Rola informatyki w naukach ekonomicznych i społecznych

(1)

(2)

Rola informatyki w naukach ekonomicznych i społecznych

Innowacje i implikacje interdyscyplinarne

The Role of Informatics in Economic and Social Sciences

Innovations and Interdisciplinary Implications

redakcja ZBIGNIEW E. ZIELIŃSKI

Wydawnictwo Wyższej Szkoły Handlowej

Kielce 2013

(3)

Publikacja wydrukowana została zgodnie z materiałem dostarczonym przez Autorów. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść, formę i styl artykułów.

Komitet Naukowy

prof. dr hab. Janusz Lewandowski prof. dr hab. Krzysztof Grysa

dr hab. Wiesław Dziubdziela, prof. WSH

Redaktor Naczelny

prof. zw. dr hab. Tadeusz Grabiński

Redaktor Recenzji

dr hab. Wiesław Dziubdziela, prof. WSH

Recenzenci

prof. zw. dr hab. Tadeusz Grabiński prof. dr hab. Agnieszka Baruk prof. dr hab. Wiesław Dziubdziela

prof. nadzw. dr hab. Ewa Grzegorzewska ‐ Ramocka prof. nadzw. dr hab. inż. Wacław Gierulski dr inż. Zbigniew Lis

dr Małgorzata Paszkowska dr Agnieszka Buś‐Bidas dr inż. Edward Wiszniowski dr Tomasz Konopka dr Grzegorz Wilk‐Jakubowski dr Wojciech Pokojski dr Krzysztof Czubocha

Redakcja

dr Zbigniew E. Zieliński mgr inż. Jarosław Kościelecki mgr Katarzyna Baziuk mgr inż. Artur Janus mgr Urszula Słowik mgr Tatiana Konopka mgr Piotr Sidor

Wydawca publikacji

Wyższa Szkoła Handlowa im. B. Markowskiego w Kielcach

Projekt „PITWIN – Portal innowacyjnego Transferu Wiedzy w Nauce”

ul. Peryferyjna 15 25‐562 Kielce

www.pitwin.edu.pl; biuro@pitwin.edu.pl

Nakład 300 egz.

Publikacja została wydana w ramach realizacji projektu „PITWIN – Portal Innowacyjnego Transferu Wiedzy w Nauce”. Publikacja jest współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Publikacja jest dystrybuowana bezpłatnie dla osób, które zarejestrują się na stronie internetowej

projektu www.pitwin.edu.pl (dostępna także w wersji elektronicznej).

(4)

Spis treści

Wstęp ... 5

Część I – Technologie informacyjne

E‐learning

1. dr Katarzyna Bocheńska‐Włostowska ‐ Zmienna dynamika rozwoju

e‐learningu i dojrzewania mentalnego do kształcenia na platformie ... 9 2. dr Marlena Plebańska ‐ Wdrożenie platformy e‐learningowej jako

systemu zrządzania wiedzą pracowników ... 15 3. mgr Olga Łodyga ‐ Platforma e‐learningowa w nauczaniu przedsiębiorczości ... 33 4. mgr Paweł Sztuczka ‐ Gry symulacyjne w edukacji ekonomicznej i zawodowej ... 46 5. Małgorzata Furmankiewicz, Piotr Ziuziański ‐ Wykorzystanie szkieletowego

systemu ekspertowego dla projektu econet... 52 6. mgr Olga Łodyga ‐ Simulation games in the entrepreneurship education ... 62

Nowe technologie informacyjne

7. dr inż. Szczepan Paszkiel ‐ Zastosowanie algorytmów genetycznych do selekcji cech z sygnału elektroencefalograficznego na potrzeby

synchronicznych oraz asynchronicznych interfejsów mózg‐komputer ... 76 8. dr Karol Chrabański, Małgorzata Furmankiewicz ‐ Określenie wymagań

klientów odnośnie stron WWW, portali i wortali. Studium empiryczne ... 82 9. mgr Rafał Guzowski ‐ Cyfryzacja telewizji w kontekście polityki

informacyjnej. „Switch – off” w terenie – studium przypadku ... 92 10. mgr Jacek Łukasz Wilk ‐ Perspektywy rozwoju naziemnej telewizji cyfrowej

DVB‐T w obszarze miasta Kielce ... 101 11. mgr Milena Gębska ‐ Wdrożenie MS Dynamix AX 4.0 jako aplikacji

wspierającej zarządzanie w wybranym przedsiębiorstwie produkcyjnym ... 108 12. Małgorzata Furmankiewicz, Piotr Ziuziański ‐ Popularność Europejskiego

Certyfikatu Umiejętności Komputerowych – studium empiryczne ... 114 13. Martyna Dębska ‐ Nowoczesne technologie w poprawie komfortu

