j b lis k o ro k p ra c y p o w o ła n a p rz e z p re z e s a R a d y M in is tr ó w a d z ia ła ją c a p rz y m in is trz e s p r a w ie d liw o ś c i K o m is ja d o s p ra w re fo rm y p ra w a k a rn e g o u c h w a liła z a ło ż e n ia re fo rm y u s ta w o d a w s tw a k a rn e g o . C e le m K o m is ji je s t d o k o n a n ie g r u n to w n e j i g łę b o k ie j r e fo r m y p o ls k ie g o p ra w a k a rn e g o . P ra w o to m u s i b y ć b o w ie m d o s to s o w a n e d o z m ia n z w ią z a n y c h z p o s tę p e m n a u k o w o - te c h n ic z n y m , r e fo rm ą g o s p o d a rc z ą , p rz y ję ty m i p rz e z P o ls k ę z o b o w ią z a n ia m i m ię d z y n a ro d o w y m i i — p rz e d e w s z y s tk im — d o z m ia r w p o lity c e k a rn e j p a ń s tw a . (...) K o m is ja d o s p ra w re fo rm y p ra w a k a rn e g o w s w y c h p o g lą d a c h na u s ta w o d a w s tw o o b o w ią z u ją c e n ie b y ła b y n a jm n ie j je d n o m y ś ln a . Ś la d y o w e j n ie je d n o m y ś ln o ś c i o d n a le ź ć m o ż n a w te k ś c ie Z a ło ż e ń , w k tó r y m n ie je d n o k r o tn ie p r o p o z y c je z m ia n n o rm p ra w n y c h p r z e d s ta w io n e są w a r ia n to w o z je d n o c z e s n y m p o d a n ie m ro z k ła d u g ło s ó w c z ło n k ó w K o m is ji o p o w ia d a ją c y c h s ię za k o n k re tn y m i ro z w ią z a n ia m i. T r u d n o te ż s ię te j n ie je d n o lito ś c i p o g lą d ó w d z iw ić . W s k ła d K o m is ji w e s z ło tr z y d z ie s tu te o r e ty k ó w , p rz e d s ta w ic ie li n a u k i p ra w a , o ra z tr z y d z ie s tu s ie d m iu p r a k ty k ó w , p r a c o w n ik ó w o r g a n ó w ś c ig a n ia , w y m ia r u s p ra w ie d liw o ś c i o ra z a d w o k a tu ry , to te ż s iłą rz e c z y p o g lą d y p o s z c z e g ó ln y c h c z ło n k ó w K o m is ji z w ią z a n e z p o trz e b ą i z a k re s e m k o n k re tn y c h z m ia n n ie m o g ły b y ć to ż s a m e . (...)
P o s tu la te m n a jb a r d z ie j c h y b a s p e k ta k u la rn y m je s t p r o p o z y c ja o g r a n i c z e n ia s to s o w a n ia k a ry ś m ie rc i b ą d ź w y k r e ś le n ia te j k a ry z p o ls k ie g o k a ta lo g u k a r w o g ó le . (...)
