Analiza i ocena dyskomfortu cieplnego pracowników w środowiskach kopalń głębokich

(1)

ZESZYTY NAUKOWE PO LITECHNIKI ŚlĄSKDEJ S e ria » GÓRNICTWO z . 188

1990

Jan DRENDA

I n s t y t u t T e c h n ik i E k s p l o a t a c j i Z łó ż P o l it e c h n ik a Ś lą s k a w G liw ic a c h

ANALIZA I OCENA DYSKOMFORTU CIEPLNEGO PRACOWNIKÓW W ŚRODOWISKACH KOPALE GŁĘBOKICH.

S t r e s z c z e n ie . W a r t y k u l e podano d o ty c h c z a s o w e w s k a ź n ik i oceny m ik r o k lim a t u w ^ ś ro d o w is k a c h p r a c y . W prowadzono w s k a ź n ik d y s k o m fo r tu c ie p ln e g o o k r e ś la ją c y s t o p ie ń s z k o d liw o ś c i w arunków k lim a t y c z n y c h w m ie js c u p r a c y d la c z ło w ie k a . Na p o d s ta w ie w a r t o ś c i w s k a ź n ik a d y s k o m f o r t u c ie p ln e g o o k r e ś lo n o z a k r e s y b e z p ie c z n y c h , tr u d n y c h i s z k o d li w y c h d la z d r o w ia w arunków k lim a t y c z n y c h w m ie js c u p r a c y . P r z e d s ta w io n o z a le ż n o ś ć w s k a ź n ik a d y s k o m fo r tu c ie p ln e g o p ra c o w n ik a od p a ra m e tró w m ik r o k lim a t u , j a k t e m p e r a t u r y , w i l g o t n o ś c i i. p r ę d k o ś c i p r z e p ły w u p o w ie t r z a . O pracowano nomogram s łu ż ą c y do w y z n a c z a n ia w ska ź

n i k a d y s k o m fo r tu c ie p ln e g o o r a z a n a l iz y m o ż liw o ś c i i e fe k tó w p o p ra wy w a run ków k lim a t y c z n y c h r ó ż n y m i m e to d a m i.

1. WSTĘP

P ra c a c z ło w ie k a w każdym ś r o d o w is k u p o w in n a odbyw ać s ię w w a ru n k a c h k o m fo rtu c ie p ln e g o , w k t ó r y c h p r a c o w n ik o d c z u w a łb y z a d o w o le n ie z p a ra m e t

rów c ie p ln y c h o t o c z e n ia . W p rz o d k a c h k o p a lń g łę b o k ic h w ę g la w Z a g łę b iu Ś lą s k o -D ą b ro w s k im i m ie d z i w Z a g łę b iu Ł e g n ic k o -G ło g o w s k im w y s tę p u ją t r u d ne w a r u n k i k lim a t y c z n e i p r a c a l u d z i odbywa s ię w w a ru n k a c h d y s k o m fo r tu c ie p ln e g o . P ra c a w ś ro d o w is k a c h c ie p ły c h j e s t d o p u s z c z a ln a t y l k o d o p e w - nych g r a n ic z n y c h w a r t o ś c i p a ra m e tró w m ik r o k lim a t u , o k r e ś lo n y c h p rz e z norm y k lim a t y c z n e . G ó r n ic z e n o rm y k lim a t y c z n e o b o w ią z u ją c e w P o ls c e i w in n y c h k r a ja c h r ó ż n ią s i ę m ię d z y s o b ą , g d y ż o p a r t e są na ró ż n y c h ¡p a ra m e tra c h ora z w s k a ź n ik a c h m ik r o k lim a t u , ja k * te m p e r a tu r a p o w ie t r z a " t g " , k a t a s t o p - n ie " K " , t e m p e r a tu r a e fe k ty w n a a m e ry k a ń s k a "A T E ", te m p e r a tu r a z a s tę p c z a fr a n c u s k a " t r " . O b e c n ie w c e lu o k r e ś le n ia m ik r o k lim a t u w p o m ie s z c z e n ia c h w P o ls c e i in n y c h k r a ja c h o b o w ią z u je norm a m ię d z y n a ro d o w a o p a r ta na ta k zwanym w s k a ź n ik u o b c ią ż e n ia te r m ic z n e g o WBGT. [pN -8 5 /N —0 8 0 1 1 ] • W a r to ś c i o d n ie s ie n ia w s k a ź n ik a WBGT, będące g r a n ic z n y m i w ie lk o ś c ia m i p o z w a la ją c y m i na p r a c ę w danym ś r o d o w is k u , z a le ż ą od w y d a tk u e n e rg e ty c z n e g o c z ło w ie k a , je g o s ta n u a k l i m a t y z a c j i i u b io r u . ■,

W y m ie n io n e p o w y ż e j w s k a ź n ik i m ik r o k lim a t u , j a k ATE, t r , K lu b WBGT p o z w a la ją o k r e ś l i ć lic z b o w o s t a n w arunków k lim a t y c z n y c h w d a nych ś r o d o w is kach, u m o ż liw ia ją p o ró w n y w a n ie m ik r o k lim a tó w i d o k o n y w a n ie i c h o c e n y .

(2)

206 J . Drenda

W s k a ź n ik i t a je d n a k n i e o k r e ś l a j ą b e z p o ś r e d n io s t o p n ia t r u d n o ś c i k lim a ty c z n y c h , j a k i e s tw a r z a dane ś r o d o w is k o p ra c u ją c e m u c z ło w ie k o w i, in n y m i s ło w y , n ie o k r e ś l a j ą t e g o , j a k d a le c e w a r u n k i k lim a t y c z n e r ó ż n i ą s i ę od k o m f o r t u c ie p ln e g o lu b w arunków n ie b e z p ie c z n y c h d la z d r o w ia .

W a r t y k u l e w p row a dzo no w s k a ź n ik , k t ó r y o k r e ś la p o z io m d y s k o m fo r tu c ie p ln e g o w d a nych ś r o d o w is k a c h ,, nazw any w s k a ź n ik ie m d y s k o m fo r tu c ie p ln e g o p r a c o w n ik a . W s k a ź n ik d y s k o m fo r tu c ie p ln e g o j e s t w i e l k o ś c i ą w z g lę d n ą , bez

w ym ia ro w ą lu b p ro c e n to w ą , s łu ż ą c ą do o c e n y s t o p n ia t r u d n o ś c i k li m a t y c z n y c h danego ś ro d o w is k a o d d z ia łu ją c e g o na c z ło w ie k a w p o ró w n a n iu z w a ru n kam i k o m f o r t u c ie p ln e g o .

