RACA DLA Wl E s. 17. to zl. Wymiana. termostatu. s

to

12 000 zl

R AC A DLA Wl E s. 17

mi pazdziernik 1992

Wymiana

termostatu

s. 18-19

3

2 ROZMAITOSCI 1992 PAZDZIERNIK ZtS

WYMIANA FARTUCHA PRALKI

Poniewaz zdarzylo mi si? kilkakrotnie wymieniac fartuchy

w

pralce

PS

663,chcialbym

skomentowac

sposobzapropono-

wany

przez

Adama

Myslinskicgo (ZlS 5/92). Opisana lam procedurajestzgodnaz instrukcja.serwisowa.producenta,lecz

mimo

tochybanienajlepsza.

Po

pierwsze- jestpraco-iczaso- chionna,podrugic-

wymaga pomocy

drugiejosobyiwreszcie

po

trzecie-jest niezbytkorzystna dia samejpralki.

W

pralce eksploatowanejprzezkilkalatpolqczeniezbiornika z przeciw- waga. jest na ogof dosyc

mocno

skorodowane. Produkty korozji tworza.

w

miare szczelna. powtoke ograniczajaca.

post?p korozji zbiornika.

Demontaz

przeciwwagi niszczy t?

ochronna. warstwe, aponadto

mozna

uszkodzic blach?zbior- nika.„Odklejanie"przeciwwagi

wymaga

uzyciadosycznacz- nej sity.

O

^wiele lepszym

sposobem wymiany

fartucha jest prze- prowadzenie tej czynnosci od czolowej strony pralki, a do-

kladnieprzezjcjdrzwiczki.Dlapowi?kszeniaszczelinypomi?- dzynimiakrawedzii) zbiornika,

mozna

zbiornikodpychac

do

tytu,np. kijem. Nalezy dodac,zerozrzut

wymiarow

roznych egzemplarzypralekpowoduje,ze szczelinata

bywa

szerszalub w?zsza.

W

tych pierwszych zdarza si?,ze

do pompy wody

wpadaja. praneakuratskarpetki, leczrckompensata, sq

kom-

fortowe wprost warunki

wymiany

fartucha. Przy wijskiej szczelinie

moga

pojawic sie

pewne

klopoty, szczegolniejezcli

wymieniasi?fartuchporazpierwszy,nienalezysi?

tym

jednak zrazac, naprawa udajesie

bowicm

kazdemu.

Podczas

wymiany

bardzo przydatnyjestwkretak_zzaokraj- lonymi (st?pionymi) krawfdziami - sluzy on

do

nakladania fartucha na krawedzie zbiornika i

obudowy

pralki. Przed naktadaniem fartucha warto go

posmarowac

glicerynq lub woda. z

mydlem (woda moze

jednak wyschna.cprzedzakori- czeniem naprawy). Posmarowanie fartucha bardzo ulatwia jego zakladanie.

Wraz

z fartuchem nalezy wymienic jcgo pierscieniowij uszczelke

zwanq

O-ringiem.

Pawel Pawlowicz

lies

0,033pF

Ekwiwotent anleny prqtowej

L2

R5\ll,8kS R6 100&

1T-WV

it

ISOOpF 1J 6B00pF

Csll Wy~

l3,9kS sV2

AKTYWNE ANTENY ODBIORCZE

W ^czerwcowym

numerze

ZtS

artykul

Aklywne

anleny odbiorcze

omylkowo

zi-

lustrowano dwukrolnie tym

samym

ry-

sunkiem (s. 20, 21 ^-dwutranzystorowy wzmacniacz aktywnejanteny).

Na

s.20 powinien znalezc si?schemat aktywnej anteny

do

przenosnego odbiornika ra-

diowego,ktorytutaj zamieszczamy.

Przepraszamy.

Redakcja

SRUBA SRUBIE NIEROWNA

W

powszechnej praktyce dobieraja.c polqczenia gwintowe uwzgledniasi?

wymiar

gwintu, a niebierzesi?

pod uwag?

klasy wytrzymaloscisrub.Znacznaliczbamaszyn,urz^dzerii

samo- chodow

zimportu narzuca koniecznosc uwzgl?dniania przy naprawachrowniezklaswytrzymalosciiwlasciwych

momen- tow

dokr?caniasrub.Dlategoprzywymianiepol<}czengwin- towychbezwzgl?dnie trzebazwracac

uwag?

naichoznaczenia

i stosowac wlasciwe

momenty

dokr?cania.

W

tabelach ze- stawiono wartosci

maksymalnych momentow

dokr?cania

w N

^•

m

dla poszczegolnych klasi

wymiarow.

Antoni jankowski

Srubyhandlowe

Srubybandlowe Oznaczenic

klasy nowe 3,6 4,6 5,6 4,8

wytrzymalosci dawne

4A 4D 5D

4S

M6

2,71 3,61 4,52 4,8

M8

6,57 8,7 11 11,6

M10

13 17,5 22 23

M12

22,6 30 37,6 40

M14

36 48 60 65

MI6

55 73 92 98

M18

75 101 126 135

M20

107 143 178 190

M22

145 190 240 255

M24

185 245 310 325

M27

275 365 455 480

M30

370 495 615 650

Oznaczcnie

klasy nowc 6,6 5,8 6,8 6,9

wytrzymalosci dawne

6D

5S 6S

6G

M6

5,42 6,02 7,22 8,13

M8

13,1 14,6 17,5 19,7

MI0

26 29 35 39

M12

45 50 60 67

MI4

72 79 95 107

M16

110 122 147 165

M18

151 168 202 227

M20

214 238 286 320

M22

290 320 385 430

M24

370 410 490 455

M27

445 605 725 815

M30

740 820 990 1110

Srubywytrzymalosciowe Oznaczcnie

klasy nowc 8,8 10,9 12,9 . 14,9

wytrzymalosci dawne

8G

10K 12K

M6

9.7 13,6 16.2 18,9

M8

23 33 39 46

M10

47 65 78 92

MI2

80 113 135 158

M14

130 180 215 251

M16

196 275 330 386

MI8

270 380 450 530

M20

385 540 635 750

M22

510 715 855 1010

M24

650 910 1100 1290

M27

960 1345 1615 1900

M30

1300 1830 2200 2600

ZROB to SAM ^{miesie czn}

^ik

rnajsterkowicz6w Rok

^II,nr10,pazdziernik1992r.

Wydawca:

"r

Edy

tor Sp. zo.o.

Redakcja: 00-953

Warszawa,

^skr. 32,ul. Swietokrzyska 14a.

Sekreiariat:

Anna

Graczyk,tel./fax (48-22) 27-26-08.

Zespot: Antoni Jankowski,

Mieczyslaw Knypl

(sekretarz redakcji, tel. 26-74-61 w. 466),

Edward

Niemiro,

Tadeusz Rathman

(redaktor naczelny, tel. 27-26-08), Jedrzej Teperek,

Zbigniew

Wielogorski,

Wlodzimierz

^{Wielomski, )erzyWierz-} bowski.

Opracowanie

rysunkow:JanTuszyriski.

Opracowanie

graficzne

ARt

Studio.

Prenumerata

(tel.27-47-37);ogioszenia(tel. 26-41-60).

Reda-

kcja nie

odpowiada

za trescogloszeh.

Sktad

i

montaz

elektroniczny:

Edytor

Sp. zo.o.

Druk:Scriptio,Warszawa. INDEKS 383988

CZYTAtES HORYZONTY

TECHNIKI-

CZYTAJ HT SPEKTRUM SAME NOWOSCI

^-

WSZECHSTRONNE INFORMACJE

Atrakcyjne nagrody

dla prenumeratorow:

komputery PC AT

^-

^dla wylosowanych drobne upominki

^-

^{dla wszystkich}

HT SPEKTRUM

^-

rowniez w ^kioskach

I

W ^numerze:

SERWIS

Wymiana ^fartucha

^pralki 2,

Oszczedny

dolnopluk

10,

Naprawa pasow bezpieczeristwa 20

WARSZTAT

Sruba srubie nierowna

2,

Miniaturowa

obrabiarka

8,

Zgrzewanie

folii

polietylenowej

10,

Klucz rurkowy

23, Bloki

olowiane 24 MIESZKANIE

Zastona nad wanna

4,

Poleczka

4,

Wieszak na

reczniki

papierowe 18

WEDKARSTWO

Sygnalizator brania 7

DOM

Wymiana ptytek eternitu

7,

Ogrodzenie drewniane

29,

Naprawa podlogi 32

FOTOAKADEMIA

Oswietlenie

^-

mozliwosci

i

srodki modulacji

12,

Regeneracja utrwalacza 16 ELEKTRONIKA

Antena telewizyjna 14

POJAZDY

Wymiana termostatu w samochodzie Wartburg 353S

21,

Przygotowanie samochodu do zimy 22

PRACA ^{DLA WIELU}

Woda destylowana

17,

N6z jarzyniak 17 RUBRYKI

Rozmaitosci

2, 7, 32,

Kartoteka ZtS

5,

Poradnia techniczna

25,

Katalog amatora

27,

Cietda 31

(Copyright by

EdylOr

Sp./. o.o.

