Subiektywne oceny pacjentów dotyczące środowiska wewnętrznego w salach chorych.

ISSN 0137-3676 CiepłowniCtwo, ogrzewniCtwo, wentylaCja 48/8 (2017) 335÷339

www.cieplowent.pl

WENTYLACJ A · KLIM AT YZACJ A

dr hab. inż. Anna Bogdan prof. PW; osoba do kontaktu:

anna.bogdan@is.pw.edu.pl Wydział Instalacji Budowlanych, Hydrotechniki i Inżynierii Środowiska, Politechnika Warszawska dr n.med. Tomasz Mikulski; Instytut Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej im. M. Mossakowskiego, Polska Akademia Nauk inż. Patrycja Kociszewska; Wydział Instalacji Budowlanych, Hydrotechniki i Inżynierii Środowiska, Politechnika Warszawska mgr inż. Piotr Uścinowicz; Wydział Instalacji Budowlanych, Hydrotechniki i Inżynierii Środowiska, Politechnika Warszawska

Subiektywne oceny pacjentów dotyczące środowiska wewnętrznego w salach chorych.

Część i

Patients’ Subjective Assessment of Indoor Environment in Rooms. Part I

DOI : 10.15199/9.2017.8.6

anna BogDan, toMaSz MiKUlSKi, patryCja KoCiSzewSKa, piotr UŚCinowiCz

Słowa kluczowe: środowisko cieplne, odczucia cieplne, pa- cjent, szpital, sala chorych

Streszczenie

Środowisko cieplne, jakie powinno panować w szpitalnych salach chorych, nie jest jednoznacznie zdefiniowane w pol- skich regulacjach czy normach, mimo, że w pomieszczeniach tych przebywają osoby nie mające możliwości dostosowania swojej aktywności czy też zestawu odzieży do panujących warunków, a ze względu na swój stan zdrowia i niską aktyw- ność fizyczną są bardziej wrażliwe na zmiany parametrów środowiska wewnętrznego.

Celem badań przedstawionych w niniejszym artykule było określenie, jak warunki środowiska cieplnego w standardo- wych salach chorych są odbierane przez pacjentów. Przepro- wadzono badania ankietowe wśród pacjentów, którzy obecnie przebywają w szpitalach, w standardowych salach chorych, jak również byli hospitalizowani w ciągu ostatnich 5 lat.

W odniesieniu do odpowiedzi uzyskanych od pacjentów prze- bywających w szpitalach określono, m.in., że w odniesieniu do środowiska cieplnego przeważały opinie, że w pomiesz- czeniach jest za ciepło lub za gorąco. Ankietowani, którzy byli hospitalizowani w ciągu ostatnich 5 lat również zgłaszali problem przegrzewania sal chorych, szczególnie w okresie letnim. W obu przypadkach znaczna część ankietowanych wskazała, że środowisko cieplne panujące w pomieszcze- niach miało wpływ na przebieg ich rekonwalescencji.

Keywords: thermal environment, thermal sensation, patient, hospital, patients’ room

Abstract

The parameters of thermal environment that should be ma- intained in hospital sickrooms are not clearly defined in Po- lish regulations or standards. Such status quo exists despite the fact that sickrooms are used by people who do not have the ability to adapt their activities or clothing to the indoor conditions. Moreover, given their condition and low physical activity they are more sensitive to changes in the parameters of indoor environment. The research presented in this article aimed to examine how patients perceived indoor environ- ment in standardised sickrooms. The survey was conducted among the persons who were hospitalised when the question- naire was carried out and among those who were hospital pa- tients over the last five years The feedback from hospitalised patients showed that sickrooms were either too warm or too hot. Respondents who were hospitalised over the last 5 years have also reported overheating problems, especially during the summer. In both cases, a significant share of the respon- dents indicated that the thermal environment in the rooms affected their convalescence.

© 2006-2017 Wydawnictwo SIGMA-NOT Sp. z o.o.