życia osób niepełnosprawnych ... 124 14. mgr Kamil Olawa, mgr Małgorzata Olawa ‐ Zastosowanie technologii Systemów

Informacji Geograficznej (GIS) do monitorowania sieci wodociągowych ... 129

Część II – Ekonomia i nauki społeczne

Ekonomia

15. dr Mirosław Zajdel ‐ Wybrane aspekty rozwoju klastra łódzkiego

(w świetle podejścia marketingowego) ... 139 16. dr Sławomir Pastuszka ‐ Rozwój społeczno‐gospodarczy

nowych krajów członkowskich Unii Europejskiej ... 150 17. dr Artur Borcuch ‐ Design elektronicznych finansów ... 162 18. dr Bogumiła Smolorz ‐ Społecznie odpowiedzialny e‐biznes ... 172 19. mgr Magdalena Kiedrowska ‐ Ocena trzech wybranych ścieżek edukacyjnych

z obszaru południowej Wielkopolski pod względem ich jakości ... 183 20. mgr Marcin Krawczyk ‐ Zasadność regulacji branż sieciowych – rozważania na

przykładzie sektora elektroenergetycznego ... 194 21. mgr Mariola Mamcarczyk ‐ Ryzyko inwestycyjne w sektorze nieruchomości

na przykładzie infrastruktury sportowej ... 204 22. mgr Aneta Lipczyńska ‐ Zasady rachunkowości i jej obszary ... 214

(5)

23. mgr Justyna Karkoszka ‐ Narodowy system innowacji fundamentem

polityki innowacyjnej państwa ... 224 24. Martyna Ostrowska ‐ Gospodarka oparta na wiedzy – zarys problematyki ... 230 25. Martyna Ostrowska ‐ Kobiety na rynku pracy – stereotypy i dyskryminacja ... 236 26. mgr Anna Misztal, mgr Piotr Misztal ‐ Realizacja koncepcji zrównoważonego i

trwałego rozwoju w wybranych euroregionach na południowym pograniczu Polski .... 245

Analizy ilościowe

27. dr Przemysław Kowalik ‐ Optymalizacja cen przejazdu

w przypadku współistnienia taryf dystansowych i relacyjnych ... 255 28. dr Adam Kiersztyn ‐ Connections between harmonic mappings and martingales

generated by Markov chains with applications to limit theorems ... 262 29. dr Adam Kiersztyn ‐ Zmienne opisujące w modelu

ekonometrycznym – ujęcie rozmyte ... 275 30. mgr Ewa Lepiarska, mgr Artur Suliga ‐ Matematyczne

modelowanie układów trójfazowych w programie FaceSage ... 287

Zarządzanie

31. dr hab. Ewa Grzegorzewska‐Ramocka ‐ Społeczna odpowiedzialność

przedsiębiorstwa w polskich warunkach rynkowych ... 294 32. mgr Maciej Głuch ‐ Pozapłacowe formy motywacji

pracowników – wybrane problemy ... 305 33. Karolina Klimańska ‐ Istota pojęcia poziomu życia na kanwie filozofii

rozwoju zrównoważonego ... 316

Marketing

34. mgr Gabriela Gurgul ‐ Kształtowanie wizerunku instytucji finansowych

na przykładzie niemieckiego banku Nord/LB ... 324

Nauki społeczne

35. mgr Bogusław Kurysia ‐ Strategia Trzeciej Drogi Giddensa ... 337

Prawo

36. mgr Marta Mulawa ‐ Współpraca zagraniczna samorządów terytorialnych w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem samorządu województwa

lubelskiego w latach 2004 – 2013 ... 347 37. mgr Justyna Schabek ‐ Nowy instrument prawny zamówień

publicznych – dialog techniczny ... 359 38. mgr Anna Misztal, mgr Piotr Misztal ‐ Zasady funkcjonowania spółki partnerskiej ... 366

Opinia – prof. dr hab. Wiesław Dziubdziela… ... 379

(6)

Określenie wymagań klientów odnośnie stron WWW, portali i wortali. Studium empiryczne

82

Karol Chrabański ^* Małgorzata Furmankiewicz ^**

Określenie wymagań klientów odnośnie stron WWW, portali i wortali.

Studium empiryczne

Streszczenie: Z roku na rok rośnie zainteresowanie firm, instytucji, a także osób prywatnych własną stroną internetową, portalami oraz wortalami. Strony internetowe, portale oraz wortale różnią się między sobą nie tylko przeznaczeniem, ale także funkcjonalnością. Budując własną stronę internetową, portal czy wortal, zlecając ich budowę lub zajmując się ich odpłatnym tworzeniem warto zastanowić się nad wymaganiami zamawiających tego rodzaju produkty.

W badaniu wykorzystano ogłoszenia umieszczone w jednym z ogólnopolskich serwisów ogłoszeniowych.