Warszawa Stopien trudnosci wykonania

•ft

bardzo latwe, latwe srednio trudne, ixixixis trudne

bardzo trudne

Opisy zamieszczane w ZROB

^to

SAM moga bye wykorzystywane wytacznie na potrzeby domowego

majsterkowania. Wykorzystanie opisow do innych celow, w tym zarobkowych

^-

wymaga zgody autora.

5

c

^:=,

CO +- TO

If ¹

CD

«5

o

Si _o

.9?

o

>•

c

cu

o

.Ǥ

§ «

-

s

a b

o. ^co

to

E o —

D)

C

d)

>

C N

<x>

M

it £

^CD

2-C

Q.

O

>- ^<o

K S

Q.-O

c ° C

CL

CD

„ M O

CD

•o

o

_I—

2

CO

E

o

CO*

N

TO

N

co cu

6-2

JZ "O

o

-o

£

^-N

O

<U

o

^-c

O _£

— 5 o 6

t=

^

o >

CN

£

^{"5 (2}

(0 .

Q

^{3 «

> £

(0

w _—

t

.2

"n -o 3

<U

N k V

15 _^

cu

c u o e

cu

11

II

=

S3

II O

^cu

S a

5 _T3

<

u

fiu

<

as

3

CL

o

o

E

^cu

.2 E

% ⁱ

N 11

I

3 C

g ₀₀ E

c

E

3 E 3-8

u o

5 c 5 5

1 ^*- fie

^1-

^{O 00 _}

^QJ

^{N n}

q ^ ^ao w ^

^ai

t5 N

2- D*

CD 3:

a3

i ^N

O

^{ca .}

ti

« Q. tr N

ao

cu

S ^»

la-

Q--D

CN ^_

E MS] ^3.2

or

t!

i

oj

i-i » N ^-O O

III _I

"ill

c _{c *}

<u cu

* E.1

CU

c o o —

-j -a

2

o o

>>

"»

»

"

E

a, fa

"I "S CU CL

rr

E

.2

«

1

ⁱ

I

8.

c -a ._

o

53

ai

Id

c

N

JS

TAK ^Jestem zdecydowany(a) na pre numerate HT SPEKTRUM

Dnia wplacilem(am) na Wasze

konto 84 000

^zl.

Oczekuje na

przesylki.

Adres nadawcy

Miejscowo§c Data Podpis

c/>

S

3

1

=i

°

t ^°- S.T>

CD

o

co

1

T3

i

=5

5

? ^°-

£.n

CD to

o

re

3

"O CD

p ° S.-a

CD ca

o

o

CO

I

cn o o

ro o

-J

"0

o

03

T3

X o a

Q-

N

O o

•

CD

CJ1

CO

IA

N

03

0)

co?

N

CO

co >

-*

_Q>

c/i

CO

^3

3 ^"0

£° O m

Co X, cn

«-»

p o S ⁿ g

CO ^

CO

,

-I -»

₀₎

o o

CD

S3

CU

&

S S

CU

i CO

co?

10

N

2T

o

i ^b

CU CO

M

p o?

<»3

o

CO cn o o

N>

o

-J

I

o

03 o X o

Q.

Q. N o o

I

CO cn co

-

Q.

co ^«-»

N

QJ

§

CD

C 3

CD

—

i

CU r-+

CU

co:

T3

CO 5

CO

,

£<

CO

5"

o

7T CU

CO SO

I

CU

o S' O

<

o

2.5'

3

a.

N_

5"

CO

s

o N

r+

CD

<

f

CD

N

N

o

o

P)

S _|

^3

^Do

2 ^*

.01n

CD 1Q O

tu

o

0)

-<

o o

CO 5"

3 a

N

5'

v>

o N

r+

CD

CO

f

CD

N o

n

u' CD St¹

N _£

5

00

"D

*

^B

2 ⁱ 9

^I

CD

O 5'

OJ

•<

o o

2.5'

3

a.

N S n 9

•52.

00

⁵

'

r+ _«J"» cd

° ^ _a

» O

o-

< r

^s-

5' 2 o a N

1992 PAZDZIERNIK ZtS

Swobodne

korzystaniez prysz- nica jcsi mozliwc, jesli

wann?

lubka_tzbrodzikicmoddzielisi?

odreszty lazienki

wodoodporna

zaslonq. Jedno z najprostszych rozwiijzanpoleganazastosowa- niu

wysoko

zawieszoncgo

iwpuszczanego oddoludo

wan-

ny czy brodzika arkusza folii igelitowejlub zmi?kiego

PCW.

Przechowywanie

kosmetykow

i drobnych przedmiotow uzy-

wanych w

tazience

bywa

klopol- liwe. Oprocz cz?slo spotyka- nychszklanych poieczekna

me-

talowych konsolkach umicsz- czanychmifdzy lustrema

umy-

walka.

proponujemy

zastosowac dose lekka., kilkupoziomowq poleczke zawieszona.

w

rogu po- mieszczenia.

Do

wykonania poleczki posluzyly

w

opisywa-

nym wypadku

odcinki wqskic- go. stanowiijcego wlasciwiejuz

odpad

pasa obustronnie lami- nowanejplylywiorowcj

w

bialcj okleinie.

Przycietenaodpowiednie wy- miary kawaiki plyly zostahy pota^czonc zc sob<|

w

sposob przedstawiony na rysunku. Is-

totne jest przede wszystkim wzajemnie prostopadle usy- tuowanie la.cznikow piono-

Maja.c

do

dyspozyejiodcinek profilowanego. aluminiowego karnisza zawierajijcego oprocz szyn prowadzqeychtakzebstwe oslonowa,, nalczy przyciijc go tak,aby dosescislcdalsi?wsu-

na.cmiedzy przeciwleglesciany.

Karniszmocujesie

do

sufituza pomocij kolkow rozpreznych

iwkretow.

POtECZKA

wyeh

i ich przyleganie

do

-po- krytej glazurq sciany pomiesz- czenia. Daje to bardzo dobry dostep

do

wszystkich poleczek

icaloscsprawia wrazenie lekko-

sci. Lijezniki pionowe zostaly

przymocowane

do poleczck za pomoca. wkretow

do

drewna

i kleju Wikol. Czolowe, wqskie powierzehnie poleczck zostaly oklejone dostepnij

w

handlu.

drewnopodobna_. przyporaina- jqci} z wygl^du pasek forniru tasmij przeznaczon;)

do

tego wiasnie eelu.

W tym wypadku

posluzonosi?

naktadanym

cien- k<| warstwij klejcm chlorokau-

czukowym.

Teksti zdj^cia:

Jerzy

Pawelek

ZtS PAZDZIERNIK 1992 ROZMAITOSCI 7

I

03

/. Przekrdj sygnalizatora: I -Jiolka ko, 10^- obejnta moatjqca. 1 1 -^<>-

pu

lekarstwie,

2

^-fqcznik elektryez-

prawka,

12- wkffit, 13 ^-zyika ny, 3 -

iardwka,

^{4 -}przegroda, 2. Sygnalizator

na wcdce

5 - blaszka, 6 - baleria, 7^- za- 3. Scheinatpplaczefi elektrycznyeh mknieciefiolki,

8

-styki,9 ^- wedzis- 4. Przekrdj

obejmy mocujqcej

SYGNALIZATOR BRANIA

W

^{czasicnocnych}

^polowow

^bardzoprzy-

datny

mozc

okazacsi?wskaznik brania:

uwalnia on w?dkarza odsledzeniazylki.

pravvic niewidoeznej

w

ciemnosci.