All right reserved

1. Wstęp

Środowisko cieplne jest jednym z elementów wpływają- cych na odbieranie warunków środowiska wewnętrznego w pomieszczeniach. W wielu przypadkach temat ten jest jednak traktowany pobocznie, ze względu na powszechne

przekonanie, że każdy użytkownik może w każdej chwili założyć/zdjąć dodatkowy element odzieży lub też zmienić nastawę termostatu przy grzejniku itp. Tymczasem istnieją pomieszczenia, w których przebywają osoby nie mające możliwości dostosowania swojej aktywności czy też ze- stawu odzieży do panujących warunków, a jednocześnie ze względu na swój stan zdrowia i niską aktywność fizycz- ną są bardziej wrażliwe na zmiany parametrów środowi- ska wewnętrznego. Do takiej grupy użytkowników należą m.in. pacjenci przebywający w szpitalach.

Wymagania odnośnie do środowiska wewnętrznego po- szczególnego rodzaju sal chorych (np. sale pooperacyjne, sale chorych na OIOM czy też izolatki) są bardziej restryk- cyjne i zależą w dużej mierze od stanu zdrowia pacjentów oraz charakterystyki choroby [2], [3], natomiast mniej re-

strykcyjnie traktowane są standardowe sale chorych, które, zgodnie z normą PN-EN 15251:2012 [5], można zakwali- fikować do pomieszczeń kategorii I, zatem z wysokim po- ziomem oczekiwań, używanych przez osoby bardzo wraż- liwe, wątłe, o specjalnych wymaganiach jak osoby nie- pełnosprawne, chorzy, bardzo małe dzieci i osoby starsze.

Zgodnie z zapisami tej normy w budynkach wyposażonych w mechaniczne chłodzenie wskaźnik PMV [4] powinien wynosić w granicach -0,2 < PMV < +0,2, a PPD < 6%. Do- datkowo w projekcie normy prPN-prEN 16798 [1] dołożo- no informacje dotyczące granic dyskomfortu lokalnego, tj.:

DR < 10%, a zatem maksymalna prędkość powietrza zimą 0,1m/s, latem – 0,12m/s; maksymalna różnica temperatury powietrza między głową a kostkami – 2^oC (co odpowiada PD < 3%); temperatura podłogi między 19^oC a 29^oC (co odpowiada PD < 10%); maksymalna asymetria temperatu- ry promieniowania ze względu na: cieplejszy strop - 5^oC, chłodniejszą ścianę - 10^oC, chłodny strop - 14^oC, cieplejszą ścianę - 23^oC (co odpowiada PD < 5%).

W wypadku natomiast obiektów nie wyposażonych w system klimatyzacji, wskazane są zakresy temperatury operatywnej w zależności od średniej ciągłej temperatury powietrza zewnętrznego (rys. 1). Należy jednak zwrócić uwagę, że podane zakresy temperatury operatywnej były opracowane na podstawie badań z udziałem pracowników pomieszczeń biurowych, a zatem osób, które mogły w ła- twy sposób dopasować izolacyjność swojej odzieży, otwo- rzyć okno, a swoją pracę wykonywały głównie w pozycji siedzącej. W salach chorych tymczasem przebywają czę- sto pacjenci, którzy nie mają możliwości samodzielnego poruszania się, przebierania się, jednocześnie znajdują się głównie w pozycji leżącej, zatem ich metabolizm jest niż- szy niż sugerowany w normie poziom 1,0-1,3 met. W nor- mie [5] wskazano również, że w okresie letnim w celu skompensowania zbyt wysokiej temperatury warto stoso- wać podwyższoną prędkość powietrza w pomieszczeniu.

Niestety, nie wymieniono dokładnie jakie parametry po- winny być stosowane w standardowych salach chorych, natomiast w tabeli A.3. („Zakresy temperatury do godzi- nowych obliczeń energii cieplnej i chłodniczej w trzech kategoriach środowiska wewnętrznego”) w odniesieniu do budynków mieszkalnych, dla kategorii I, podano, że temperatura wewnętrzna w okresie grzewczym powinna

wynosić od 21^oC do 25 ^oC, natomiast w okresie letnim od 23,5 ^oC do 25,5^oC.

