Drodzy Uczniowie,
Ostatni temat z działu IV Przemiany społeczne i kulturowe w drugiej połowie XX wieku omówimy jako podsumowanie działu na lekcji online, która odbędzie się w następnym tygodniu. W czwartek 30.04.2020 r. otrzymacie informację dotyczącą dokładnego terminu planowanej lekcji.
Na dzisiejszej lekcji rozpoczniemy omawianie tematów z działu V, na których dowiedzie się, co zmieniło się w Polsce po śmierci Stalina. Na dzisiejszej lekcji zajmiemy się tym:
- co oznacza pojęcie destalinizacji życia publicznego w PRL, - czym był Poznański Czerwiec 1956 r.
- co rozumiemy pod pojęciami odwilż popaździernikowa, mała stabilizacja, - kim był Władysław Gomułka,
- czym były obchody millenium chrztu Polski.
Zapisz w zeszycie temat lekcji i punkty stanowiące plan naszej lekcji:
Temat: Postalinowska odwilż w PRL. Konflikt państwa z Kościołem.
1. Destalinizacja życia w Polsce po śmierci Józefa Stalina.
2. Poznański Czerwiec – 1956 r.
3. Dojście do władzy Władysława Gomułki i mała stabilizacja.
4. List biskupów polskich do biskupów niemieckich.
5. Obchody milenium chrztu Polski.
Zapoznaj się z prezentacją, na bieżąco wykonuj polecenia.
Czym była destalinizacja?
• W 1953 roku zmarł Józef Stalin. Dopiero 3 lata po jego śmierci nowy przywódca ZSRS Nikita Chruszczow potępił bezwzględne działania wieloletniego przywódcy ZSRS.
Otworzyło to drogę do zmian w Polsce, której polityka była bardzo mocno uzależniona od Rosji. Czas po śmierci Józefa Stalina otworzył w polskiej historii okres nazwany destalinizacją życia publicznego. Osoby, które były
związane ze Stalinem zaczęły tracić władzę i wpływ na życie publiczne w Polsce. Czy już rozumiesz skąd wzięło się pojęcie destalinizacji?
• Po śmierci Bolesława Bieruta, nowym I sekretarzem Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (KC PZPR) został Edward Ochab, który złagodził politykę władz komunistycznych względem narodu. Zmalał strach przed bezpieką, wypuszczono z więzień żołnierzy Armii Krajowej.
Po śmierci, ciało Stalina zostało zmumifikowane.
Jednak 8 lat po jego śmierci, kiedy oficjalnie potępiono politykę prowadzoną przez niego, jego ciało zostało skremowane i pochowane pod murem Kremla
Poznański Czerwiec – 1956 r.
•
Polacy oczekiwali nie tylko zmian w polityce, ale także poprawy warunków życia i pracy. Złagodzenie polityki terroru ośmieliło ich do organizowania protestów.•
28 czerwca 1956 r. pracownicy poznańskich zakładów Cegielskiego wyszli na ulice. Zapoznaj się ze zdjęciem ze strony 162. Transparent podpowie Wam, czego domagali się manifestanci. Do protestujących robotników przyłączyli się mieszkańcy Poznania, którzy wdarli się do siedziby PZPR i więzienia, gdzie byli przetrzymywani przeciwnicy władzy komunistycznej.•
Doszło do regularnych walk ulicznych. Władze zareagowały bardzo brutalnie. Przeciwko protestującym zostało wysłane wojsko. Zginęło 58 osób. Najmłodsza ofiara – Romek Strzałkowski, miała zaledwie 13 lat.•
Osobom zainteresowanym przebiegiem w/w wydarzeń polecam zapoznanie się z artykułemhttps://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/633186,Poznanski-Czerwiec- najwieksza-masakra-w-historii-PRL
Dzień po wydarzeniach w Poznaniu premier Józef Cyrankiewicz wygłosił przemówienie radiowe, w których groził, że „każdy prowokator czy szaleniec, który odważy się podnieść rękę przeciw władzy ludowej, niech będzie pewien, że mu tę rękę władza ludowa odrąbie."