2 . KOMFORT CIEPLNY PRACOWNIKA

K o m fo rt c i e p l n y c z ło w ie k a j e s t t o s t a n z a d o w o le n ia z w arunków c i e p l n y c h ś r o d o w is k a . Na s t a n k o m f o r t u c ie p ln e g o p r a c o w n ik a w p ły w a b a rd z o w ie

l e c z y n n ik ó w . N a le ż ą do n i c h : p a r a m e tr y m ik r o k lim a t u ( t e m p e r a t u r a p o w ie t r z a , je g o p r ę d k o ś ć p r z e p ły w u , w i lg o t n o ś ć o r a z t e m p e r a tu r a p ro m ie n io w a n ia o t o c z e n i a ) , w y d a te k e n e r g e ty c z n y z w ią z a n y z r o d z a je m i in te n s y w n o ś c ią wy

k o n y w a n e j p r a c y , r o d z a j o d z ie ż y , s t o p ie ń a k l i m a t y z a c j i c z ło w ie k a w środ o

w is k a c h c ie p ły c h o r a z in n e m n ie j ważne c z y n n i k i , ja k w ie k , k o l o r s k ó ry i t p . F a n g e r w s w o je j p r a c y [ i ] , n a p o d s ta w ie s z c z e g ó ło w y c h ba d a ń i do ś

w ia d c z e ń , w y p r o w a d z ił ró w n a n ie o r a z s p o r z ą d z ił w y k r e s y k o m f o r t u c ie p ln e g o . Na r y s . 1 - p r z e d s ta w io n o k rz y w e k o m f o r t u c ie p ln e g o F a n g e ra wyznaczone na p o d s ta w ie r ó w n a n ia k o m f o r t u w u k ła d z ie w s p ó łr z ę d n y c h ( t g , t- ) d la n a s tę p u ją c y c h z a ło ż e ń :

W - w y d a te k e n e r g e ty c z n y p r a c o w n ik a M = 175 “ 2

,

E

- o p o r c ie p ln y o d z ie ż y f = 0 C lo - c z ło w ie k n ie u b r a n y

- ś r e d n ia te m p e r a tu r a p r o m ie n io w a n ia t ró w n a t e m p e r a tu r z e p o w ie tr z a t ( t = t ) .

s ' s p r

C z ło w ie k odczuwa k o m f o r t c i e p l n y , g d y p a r a m e tr y m ik r o k lim a t u o to c z e n ia o d p o w ia d a ją p u n k to m le ż ą c y m na k rz y w y c h k o m f o r t u c ie p ln e g o ( r y s . 1 ) . P u n k ty le ż ą c e poza k rz y w y m i k o m f o r t u c ie p ln e g o n a le ż ą do o b s z a r u dyskom

f o r t u c ie p ln e g o . P u n k ty le ż ą c e na le w o od d a n e j k r z y w e j k o m f o r t u ( d la z a d a n e j p r ę d k o ś c i p r z e p ły w u p o w ie t r z a ) c h a r a k t e r y z u ją ś r o d o w is k o ja k o c h ło d n e , p u n k ty le ż ą c e na pra w o od t e j k r z y w e j - c i e p ł e .

W ydatek e n e r g e t y c z n y , M = 175 W

^2

» n a zyw a n y r ó w n ie ż p r z y r o s te m meta

b o liz m u , z o s t a ł p r z y j ę t y ja k o w ie lk o ś ć o d p o w ia d a ją c a p r a c y g ó r n ik a w p r z o d k u zm ech an izow an ym . W y d a te k t e n n a le ż y do p r z e d z i a łu w a r t o ś c i w yd a t

ków e n e r g e ty c z n y c h o d p o w ia d a ją c y c h p r a c y u m ia rk o w a n e j (1 3 0 + 200 ) ,

z g o d n ie z norm ą [ V ] . m

(3)

- iz o lin ie ATE = 28 °C

R y s . 1 . K rzyw e k o m f o r t u c ie p ln e g o F a n g e ra d la l u d z i n ie u b r a n y c h o ra z iz o — l i n i e t e m p e r a tu r y e f e k ty w n e j a m e r y k a ń s k ie j "A T E ", te m p e r a tu r y z a s tę p c z e j wg Cuprum " t o ra z te m p e r a tu r y z a s t ę p c z e j f r a n c u s k i e j " t _ " d la p r z y j ę ty c h s t a ły c h I c h w a r t o ś c i, 28 C. (W ydatek e n e r g e ty c z n y p ra c o w n ik a M =

= 175 W/m2 . T e m p e ra tu ra p r o m ie n io w a n ia rów na s ię te m p e r a tu r z e p o w ie t r z a ) F i g . 1 . F r a n g e r ’ s c u rv e s o f th e r m a l c o m fo r t f o r u n d re s s e d p e o p le . I s o l i n e s f o r A m e ric a n ATE e f f e c t i v e te m p e r a tu r e , e q u iv a le n t te m p e r a tu r e acc Cuprum

" t z k " and F re n c h e q u iv a le n t te m p e r a tu r e " t r " f o r assumed c o n s ta n t t h e i r v a lu e s , 2 8 °C . ( E x p e n d itu r e o f e n e rg y by a w o r k e r M = 175 W/m2 . R a d ia tio n -

t e m p e r a tu r e e q u a ls a i r te m p e r a tu r e )

(4)

Analiza i ocena dyskomfortu cieplnego.

207

3 . WSKAŹNIKI MIKROKLIMATU

W s k a ź n ik a m i m ik r o k lim a t u ś r o d o w is k p r a c y u w z g lę d n ia ją c y m i w p ływ ró ż n y c h p a ra m e tró w k lim a t y c z n y c h s ą :

- a m e ry k a ń s k a te m p e r a tu r a e fe k ty w n a ATE, - te m p e r a tu r a z a s tę p c z a f r a n c u s k a t r ,

- te m p e r a tu r a z a s tę p c z a k li m a t u wg Ouprum ( p r o p o z y c ja ) t z k (w yznaczona na p o d s ta w ie w s k a ź n ik a o b c ią ż e n ia te r m ic z n e g o WBGT),

- w s k a ź n ik o b c ią ż e n ia te r m ic z n e g o WBGT.

W s k a ź n ik i t e można w y z n a c z y ć b e z p o ś r e d n io z nomogramów lu b o b lic z y ć na p o d s ta w ie w zorów e m p iry c z n y c h J j , 2 ] .

G ra n ic z n e w a r t o ś c i w y s z c z e g ó ln io n y c h w y ż e j w s k a ź n ik ó w m ik r o k lim a t u , o k r e ś la ją c e b e z p ie c z n ą p ra c ę w ś r o d o w ik s a c h g o r ą c y c h , są p o d s ta w ą do u s t a l a n i a norm k lim a t y c z n y c h .