Wskaznik

(rys. I)skladasi?zzarowki

3, miniaturovvego lacznika 2, slykow zwicrajacych 5, ogniwa

R6

6 - umiesz- czonych

w

fiolce / z tworzywa szlucz- nego po lekarstwie.

W

^fiolce nalezy

dodalkowo

umiescic przcgrodc4,oklo- ra opiera sigogniwo.

WYKONANIE

W

dnie^fiolki /wicrci sicotwor sred- nicy umozliwiajjjcej wklejenie zarowki

1.5V.

Do

jcjcokoluizakoriczcniaprzy- lutowuje sie przewody.

W

bardziej do-

pracowanym

rozvviazaniunioznazaslo- sowac lypowa

oprawk?

//

do

takiej zarowki.

Do

fiolkiwciskasi?iprzykleja przegrode

wykonanq

ztworzywagrubo- sci3

mm

^nalakicjglcbokosci.abydoda-

ini biegun ogniwa R6doktadnic siykal siczblaszka 5 wsunieta

w

otwor

w

prze- grodzie, abiegun dodalnibyldociskany stykicm Sⁱzamkniccicmfiolki 7.

W

^czc-

scifiolkimicdzy

dnem

aprzegrod;}wkle- ja sieminialurowyliicznik 2,np.taki,jak stosowany kiedys do zmiany zakresow odbieranychfal

w

odbiornikachIranzys- torowychKoliber,

Migo

itp.Styki8wy- konujc sie z cienkich

paskow

sprezys- tcgomosiadzu,np.z koricowek plaskiej batcrii 3R12, po

czym

przcprowadza przczzamkniecicfiolki 7iksztaltuje

wg

rys. I. Polaczenia wewnijlrzwskaznika nalezy

wykonac

zgodnie zrys. 3. prze-

wod

laczijcystyk<Vzzarowka₃musibye dostatceznie dlugi, aby zapewnic

moz-

liwoscotwarciafiolki,np.wceluwymia- ny oguiwa.

MONTAZ NA WfDCE

Do

polaczenia sygnalizatora z wedzis- kicm 9 sluzy obejma 10 o przekroju nicpelncj osemki (rys. I i 4) skrecona srubij12.Sygnalizatorzamocowanyjest

w

uchwycie nastale,caloscmocujesie

do

wedziska wykorzystujac spr^zystosc wiekszego ramienia uchwytu(rys. 2).

SPOSOB UZYCIA

Powhjczcniu lacznika 2 lekko rozwiera siestyki8iwklada miedzyniezylk? 13,

powoduje

to rozwarcie

obwodu

elekl- rycznego i zarowka si? nie swieci.

W

^chwilibrania ryby zylka

wysuwa

si?

zestykow, ktorezamykajq

obwod

i po- wodujezaswiecenie zarowki.jestto syg- naldlawedkarza.Reguluj;|cdocisksty-

kow

8niozna zmieniac

moment

urucho- micniasygnalizatora.

Sygnalizatorjest hermetyczny i jego zawartosciniegrozizamokni^cie.Mini- malnykrotkotrwalypobor pradu

umoz-

liwia stosunkovvo dlugie uzytkowanie urzqdzenia,duzy

wplyw

naczas uzywa- nia

ma

lezjakosc ogniwa.

Boleslaw

Lasoii

POJEMNIK

^-

DOZOWNIK

W

^wiclupracachwarsztatowych uzywanyjestklej Wikol. Prawiezawsze klejten nakladany jestna laczoneelementyzapomoea,drewniancj szpache-

lki. Sposob ten wiazesie ze zwiekszonym zuzy- cicm dosycdrogiegokleju,trudnogo takze nak- ladac

w malo

dost^pnych miejscach.

Proponowane

rozwiazaniepolcganazrobieniu praktycznegopojemnika-dozovvnika.Jakozbior- nikklcju

mozna

wykorzyslac

wykonane

ztworzy-

wa

opakowanic po muszlardzie lub ketchupie.

Opakowania

takie sq zazwyczaj zaopatrzonc

w

naretki z

otworem

oniewielkiejsrednicy,otwor ten

zamykany

jest

dodatkowym

kapturkiem.

Gdyby

okazalosi?,ze srednicaotworujest zbyl duza. to odpowicdniii koiicowke

mozna

zrobic samodzielnie. Materialem na nia nie

mozc

bye stal, ulega ona

bowicm

korozji

pod wplywcm

Wikolu. Odpowiednia bedzie mosiezna lubmie- dziana rurka, np. zezuzylegowkladu dodlugo- pisuz usuni?takoricowkazkulkqi

umyta

denatu- ratem (Ogicn!). Koiicowke z rurki wkleja si?

w

nakr?tk?konccm,ktorynalezyuprzednio nicco rozszerzycna ^{ksztalt lejka;} do wklejania

mozna

uzycklcjuepoksydowego,np. Distal.Nalezyprzy

tym

zwrocic uwag?, aby klej nie dostal si? do wn?lrzarurki.

W

raziepotrzebyrurk?-koncowk?

mozna

lekko^zgiac.Koricowk?nalezy

umyc woda

niczwloczniepo zakoiiczeniu pracy,zapobiegnie tozaschni?ciu

w

niejkleju.

W

^okresie,gdy pojem- nik niejestuzywany, przechowujesi?zamkni?ty oryginalna zakr?tka bezotworu.

Dariusz

Baginski

WYMIANA PtYTEK ETERNITU

W

celu

wymiany

uszkodzonej plylki eternitowej

w

pokryciu

dachowym

^nalezy odgiacszpilki bu- rzowewyzejpolozonychplytek.podniescje

w

go- r?na2...3

cm

ⁱwyjact?przeznaczona

do

wymia- ny.

W

nowej plytcc nalezy nieco povvi?kszyc otwory;

ma

tonaceluulatwieniezalozeniajejna istnicjacegwozdzie.Now;}plytk?wkladasi?pod uniesione plylki pokrycia i nasuwa na szpilki

i gwozdzie.

Napraw?

koriczyopuszczenicplytek

i zagi?cie szpilekburzowych.

Mikolaj

Bosakirski

8 WARSZTAT 1992 PAZDZIERNIK ZtS

-v

•it

a)

Lutowac dookolanakrqtki

\7.2

,Lu1owac

7.1Wspornik JMosiqdz

Stal grub.1.5

mm

7.2Uchwyt Mosiqdz Slol grub.1,5

mm

MINIATUROWA

Silnikelektryczny

uzywany w

nagrzewnicy

samochodu Zuk moze

znalezcwielezastosowaii

w

warsztaciemajsterkowicza.

Mozna

go uzycnp. do napedu malych wiertarek,szlifierek, polerek, wibratorow itp.

W proponowanym

rozwiijzaniu tokarke, wiertarkei szlifierke

mozna

polqczyc

w

jedno urza- dzenie. Wystarczy wymienic tulejke mocujaca, aby zestaw

mozna

bylo przemiennieuzywac jako szlifierki lub tokarki.

Zasilanie silnika napieciem stalym 12

V

czyni urzadzenie bezpiecznym

w

uzyciu.

TOKARKA

Moze

sluzyc

do

robieniazdrewna roznych drobnych przed- miotow,np. splawikow.

Do

wykonaniaminiaturowej tokarki potrzebnc bcda:silnik

do napedu

dmuchawy

nagrzewnicy

samochodu Zuk

12V, 8

W,

3500obr/min, olowek automatyczny, kawalki blachy grubosci 1 ...1,5

mm,

kawatek deski o wymiarach 300x150x10

mm,

lacznik elektryczny i odcinki

przewodu

w

izolacji.

Wyglad

i

wymiary

poszczegolnychczesciurzadze- nia przedstawiono na rys. 1,2i 3.

Pracerozpoczynasieod przygotowaniauchwytu6(rys. 1) do

mocowania

wiertel lub przedmiotu obrabianego przez toczenie.

Z

wewnetrznej czesci olowka automatycznegood- cinasiepilnikiemodcinekrurkiwrazzesprezyn^iszczekami do

mocowania

precikowgrafitowych.