Słowa kluczowe: strona WWW, portal, wortal, wymagania klientów, badanie wymagań klientów 1. Wprowadzenie

Rynek dostawców stron WWW, portali i wortali, jak również ich odbiorców jest rozproszony. Bez wykonania odpowiednich analiz trudno wskazać występujące preferencje.

Wydaje się, że taka analiza jest możliwa. Jej źródłem mogą być specyfikacje istotnych warunków zamówień (SIWZ). SIWZ to podstawowy dokument podczas postępowania o udzielenie zamówienia publicznego¹.

W analizie wymagań klientów odnośnie stron WWW, portali i wortali zdecydowano się wziąć pod uwagę zamówienia publiczne, ponieważ:

 dokumenty są w znacznym stopniu zestandaryzowane,

 oferty są dostępne publicznie,

 klienci wydający publiczne pieniądze są bardzo wymagający.

Zgodnie z Ustawą Prawo Zamówień Publicznych SIWZ zwiera przede wszystkim takie elementy jak:²

 nazwę (firmę), a także adres zamawiającego,

 opis przedmiotu zamówienia,

 tryb udzielenia oraz termin wykonania zamówienia,

 warunki udziału w postępowaniu przetargowym, a także opis sposobu, w jaki dokonywana będzie ocena spełnienia tych warunków,

* dr nauk ekonomicznych. Pracownik Katedry Inżynierii Wiedzy Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.

Autor lub współautor około 70 artykułów, licznych ekspertyz z zakresu systemów zarządzania jakością w organizacjach wytwarzających oprogramowanie. Autor wydanej w 2012 roku książki pt. "System zarządzania jakością w procesie lokalizacji i pozyskiwania wiedzy w organizacjach wytwarzających oprogramowanie".

** Małgorzata Furmankiewicz posiada tytuł zawodowy licencjat uzyskany na Uniwersytecie Ekonomicznym w Katowicach na Wydziale Informatykii Komunikacji na kierunku Informatyka i Ekonometria – specjalność Inżynieria Systemów Informatycznych Zarządzania oraz tytuł zawodowy licencjat uzyskany na Uniwersytecie Ekonomicznym w Katowicach na Wydziale Informatyki i Komunikacji na kierunku Informatyka – specjalność Bazy danych i hurtownie danych. Jest studentką studiów stacjonarnych drugiego stopnia kierunku Informatyka i Ekonometria na Wydziale Informatyki i Komunikacji na Uniwersytecie Ekonomicznym w Katowicach. Należy do Koła Naukowego "Scientia Ingenium" przy Katedrze Inżynierii Wiedzy Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.

1 http://mfiles.pl/pl/index.php/Specyfikacja_Istotnych_Warunk%C3%B3w_Zam%C3%B3wienia (10.02.2013).

2 Urząd Zamówień Publicznych, www.uzp.gov.pl/cmsws/page/GetFile1.aspx?attid=6373 (11.02.2013).

(7)

Karol Chrabański, Małgorzata Furmankiewicz

83

 wykaz oświadczeń lub dokumentów, które mają doręczyć wykonawcy w celu poświadczenia spełnienia kryteriów udziału w postępowaniu,

 wymaganie dotyczące wadium,

 termin związania ofertą,

 opis sposobu przygotowywania ofert, a także miejsce i termin ich składania oraz otwarcia,

 opis sposobu obliczenia ceny,

 opis kryteriów, którymi zamawiający będzie się kierował przy wyborze oferty, łącznie z podaniem znaczenia tych kryteriów oraz sposobu oceny ofert,

 informacje dotyczące formalności, jakie powinny zostać dopełnione po wyborze oferty celem zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego,

 wymagania dotyczące zabezpieczenia właściwego wykonania umowy,

 pouczenie o środkach ochrony prawnej, które przysługują wykonawcy w toku postępowania o udzielenie zamówienia.

Takie specyfikacje są dostępne m.in. w serwisie ogłoszeniowym www.biznes-polska.pl.

Wymagania ujęte w podanych SIWZ dotyczą przede wszystkim różnego rodzaju urzędów państwowych i samorządowych. Dobór do analizy specyfikacji ograniczono do wybranych województw (lub miasta) z okresu 1 roku kalendarzowego (1.08.2010 – 31.07.2011).

2. Metodologia badań

W badaniu wzięto pod uwagę wszystkie ogłoszenia klientów, które spełniały trzy kryteria przedstawione na rysunku 1.