W a r t y k u l e w c e lu w y z n a c z e n ia g r a n ic z n y c h , b e z p ie c z n y c h p a ra m e tró w m ik r o k lim a t u p r z y j ę t o w a r t o ś c i o d n ie s ie n ia w s k a ź n ik a WBGT w e d łu g norm y

[2

], k t ó r e są z a m ie s z c z o n e w t a b l i c y 1 . W a r t o ś c i o d n ie s ie n ia w t a b l i c y 1 p r z y j ę t e są d la l u d z i u b ra n y c h w n o rm a ln ą o d z ie ż ro b o c z ą o o p o rz e c ie p ln y m L = 0 , 6 C lo w z a le ż n o ś c i od w y d a tk u e n e rg e ty c z n e g o i a k l i m a t y z a c j i . N o r

ma p r z e w id u je p o p r a w k i w " o c " do w a r t o ś c i o d n ie s ie n ia w s k a ź n ik a WBGT w p rz y p a d k u s to s o w a n ia i n n e j o d z ie ż y , a m ia n o w ic ie

- s z o r t y + 2 °C , - m a ry n a rk a - 2 °C .

Na p o d s ta w ie t a b l i c y 1 p r z y j ę t o d la p ra c o w n ik ó w n ie u b r a n y c h , n ie z a a k lim a ty z o w a n y c h o r a z w y k o n u ją c y c h p ra c ę o w y d a tk u e n e rg e ty c z n y m 175 w s k a ź -

m*

n i k o d n ie s ie n ia WBGT = 2 8 °C . W s k a ź n ik t e n o k r e ś la g r a n ic z n ą w a r to ś ć tem p e r a t u r y WBGT, p o w y ż e j k t ó r e j w a r u n k i k lim a t y c z n e danego ś ro d o w is k a są n ie b e z p ie c z n e d la z d r o w ia . P ra c a o o k re ś lo n y m w y d a tk u e n e rg e ty c z n y m w t a k ic h w a ru n k a c h p o w in n a b y ć z a b r o n io n a . Z m n ie js z e n ie w y d a tk u e n e rg e ty c z n e g o p ra c o w n ik a p o p rz e z z m n ie js z e n ie in te n s y w n o ś c i p r a c y lu b s to s o w a n ie p la n o w ych p r z e r w w p r a c y s łu ż ą c y c h w y p o c z y n k o w i, p o w o d u je zm ia nę w s k a ź n ik a od

n i e s i e n i a WBGT.

W s k a ź n ik o b c ią ż e n ia te r m ic z n e g o WBGT o k r e ś lo n y j e s t w zorem : WBGT = 0 , 7 t nw + 0 , 3 t g

g d z i e :

t E#? - t e m p e r a tu r a w i lg o t n a n a t u r a ln a m ie rz o n a te rm o m e tre m w ilg o tn y m u m ieszczo nym b e z p o ś r e d n io w danym ś r o d o w is k u ,

t - te m p e r a tu r a p o c z e rn io n ą ) k u l i . O

(5)

208____________________________ J . P re n d a

(6)

Analiza i ocena dyskomfortu cieplnego»

W s k a ź n ik WBGT, z g o d n ie z norm ą £

2

] , może b y ć w yz n a c z a n y d la p o m ie s z czeń z w e n t y la c ja n a t u r a ln ą * D o p u s z c z a ln a j e s t w ię c m ała p rę d k o ś ć p o w ie tr z a n i e w p ły w a ją c a na w s k a z a n ia te rm o m e tru m ie rz ą c e g o te m p e r a tu r ę w i l g o t ną n a t u r a ln ą * W s k a ź n ik WBGT, ze w z g lę d u na p o m ia r te m p e r a tu r y p o c z e r n io n e j k u l i , u w z g lę d n ia d o d a tk o w y p a r a m e tr m ik r o k lim a t u , p r o m ie n io w a n ie c ie p ln e o to c z e n ia .

Da p o d s ta w ie ba d a ń Cuprum p rz e p ro w a d z o n y c h w k o p a ln ia c h m ie d z i L G 0 M f3 ], wyznaczono e m p ir y c z n y w z ó r o k r e ś la ją c y tz w . te m p e r a tu r ę z a s tę p c z ą k lim a t u

" t ak"> k t ó r a z a s t ę p u je w s k a ź n ik WBGT w ś r o d o w is k a c h z w e n t y la c ją wymuszo

ną i

gd zie :

t s i t w - te m p e r a t u r y te rm o m e tru suehego i w ilg o tn e g o m ie rz o n e p s y c h ro m e tre m 'a s p ir a c y jn y m ,

Z a s t ą p ie n ie w s k a ź n ik a WBGT w s k a ź n ik ie m t zj£ może b y ć r e a liz o w a n e p r z y z a ło ż e n iif, że te m p e r a tu r a ociosów j e s t rów na lu b z b liż o n a do te m p e r a tu r y p o w ie t r z a .

Da r y s u n k u 1 p r z e d s ta w io n o i z o l i n i e n i e k t ó r y c h w s k a ź n ik ó w m ik r o k lim a t u , a m ia n o w ic ie : a m e r y k a ń s k ie j te m p e r a tu r y e f e k ty w n e j ATE, te m p e r a tu r y z a s tę p c z e j f r a n c u s k i e j t r o r a z te m p e r a tu r y z a s t ę p c z e j k li m a t u t ^ - . I z o - l i n i e ( l i n i e p rz e r y w a n e ) w yzn a czo n e są d la s t a ł e j g r a n ic z n e j w a r t o ś c i w s z y s tk ic h t r z e c h w s k a ź n ik ó w ró w n e j 28°C o ra z d la c z t e r e c h p r ę d k o ś c i po

w ie tr z a (w=Oj 0 , 5 | 1 ,5 i 3 ^ ) * Da r y s u n k u ty m po kaza no r ó w n ie ż pion ow e i z o l i n i e t e m p e r a t u r s u c h y c h p o w ie t r z a t „ = 28°C i

s

t = * 33°<2

s

odnoszące.

się do p o l s k i e j no rm y k li m a t y c z n e j .

P r z e b ie g i i z o l i n i i t e m p e r a t u r y e f e k ty w n e j a m e r y k a ń s k ie j, te m p e r a tu r y z a s tę p c z e j k l i m a t u wg Cuprum o r a z te m p e r a tu r y z a s t ę p c z e j f r a n c u s k i e j n ie r ó ż n ią s i ę . z b y t n io w p r z e d z i a le d u ż y c h w i l g o t n o ś c i p o w ie t r z a (60fó<1p< 1QO^) Dla m a ły c h w i l g o t n o ś c i p o w ie t r z a i z o l i n i e o d b ie g a ją od s i e b i e , p r z y czym i z o l i n i e ATE są b a r d z i e j s tro m e od p o z o s t a ły c h , z a w ę ż a ją c tym samym o b s z a r param etrów k lim a t y c z n y c h ś r o d o w is k a p rz y jm o w a n y c h ja k o p a r a m e tr y b e z p ie c z ne d la c z ło w ie k a ..