Mała stabilizacja
• Krwawo stłumione protesty w Poznaniu nie uspokoiły nastrojów społecznych. Ludzie nadal domagali się poprawy warunków bytowych. W październiku 1956 r. władzę w PZPR przejął Władysław Gomułka – działacz komunistyczny, więziony za czasów Stalina. Zapoznaj się z przemówieniem Gomułki, które wygłosił po przejęciu władzy (tekst źródłowy str.164).
• Czas jego wczesnych rządów określa się mianem „małej stabilizacji”, którą cechowało:
Złagodzenie polityki wobec przeciwników politycznych (z więzienia zwolniono prymasa Stefana Wyszyńskiego, przywrócono dobre imię skazanym w procesach politycznych za czasów Stalina),
Odesłano do Moskwy sowieckich oficerów (m.in. Rokossowskiego),
Terror komunistów został zastąpiony „nadzorem” PZPR – partia miała decydujący wpływ na życie codzienne obywateli.
Zaczęto produkować towary codziennego użytku – pralki, lodówki. Poprawiła się jakość życia Polaków.
Zaczęto budować mieszkania.
Złagodzono cenzurę. Wielu artystów mogło zacząć publikować swoje utwory. Polacy mogli słuchać muzyki wykonawców zza żelaznej kurtyny, pojawiły się filmy z Europy Zachodniej.
W 1967 r. w Polsce wystąpiła brytyjska gwiazda muzyki rockowej The Rolling Stones. Koniecznie obejrzyj film z tego wydarzenia (2 minuty) https://www.youtube.com/watch?v=qesnBkpUkjg
Władysław Gomułka
Początki pojednania polsko-niemieckiego (1965 r.)
•
W początkowym okresie rządów Gomułka złagodził politykę władzy wobec Kościoła katolickiego. Do szkół wróciło nauczanie religii, zabroniono organizowania pielgrzymek, na masową skalę zaczęto usuwać krzyże z przestrzeni publicznej.•
Oliwy do ognia dolał list polskich biskupów skierowany do biskupów niemieckich, w którym zapraszali do wspólnego uczczeniatysiąclecia chrztu Polski. W liście tym znalazły się słynne słowa:
„udzielamy wybaczenia i prosimy o nie”. Tego było dla władzy za wiele – komuniści oskarżyli biskupów o brak pamięci o ofiarach II wojny światowej. W rzeczywistości list ten po latach okazał się bardzo ważnym elementem trudnego pojednania polsko-
niemieckiego.
Przeczytaj fragment Listu biskupów polskich do biskupów niemieckich (tekst źródłowy str. 168). Jak uważasz – czy biskupi polscy uczynili
dobrze wysyłając list o takiej treści do biskupów niemieckich? Biskupi polscy, drugi z prawej – Prymas Kardynał Wyszyński
Milenium kontra tysiąclecie
• Kulminacyjnym momentem konfliktu komunistów z Kościołem był rok 1966 r. Kościół uroczyście obchodził milenium chrztu Polski.
• Komuniści, aby odciągnąć uwagę Polaków od
kościelnych uroczystości zorganizowali świeckie obchody tysiąclecia państwa polskiego.
• Komuniści robili wszystko, aby umniejszyć uroczystości kościelne: nie wydano zgody na przyjazd do Polski papieża Pawła VI, nie informowano o przebiegu uroczystości.
• Pomimo takich działań miliony Polaków w kraju i za granicą wzięło udział w obchodach milenium.
Przedstawione zdjęcia pokazują, jakim zainteresowaniem cieszyły się odprawiane z okazji milenium, msze święte.
• W jaki sposób PZPR obchodziła rocznicę tysiąclecia państwa polskiego? Zapoznaj się ze zdjęciami ze str. 169 i 170.