Rysunek 1. Kryteria wyboru ogłoszeń Źródło: opracowanie własne

W badaniu wzięto pod uwagę ogłoszenia z województwa śląskiego, opolskiego, małopolskiego oraz miasta Warszawy z uwagi na znaczącą liczbę mieszkańców wymienionych

Kryterium

Tematyka

Stworzenie strony WWW

Stworzenie portalu

Stworzenie wortalu

Miejsce

województwo śląskie

województwo opolskie

województwo małopolskie

Warszawa

Czas 1.08.2010 do

31.07.2011

(8)

84

województw i stolicy, to jest około 27% populacji zamieszkującej w Polsce^3,4. Znaleziono 37 ogłoszeń, które spełniały kryteria przyjęte w badaniu. Jednak z powodu braku specyfikacji istotnych warunków zamówień, w analizie wymagań klientów wzięto pod uwagę 30 ogłoszeń (Załącznik 1).

Oprócz ogłoszeń dotyczących stworzenia strony internetowej, czyli najpopularniejszej usługi udostępniającej dokumenty hipertekstowe, które można wyświetlić za pomocą przeglądarki,⁵ w badaniu wzięto pod uwagę także ogłoszenia dotyczące portali, czyli serwisu informacyjnego, którego nośnikiem jest Internet oraz wortali, które są szczególnym rodzajem portalu internetowego, ponieważ informacje tutaj publikowane są do siebie zbliżone tematycznie (np. portal teatralny)⁶.

W analizie wymagań klientów interesowano się zarówno wymaganiami funkcjonalnymi, jak i niefunkcjonalnymi, w tym technicznymi.

Wymagania niefunkcjonalne (zgodnie z nazewnictwem) nie dotyczą funkcjonalności stron WWW, portali czy wortali, tylko nakładanych na nie ograniczeń⁷. Do przykładów takich wymagań zalicza się:^8,9

 maksymalny czas odpowiedzi na zapytanie,

 zajętość pamięci przez system,

 adaptowalność oraz modularność,

 czas oraz tryb konserwacji,

 niezawodność.

W przypadku tychże badań, wzięto również pod uwagę m.in. przeglądarki, w których strona ma być poprawnie wyświetlana oraz standardy, z którymi strona ma być zgodna.

Wymagania funkcjonalne to informacja o tym, co dany system (tu: strona WWW, portal, wortal) powinien realizować¹⁰.

Pierwszym elementem, który wzięto pod uwagę w trakcie analizy wymagań klientów, był wymóg zastosowania systemu zarządzania treścią. System zarządzania treścią (ang. Content Management System, CMS) to jedna lub zestaw kilku aplikacji internetowych, które pozwalają na stosunkowo łatwe utworzenie oraz ułatwiają późniejszą aktualizację i rozbudowę serwisu WWW przez osoby, które nie znają języków do tworzenia stron internetowych (np. HTML)¹¹.

Z przeprowadzonej analizy wynika, że 80% klientów wymagało wdrożenia systemu klasy CMS, natomiast 20% ogłaszających nie wymagało zaimplementowania tego typu rozwiązania.

Istotną kwestią jest również zintegrowanie strony z innymi systemami.

Z przeprowadzonych badań wynika, że 13% klientów widziało taką potrzebę, jednak znaczna część (87%) nie udokumentowała w wymaganiach takiej potrzeby.

W trakcie badania wzięto pod uwagę wymagania klientów dotyczące funkcjonalności, jakie ma oferować. Rozpatrywano następujące wymagania:

 moduł statystyk odwiedzin stron,

 moduł newsletter/e-mail,

3 http://www.stat.gov.pl/gus/5840_6108_PLK_HTML.htm (10.02.2013).

4 http://www.stat.gov.pl/gus/5840_6106_PLK_HTML.htm (10.02.2013).

5 Sołtysik A.: Sieci komputerowe i technologie internetowe [w:] Informatyka w zarządzaniu, pr. zb. pod red.

C.M. Olszak, H. Sroka, Wyd. Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice 2003, s. 242.

6 Cieciura M.: Podstawy technologii informacyjnych z przykładami zastosowań, Opolgraf SA, Warszawa 2006, s. 39.

7 Sacha K.: Inżynieria oprogramowania, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010, s. 51.

8 http://math.uni.lodz.pl/~scibor/stara/download/specyfikacja.txt (05.01.2013).

9 http://edu.pjwstk.edu.pl/wyklady/tpb/scb/index44.html (05.01.2013).

10 Sacha K.: Inżynieria … op. cit., s. 51.

11 Gembala K., Piesiur T.: System zarządzania treścią, jako sposób na własne WWWW [w:] Systemy Wspomagania Organizacji SWO 2007, pr. zb. pod red. T.Porębska-Miąc, H.Sroka, Wyd. Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice 2007, s. 231.

(9)

85

 forum;

 sonda/ankieta,

 kalendarz.

Moduł statystyk odwiedzin był istotny dla 43% klientów. Równie istotny okazał się być moduł newsletter. Należy jednak podkreślić, że klienci, którzy chcieli mieć wdrożone powyższe funkcjonalności mieli co do nich obszerniejsze wymagania, które jednak, ze względu na dużą różnorodność, nie zostały ujęte w tym badaniu. Na rysunku 2 przedstawiono wyniki dotyczące rozpatrywanych wymagań. Z rysunku wynika, że zaledwie 20% klientów wymagało wdrożenia modułów "Forum" lub "Sonda/Ankieta" oraz 23% klientów modułu "Kalendarium".