Ze w z g lę d u na z b liż o n e p r z e b i e g i i z o l i n i i w s k a ź n ik ó w ATE i t ( r y s * 1 ) można p r z y j ą ć , że w s k a ź n ik WBGT ró w n y 28°C może b y ć z a s tą p io n y w k o p a ln i zarówno w s k a ź n ik ie m ATE = 2 8 °C , j a k i t ^ = 2 8 ° ę . P on ie w aż w s k a ź n ik ATE j e s t w s k a ź n ik ie m b a r d z i e j u n iw e rs a ln y m o ra z z a w ie ra ją c y m w ię k s z y s t o

p ie ń b e z p ie c z e ń s tw a od p o z o s t a ły c h w s k a ź n ik ó w , z w ła s z c z a d l a t e m p e r a tu r w yższych od 28°C i d l a m a ły c h w i l g o t n o ś c i w z g lę d n y c h p o w ie t r z a , p o w in ie n mieć w ię k s z e z n a c z e n ie p r a k t y c z n e .

- p rę d k o ś ć p o w ie t r z a w

(7)

210 J . Drenda

4 . WSKAŹHIK DYSKOMFORTU CIEPŁHBGO

O b s z a r na r y s . 1 p o m ię d z y k rz y w y m i k o m f o r t u c ie p ln e g o P a n g e ra i odpo

w ia d a ją c y m i im { z e w z g lę d u na p r ę d k o ś ć p r z e p ły w u p o w ie t r z a ) g r a n ic z n y m i i z o l i n i a m i w s k a ź n ik ó w m ik r o k lim a t u , j e s t ob s z a re m d y s k o m fo r tu c ie p ln e g o , w k tó r y m d o p u s z c z a ln a i b e z p ie c z n a j e s t p ra c a c z ło w ie k a . S ta n o d d z ia ły w a n i a w arunków d y s k o m fo r tu c ie p ln e g o na c z ło w ie k a , z a le ż n y od p o ło ż e n ia

p u n k tu o d a n y c h p a ra m e tra c h m ik r o k lim a t u w p r z e d z i a le d y s k o m fo r t u , o k re ś l a tz w . w s k a ź n ik d y s k o m fo r tu c ie p ln e g o p r a c o w n ik a .

W s k a ź n ik d y s k o m fo r tu c ie p ln e g o j e s t t o s to s u n e k o d le g ło ś c i m ię d z y punk

tem o d p o w ia d a ją c y m p a ra m e tro m danego ś r o d o w is k a " A " um ie s z c z o n y m na wy

k r e s i e k o m f o r t u c ie p ln e g o F a n g e ra a p u n k te m " B " , le ż ą c y m na k r z y w e j kom

f o r t u c ie p ln e g o d la t e j sam ej p r ę d k o ś c i p o w ie t r z a i w i l g o t n o ś c i w z g lę d n e j ( o d c in e k AB, r y s . 1 ) , do o d le g ło ś c i m ię d z y p u n k ta m i B i 0 le ż ą c y m i na k r z y w e j k o m f o r t u c ie p ln e g o i na g r a n i c z n e j i z o l i n i i w s k a ź n ik a ATE ( o d c i

n e k BC, r y s . 1 ) .

« - i *•'

g d z ie :

6

- w s k a ź n ik d y s k o m fo r tu c ie p ln e g o .

P o n ie w a ż s to s u n e k o d c in k ó w AB/BC j e s t ró w n y s to s u n k o w i i c h r z u tó w na o ś o d c ię t y c h , w s k a ź n ik d y s k o m fo r tu

6

można o b l i c z y ć ze w z o r u :

. - a i i w .

4

' ' “ „ a .. - " J W .

g d z ie :

ATE - w s k a ź n ik m ik r o k lim a t u w danym ś r o d o w is k u ,

ATEk o m f. - w s k a ź n ik m ik r o k lim a t u w w a ru n k a c h k o m f o r t u c ie p ln e g o c z ło w ie k a ,

- w a r to ś ć o d n i e s ie n i a w s k a ź n ik a WBGT w z ię t a z t a o e l i

1 [ X ] .

TOGTo d n .

D la z ło ż o n e g o w y d a tk u e n e rg e ty c z n e g o M = 175 —ły W

9

l u d z i ro z e b ra n y c h i n ie z a a k lim a ty z o w a n y c h w a r to ś ć o d n i e s ie n i a w s k a S n ik a WBGT w y n o s i 28°C.

W s k a ź n ik d y s k o m fo r tu może p r z y b ie r a ć w a r t o ś c i d o d a t n ie , ujem n e i li c z bę 0 , c h a r a k t e r y z u ją c d y s k o m fo r t ś r o d o w is k c i e p ł y c h , c h ło d n y c h o ra z o k r e ś la ją c k o m f o r t c i e p l n y . Gdy:

6 0 - ś r o d o w is k o c h ło d n e ,

6

> 0 - ś r o d o w is k o c i e p ł e ,

¿ = 0 - k o m f o r t c i e p l n y .

(8)

Aaaliza 1 ooena dyskomfortu cieplnego. 211

Gdy w s k a ź n ik i o s ią g n ie w a r to ś ć 1 lu b

lOCffo,

o z n a c z a t o , że w s k a ź n ik WBGT, ATE, t r lu b t zJt m ik r o k lim a t u o s ią g n ę ły w a r t o ś c i g r a n ic z n e ( o d n ie s i e n i a ) d la w arunków p r a c y b e z p ie c z n e j d la z d r o w ia . D a ls z e z w ię k s z e n ie w s k a ź n ik a

6

p o w o d u je p r z e s u n ię c ie s ię p u n k tu c h a r a k t e r y z u ją c e g o m ik r o k l i m a t poza i z o l i n i e w a r t o ś c i g r a n ic z n y c h w s k a ź n ik ó w m ik r o k lim a t u , a w ię c do o b s z a r u d y s k o m fo r tu n ie b e z p ie c z n e g o d la z d r o w ia . P ra c a w ty c h w a ru n kach o p r z y ję t y m w y d a tk u e n e rg e ty c z n y m p o w in n a b y ć z a b r o n io n a z w y ją tk ie m a k c j i r a t o w n ic z y c h .