Po zamocowaniu

doosi silnika,odcieta czesc bedzieshizylajako uchwyt. Polaczenie uchwytu 6zosi^8silnika

wymaga

wykonaniatulejkiIqczqcej J,wytoczonej zmosiqdzu. Kolejna. czynnosciijjestprzyluto- wanieuchwytu

do

tulejki (rys. 4). Dlawzmocnieniapolacze- nia

mozna w

czesciuchwytu 6 wsuwanej natulejke5wyci^c szczeline szerokosci 1 i dlugosci 2.. .3

mm,

pozwala ona zwiekszyc powierzchnie spoiny (rys. 5).

Uchwyt

6

mozna

takzeprzylutowac bezposrednio do osi silnika, ale traci sie

wtedy mozliwosc zmiany jednego narzedzia

w

inne, np.

wiertarki

w

szlifierkeitp.

Do

laczenia poszczegolnychczesci

uzywa

sielutumi^kkiego.

Silnikmocujesie wspornikiem 2do drewnianejpodstawy

i calosc uzupelnia

przesuwnym

wspornikiem 7 (konikiem).

Szczegoly jego

budowy

przedstawiono na rys. 2, a sposob

/.

Miniaturowa

tokarka

do drewna:

I -silnik,2^- wspor- niksilnika.3 -

drewniana podslawa. 4

- Iqcznik przycis-

kowy,

5 - lulejka Iqczqca,

6

^-

koncowka olowka

auto-

matycznego

(uchwyt), 7-

wspornik przesuwny

(konikj,

8

^- ossilnika

2.

Wspornik przesuwny

(konikj z

uchwytem:

a) czesci wspornika: 7.1- wspornik

przesuwny,

7.2 ^-

uchwyt

ob- rabianego przedmiotu, 7.3^-

nakretka przylutowana do

uchwytu, 7.4 ^-sruba

mocujqca obrabiany

przedmiot.

7.5^-sruba blokujqca

uchwyt

z

nakretkq

skrzydelkowq,

ZtS PAZDZIERNIK 1992 WARSZTAT 9

OBRABIARKA

umncowania do

podslawy na ry.t-J.

W

^jcdno jcgo ramip

wluluwuny

jcslodeuickruiki7.7.np.zmoiieziiejiowkladu

do

dlugopisu.

Rurkn

la sianowi lozysko,

w

ktorym bpdzic sip obraea] prctmocujacy obrabiany przedmiol lub

sam

przed- miot.gdybfdzie minitip.ksztaH pteta.

Dodnigiego

ramicnia wspornika

przymocowany

jcsluchwyl doiiuicowania pized- miotu obrabiancgo

w

inny sposob,np. wierconcgo.

Wvglad

uchvvymiw.skazowki

pomocne

przy•jcgo

wykonaniu podano

narr.f, 6.

Przedmiol raccuic sic

w uchwyde

sruba 7.4 i wrazI. nini przesuwa

w

pionie lub obraca tak, aby przeznaczone

do

wicrcenia micjscc znalazfo sig napr/criwku wiortla.

Pa

unic- ruchomieniu uchwyuinakr^tkqskr7ydelkow;|.7.5przcsuwasip ktgodnic

wspomik

7.

uchwyicm

i

zjmoeowaiiym w

aimprzed- mioten

w

kieninku obracajacegogigmedia.Toczcnic

wymaga

ohrocenia wsparnika 7

J (nx

2) o IKO'" i

zamocowania

go

w

odpowiednimpokizeniu rtaknjEkami skrzydelkowvmi 7.S.

Silnik napcdzajaey

mozt

byezasilauy £akumulatora lub proslownika 12 V,

do

za!a.ezania iwylaczania nanerfu sluzy lacxnik4.

Pfzykladowezastosowanie minitokarki zostanieopisane na przykladzic spnr/adzaiiia splawikow. Rozpoczyiia sip je od wykonaniaosiZiworzywaszhicznego iub-cojesl znacznielepsze

•7bambusa.Jcsl to materialdosycelasiyemyinaweijcgodenkse kawidki Si| latwe

do

obrobki,

Z

wfekszsso^fcawaika bambusa odlupujc sic pasck a przckroju ok. 2x2

mm

^{i Jitocujc} go u iichwycieminitokarki lak, abyjcgodrugi kotiicc znala?!si?

w mrce

wspornika pr/csuwncgo (konikak Wiruji|cy predk baiubustfwy obrabiasicpapietemsciemym

do

srediiicyzalcznej

od

wielkoscisplawika. Sain splawik

mozna

wykonacnp. zdrew*

tiabalsy,korylopolilubhvardegostyropianu. Slyrupiasilakijest

uzywany_up,

do

produkejikolikamizelekratunkowych.Osirym

no/cm wydna

sicpioslopadlokiantjedncgozwymjeriioiiych rnaterialowinasiepnienadajesiprauk&ztaltnajbardziejzbiizony dowaica.jegodhigoscpowinnabyewick.szaniz

wykonywancgo

z nicgospiavvifca.Wzdliiiosiwalca-polfabrykaluwiercisi?otwdr

iwkieja

W

aiegovvodoodporn^Tii klcjcmos.

Po

wyschni^duklcju calosi!-mocujc sip

w

uiiuitokarcc iz lekkim nadskicm obinbia papiercm sciernym. (joiowe spiawifci /abc/pictza sic pr/cd dziatanicm

wody

poki

wajqc

je lakierem

wodoodpomym.

^np.

7.6- sniffy

(mmtsdzqm

wxpi/rnik

przcaimny

z nakipl-

kami,

7.7 ^•odcinek rurki ^- illugopixit; h) retntinii'cie ti'sportrika 7.1: cj rozwiui^vie uvltwylu 7,2

3. W.spnruik ikimik)

zaniOCOivmy do podxuwy

4.

Spwib iHiMowcmia

^ktiitcnwki

olowka

astlomaiyemssft

do

tulcjks

5.

Wzmaaihnw

titoiowanfc UifttyyiU

do

tuh'jki 6. Spostih

moumtnUd

tilmtbktm'gn

pnedtnioiu

7. Tuh'jkd k{i''({ciiniiiuiiturowi'j $~!ifit'iki

Zaktad Wydawniczy ELEKTRONIZACJA

zamierza wydac w

^I

kwartale 1993

r.

posziikiwany na

rynku,

obszerny, nowoczesny

Slownik skrdtdw angiehkich stosowanych w e/ektronke, infarmatyce

ⁱ

telekemimikacji

Siowiuk mo2na oLrzymac

poczlt)

pod wska/any

<idre5, wpSacajac. preferenc.yjna, kwot^i

50 000

zl

w term

inie

do 20

lislopada

1992

r,

na konto;

PBK

III

O/W-wa ^nr 370015-1573-139-11 Z-d Kolportazu Wyd, SlCMA-NO

^I

OO ^Sf) Warszawa, skr.1004

Przedplala daje gwarantj^: otrzymania slownika po cenie ulgowej, bez marzy

ⁱ

kosztow wysylki

slosowanjTOda maJowania lodzi. Lakicry nilrocclulozowc nic

«adaj4si?

do

^tegocelu.

Sposob

mocowania

innychobrabianychprzedmiolowdrc- wntanycbpr/cdsiawioiio narys. 6.

WIERTARKA

Motc

bye Ei/yla

do

wicrccnia

w

dreivnic i Ivvoraywacli s/luc2iiych

olworow

0I...4

mm.

Niezbyt duza sila zacis- kajcjcawiertJo

w

uclnvycicnicpozwalana wicrccnicolwt>row

w

Iwardych maLcrialach, np.

w

mclalach,

SZUFIERKA

Wprawdwc

mozliwosci szlifierki, kicwej

nappdem

^jcsl sibiik

nagrawnicy

samochodu Zuk

cicsa.zbytduze.teczzpowodze- niem

mozc

bye ona uzywana

do

wiclu drobnych pnic, np.

ostrzenia nozy, wiencf itp. Uzycic scicrnic Lrzpicniowyfh oroznycb ksiiahach pozwoli obrabiacpowierzchtiieo

skom-

plikovvanyra uks/lahowaniu.Najczpscicjbpda zapewnesloso-

wanc

scicrntcc z lare/aini02O...4O tnm. NiczlicdiKjestjednak ski'OCenieicbirzpieniadomniejwi^cej'ZO

mm. Wymiary

lulcjki k(C7j)cej os silnika z Ir/picnicm scicrnity

podano

na rr.v. 7.