Rysunek 2. Wymagania funkcjonalne Źródło: opracowanie własne

W badaniu wzięto pod uwagę również wymagania niefunkcjonalne. Pierwszym kryterium była dostępność. Starano się określić poziom dostępności oraz liczbę osób, która ma mieć możliwość jednoczesnego korzystania ze strony. Wyniki nie są zbyt optymistyczne. Zaledwie w trzech specyfikacjach określono, jaki ma być poziom dostępności (99,9%; 99%; 100%). Trudno jednak wyciągać tutaj średnią, ponieważ próba jest zbyt mała. Podobnie jest w przypadku liczby użytkowników, która miałaby mieć jednoczesny dostęp do strony (zaledwie w czterech specyfikacjach istotnych warunków zamówień znalazła się informacja na ten temat). W zależności od wielkości strony, która miała być wdrożona, liczba użytkowników mających mieć jednoczesny dostęp wynosiła od 50 do 20 000. Podobnie jak we wcześniejszym kryterium, nie można tutaj obliczyć średniej, gdyż wartość ta byłaby niemiarodajna.

Zgodność ze standardem W3C¹² była kolejnym parametrem, który wzięto pod uwagę. 40%

klientów wymagało, aby stworzona strona była zgodna ze standardem W3C.

Wzięto pod uwagę także to, czy klienci wymagali edytora WYSIWYG¹³ czy HTML¹⁴. Zaledwie 11 klientów, co stanowi 36,6 % ogółu, wymagało, żeby zaimplementowany został edytor

12 ang. World Wide Web Consortium, w skrócie W3C, jest organizacją, która zajmuje się ustanawianiem standardów pisania stron internetowych.

13 ang. What You See Is What You Get co znaczy dosłownie To Co Widzisz Jest Tym Co Otrzymasz. Jest to akronim stosowany dla określenia metod, które pozwalają uzyskać wynik w publikacji identyczny lub bardzo zbliżony do obrazu na ekranie.

(10)

86

WYSIWYG. Tylko 4 klientów (13,3 %) wymagało wdrożenia edytora HTML. Warte podkreślenia jest to, że klienci, którzy wymagali edytora HTML, wymagali też edytora WYSIWYG.

Wzięto pod uwagę przeglądarki, do których ma być dostosowana strona internetowa, portal lub wortal. Tylko 17 klientów miało w tej kwestii jakiekolwiek preferencje. Aż 13 specyfikacji nie uwzględniało tego aspektu. Z analizy wynika, że taką samą popularnością cieszą się trzy przeglądarki: Internet Explorer, Opera oraz Mozilla Firefox (56,6%). Poprawne wyświetlanie strony w Google Chrome okazało się istotne dla 13 klientów (43,3%). Safari uwzględniono w 9 specyfikacjach, co stanowi 30% wszystkich specyfikacji (rysunek 3).

Rysunek 3. Rodzaj wymaganych przeglądarek Źródło: opracowanie własne

Kolejnym elementem, który wzięto pod uwagę, była rozdzielczość strony. Sprecyzowane wymagania co do tej kwestii miało zaledwie 30% klientów. Z analizy wynika, że 13,3 % klientów chciało, żeby strona przygotowana była w rozdzielczości 1024 x 768. 1 klient chciał, żeby strona przygotowana została w formacie 1280x1024. Rozdzielczość 1024 x 800 również odpowiadała jednemu klientowi. Dwoje klientów określiło się co do jednego wymiaru: 1024.

W tabeli 1 przedstawiono dodatkowe kryteria wraz z wynikami, które zostały wzięte pod uwagę w analizie wymagań klientów odnośnie stron WWW, portali i wortali.

Tabela 1. Kryteria analizy wraz z wynikami

Lp. Kryterium Wyniki

1. zaimplementowana wyszukiwarka

 Aż 63% osób, które umieściło swoje ogłoszenie w serwisie www.biznes-polska.com chciało, żeby strona, portal lub wortal, który ma zostać wdrożony, zawierał wyszukiwarkę.

 Tylko 37% klientów nie ujęło tej funkcjonalności w swoich specyfikacjach.

2. system banerowy  Zaimplementowany system banerowy wymagało 27%

klientów.

3. mechanizm "poleć znajomemu"  Z badań wynika, że 23% klientów ujęło tę funkcjonalność w specyfikacji.

14 ang. HyperText Markup Language, czyli hipertekstowy język znaczników. HTML jest aktualnie szeroko wykorzystywany do tworzenia stron internetowych.