D la danego ś r o d o w is k a p r a c y w s k a ź n ik d y s k o m fo r tu może p rz y jm o w a ć r o i „ w a r t o ś c i w z a le ż n o ś c i od r o d z a ju p r a c y , a w ię c od w y d a tk u e n e rg e ty c z n e g o p ra c o w n ik ó w . Ś r o d o w is k o , k t ó r e d la p r a c y u m ia rk o w e n e j lu b c i ę ż k i e j b ę d z ie n ie b e z p ie c z n e d la z d r o w ia , d la p r a c y l e k k i e j lu b o d p o c z y n k u b ę d z ie b e z p ie c z n e , c z y l i w s k a ź n ik b ę d z ie m n ie js z y od 1 . W s k a ź n ik d y s k o m fo r tu n ie o k r e ś la w ię c samego m ik r o k lim a t u , a le c h a r a k t e r y z u je s t o p ie ń u c i ą ż li w o ś c i la b ła g o d n o ś c i m ik r o k lim a t u w danym ś r o d o w is k u p r a c y d la c z ło w ie k a .

5 . OCENA WARUNKÓW KLIMATYCZNYCH W ŚRODOWISKACH ERACY NA PODSTAWIE WSKAŹNIKA DYSKOMFORTU CIEPLNEGO

W s k a ź n ik d y s k o m fo r tu c ie p ln e g o S , ja k o l i c z b a be zw ym ia row a lu b p ro c e n to w a , o z n a c z a , j a k d a le c e w a r u n k i k lim a t y c z n e w danym ś ro d o w is k u o d b ie g a ją od w a run ków k o m fo rto w y c h lu b od d y s k o m fo r tu n ie b e z p ie c z n e g o d la z d r o w ia . K ie d y w s k a ź n ik d y s k o m fo r tu rów na s ię z e r u , w te d y w danym ś ro d o w is k u w y s t ę p u ją k o m fo rto w e w a r u n k i p r a c y , gd y ó =

100%

w a r u n k i k li m a ty c z n e w m ie js c u p r a c y o s ią g a ją p o z io m w arunków n ie b e z p ie c z n y c h d la z d r o w ia .

6 = 0 - k o m f o r t c ie p ln y

0

<■ & < 100%

- p ra c a b e z p ie c z n a d la z d r o w ia

<5 ^ 1 0 0 % - p ra c a n ie b e z p ie c z n a d la z d r o w ia .

W s k a ź n ik d y s k o m fo r tu c ie p ln e g o " ó " z a le ż y od po dstaw ow ych p a r a m etrów m ik r o k lim a t u , ja k s

- t e m p e r a t u r y p o w ie t r z a " t g ">

- w i l g o t n o ś c i p o w ie t r z a "1P",

- p r ę d k o ś c i p r z e p ły w u p o w ie t r z a " w ",

- t e m p e r a t u r y o c io s ó w w y r o b is k a o k r e ś lo n e j p r z e z tz w . ś r e d n ią te m p e r a tu r ę p r o m ie n io w a n ia o t o c z e n ia "■fcpr " "

Na r y s . 2 p r z e d s ta w io n o nomogramy ABCDEEGH s łu ż ą c e do w y z n a c z a n ia w s k a ź n ik a d y s k o m fo r tu c ie p ln e g o "ip ” w z a le ż n o ś c i od p a ra m e tró w m ik r o k l i m a t u , u c i ą ż l i w o ś c i p r a c y , s t o p n ia z a a k lim a ty z o w a n ia i r o d z a ju u b io r u p ra c o w n ik ó w .

(9)

212 J • Prenda

Homogramy ABCD s p o rz ą d z o n e s ą d l a l u d z i n ie u b r a n y o b , n a t o m ia s t EFGH d la l u d z i u b ra n y c h w k o s z u lę f la n e lo w ą i s p o d n ie ( o p ó r c ie p l n y o d z ie ż y L = 0 , 6 c l o ) .

Homogramy A , C ,E i G w yz n a c z o n e s ą d la w y d a tk u e n e r g e ty c z n e g o M=175 ^ o d p o w ia d a ją c e g o p r a c y u m ia rk o w a n e j w p r z o d k a c h z m e c h a n iz o w a n y c h . H om ogra- my B ,D ,P i H, d l a p r a c y c i ę ż k i e j o ś r e d n im w y d a tk u e n e rg e ty c z n y m M=230 ^

W s z y s tk ie nom ogram y w yko na ne s ą d la p r z y ję t e g o z a ło ż e n ia , że te m p e - m r a t u r a p r o m ie n io w a n ia o c io s ó w ró w n a s ię t e m p e r a tu r z e p o w ie t r z a .

W z a le ż n o ś c i od w y d a tk u e n e r g e ty c z n e g o , s t o p n ia z a a k lim a ty z o w a n ia o ra z o p o ru c ie p ln e g o o d z ie ż y (1 = 0 c l o o r a z L = 0 ,6 c l o ) w y z n a c z o n o d la p o s z c z e g ó ln y c h nomogramów A ,B ,C ',D ,E ,F ,G ,H w a r t o ś c i o d n i e s ie n i a WBGT

t%\

t a b l i c y 1.

Nomogram A ( r y s . 2A) - WBGTodn. = 28°C

w B ( r y s . 2B) - WBGTodn. = 25°C

*1 C ( r y s . 2C) - WBGTodn. s 30°C

II D ( r y s . 2D) - 1 ¡WBGTodn. = 28°C

V

E ( r y s . 2E) - WBGTodn. s 26°C

V

_F ( r y s . 2P) - WBGTodn. = 23°C

u

G ( r y s . 2G) - WBGTodn. = 2 8 °0

If H ( r y s . 2H) - WBGTodn. = 26°C

K ażd y nomogram s k ła d a s i ę ze z b i o r u w y k re s ó w p r z e d s t a w ia ją c y c h z a le ż n o ś ć w s k a ź n ik a d y s k o m fo r tu c ie p ln e g o " ó n od te m p e r a t u r y p o w ie t r z a " t s "

o r a z p r ę d k o ś c i p r z e p ły w u p o w ie t r z a d la s t a ł y c h z a ło ż o n y c h t r z e c h w i l g o t n o ś c i p o w ie t r z a " p " .

W nom ogram ach p r z y j ę t o n a s t ę p u ją c e w i e l k o ś c i p r ę d k o ś c i p r z e p ły w u p o w i e t r z a "w " o r a z w i l g o t n o ś c i w z g lę d n e j "<p " :

- p r ę d k o ś c i p o w ie t r z a 1 ( 0 , 1 } 0 , 2 } 0 , 5 : 1 ; 1 , 5 ; 2 ; 3 ; 5 ) ^ - w i l g o t n o ś c i w z g lę d n e p o w ie t r z a ( 1 0 0 ; 8 0 ; 60)% .