Tulcjke

moina wykonac

z

oddnka

grubosciennejruryosted- nicywewnc.lr7nej(i

mm

luhodeinkaprpla osrednicy 12

mm,

wzdluz osi kiorcgo rigid si? z

obu

sirou otwory <Z><)

mm,

Proslopadle

do

osi lulcjkiwiercistfigwintujc

dwa

otwory na wkrply mocujacuos^silnikai Irzpienscicmicy.Tnleik?(aczacij

mozna *ykonac

ze siali lub mosiijdzu. Dla bezpjeczeiistwa pracy sctcmica powinnabye /.aopalrzona

w

osloae.

lileklywiioscdziaJaniaszliHerkimoz.na zwi^kszyc,zasilajac silnifc napifcicmwickszym od znamionctwego,np. 15...20V.

Czaslakiegoz.asilania

moze

bye [cdnukbard/oograniczony.

Buleslaw Lason

OFERTA ^- OKAZJA

szUfierki kqtowe SKILa do stall

i

kamienia 2000 W, 6500 ohrjmin, 230 mm

z pierwszej rgki ^- dlstego najtaniej

"r Edytor Warszawa, Swi^tokrzyaka 14 a

r let.

27-47-37, tel.! fax ^27-26-08

10 SERWIS (992 PAZDZIERNIK ZtS

/, £>»VH- XlOpilUt- IR|> .tlVf-

!cm

xpti- SZCZilHM

dol/Wr ptufca

OSZCZEDNY DOLNOPtUK

6

— -

1

ftp

—

iltiCtcpajttCa

Zwykly

dolnoplukzuzywaprzy

kazdym

inuehoniieani ok. It)tlnr' wody, pod- czas jidy iiie zawsze az laka ilosc jcsi potrzcbaa

do

spluknnia i oczyszczcnia muxzli.Cze^tokrocpozadanycfcktzape-

waiao

polow?mnicjsza porcjawody,

Na

dodalek dolnopluk

Iwdzo

czeao niar- notrawi

wodc

na skatek uteszczcLnoscL

W

wynikazatnpienia plywaka, _pbrtce- niasicxaworu.

doplywowego

ilp.

woda

przeplyiva jJtJES pojcmnik dolnopluka

iprzezmiskeustepowi)

w

sposobcbjgly.

Obu powodom

nadmierne&o znzycia

wody

warto poswiccieuwage.

Przcd przystiipieniem

do

eweiuual- nychprzerobck lub

naprawy

dulnopiu-

k,itrzebasi?upewnie. jakskonsiruowa- nejesl tourzadztnie(ry.v. !),datej zas, czy ^jesl dc|»ly przeplyw

wody

przcz miske usicpowowa. 7. kcilei irzeba od- szukac

zawor

odeinajaey doplyxv

wody do

micszkama.

A

byzaosz.czcdzic

wodc

marnoliawio-

n;fprzczdohiophik

mozaa

wprowadzic dwustopniciwysystem spuszczania

wody

orazusunacaiekuire

wady

trudycyjnego zaworti uapcliiiaigcegu. Dwustopnioivy

olia policlylcnnwa ynajduje vvielczastosowan, gl6wnic/L*

wzgledn na

sw&

wlaseiwosci

i iatwose formowauia. Jed- nynizpodstawowyclijest

wyrobopako-

wan,zwlaszezaspozywezych

Wynika

to iwlaseiwoscipolielyleau polcgajqccjna zatr/ymywaniu paty vvcvdnej i slosun-

kowo

wysokicj przepuszezalnosei dla lEenuidwuileukuwcgla.Jesttoszexcgol- nic

waz&e

przy przeeliowywaniu iwie- zych arlykulow spozywezyeh. Owoee.

jarzyny up. nadal zuzywaja, lien, a

wy-

dziclajadwutlenekwcgla;polrzcbnejest zalemdlanichopakowaaic„<>ddycliaj^- cv".

Taka

funkejebardzndobrzespclnia polielylcn.Mozliwoscprzenikaniapnre*

zcu IIcilu inozc byO kurzysina, np. Za- chowanie naluralncj

barwy

rai^sa wy- niuga doslepu llenu,

inaym

ra/ctiimi>/.e Id byecedia niepozydana, gdy arlykul spozywezy powinien bye cluoniony przed tieacm, tak jest ap.

w wypadku

serow. Nalezy iq przypomniec, zc

do

konlaktuziywnoscia dopuszcz.onajesl tylkofolia atctiiowana.

amalurckidi zask»i>waaiacli J'ulii

pisalismy

w ZtS

8/92.

AmalDrska

ido- inowa obrobkafoJii.topiawie be2wyjit-

tkow

wyriib torchi pakielow. Zjdcznie odrodzajupustadancgosurowca (r^kaw

/.Colli lubjejarkusze)z.robicniclorebki

bedzte wyraagaln wykonania jednejjo lubtrzeeh

spawow.

Opisanedalejsposo-

bymtwna

Mlosowac

do

szczclrcgozaray-

kama

lorebekipakielow

zarowno

goio- wyth.jak ispor/jjdzonyeh samodzielaie.

TECHNOLOGIA

Warunkiem

otrzymania odpovvit-daio wylr/.ymalcjspoinyjestdoprowadzenie

do

stoptenia Colii, a dokladniej ^- pr7e- prowailzenic iworzifeychjij kryslalilow

w

star aniorllczny,

W ^wypadkn

^{mi^k-}

W

^praklyce atnatofskicj przydatna

moze

bye jedna t Srzcch tethnologii zgrzcivaniii:

zgrzewanieimpulsemcieplnym;

-Z£izewanie rozgizanymitar?.t'dzieni:

-zgrzewaniegonjuyml

gazamL

Z^r/vnaaicimpulsemcieplnympolcga na doprowadzcTiiu cicpki polrzebnego

do

stopienia Iworzywa

w

sposobpos're- di>i_t lj, przez oerzewany malcriat.

Po

stopieniumalcriafu siygnie

on

naslcpnic

pod

(lociskicai.Jakwynikazlegooslal- niegowartmku.element grzejaywlijcza-

ZG RZEWANI E FOLII

kiego |}oliciylenu, zachodzi to

w

leni- peratiirze

II0±5"C,

Podczas ogrz«wa- nianalezybrae

pod

uwageto.ze_ezas,po ktoryaiosiqgnieia zoslanieta leinpera- tura,zaiczyin,in.odgruboscifolii.

Tem-

peralura narzedzta spawaj:jccgnpowin- na bye o 80...IIW"'(" wyzsza i wyaosie 21W...2M+

tim-

Dlazapewntcnia wlas- eiwejcekryslalizatjina^r/anejslreCy nic- zb\^-dTiejesljejpowolneoebiodzenic. np.

nauiridnie otaczajijeym powietrzem;

spoina<llaazyskaniapelnej

wylrzymab-

scipowinnabye sezotiowana prze?kilka godzin.

ny jesl jedynee na ezas poirzcbny

do

wytwotzeitia odpowiednicjdoseidepta, a riaslepnieodlaezaayreeznielub auto- matyczme,st^dpochodzt

nazwa

^-zgr/e- wauieimpnlsenicieplnym.Dlazapobie- zenia przykkjaniti si? zgrzewanej folii

polietylcaowejdoarzj(dzenia,slosujesie jakooddzielaezefolicteflonowg lub ga-

me

silikonowa..

Zgodnie x opisana zasacki tlziataja

dostvpne

w

bandlai na bazarachzgrze- xvarki domovve {/in, I). Mozliwe jesl lakzc samodzielne uykon.iine lakiego rodaijc iii«jd/eiiia / lalwo dostejiayeli

/. Zgrzen'ttrtuiimpiilxona 2. I'rzyrstyl 11C.17-40tin -grxewunia folic

-'

— ^{r<> fa}

ZtS PAZDZIERNIK 1992 SERWIS 11

system spuszczaniu

wody

uz.yskujesE?, zwi?kszajac

mas?

plywaka run,' przcle-

wowcj

za

pomoca

lulei ohciijzajacej

Im.