(11)

87 4. opcja "drukowanie strony"

 Z przeprowadzonej analizy wynika, że opcję drukowania strony lub artykułu na stronie pragnie mieć zaimplementowane 37% klientów.

 63% osób nie ujęło tej funkcjonalności w specyfikacji.

5. dostosowanie do osób niedowidzących

 20% klientów wzięło pod uwagę to, że osoby, które mają korzystać z wdrożonej strony mogą być niedowidzące.

W związku z tym, strona ma być dostosowana do potrzeb użytkowników z dysfunkcją wzroku.

6. zastosowanie "przyjaznych adresów"

 Kolejnym wymaganiem, które ujęto w badaniu były

"przyjazne adresy". Przyjazne adresy są to takie adresy, które „podobają się” zarówno użytkownikom, jak i wyszukiwarkom. Człowiek może je łatwo zapisać, zapamiętać i przeczytać, a robot wyszukiwarki zidentyfikować na ich podstawie strukturę serwisu i zaindeksować.¹⁵ 23% klientów w specyfikacjach uwzględniło "przyjazne adresy". 77% klientów nie ujęło jednak tego wymagania w dokumentacji.

7. możliwość rozbudowy  Analiza wykazała, że możliwość rozbudowy serwisu jest istotnym parametrem dla 33% klientów.

8. zaimplementowana "mapa strony"  Z przeprowadzonych badań wynika, że wdrożoną mapę strony wymagało 33% klientów.

Źródło: opracowanie własne

Następnym kryterium wziętym pod uwagę było wymaganie przeszkolenia pracowników z zakresu obsługi stworzonej strony. Połowa klientów, oprócz zaimplementowania strony wymagało przeszkolenia pracowników, którzy będą na co dzień korzystać z m.in. wdrożonego systemu CMS. W zależności od potrzeb, wymagano szkolenia wszystkich pracowników lub tylko np. administratora.

Kolejną grupę kryterium uwzględnionych w analizie wymagań klientów przedstawiono na rysunku 4.

Rysunek 4 . Zakres opieki powdrożeniowej stron WWW, portali i wortali w świetle badań Źródło: opracowanie własne

W analizie wzięto pod uwagę cztery wymagania, które zakwalifikowano do opieki powdrożeniowej. Mała liczba klientów uwzględniła przedstawione na rysunku powyżej kryteria w specyfikacjach. Czas utrzymania systemu określono w czterech specyfikacjach (w trzech specyfikacjach określono na 12 miesięcy, w jednej na 48 miesięcy). Administrowanie portalem

15 http://www.sprawnymarketing.pl/artykuly/mod-rewrite/ (10.02.2013).

Czas utrzymania Czas serwisowania

Adminsitracja Wprowadzanie zmian nieodpłatnie Opieka powdrożeniowa

(12)

88

wymagano w jednej ofercie. W dwóch ofertach wymagano również wprowadzania nieodpłatnie zmian. Czas serwisowania określono w 9 ofertach, z tym, że w jednej napisano, że czas serwisowania obowiązuje przez cały czas trwania umowy, jednak nie znaleziono w specyfikacji informacji, kiedy umowa wygasa. W pozostałych ośmiu ofertach określono czas serwisowania (gwarancji). W trzech z nich, gwarancja obowiązywać miała przez 12 miesięcy, w jednej przez 17 miesięcy, w trzech przez 24 miesiące oraz jednej przez okres 36 miesięcy.

Podzielone były również opinie dotyczące ilości wymaganych projektów graficznych.

Wśród 8 ofert, w których ujęto tę kwestię, w 6 wymagano stworzenia trzech projektów graficznych, natomiast w 2 ofertach- dwóch projektów (szablonów kolorystycznych). 73% klientów wymagało, żeby dostęp do funkcjonalności portalu był zależny od grupy, do której należy użytkownik.

3. Wnioski

W związku z różnorodnością pisania specyfikacji istotnych warunków zamówień proces wyszukiwania istotnych (z punktu badania) informacji dotyczących zamówienia okazał się czasochłonny.

Analiza specyfikacji istotnych warunków zamówień (SIWZ) wykazała, że większość klientów chciała, żeby wdrożyć system CMS. Na podstawie przeprowadzonej analizy można wyznaczyć cechy "serwisu idealnego", czyli strony www, portalu lub wortalu skupiającego w sobie najwięcej cech. Można pokusić się o stwierdzenie, że "serwis idealny" powinien mieć zaimplementowane następujące moduły:

 moduł statystyki (odwiedzin strony);

 moduł newsletter;

 forum;

 moduł ankiet (sond);

 kalendarium.

Istotne jest, żeby wdrażając stronę internetową, portal lub wortal, był on zgodny ze standardem W3C oraz żeby zaimplementowano wyszukiwarkę. Serwis powinien być dostosowany do popularnych przeglądarek internetowych: Internet Explorer, Opera, Mozilla Firefox, Google Chrome, Safari.