Ha o s i o d c ię t y c h n a n ie s io n o te m p e r a tu r ę p o w ie t r z a , a na o s i r z ę d n y c h w s k a ź n ik d y s k o m fo r tu c ie p ln e g o . P a ra m e tre m l i n i i j e s t p rę d k o ś ć p r z e p ły w u p o w ie t r z a . Ha w y k re s a c h t y c h w y s t ę p u ją t r z y w i ą z k i i z o l i n i i p r ę d k o ś c i po

w i e t r z a , o d p o w ia d a ją c e tr z e m p r z y ję t y m w ilg o t n o ś c io m p o w ie t r z a po o s ie m i z o l i n i i we w ią z c e . Razem na każdym w y k r e s ie w y s t ę p u ją 24 i z o l i n i e .

K o r z y s t a n ie z nomogramów j e s t n a s t ę p u ją c e : Z n a ją c p a r a m e tr y m i k r o k l i m atu ( t s , w, < f) z o s i o d c ię t y c h d la " t " o d n o s z ą c ą p io n o w ą d o c h o d z im y do o d p o w ie d n ie j i z o l i n i i o z n a n y c h p a ra m e tra c h "w " i "<p" z a z n a c z a ją c p u n k t x o k r e ś la ją c y p a r a m e tr y danego m ik r o k lim a t u . W ie lk o ś ć w s k a ź n ik a d y s k o m fo r tu c ie p ln e g o d la te g o p u n k tu o d c z y tu je m y na o s i rz ę d n y c h po o d n o s z ą c e j p o z io m e j.

Ha w y k re s a c h r y s . 2 l i n i ą p o z io m ą c i ą g ł ą z a z n a c z o n a j e s t g r a n ic z n a w a r to ś ć w s k a ź n ik a d y s k o m fo r tu

6

= 1,v>0%, p o w y ż e j k t ó r e j z g o d n ie z norm ą P H -8 5 /H -0 8 0 1 1 , p ra c a j e s t z a b r o n io n a . L i n i ą p o z io m ą p rz e r y w a n ą , z a z n a c z o no w a r to ś ć w s k a ź n ik a d y s k o m fo r tu <5

-

80% p r z y jm u ją c , że w p r z e d z ia le

(10)

607.

O

bÛTO bO

<D 0 3

gg •H

rH tí to

a

0

^> G

•H bO a

O N ©

5 t3 >3

3 p

P iH P *H

G O G o

O SCQ O o

<H O <H rH

B 3 e ©

O P o >

O o

CO

to

CD G

>i rH •rH *H tO *rl to CO

COfc rH tO

- co g

•H CÖ £

C O

G N CO G XN H N ©

>i

CO P G

SI

P ü ®+» P iH

ro iH © to tï £ *rH ChtH

O 5 o a co a o 3

•h a « X!

g >i 0 CO G *rH tO 0 N 3 O G >

O P'CQ •rH *H CO CO O P

G G4d bO œ

N 0 tO G rH

¡>j a a» •H O

& S G

o

a •HG G

o P a -

tO *H G 0

■to 0 G

o 0 P

©•H to CO

•N O G

3 NCQ G o

rM o o a

03 3•N «h a©

>?

^© ^{XI P}

H iH a

co co G G

G N G-H

bO bO ©

o 5£ O

B a g

o co o o ÊG•H

• G •

C\J fe cvj

• oo • CQ CO bO

•H

(11)

(12)

(13)

(14)

Analiza i ocena dyskomfortu cieplneg o.. 213

80% <

6

-£ 100% w y s t ę p u ją tr u d n e w a r u n k i k lim a t y c z n a i p ra c a p o w in n a b y ć o g ra n ic z o n a czaso w o lu b j e j in te n s y w n o ś ć z m n ie js z o n a p o p rz e z z m n ie js z e n ie planu w y d o b y c ia , p o s tę p u p rz o d k a i t p . J e ż e l i < 5 8 0 % , p ra c a może być prowadzona n o r m a ln ie .

Z nomogramu A w y n ik a , że d la w i l g o t n o ś c i p o w ie t r z a 100% i p r ę d k o ś c i prz e p ły w u p o w ie t r z a 0 , 2 S , a w ię c n ie c o w y ż s z e j od p r ę d k o ś c i m in im a l

nej w k o p a ln ia c h n ie m e ta n o w y c h , tr u d n e w a r u n k i k lim a t y c z n e , c z y l i

6

^=80%

ro z p o c z y n a ją s i ę ju ż d l a t e m p e r a t u r y 2 6 ,5 ° C , a n ie b e z p ie c z n e w a r u n k i k l i m atyczne, g d y <5= 1 0 0 , ju ż od t e m p e r a t u r y 2 8 ,2 ° C .

D la w i l g o t n o ś c i 60% p r z y t e j sam ej p r ę d k o ś c i p o w ie t r z a w = 0 , 2 - , trudne w a r u n k i k lim a t y c z n e (<5 = 80%) w y s t ą p ią w te m p e r a tu r z e t g = 2 9 ,8 °C , a n ie b e z p ie c z n e ( ó = 100%) w t e m p e r a tu r z e t g = 3 2 °C . P ow yższy p r z y k ła d i l u s t r u j e d u ż ą r o l ę w i l g o t n o ś c i p o w ie t r z a w o c e n ie m ik r o k lim a t u w p r z y padku w y s o k ic h t e m p e r a t u r p o w ie t r z a . W w a ru n k a c h k o m f o r t u c ie p ln e g o w i l gotność p o w ie t r z a n i e o d g ry w a d u ż e j r o l i , co w y n ik a z r y s . -1 (k rz y w e kom

f o r t u c ie p ln e g o s ą s t r o m e ) .

B a rd z o d u ż y w p ły w na m ik r o k lim a t w ś ro d o w is k a c h o w y s o k ic h te m p e r a tu rach p o w ie t r z a ma je g o p r ę d k o ś ć p r z e p ły w u . D la p r z y k ła d u , gdys

f

= 100%;

i w = 0 , 2 S , s tu p r o c e n to w y d y s k o m fo r t u z y s k u je s i ę w te m p e r a tu r z e t s =

= 2 8 ,2 ° C , n a t o m ia s t d l a p r ę d k o ś c i m a k s y m a ln e j w = 5 S w te m p e r a tu r z e 35°C. W pływ p r ę d k o ś c i p o w ie t r z a na w a r u n k i k lim a t y c z n e j e s t w ię c b a rd z o duży, co ś w ia d c z y o ty m , że w w i e l u p r z y p a d k a c h w y s t a r c z a ją c ą popraw ę m ik r o k lim a tu można u z y s k a ć t y l k o m e to d a m i w e n t y la c y jn y m i.