Kwestie wymagań środowiska wewnętrznego pod kątem osób o specjalnych wymaganiach są również przedmiotem normy PN-EN ISO 28803:2012 [7]. W odniesieniu do śro- dowiska cieplnego w normie tej wskazano, że PMV może wymagać modyfikacji w celu zastosowania modelu do osób chorych lub w podeszłym wieku, ze względu na fakt, m.in. zaburzenia procesu pocenia w tych grupach użyt- kowników, a także wpływu przyjętej pozycji ciała na ilość ciepła oddawaną w wyniku promieniowania do otoczenia.

Również duże znaczenie w końcowej wartości wskaźnika PMV ma przyjęta wartość metabolizmu oraz izolacyjność cieplna odzieży, a także łóżka, na którym znajdują się pa- cjenci oraz przyjętej pozycji ciała.

Ważne jest również zwrócenie uwagi na fakt, że war- tość metabolizmu przyjmowana jest zazwyczaj dla stan- dardowej powierzchni ciała, tymczasem osoby w pode- szłym wieku często mają większą powierzchnię ciała niż 1,8 m². Również stosowana najczęściej formuła Du Bois [4] do określania powierzchni ciała, może nie być dla tej grupy odpowiednio dokładna. Kolejny aspekt, to wartość metabolizmu dostępna w normach była określana na pod- stawie pomiarów z udziałem młodych i zdrowych ochot- ników. Nie ma obecnie dostępnych danych dotyczących wpływu danego schorzenia czy też faktu przyjmowania le- ków na rzeczywistą wartość ilości produkowanego ciepła.

W normie [7] przedstawiono również wybrane informa- cje wpływu poszczególnych schorzeń na działanie układu termoregulacji, a w konsekwencji odczuwanie środowiska cieplnego.

Na podstawie przedstawionych informacji można stwierdzić, że kwestie wytycznych dotyczących warun- ków środowiska cieplnego, jakie powinny być stosowane w salach chorych, nie są obecnie szczegółowo określone.

2. Cel badań

Celem badań przedstawionych w niniejszym artykule było określenie, jak warunki środowiska cieplnego w stan- dardowych salach chorych są odbierane przez pacjentów.

Autorzy chcieli, za pomocą badań ankietowych, sprawdzić

Rys. 1. Wartości obliczeniowe temperatury operatywnej zgodne z [5]

Fig. 1. Calculated values of operating temperature according to [5]

czy pacjenci są usatysfakcjonowani warunkami środowiska cieplnego, czy uważają, że środowisko cieplne może wpływać na przebieg ich re- konwalescencji oraz czy zgłaszają szczegółowe uwagi lub też propozy- cje modyfikacji, które można wpro- wadzić w szpitalach.

3. Metodyka badań ankietowych

Wyniki analizowano osobno dla grupy osób, które zgłosiły, że były hospitalizowane w ciągu ostatnich 5 lat oraz dla osób, które przebywa- ły w szpitalu w chwili wypełniania ankiety. Ankieta była umieszczona na stronie internetowej salachorych.

is.pw.edu.pl/index.php/ankieta/, jak również przesyłana w formie papie- rowej do szpitali, których dyrekto- rzy wyrazili zgodę na prowadzenie badań na terenie danego szpitala.

Ankieta była w 2 wariantach: wersja dla pacjentów przybywających w szpitalu w chwili udzielania odpowie- dzi oraz pacjentów, którzy byli hospitalizowani w ciągu ostatnich 5 lat.

Ankieta skierowana do osób przebywających w chwili badania w szpitalu składała się z 27 pytań dotyczących:

− płci, wieku ankietowanego oraz oddziału, na którym przebywa,

− charakterystyki sali chorych, tj.; liczby pacjentów, subiektywnej oceny dotyczącej dostępnego miejsca, lo- kalizacji łóżka pacjenta, możliwości regulacji środowiska cieplnego,

− odczuć cieplnych w chwili badania oraz w cieplej- sze lub chłodniejsze dni, ocen dotyczących ruchu powie- trza, duszności, suchości oraz zapachów a także prefe- rencji ankietowanych w odniesieniu do przedstawionych aspektów,

− samopoczucia ankietowanego w chwili badania,

− samooceny ankietowanego czy w jego opinii środo- wisko cieplne, w który obecnie przebywa, może wpływać na przebieg jego rekonwalescencji.