Poziom dostępności "serwisu idealnego" powinien być bliski 100%. Dostęp do funkcji

"serwisu idealnego" powinien być zróżnicowany w zależności od grup, do których należą użytkownicy. Na "serwisie idealnym" powinna istnieć możliwość jego polecenia znajomym oraz powinna zostać zaimplementowana "mapa strony”. "Serwis idealny" powinien zostać wdrożony w taki sposób, żeby była możliwość jego rozbudowy. Internauta powinien mieć również możliwość wydrukowania artykułu, więc "serwis idealny" powinien posiadać taką funkcjonalność. Tworząc

"serwis idealny" należy również zaimplementować system banerowy. "Serwis idealny" powinien zostać wdrożony w dwóch wersjach językowych.

Należy zauważyć, że po procesie wdrażania strony internetowej, portalu lub wortalu oraz systemu CMS konieczne jest przeszkolenie użytkowników z zakresu ich obsługi.

Autorzy planują powtórzenie badań w przyszłości celem ich porównania z obecnymi oraz określeniem trendu kształtującego się na przestrzeni lat.

Bibliografia

1. Cieciura M., Podstawy technologii informacyjnych z przykładami zastosowań, Opolgraf SA, Warszawa 2006.

2. Gembala K., Piesiur T., System zarządzania treścią, jako sposób na własne WWW, [w:] Systemy Wspomagania Organizacji SWO 2007, pr. zb. pod red. T. Porębska-Miąc, H. Sroka, Wyd. Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice 2007.

3. Furmankiewicz M., Raport ze stażu w ramach projektu "Informatycy Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach motorem regionalnej i krajowej gospodarki opartej na

(13)

89

wiedzy" odbytego w firmie Omikron dr Karol Chrabański w okresie od 1 sierpnia 2011 r. do 31 października 2011 r., Katowice 2011 (niepublikowane).

4. Sacha K., Inżynieria oprogramowania, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.

5. Sołtysik A., Sieci komputerowe i technologie internetowe [w:] Informatyka w zarządzaniu, pr. zb. pod red. C. M. Olszak, H. Sroka, Wyd. Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice 2003.

Netografia

1. http:// biznes-polska.pl/ (31.10.2011).

2. http://edu.pjwstk.edu.pl/wyklady/tpb/scb/index44.html (05.01.2013).

3. http://math.uni.lodz.pl/~scibor/stara/download/specyfikacja.txt (05.01.2013).

4. http://mfiles.pl/pl/index.php/Specyfikacja_Istotnych_Warunk%C3%B3w_Zam%C3%B3wieni a (10.02.2013).

5. http://www.sprawnymarketing.pl/artykuly/mod-rewrite/ (10.02.2013).

6. http://www.stat.gov.pl/gus/5840_6106_PLK_HTML.htm (10.02.2013).

7. http://www.stat.gov.pl/gus/5840_6108_PLK_HTML.htm (10.02.2013).

8. Urząd Zamówień Publicznych, www.uzp.gov.pl/cmsws/page/GetFile1.aspx?attid=6373 (11.02.2013).

Determining Customer Requirements for Websites, Portals and Vortals.

Empirical Study

Year by year, the companies worldwide, institutions and individuals are becoming more and more interested in having their own website, portal or vortal. Both the purpose and the functionality of websites, portals and vortals differ significantly. When creating your own website, portal or vortal, hiring specialists for their construction or being the subcontractor creating them, it is worth considering the requirements of the people ordering such products. For the purpose of this study, the ads placed at one of the Polish nationwide ad service were used.

Keywords: website, portal, vortal, customer requirements, study of customer requirements

(14)