6. ANALIZA MOŻLIWOŚCI I EFEKTÓW POPRAWY WARUNKÓW KLIMATYCZNYCH RÓŻNYMI SPOSOBAMI

O p ie r a ją c s i ę na nom ogram ach p r z e d s ta w io n y c h na r y s u n k u 2 , można d o k o nać a n a l i z y e fe k tó w p o p ra w y w a run ków k lim a t y c z n y c h m eto d a m i w e n t y la c y jn y mi lu b s t o s u ją c m aszyny k lim a t y z a c y jn e . A n a liz ę ta k ą po kazano na dwóch p r z y k ła d a c h :

P r z y k ła d 1

W p u n k c ie A ( r y s . 2A ) ś ro d o w is k o p o s ia d a p a r a m e tr y t g = 2 8 °C , = 80%

w = 0 , 2 — . D la t a k i c h p a ra m e tró w k lim a t y c z n y c h w s k a ź n ik d y s k o m fo r tu

® ¡W j ,

p ra c u ją c e g o g ó r n ik a z w y d a tk ie m e n e rg e ty c z n y m M = 175 i—y w y n o s i ponad 80%. W p r z o d k u tym z w ię k s z o n o p r ę d k o ś ć p o w ie t r z a do 8 w = 1 ,5 |

( p k t. A ’ ) , b e z z m ia n y te m p e r a t u r y p o w ie t r z a i w i l g o t n o ś c i , i w s k a ź n ik d y s k o m fo rtu w y n ió s ł 50%. W z ro s t t y l k o p r ę d k o ś c i p o w ie t r z a z m n ie j

s z y ł p r a w ie d w u k r o tn ie w s k a ź n ik d y s k o m fo r t u , c z y l i z n a c z n ie p o p r a w ił wa

r u n k i k li m a t y c z n e . Gdybyśmy c h c i e l i u z y s k a ć t a k i e sama w a r u n k i k li m a t y c z ne p o p rz e z z m n ie js z e n ie te m p e r a tu r y p o w ie t r z a p r z y z a c h o w a n iu t e j sam ej p r ę d k o ś c i p o w ie t r z a w a 0 ,2 2

f

n a le ż a ło b y o b n iż y ć te m p e r a tu r ę p o w ie tr z a

(15)

2

^H

^{J« Drania}

do o k o ło 2 4 ,2 ° C ( p k t . A* * , r y s . 2 A ) , z a k ła d a ją c , że po o c h ło d z e n iu po

w i e t r z a n a s t ą p i ło b y je g o n a s y c e n i« o r a z p o w s ta n ie m g ły , co d o d a tk o w o z w ię k s z y ło b y k o s z t y t a k ie g o p r z e d s i ę w z i ę c ia .

N ie s k u te c z n o ś ć sposobów w e n t y la c y jn y c h p o p ra w y w a run ków k lim a t y c z n y c h w p rz o d k a c h i k o n ie c z n o ś ć s to s o w a n ia m aszyn k li m a t y z a c y jn y c h p r z e a n a liz o wano na d r u g im p r z y k ł a d z ie .

P r z y k ła d 2

T e m p e ra tu ra p o w ie t r z a 31 ° C , p r ę d k o ś ć p o w ie t r z a 0 , 5 ^ , w i lg o t n o ś ć po

w i e t r z a 80% ( p k t . B ) . D la t a k i c h p a ra m e tró w m ik r o k lim a t u w s k a ź n ik dyskom

f o r t u d la p r a c o w n ik a p rz e w y ż s z a 100%, le ż y w o b s z a r z e p r a c y n ie b e z p ie c z n e j, a w ię c z g o d n ie z no rm ą o p a r t ą o w s k a ź n ik WBGT, p ra c a pow inna b y ć z a b r o n io n a . Popraw ę w a ru n k ó w k lim a t y c z n y c h p o p rz e z z w ię k s z e n ie p r ę d k o ś c i p o w ie trz a można u z y s k a ć , g d y p rę d k o ś ć t a b y ła b y w ię k s z a od 1 , 5

~

( p k t . B * ) . W tedy w s k a ź n ik d y s k o m fo r tu b y łb y m n ie js z y od 100%. W r a z i e b r a k u m o ż liw o ś c i w z r o s tu p r ę d k o ś c i (w y d a tk u o b ję to ś c io w e g o ) p o w ie t r z a , n a le ż y z a s to s o w a ć k l i m a t y z a c j ę , o b n iż a ją c te m p e r a tu r ę p o w ie t r z a do w a r t o ś c i co n a jm n ie j 30^

( p k t . B ” ) . W tym p r z y k ł a d z ie le p s z e e f e k t y można b y u z y s k a ć s t o s u ją c o b y d w ie m e to d y p o p ra w y w a run ków k lim a t y c z n y c h , a w ię c m etod ę w e n t y la c y jn ą i c h ło d z e n ie p o w ie t r z a , ( p k t . B ” ' r y s . 2 A ) .

Y/HI OSICE

1 . Hormy k lim a t y c z n e w k o p a ln ia c h d o ty c z ą c e p r a c y l u d z i w ś ro d o w is k a c h c ie p ły c h p o w in n y u w z g lę d n ia ć z a ło ż e n ia m ię d z y n a ro d o w e j no rm y PN-85N-08011 o b o w ią z u ją c e w P o ls c e od r o k u 1985 i o p a r t e j na w s k a ź n ik u WBGT, k t ó r e g o o d p o w ie d n ik ie m w ś r o d o w is k a c h z w e n t y la c ją wym uszoną może b y ó p r z e d s ta w io ny w a r t y k u l e w s k a ź n ik d y s k o m fo r tu c ie p ln e g o p r a c o w n ik a .

2 . W s k a ź n ik d y s k o m fo r tu c ie p ln e g o

6

u w z g lę d n ia w s z y s t k ie p a r a m e tr y m ik r o k lim a t u ś ro d o w is k a o r a z w y d a te k e n e r g e ty c z n y p r a c o w n ik a z a le ż n y od r o d z a ju i in te n s y w n o ś c i p r a c y .

3 . W s k a ź n ik d y s k o m fo r tu c ie p ln e g o , s ta n o w ią c y l i c z b ę b e z w y m ia ro w ą lu b p r o c e n to w ą , o k r e ś la , ja k b a rd z o w a r u n k i k lim a t y c z n e w danym ś r o d o w is k u r ó ż n ią s i ę od w a runków k o m fo rto w y c h o ra z w arunków n ie b e z p ie c z n y c h d la z d r o w ia u s t a lo n y c h na p o d s ta w ie p r z y j ę t e j w a r t o ś c i o d n i e s ie n i a w s k a ź n ik a WBGT.