Natomiast ankieta, która skierowana była do osób hospi- talizowanych w ciągu ostatnich 5 lat składała się wyłącz- nie z 17 pytań, przy czym w niektórych pytaniach wpro- wadzono również odpowiedz „nie pamiętam”. Pytania dotyczyły następujących aspektów:

− płci, wieku ankietowanego oraz oddziału, na którym przebywali ankietowani,

− charakterystyki sali chorych, tj.; liczby pacjentów, subiektywnej oceny dotyczącej dostępnego miejsca, lo- kalizacji łóżka pacjenta, mozliwości regulacji środowiska cieplnego,

− odczuć cieplnych, jakie zapamiętali ankietowani, podczas cieplejszych i chłodniejszych dni

− samooceny ankietowanego czy w jego opinii środo- wisko cieplne, w którym przebywał, mogło mieć wpływ na przebieg jego rekonwalescencji.

Wypełnienie ankiety zajmowało standardowo do 10 minut. Część pytań umożliwiała wielokrotny wybór od- powiedzi. W ostatnim pytaniu ankietowani proszeni byli o wpisanie własnych uwag dotyczących środowiska ciepl- nego w sali.

4. Wyniki ankiet prowadzonych wśród osób hospitalizowanych w chwili wypełnienia ankiety Wyniki badań dla grupy osób, które wypełniały ankietę podczas pobytu w szpitalu przedstawiono na rys. 2. Pierw- sze wypełnione ankiety otrzymano w czerwcu 2016 r., ostatnie w styczniu 2017 r. Ponieważ w większości szpi- tali stosowana jest wentylacja naturalna, która powodu- je, że warunki środowiska wewnętrznego zależne są od warunków atmosferycznych, odpowiedzi podzielono na pory roku wg następującego klucza: ankiety wypełnione w czerwcu, lipcu i sierpniu oznaczono jako lato, ankiety z września, października i listopada oznaczono jako je- sień, natomiast ankiety z grudnia i stycznia jako zima. Su- marycznie otrzymano 637 ankiet, w tym: dla okresu lato otrzymano 176 ankiet (w tym 59% od kobiet i 41% od mężczyzn); dla okresu jesień – 212 ankiet (w tym 67% od kobiet i 33% od mężczyzn); dla okresu zima – 249 ankiet (w tym 78% od kobiet i 22% od mężczyzn). Udział po- szczególnych grup wiekowych w badaniu przedstawiono na rys. 2. Najliczniejszą grupę wiekową stanowiły osoby między 51 a 60 r.ż. (20%), następnie między 61 – 70 r.ż.

(19%) oraz powyżej 70 r.ż. (16%). Najmniej było wśród

ankietowanych osób poniżej 25 r.ż. (5%). Wynik ten za- leży głównie od oddziałów wytypowanych do przepro- wadzenia badań opisanych w poprzednim punkcie. Jak przedstawiono na rys. 3 największy udział w ankiecie mie- li pacjenci przebywający na oddziale reumatologii (26%), chorób wewnętrznych, chirurgii ogólnej i położniczo/gi- nekologiczny (po 14%) oraz rehabilitacji (11%). Pacjenci pozostałych oddziałów (kardiologia, ortopedia, diabetolo- gia, hematologia/onkologia, urologia, chirurgia ogólna, la- ryngologia) stanowili w sumie mniej 22% ankietowanych.

W salach chorych ankietowani przebywali razem z mak- symalnie 5 osobami – w 2% przypadków, z 4 osobami – w 4% przypadków, z 3 osobami – w 14% przypadków, z 2 osobami – w 29% przypadków, z jeszcze jednym pa- cjentem w 50% przypadków. W 1% przypadków ankieto- wani byli w sali samodzielnie. Jednocześnie tylko w 4%