I),

Mas?

luleiobda.zajaeejdnhieni si?doswiadczalniezaleznicod maieria- low.zkioryclt zosul

wykonuny

piywak

i

od

zadaneiobjcsosii

wody

spuszezanej ze zbiornika.Wybru.noubjeloieispusz- czanej

wody

(w

mnim wypadku

5ⁱ 10 ilm1

)uzy.skujcsip

w

Lcn spo.sob,zc nlbo naciska si?pnlcem rizwignipspus*

towa

do

chwilijejwychylcnia(wyplywa mniejsza porcjawody).albo naciskasi?

palceni na dzwigni?i po jejwychylciitu przylrzyniujcsi?ja

w

lyiu polozeniu

do

mcimcnluealkowitcgo oproznieniazbio- rnika7

wody.

Jcsli cliodzi

o

usuni?cic

wad

zuworu napeltiiaiaccgo. proi>onuj? wj>towadz.e- nieslozkowcgo korka

w

oiwoc plywaka

w

takisposob. by dociskpr?ia

wy

wolaiiy pr/czgwinlowany_kaplurek

powodowai

szczeinezamkniecic/.biornika.Punadlo zalecamzasiosowanie kolkausutlajace-

go

<luh pylkioporowej)wpuszcznnyeli

w

korpus zaworu i scianfe? zbiornika

w

eclu uniemovJiwienia ohrolu zaworti -obrot biki powodujeirwaJa nieszczel- IIOSCZaWOI'll.

Oszczeduy dolnoplukuzyskurivdzieki

cociskcwa

I'i'ywr.*

decrown

wprowadzonym

przezentnieusprawnn.'-

niom

daalujui

p£Z«

^.!lata,jesto$zcz?d- nyi

wygodny w

ihvciu.

|an Smicch

raalerialow:

dwoch

desixzek, odcinka drutu lub lasmy oporowcj oraz kiLku srubijjwozdzi.Uzycie zgrxewarkiopo- rowcj polega na wlozeniu zgrzewanycli

kawalkow

folii.docisnieeiuitlipokrywa.

lub dociskicm. wiaczenic na s zasi- laniaipojego wylac/eniupozo^lawienie caiosci poiidoeiskiem na20..30s.Czas nagrzewairia i docisku nalezy dobrac doswiadczalnie, _zalczy on

bowiem od

wydajnosci cicplnej urzadzenia, grubo- sci folii.a takze gatunktipolieiylenti,

Zgrzewanie rozgrzanyra nMrzydzjein

rtiaspoia. kliVrymnieslawia _sivduiyth

wymagan

wyirzymafosciowych.

ZgrZeiviDK gntqeyini ga/artii polega oa lopiejiiti folii rozgrajiym azotem.

powicirzcmlub-

w warunkaeh

amalors- kich ^• yoraeymi spalinami ploniienia swiccylub zapalniczki.7;i\a&lakicjmelo- dys|Kiwaniajesl prosloia urzadzetii wy- koaania.

mozna

jclak/cprowadzie

wdo-

wolncj pozyeji. Banfeicj rozbudowane uraidzcniasklarfaja si?ze zrodia powici- rza.np.odkumiczainagrzewnicy zdysza, nagrzownita ogr/L-wana jcsl najcz?sdtj

POLIETYLENOWEJ

daje mozliwosc_{tworzenia spoin}

o

nic- ogTanicyoncj dtugoict, moga, one mice ponatilo nicmal

dowolny

ksztall.

Dn

grupy slosowanych Lu narzedzi

mozna

zalic/yt nasadkinazclazkai luiownicc clcktryczne (rj;si1), ich opisy znalczc moz.au

w

liicralarzc.

Na

bazarach

mozna

fcupiczgrzewarke

do

foliipoh'ctylcnowcjtypu

UCII-40

{/hi.2)Ziisilana napiedemprzi'micnayra 23d V. lilcuKnt«ttgr<cejnymji&Cn»>'!>Ior.

a elenicnlem zgrzewajauym raciaknva p}oza.fcionjprzfsuwasi?po zgrzewanej

folii.Jakooridzielacza

mozna

uzyc paska kalkitwhniczDet^foliitcllonovvejtubsili-

konowancgo

papicru. np.podktndu

nod

nakpki sarnopr/ylcpnc.Odd?iel;te7zriej-

^lUiL• sicZCszwu po30...60s.Znipubicga lo zrisztzeniu spoiny.

W

^razic uzvtia zdazku. jego ternio- rctmlalor

powinkm

bye uslawiony

w

po- zycgi

BAlVh'LNA.

z^dazko t nasadka prowadzi&icprzy

metatawym

linialejed- nosiajiiym mchein. Zbyt wolne pcowa- dzenic narz^dzia spowodujeprzelopienie si?folii.zbyiszybkiestaniesi?

powodem po^iawania

z.lych i slabycb spawow, Zgrzewanierozgrzanymaarzfdziemsio- sowanejcsl

do

^foliicienkicfiiotrzymywa-

cleklryczjiic.Spawanicrozjiizanym giizem jest jednn % szybszych melod laczenia (worzyw Jermoplastycznycli. szczcgolnie

wyrobow

grubosciennych.

Zgr/cwanic policlyicnu

w

plomicniu polcga na umicszczeniu folii pomi?dzy dvvoma paskamtblatky.

ma

Lo naeclu dobrci>dprowadzaniecicpla,zapohiega- ja.eenadlapianiusi? calcjfolii.Powinna ona wyslawacpozalisiwyna2^..2,5

mm.

Wystaj^tacz?scfoliiOgrzcwasi?plomic- nicmiwiecy,zapalnicz.kilub- vvostale- cziiosci-zapalki. Plotnieri przesuwasi?

natvleszybko.abyzdijzylwyiworzyesi?

walek stopionej folii dotykajacy

do

lis-

lewodhicnijacycheieplo.Powslalaspoi- najesi

odpomn

mecbanicznie.jejwyglqd nic jesljednak esletyczny.

OSrzymanicspoinyo pozadanychwtas- ciwoieiaclib?dzie

wymagafo

dokladncgo dobrania

warunkow

wykonania,glownie dotyczytoczasurozgrzwanialublempa przesuwunarz?dzia,alakzesilydocisku.

Nieiiak'iysi?spieszyt z

odrywanicm

zgrzaneifoliiodpodloza.L>laulalwienia

Lt'isevzadunianiezb?dnejesl stosowanie

podkb«lek oddzielaj:|cycli. Opropz juz wspomitianych. tleEloini.guntysilikono- wcj. kalki lecbnicznejipapicrasilikono-

wanegomozjialakzeuiywateleklroluth- nicznycb

ueraM

izolacyjnych, pcrgami- oti.a nawei nailuszczonegopapieru.

Prawidlowo

wykonana

spoinapowin- nabyenietylkocsiclytzna,alecalkowitic szc/elnaiwylrzymala meelianieznie.

Opakowania

policiylcnowc, oproez przeehuwywaiiia zyvvnosci. uioga zna- lezcszerokie2asiosowanie wszgdzietain, gdzie

pmrzebna

jesl iichrona przerf kn- rozji|.wilgoeiijlub

wplywami

aimosfery- cznymi. Niewitlkte

opakowania

pozwo-

la podzielit zbyl duze ilosti liundtovve, up.sypkiej farby.ebemikaliowfotogra-

Iic2iiiycli itp., aa poceje

do

jednokroi- negouzycia.

Teksi i zdj^cia:

Zbigniew Wielogorski

LirCRATURA

Przyrzml

do

Iqcffinigfi>lii.7.SI')SI1nr2, s. 60.

Zgrzcwame

folii.

ZS

!98l nr2. s.46.

.lak/jjr/cwatfolic.

ZS

1982 nrI,s. 16.

Zgrzcwarka

do

^folii.

2$

\9H2nr5.s. 51

.

LftczeniBfolii>.IworxyW.siiueziiyL-li.

ZS

Vm

^{nr6,s. 62.}

Zgrzcwaniefolii.

ZS

1988 nr2.s. IB.

Insfmkcja przyTzadu

ncn-JOAa

Iqez.e- niafolii.

Zgrzcwarka

do

^folii

MT Wl

nr 10.

s. 3ft

2.

Spa- soh

irr- etimhio- wcutfa

wad

Sit-

wont

imiK'l- aidjqee-

Cjesc\ 'iktisdKivjv

3.

Nasadki na

zelazkoiluiownicc

12 FOTOAKADErVLIA W2 PAZDZIERNIK ZtS

LahitEertliifolcigrsifujgcymial wzasadzietylkojedno

Ikzaw

si? zrodlo swiatla, a bylti lo

swiado slonecznc.