4 . W s k a ź n ik d y s k o m fo r tu c ie p ln e g o 6 można w y z n a c z y ć zę w z o ru ( 4 - 2 ) lu b z nomogramów r y s . 2 .

5 . W z a le ż n o ś c i od w a r t o ś c i w s k a ź n ik a d y s k o m fo r tu c ie p ln e g o p ro p o n u je s i ę n a s t ę p u ją c y p o d z i a ł m o ż liw o ś c i w y k o n y w a n ia p r a c y w c ie p ły c h ś ro d o w is k a c h g ó r n ic z y c h . G dy:

(16)

Analiza i ocana dyskomfortu cieplnego.. 215

6 > 1 lu b ó > 1 0 0 % p ra c a z a b r o n io n a z w y ją t k ie m a k c j i r a t o w n i c z e j, 0 ,8 s i 6 ■< 1 lu b 80%

< ó <■

^100% p ra c a o g r a n ic z o n a cz a s o w o , plan ow a ne

p r z e r w y w p r a c y lu b z m n ie js z e n ie norm p r o d u k c y jn y c h ,

•& ^0,8

lu b 6 -^ 8 0 % p ra c a b e z p ie c z n a ,

6 = 0 k o m f o r t c ie p ln y *

6 . W s k a ź n ik d y s k o m fo r tu c ie p ln e g o p ra c o w n ik a może s łu ż y ć ja k o p a ra m e tr o k r e ś la ją c y no rm y k lim a t y c z n e w ś r o d o w is k u p r a c y .

LITERATURA

[ 1 ] P an g er P . O . : K o m fo rt c i e p l n y . A r k a d y , W arszawa 1974«

[2

] P o ls k a Norma P N -8 5 /N -0 8 0 1 1 - W y z n a c z e n ie o b c ią ż e ń te r m ic z n y c h d z i a ł a ją c y c h na c z ło w ie k a w ś r o d o w is k u p r a c y o p a r t e na w s k a ź n ik u Y/BGT.

[

3

] T u r k ie w ic z W. s P r o p o z y c ja nowego w s k a ź n ik a o c e n y w arunków k lim a ty c z n y c h w k o p a ln ia c h LGOM. Cuprum 1 9 8 6 , n r 3 - 4 •

[

4

] D re n d a J . s A n a liz a o p ty m a ln y c h w arunków k lim a t y c z n y c h w k o p a ln i w o p a r c i u o r ó w n a n ie k o m f o r t u c ie p ln e g o P a n g e ra . "B e z p ie c z e ń s tw o P ra c y w G ór

n i c t w i e " 1 9 7 6 , n r 2 .

[ 3 }

P r y c z A . , D re n d a J . : Ocena w arunków k lim a t y c z n y c h w k o p a ln i w o p a r c iu o w s k a ź n ik d y s k o m fo r tu c ie p ln e g o . XV T y d z ie ń T e c h n ik i ROY/ *89 - Sem i

n a r iu m .

AHA3H3 0 OIpiHKA TEIUIOBOrO JDICKOEB-OPTA PAEORlfc B 7C3I0BHRX rjIXBOKHX BIAXT

P e 3

x>

m e

B c r a T b e n p e f l c * a a j x e H K n o jiy H B H H H e r o c h z n o p n o t c a s a i e j i H o i í c h k h m h k p o k j i h - M a i a a p a ó o a a x a p e d a c e . B B f f f le a n o K a 3 a i e j i b T e i u i o B o r o .¡(H C Jto M $ o p T a , o n p e ^ e j i H i o - m n 8 cie n e H Ł B p e f l H o c i H K J iH M a T H ^ e c K H X y c j i o s a k a a p a C o a e M M e c i e a e j i O B e j c a . H a . o c H O B e b s ji h m h h h n o K a 3 a i a n a l e n j i o a o r o ^ n c K O M $ o p ia o n p e m e J ie H u n p e ^ e / m 6 e s o n a c H b ix , i p y ^ H a z h B p e ^ H t c c M a 3 , ą o p o B Ł a le - ji o B e i c a K H H M a iH H e c K H X y c jio B H Ü H a p a Ó o a e M M e c i e . I T p e A C ia B J ie H a 3 3 b h c h m o c t ł n o f c a 3 a T e j i a T e m o B o r o x h c k o m - ( J i o p i a p a S o a e r o 0 1 n a p a M e i p o B M H K p o K J iH M a T a : l e i i n e p a i y p u , B J ia x H O C iH h C K o p o c T H f lB H x e H H a B 0 3 f l y x a . P a a p a O o T a H r p a $ n K f i j i n o n p e fle J ie H H H n o K a 3 a i e J i a - T e m i o B o r o flH C K O M ijjo p T a , a i a i c x ® a H a j i H 3 a B 0 3 M O K H 0 C ie 8 h 3 $ $ e K T H B H o e iH y jiy > n n e H H a M H M a i H H e c K H Z y o n o B u S p a s jih h h h m h M e i o j a M H ,

(17)

216 J . Brenda

ANALYSIS AND ASSESSMENT ON THERMAL DISCOMFORT OF WORKERS I N THE SURROUNDINGS OF DEEP MINES

S u m m a r y

The p a p e r p r e s e n ts h i t h e r t o e x i s t i n g in d ic e s o f th e a s s e s s m e n t o f m ic ro |± ic a a te i n w o rk s u r r o u n d in g s . The in d e x o f t h e r m a l d is c o m f o r t d e t e r m in in g th e d e g re e t o w h ic h b l im a t ic c h a n g e s a r e d e t r i m e n t a l t o h e a l t h i s i n t r o d u c e d . B a s in g on t h e v a lu e s o f t h e in d e x o f t h e r m a l d is c o m f o r t th e r a n g e s o f s a f e , d i f f i c u l t and d e t r i m e n t a l t o h e a l t h 'c l i m a t i c c o n d i t i o n s i n w o rk p la c e have Been d e te r m in e d . The depe nd ence o f th e in d e x o f t h e r m a l

d i s c o m f o r t o f a w o r k e r on th e p a r a m e te r s o f m ic r o c lim a te , 3ucb a s te m p e ra t u r e , h u m id it y and v e l o c i t y o f a i r f l o w i s p r e s e n te d . A nom ograph f o r d e t e r m in in g th e in d e x o f th e r m a l d i s c o m f o r t , and f o r a n a ly s in g p o s s i b i l i t i e s and e f f e c t s o f im p ro v e m e n ts i n ¡ c lim a tic c o n d i t i o n s a c h ie v e d by d i f f e r e n t m e th o d s ha s been w o rk e d o u t .

R e c e n z e n tj P r o f . d r h a b . i n t . H e n ry k B y s t r o n