przypadków ankietowani wskazywali, że w danej sali przebywa więcej pacjentów niż to było pierwotnie plano- wane. Zadowolenie z ilości dostępnego miejsca zgłaszało 59% ankietowanych, 19% było neutralnych w tym zakre- sie, natomiast niezadowolonych było 21% ankietowanych (rys. 4.). Większość ankietowanych w sali znajdowała się przy oknie (53%), 27% ankietowanych miało miejsce przy drzwiach, natomiast 19% - po środku, między inny- mi łóżkami. Regulacja parametrów środowiska cieplnego w pomieszczeniach u 80% ankietowanych obejmowała wyłącznie otwieranie/zamykanie okna, zasłanianie rolet lub żaluzji, otwieranie/zamykanie drzwi do sali oraz re- gulację zaworem termostatycznym przy grzejniku. Należy jednak zauważyć, że choć ankietowanie zwracali uwagę, że te możliwości są w sali dostępne, jednakże w znacznej mierze ustalenie zaworów termostatycznych itp. zależało od samopoczucia osób, których łóżka zlokalizowane były przy oknie. 3% ankietowanych wskazało, że w sali znajdo- wał się klimatyzator, natomiast 1% osób wskazało, że do- stępny był również dodatkowy, przenośny grzejnik. 16%

ankietowanych wskazało, że nie mają dostępu do żadnego z ww. elementów. Jednocześnie ponad połowa ankietowa- nych (rys. 5) wskazała, że jest usatysfakcjonowana moż- liwościami regulacji środowiska cieplnego panującego w sali. 26% ankietowanych opisało swoje odczucia jako

„w umiarkowanym stopniu”, natomiast 21% ankietowa- nych nie było zadowolonych. W grupie niezadowolonych przeważały odpowiedzi osób, które przebywały w szpita- lach zarówno w okresie letnim oraz zimowym. W kolej- nym pytaniu większość z tych osób (96%) wskazywała, że zazwyczaj w sali jest za gorąco.

Rys. 2. Udział poszczególnych grup wiekowych spośród ankietowanych Fig. 2. Share of age groups among respondents

Rys. 3. Udział pacjentów z poszczególnych oddziałów w ankiecie Fig. 3. Share of patients from individual wards in the survey

Rys. 4. Udział poszczególnych odpowiedzi odnośnie do satysfakcji z ilości dostępnego miejsca w sali

Fig. 4. Share of individual responses to satisfaction with the amount of space available in the room

Rys. 5. Podział ocen dotyczących satysfakcji z możliwości wpływu na parametry środowiska cieplnego

Fig. 5. Share of satisfaction assessments with the ability to influence on thermal environment parameters

Następne pytania dotyczyły warunków środowiska cieplnego, jakie zazwyczaj panują w sali podczas cie- płych/gorących lub chłodnych/zimnych dni.

W odniesieniu do odczuć pacjentów podczas ciepłych/

gorących dni w okresie letnim 66% ankietowanych wska- zało, że w salach jest za gorąco, natomiast 34% ankie- towanych – komfortowo; w okresie jesiennym 48% an- kietowanych wskazało, że w salach jest za gorąco, 47%

– komfortowo a 5% – za zimno; w okresie zimowym 29%

ankietowanych wskazywało, że w sali jest za gorąco, 47%

– komfortowo i 3% – za zimno.

W odniesieniu do odczuć pacjentów podczas chłodnych/

zimnych dni w okresie letnim 21% ankietowanych uznało, że w salach jest za gorąco, 76% –komfortowo oraz 3% – za zimno; w okresie jesiennym 31% ankietowanych uzna- ło, że w sali jest za gorąco, 57% – komfortowo, 12% – za zimno; w okresie zimowym 17% ankietowanych uznało, że w sali jest za gorąco, 76% – komfortowo, 7% – za zimo.

W kolejnym pytaniu zapytano ankietowanych o odczu- cia cieplne w chwili wypełniania ankiety. Podział odpo- wiedzi w poszczególnych okresach przedstawiono na rys. 6.

W okresie letnim 44% ankietowanych oceniało środo- wisko cieplne w sali jako neutralne, 35% jako ciepłe oraz 10% jako gorące. Pozostałe oceny nie przekraczały 10%.