Gdy

folo- grafowal

w

plenerze. oietnialwply

wu

na charaktcr oswicllenia; jedyne co

mog(

uczytiic. lodobrac pore dnia i pogode lub

w

Irakciezdjecdcrpliwje czekac,az

siorice zoslaniezakryre przcz nitwielki obtok isiviactoManicsi?mniej konlra- stowe.

W

^atelierhyly znacznic wieksze mozliwoscizmianyrodzajuoswiellcnia, alewszysikozalezalo

od

pogody. Rady-

jcstzbyt konsrastowe.

w

razicpotrzcby

mozna

zmienk; jcgocharakler »

—

zmnicjsz.ycjcgokoutrastowose,umie- szczajqcmiedzy nima

obickum

zdjceia

demeniy

rozpraszajacc;

—

ztnniejszycogolny komrasl

molywu

foiogtalbwancgo, rozjasniajaejcgocic- nie, Swiailoro?jainiajqce

moze

bye od- bilym swiatiem sloneeznym. Hviatlem szlULznym

zarowym

lubblyskowym.

•

Swiailo zarowe,

Uylo

podstawowym

swiatlem slosowa-

nym

wfatografii.Obecitiedysponujemy:

swiallaprzyzmianienapiccia zasilajaee- goi wskntek siarzetiia.

Inciu rodyjijc swiada ciagfcgo (rip,

swietlowki)slosowane si|sporadyczriie.

•

&wialio blyskowe.

—

Zarowki spalenioweniesq juz prawie stosnwaoe, giowriaich

wada

jestwysoki koszi.

—

Elefcironowe

tompy

biyskowe.popu- larnie

zwane

fleszami,si; ohecnicglovv-

nym

irodletnswiallaszlucznegovvfofo- grain.

Maja

male wymiary, du/J! efek- lywna.sprawniiic,barwa swiafia zblizo-

OSWIETLENIE: MOZLIWOSCI

kalnezmiany

w

technics oswiellcniana-

•dapily zeliwilanarodzinkinemalogralii.

Wysoki koszi procesu zdjeciowegu sial sic powodein poszukiwari meiod, klorc byuiiiezaleznilyekipe zdjeciowa

od

kap- rysow pogody. Powslaly sladia,

w

kio- rychuzyskiwanoefek'Tytypowe zarowno dlu swialla dzieimcjio.jak i sziucznego.

Fotogralla koizysta obecuie t lych do- swiadczeii. Istolnym jednak agranicze-

nierrijest koszi sprzeiu oswietleniowego

isarnego^ateliei. Ponadto

w

filmicpod- stftwowa jednostka oiwietleaia

ma mot

5...10

kW,

fntogrsifowi - jezeli nie itia spcejalticj insialacjiclektryczoej-poprze- kiw/.cniu 2,5....?k\V „vvylalnji| korki".

Ale dysporiaje

on

czymj, c7egonie

ma

filmilelewizju ivvialicniHysknwyin.

ZRODtA SWIATtA

Obixmc,

oproczswialla dz.icnncgo.nm-

my da

dyspozyejikilkarodzajowswialla szlucziX'j;o,Jcsllaswiailo zaro.wC, blys-

kawe

\ fluartscuncyjnc(swiL'llowki).

#

^{Swiattodzti'nnc-}

Jcsl oiio rowrioznacznezeiwiallcmsiu- nccznym o

roznym

stopitu rozproszc- nia,alym

samym

orozrejfcontraslowo- sci(pair?poprzcdni nrlyknt cyklu

w ZtS

9/92). Bczposrcdnie swiailo slonecziie

— zarowkami

lotograficzaymi, klorcsa prrewoliawane,dziekiczeoiuotrzymujc

sitwcksz)¹strumiciisvviatta:najpopula- niicfszck;(zarowkiv

wcwneirznym

lusi- rcm, a

do

folojjrufii barwncj produko- wani; s-[zarowki z lillrcm (zabarwinna naiiiebicsku baiika).topozwaiauz.ywac jcrazem?e swiaitciudzitmiym:

- lainpami liaSogeriowymi. majiitvini wyzs/jj sprawaosc i mniejsze

wymiary

nizprzcwoilowancZarowki.

i£aklij swialla zarowego jest niski koszi jego uzyskania; vvyslarczy latnpa

issatyw,

Wada

glownij jest mala sprawnosc

i zwiazanc z lym irtidnoki z;ts(]ania -koniceznyjcsldoslepdosicciclcklrycz- ncjlubeiczkic(nawclc>bccric)akamula- lory. Dodaikowfl xvadajestwydzictanie duzycli iloscidcpla orazzmiana

barwy

najestdoSrtdnieuoswiallasloncczncgo.

•

l>yfuziirv. ekrany udbijajace, optany oSwielk'niowi'.

2r6dlaMvialla zewzglvdow ckonomicz- nycii maja slosunkowo maJc wymiary.

dlatego icli swiailo jest (podobtiic jak bezposrednie swiailoslorjcczne)bardzo komrasiowe. Jego cliarakicr

niokmy

zinienic. umiejizczaiat zrodla swialla

w

odpowiednicli

oprawacb

a gdylo nie wystarcza (lubjeslniemozliwc,rip.przy swjetlesJonecztiym)

mozemyje

modulo- wac. Cz?scobecnie slosowanych srad-

kow

modulujijcych oswieilenie zuana bylajuz

w

ubieglyni wieku(rys, I oraz fit, I

w ZrS

9/92), co ciekawe ^- ich kszlalt prawic wcale si? nic zinicnil.

WiinSd

srodkow

modulujqcych oswiel- Icnic rozrozniamy:

Dyfuzory. Stuza

do

zmickczaniaiwin- llapadaj^ecgona obicklzdjecia.Zwiek- szajaone povvicrzchnii;swicccnia dane- gozsodia swiada {/bl. 2.dyl'uzorfirmy Laslolitc). Dawnicj jako material roz- praszajacystosowanabylagaza lubliul.

obeenie

ma my

^{duziiilasefolii}ziworzy

w

sziucznycb. Dyfuz.orenijest lakze pata- solka foiograficzna pokrylamaleriaieni prxepuszczajqeym swiailo(rys. 4),

Ekranyndbijajace. Swiailoodbitead nichuzupclniaistniejqceswiaiJodzienne

ZtS PAZDZIERNIK 1992 FOTOAKADEMIA 13

lubszuiczne.Poczqikowobytyuzywane plaszczyznypokrytebiala.farbq,obccitk-

.-ill-

Hi.- sicg.lownie folic aluminiowunc oroznyni stopniupdbick, fakmrze.za- barwieiiiu ikszialcie [fat. i. 5^-ekrany firmy I.asIoltic).

Dyfuzoryiekrany moga.bye oapiaafle naskladanydirarnach-coraz populaT- nicjszc w}

oprawy

daslyeznc dajuccsic latwo skladac

pi.

6 ^-

oprawa

firmy Bowcils),

Aby

srodki le dawaily odpo- wiedniecfckly,

powinny

mice doseduze wymiary,

W

filmienp.stosujesieekrany

oswietlacze maja powierzehnie poriad 50

m

¹,

Do

^tej gfllgy naleza takzc nie skladane, przeznaezone

do

ziljpc

w

alc- lier

EW.

^{skrzynki swieilne} [BoXUtei^fir-

my

broncolor) o wymiaracli powierz- ctmi ezolowcj od 20x30

do

30x40uii

OP CZECO ZACZAC

Sprzei oswiiilerttowy

produkowany

jcsl pTzez

wide

firm ibcz tnulu

mozna

go olxsnie mtbyc,

me

^jesijednak ^lani.

I

SRODKI MODULACJI

oirzymac_{zescaw p}cnergiiporownywal- ncjzmalymi^fk.szaniisludyjnymiproihi- kcjifabryeztiej.

Zarowno do

mcidulalorow, jak i

do zmde)

^swiailapoirzebnesa.lekkieistabi- Inu stojaki.

wyiniarnch

podslawowyeh

2x3 in,

w

fotografli - od maji(cycl) srednice 50

cm do

najwiekszycliodlugo.sci2,7

m

1 werokosci 1,2m.

Oprawy

oswiellenuiwc.