90

Załącznik 1. Spis ogłoszeń, których specyfikacje wykorzystano w badaniu

Lp. Nr

ogłoszenia

Województwo lub miasto, z

którego jest ogłoszenie

Zleceniodawca Nazwa ogłoszenia

Data umieszczenia ogłoszenia w

serwisie

1. 4630376 OPOLSKIE Powiatowy Urząd Pracy w Namysłowie

Budowa interaktywnego portalu i biuletynu informacji publicznej oraz

utworzenie skrzynek pocztowych

2010-08-10

2. 4653179 MAŁOPOLSKIE Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie

Zaprojektowanie, budowa i wdrożenie internetowego serwisu

informatycznego

2010-08-16

3. 4718011 WARSZAWA

Państwowa Jednostka Budżetowa - Centrum Projektów Europejskich

w Warszawie

Budowa nowej strony

internetowej 2010-09-07

4. 4720264 MAŁOPOLSKIE

Akademia Górniczo - Hutnicza im. Stanisława

Staszica w Krakowie

Wykonanie strony www Akademickiego Inkubatora

Przedsiębiorczości AGH wraz z systemem zarządzania treścią

2010-09-09

5. 4731056 MAŁOPOLSKIE

Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Departament Geodezji i

Kartografii w Krakowie

Budowa portalu

internetowego 2010-09-10

6. 4768451 ŚLĄSKIE Gmina Godów

Opracowanie wizerunku strony internetowej i

portalu

2010-09-16

7. 4799375 MAŁOPOLSKIE

Staszica w Krakowie

Wykonanie strony www 2010-10-01

8. 4840253 MAŁOPOLSKIE Zarząd Powiatu Dąbrowa Tarnowska

Dostawa wyposażenia - strona internetowa i wirtualne zwiedzanie

2010-10-14

9. 4844156 WARSZAWA Ministerstwo Sportu i Turystyki w Warszawie

Wykonanie strony

internetowej 2010-10-15 10. 4890159 OPOLSKIE

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w

Nysie

Zaprojektowanie, wykonanie i wdrożenie portalu internetowego

2010-10-29

11. 4914092 OPOLSKIE

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w

Nysie

Zaprojektowanie, wykonanie i wdrożenie portalu internetowego

2010-11-05

12. 4924017 OPOLSKIE

Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w

Opolu

Wykonanie oraz wdrożenie serwisu

internetowego

2010-11-05

13. 4917839 WARSZAWA Wojewódzki Urząd Pracy w Warszawie

Usługa opracowania i wdrożenia strony

internetowej

2010-11-09

14. 4949111 MAŁOPOLSKIE Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Krakowie

Wykonanie projektu

strony internetowej 2010-11-12 15. 4925479 MAŁOPOLSKIE VOXEL Spółka Akcyjna w

Krakowie

Zaprojektowanie i uruchomienie strony

WWW

2010-11-17 16. 4949271 MAŁOPOLSKIE Samodzielny Publiczny Budowa portalu 2010-11-17

(15)

91 Zespół Opieki

Zdrowotnej w Brzesku

internetowego

17. 4943367 WARSZAWA Narodowe Centrum Kultury w Warszawie

Wykonanie i wdrożenie

strony internetowej 2010-11-19 18. 5056603 MAŁOPOLSKIE

Staszica w Krakowie

Wykonanie projektu

witryny internetowej 2010-12-28 19. 5098251 ŚLĄSKIE

Gminny Zespół Oświaty Samorządowej w

Przystajni

Wykonania serwisu

internetowego 2011-01-07 20. 5236752 MAŁOPOLSKIE

Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w

Krakowie

Przygotowanie projektu oraz wykonanie strony

WWW wortalu

2011-03-09

21. 5314250 MAŁOPOLSKIE Babiogórski Park Narodowy w Zawoji

Wykonanie podstrony

www 2011-03-22

22. 5283776 MAŁOPOLSKIE

Instytut Badań Edukacyjnych w

Warszawie

Wykonanie i wdrożenie

portalu 2011-03-25 23. 5342519 WARSZAWA Główny Inspektorat

Pracy w Warszawie Wykonanie wortalu 2011-04-07 24. 5377320 WARSZAWA Krajowe Biuro Wyborcze Wykonanie i wdrożenie

serwisu internetowego 2011-04-14 25. 5379222 MAŁOPOLSKIE

Staszica w Krakowie

Budowa i wsparcie portalu

internetowego 2011-04-19

26. 5343256 OPOLSKIE

Komenda Wojewódzka Państwowej Straży

Pożarnej w Opolu

Opracowanie, wykonanie, uruchomienie i wdrożenie portalu internetowego wraz z oprogramowaniem,

szkoleniami, dokumentacją i obsługą gwarancyjną oraz obsługą

zgłoszeń alarmowych od osób głuchoniemych

2011-04-22

27. 5415641 MAŁOPOLSKIE

Małopolskie Centrum Kultury Sokół w Nowym

Sączu

Zaprojektowanie, utworzenie i wdrożenie

strony internetowej

2011-04-28

28. 5554353 MAŁOPOLSKIE Instytut nafty i gazu w Krakowie

Przygotowanie projektu oraz realizacja i wdrożenie

strony internetowej

2011-06-09

29. 5708415 ŚLĄSKIE

Częstochowskie Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o.o. we

Wrzosowie

Wykonanie 2 stron internetowych dla

projektów

2011-07-26

30. 5690640 MAŁOPOLSKIE

SP ZOZ Krakowskie Centrum Rehabilitacji w

Krakowie

Zaprojektowanie strony

internetowej 2011-07-31

Źródło: Furmankiewicz M.: Raport ze stażu w ramach projektu "Informatycy Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach motorem regionalnej i krajowej gospodarki opartej na wiedzy" odbytego w firmie Omikron dr Karol Chrabański w okresie od 1 sierpnia 2011 r. do 31 października 2011 r., Katowice 2011 (niepublikowane)