Jednocześnie środowisko cieplne zostało określone jako komfortowe przez 61% ankietowanych, nieznacznie nie- komfortowe przez 26% ankietowanych, niekomfortowe przez 7% ankietowanych i bardzo niekomfortowe przez 6% ankietowanych. Również pytano uczestników, czy chcieliby aby w pomieszczeniu było chłodniej, cieplej czy bez zmian w odniesieniu do aktualnych warunków. Naj- więcej, 60% ankietowanych, nie wprowadzałoby żadnych zmian w sali chorych, 35% chciałoby, aby było chłodniej, a 5% ankietowanych by było cieplej.

W okresie jesiennym 50% ankietowanych oceniało śro- dowisko w sali jako ciepło, 22% – gorąco, 18% – neutral- nie i 10% – nieznacznie ciepło. Środowisko cieplne zosta- ło w tym okresie określone jako komfortowe przez 28%

ankietowanych, nieznacznie niekomfortowe przez 34%

ankietowanych, niekomfortowe przez 25% ankietowa- nych i bardzo niekomfortowe przez 13% ankietowanych.

W odniesieniu do preferencji dotyczących środowiska cieplnego 50% ankietowanych nie wprowadziłoby żad- nych zmian, 36% ankietowany wolałoby, aby było chłod- niej, a 14% ankietowanych, aby było cieplej.

W okresie zimowym natomiast 49% ankietowanych wskazało odpowiedz ciepło, 33% – neutralnie. W żad- nym okresie oceny odnoszące się do odczuć „nieznacz- nie chłodno”, „chłodno” czy „zimno” nie były zgłaszane przez więcej niż 4% ankietowanych. Jednocześnie środo- wisko cieplne zostało określone jako komfortowe przez 65% ankietowanych, nieznacznie niekomfortowe przez 25% ankietowanych, niekomfortowe przez 9% ankietowa- nych i bardzo niekomfortowe przez 1% ankietowanych.

Wyniki te znajdują również potwierdzenie w odniesieniu do preferencji ankietowanych co do środowiska cieplnego.

65% ankietowanych nie chciałoby wprowadzać żadnych zmian w środowisku cieplnym, 23% chciałoby, aby było chłodniej, a 12% aby było cieplej.

Ankietowani mogli również wskazać konkretne proble- my dotyczące środowiska cieplnego występujące w salach (były to pytania wielokrotnego wyboru). Latem głównym wskazywanym problemem było słońce świecące przez okno (64% ankietowanych), przeciąg wywołany przez otwarte okno (39%), gorąca powierzchnia ścian (9%) oraz

Rys. 6. Podział odpowiedzi dotyczących odczuć cieplnych pacjentów w salach chorych

Fig. 6. Share of responses to the thermal environment sensation

uczucie suchości (6%). Jesienią największym problemem było promieniowanie słoneczne (29% ankietowanych), zbyt niska wilgotność powietrza (20%), chłodne powietrze napływające przez okno lub otwory wentylacyjne (18%) oraz ciepło emitowane przez urządzenia (12%). W okresie zimowym najbardziej dokuczliwym problemem była zbyt niska lub zbyt wysoka wilgotność powietrza, co zgłosiło 45% ankietowanych, promieniowanie słoneczne i przeciąg lub zimne powietrze wpadające przez okna (po 17% ocen) oraz ciepło emitowane przez urządzenia (7% zgłoszeń).

Dalsze wyniki badań będą przedstawione w kolejnym numerze.

Źródło finansowania

Publikacja opracowana na podstawie prac prowadzonych w ramach grantu przyznanego przez Halton Foundation Inc.

w 2016 r.

This publication has been developed on the basis of research findings obtained in the framework of the grant supported by the Halton Foundation Inc. in 2016.

L I T E R A T U R A

[1] Draft BS EN 16798-1 Energy performance of buildings. Part 1: In- door environmental input parameters for design and assessment of energy performance of buildings ad dressing indoor air quality, ther- mal environment, lighting and acoustics -Module M1-6; (revision of EN 15251).

[2] Dz.U. 2002 nr 217 poz. 1833 z późn. zm. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie naj- wyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. Min Pracy i Polityki Społecznej 2002.

[3] Dz.U. 2011 nr 31 poz. 158 z późn. zm. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej, wraz z późniejszymi zmia- nami. Min Zdrowia 2011.