Tenninem

lym okrcslasiewszvsikic

dementy

optyeznc, wcwmiLrzkloryeh uinicszezoncx\zrod- la iwialla.

Wsrod

nidiwyrozniamy:

Odblviniki (rellckloryl ^-

oprawy

be- dace czaszami olwarlynu zprzodu,

do

nich zulic/umy Lakze parasolkiodbijaja- cc svnallo. Keflekiurvrnaja sredniceod

-20 do

80

cm

_\fot. 7).

Slnuiiirnicc|jnpiteiylpozwakiiacena

otrzynmme

waskiego slrumktim swial- la. Mog;[ )o bye

dodalkowe

clcmcnly nakladjinc na rcflektory bib oprawy zclcmenlamioplycznymi(lustra,socze- wki)pozwalajacymina

zmianekaw

roz- sylu svvialla. Srednice icli niewielkic

-do 3Dcm.

Oswicllaczc. Sa corazbardzicj popii- iarne. Pozwalajq na oirrymanie dose mickkicgo swialla; odbija .sic

ono od

lyincj czesci

oprawy

i jcsl zmiekeznne przez zrtajdujqey sic zpr/odu

dement

dyfuzyjny.

Wnmijdla

uzyiktiwnikaziile- la jcslmoziiwosOzlozcniaduzego nawcl oiwicilacza

w

nicwidki pakmick [for,

8 Wafer20QQ

iirmy

Bowcnso

wymiaracli 2x1,4 m). Najwieksze

produkowane

'I'yincziistUHznacznaczeseniodnlalo- row oswieilenia i oswieilaczy n>u ito-

sunkowo

prosla

budowe

i

mozc

bye

wykonaua w warunkach

amatorskich.

nawel przy irednim stopninzaawanss- wswia,

Pewnym

iiroblemein bedzic ztiobycic tiiipnwiednich maleiialow, ale na poc7;tiek istotne je&i usiiilenie,

czego polrzcbujemy i

do

jakiego ro- dzaju zdjee bfdzicrny uzywac sprz^iu o.swielleniowego.Wazncjest,czyijakic zrodla swialia bed:; uzywane, Przy zdictiadi

w

plcnerzc i aicktorycli

wc

wnclrzaeh wysiarczadyfuzoryickrany.

L

reguly jcdiiak zaciiodzi koniaz.nt>sc rozjasruenia eicni blyskicm llesza.

W

ateliernajekononuczuiejszcjcsl oswic(- Icnic bjyskowc, Niernasi to bye od ra- zn flesz smdyjiiy. dobrc wyniki mozc-

my

olrzymac synchrouizajiie JK sobq kiika posiadanych fleszy (jest 10 tzw, u k lad milILillesza z cwcnLualnynii swiatlami usiawczyini}.

Do

lego celu zmikoniicie nadaja sif przestarzafckonstmkeyjnie,zasilanesic-

ciowo flesze produkeji b.

ZSRR,

lakic jak Lin: czy Pit, Sa one siosunkowo Lanieⁱ

mozna

jezmodernizowaclak,by

w

pelniwykorzystaemozliwospictipal- nikciw.

Przy nic-wielkich koszULeh

mozemy

STOJAKI

Mozemy

jc rownicz nabye.gdyzofcro-

wane w kazdym

sklcpic Iblogralicz-

nym *

ceriie

od

ISOlys. zJ. Przewaznic jediuik poirzebujemy kilku. a wiedy oplacasii:satnodzielni;wykonanLe.

Najprokicj zrobic stojaki lio alclicr iryx. !()). Podsiawa

moze

hyc slojak od

chciiiiki

i.w

kloryminnieszcz;i siesklada- nymasztI <xfnamioiu. Najodpowiedtiiej- szesaskJadanc iclcskopowo.Jczclinie

ma

golowego,

mozna

zrobickolumnczcicn- kosciennyeli rvr aluminiowi'ch(rys. II),

Aby

rury sie nte zakleszezaly, nalezy je oddzidiepicrscieniami / z.mosiad/ulub iworzywasziucznego BlokujesiiEjcwkrf- 1cm₂przechodEteymprzez plyike zgwin- Lemprzynjocowana

do

opaski3.

14 FOTOAKADEMIA 1992 PAZDZIERNIK ZtS

slojako

-2mm

1

Qmosztu

<

rj

, »

Mof.A

I

70

Jezelistojaki maja. bye przenosne, to podstawy nalezy zastqpic skladanymi trojnogami z rurek aluminiowych

(rys. 13).Elementy laczace / moga. bye frezowane z aluminium lub

wykonane

przez spawanie z blachy stalowej 4.

Srednica

kolumny

inog trojnogazalezy od przewidywanego obciirzenia. Przy

malym,

2...3 kg,

kolumna

powinna miec srednic? zewnetrznq 25. ..30

mm,

nogi

10...15

mm;

przywi?kszych40...50

mm

i30...40

mm.

Pewnym problemem moze

bye

mon-

towanie na slojaku

opraw

i modulato- row. Stosowanie typowych srub staty-

wowych

niejest wygodne; gornq czesc

kolumny

nalezy zaopatrzyc

w

element

/oduzejpowierzehni(rys. 12),naktory bedziesienasuwacgniazda2zobejmami lubelementami zgwintem.

Edward Niemiro

Nitowac

Przecigc

Reflektor

12

Nakrqlka

M5

13

ZWROTNICA ANTENOWA

Zadaniem

zwrotnicy antenowej jest przekazanie

do

odbiornikazapomoea.

jednegoprzewodu sygnaioww.cz. od 2 (lub wiccej) anten odbieraja.cych rozneczestotliwosci.

Sygnal z anteny

A

(rys. 1)musibye przeslany bez strat

do

odbiornika

w

takisposob,byzadnajegoczesc nie dochodzila

do

antenyB,gdyz antena

B

mogtaby go

w pewnych

okolicznos- ciach zwierac, a

w

innychwypromie-

niowywac do

otaczajycej przeslrzcni.

Analogicznie sygnal z anteny

B

musi bye przeslany

do

odbiornika tak, by niedochodzil

do

antenyA.

Cwiercfalowy odcinek przewodu antenowego (z uwzglednienicm wspolczynnika skrocenia fali

w

prze- wodzie

K

_SKR)lub nieparzysta _liczba cwiartek tego przewodu stanowi dla danej ^fali opor nieskoriczenie duzy, a wiec przerwe.Wykorzystujqctewla- sciwosc falowa. przewodu (fidera), wtryca sie

do obwodu

anten odcinki

L

_A i

L

_B. ktoreslanowiy przerw? dla faliodbieranej przezs^siednia.antene.

i

_A

= K _SKR

n_'

V

4 oraz

L

_B

= K

_{SKR'n '^A/}⁴.

przy

czym

noznaczanieparzystelicz-

bycalkowite, np.1,3, 5, 7, 9,11,13,15 itd.;

K _SKR

- wspolczynnik skrocenia

fali

w

przewodzie:

-dlaprzewodu antenowegoplaskiego

Kskr =

0,88;

-dla

przewodu

wspolosiowegoz poli- etylenem pelnym

K

_SKR

=

0,66;

-dlaprzewodu wspolosiowegozpoli- etylenem

piankowym K

_SKR

=

_0,82;

-dlaprzewodu wspolosiowegozpoli- etylenem

kanalowym K _SKR =

0,82.

Zatem

linia

L

_A musi miec dlugosc rowna. jednej lub trzem lub pieciu...

(tylko liczbynieparzyste)cwiartkomfali

anteny

B

(zuwzglednieniem skrocenia

fali

w

przewodzie).Linia

L

_Banalogicz- niemusimiec dhigoscrowna. nieparzys- tejliczbiecwiartekfalianteny A.

Liczby cwiartek

w

liniach

L

_A i

£

_B

nie musza. bye jednakowe. Liczba cwiartek

w obu

liniach powinna bye ograniczona do

minimum

wynikaja.- cego z wzajemnej odleglosci anten

A

iB,tzn. jezeli

do

polyczenia

w

jeden punktwystarczy5cwiarteki 7cwiar- tek,nienalezystosowacnp.21cwiar- tek i 39 cwiartek.

Przyklad.Zaprojektowaccwiercfa- lowyzwrotnice antenowa. zprzewodu wspolosiowego z polietylenem pel-

nym,

na kanaly9 i36.