[4] Du Bois D, Du Bois EF. 1916. „A formula to estimate the approxi- mate surface area if height and weight be known”. Arch Intern Med.

(17) :863-871.

[5] PN-EN 15251:2012 Parametry wejściowe środowiska wewnętrzne- go dotyczące projektowania i oceny charakterystyki energetycznej budynków, obejmujące jakość powietrza wewnętrznego, środowisko cieplne, oświetlenie i akustykę.

[6] PN-EN ISO 7730:2006 Ergonomia środowiska termicznego. Anali- tyczne wyznaczanie i interpretacja komfortu termicznego z zastoso- waniem obliczania wskaźników PMV i PPD oraz kryteriów miejsco- wego komfortu termicznego.

[7] PN-EN ISO 28803:2012 Ergonomia środowiska fizycznego. Stoso- wanie Norm Międzynarodowych w odniesieniu do osób o wymaga- niach szczególnych.

REHVA zaprasza wszystkich zainteresowanych do udziału w otwartej konferencji organizowanej, jak co roku, w Bruk- seli. W tym roku jesienne spotkanie REHVA będzie skupiało się wokół tematu

„Zdrowe i efektywne energetycznie budynki zgodnie z EPBD”.

W programie omawiane będą:

● najnowsze informacje dotyczące przeglądu EPBD – Dyrektywy dotyczącej charakterystyki energetycznej budyn- ków. Prelegentami będą zaproszeni przedstawiciele Parla- mentu Europejskiego, Komisji Europejskiego oraz przedsta- wiciel Rady z Estonii prowadzącej obecnie prezydencję Unii;

● zdrowia użytkowników w budynkach charakteryzują- cych się wysoką efektywnością energetyczną. Prelegentami będą Wiceprezes REHVA oraz przedstawiciele European Fe- deration of Allergy and Airways Diseases Patients’ Associa- tions (EFA) oraz WELL Institute.

Planowany jest również panel prezentujący opinie intere- sariuszy na temat zdrowia użytkowników w budynkach ni- skoenergetycznych oraz rewizji EPBD. Udział w spotkaniu jest bezpłatny, jednakże organizatorzy nie zwracają kosztów delegacji. Więcej informacji na ten temat znajdą Państwo na stronie http://www.rehva.eu/event/rehva-brussels-summit/

programme.html

Serdecznie zapraszamy do udziału w wydarzeniu!

REHVA jest europejską federacją krajowych stowarzyszeń działających w zakresie ogrzewania, wentylacji i klimatyza- cji założoną w 1963 r. REHVA skupia ponad 100 000 euro- pejskich inżynierów z 27 krajów. Misją REHVA jest rozwija- nie i upowszechnianie energooszczędnych technologii obej- mujących instalacje wewnętrzne w budynkach (ogrzewanie, wentylacja i klimatyzacja), służących tworzeniu zdrowych warunków środowiska wewnętrznego w budynkach; poma- ganie swoim członkom oraz całej branży instalacji budow- lanych przez wspieranie wymiany wiedzy i rozwoju. REHVA aktywnie wpływa na tworzenie wspólnej polityki UE i jej wdrażanie w krajach członkowskich. Członkami REHVA są krajowe organizacje (po jednej z danego kraju) powiązane tematycznie z HVAC z następujących państw: Belgia, Chor- wacja, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpa- nia,, Holandia, Litwa, Łotwa, Mołdawia, Niemcy, Norwe- gia, Polska, Portugalia, Republika Czeska, Rumunia, Rosja, Serbia, Słowacja, Szwecja, Szwajcaria, Turcja, Węgry, Wło- chy i Wielka Brytania.

Polskie Zrzeszenie Techników i Inżynierów Sanitarnych jest polskim członkiem REHVA. W przypadku chęci udzia- łu w listopadowym spotkaniu oraz szerszego zainteresowa- nia działalnością REHVA, zapraszamy do kontaktu z Sekcją Główną Ciepłownictwa Ogrzewnictwa Wentylacji i Inżynie- rii Atmosfery PZITS (sekcja.cowiia@pzits.pl).

Szczyt REHVA w Brukseli, 14 listopada 2017 r.

z ŻyCia zrzeSzenia