Szkolenie dla Pracowników TFI, Pracowników Depozytariuszy
Nowelizacja rozporządzenia w sprawie
szczegółowych zasad rachunkowości funduszy
inwestycyjnych - aspekty praktyczne.
MGW CCG jest polską spółką doradczą powstałą w 2009 roku, którą tworzą specjaliści z różnych dziedzin finansów, konsultingu i prawa, łącząc wiedzę teoretyczną z praktycznym doświadczeniem funkcjonowania wybranych zagadnień.
Szerokie spektrum działań i zdobyte doświadczenie pozwalają nam opracowywać i następnie skutecznie wdrażać rozwiązania, których potrzebują nasi klienci. Jako jedni z nielicznych podejmujemy się nie tylko stworzenia wybranych rozwiązań, ale również ich praktycznego wdrożenia.
Jesteśmy skutecznym i sprawdzonym partnerem dla TFI i Depozytariuszy w wycenach aktywów.
Posiadamy doświadczenie w zakresie:
MGW CCG
Wyceny pakietów wierzytelności dla różnego typu wierzytelności (NPL/PL; Telekomunikacyjne, Bankowe, Pożyczkowe; Zabezpieczone/Niezabezpieczone)
Wyceny udziałów/akcji spółek dojrzałych, jak i start-upów, działających w różnych branżach, przy zastosowaniu następujących metod: księgowe (WAN oraz SAN), porównawcze oraz bazujące na zdyskontowanych przepływach (DCF)
Benedykt Wiśniewski - prowadzący
Absolwent wydziału ekonomiczno-socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego na kierunku Handel Zagraniczny. W roku 2005 ukończył studia Executive MBA organizowane wspólnie przez University of Maryland, Robert H. Smith School of Business oraz Uniwersytet Łódzki. Ukończył również szkolenie księgowego bilansisty w Stowarzyszeniu Księgowych w Polce. Posiada ponad 13 letnie doświadczenie w branży leasingu, autor wielu publikacji z dziedziny leasingu i bankowości. Przez kilka lat pracował z dużymi sukcesami w Scania Finance. Były wiceprezes Bankowego Funduszu Leasingowego SA (grupa kapitałowa PKO BANK POLSKI) odpowiedzialny za zapewnienie finansowania Spółki (suma bilansowa 2,5 mld zł), współpracę z Bankiem PKO BP w zakresie cross-sell, obsługę sprzedaży oraz stworzenie i nadzór nad Departamentem Car Fleet Management. Od 2010 roku Wiceprzewodniczący Rady Nadzorczej Colonel SA. W 2018 roku został powołany do Zarządu Stowarzyszenia Dyrektorów Finansowych Finexa.
W MGW Członek Zarządu, Partner Zarządzający nadzorujący zespoły: Wycen, Doradztwa
Partner Zarządzający, Członek Zarządu MGW Corporate Consulting Group Sp. z o.o.
Omówienie treści projektu rozporządzenia z dnia 19 października 2020 r.
Rozporządzenie Ministra Finansów zmieniające rozporządzenie w sprawie
szczególnych zasad rachunkowości Funduszy Inwestycyjnych - projekt
1. Wprowadzenie podejścia do wyceny instrumentów w sposób obowiązujący w Międzynarodowych Standardach Rachunkowości, w tym podkreślenia istoty wartości godziwej przy wycenie aktywów finansowych (w kierunku rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1131 z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie funduszy rynku pieniężnego (Dz.U. L 169 z 30.6.2017, s. 8–45)).
2. Określenie wartości godziwej w pierwszej kolejności jako wartości rynkowej. W sytuacji braku ceny rynkowej, wartość godziwa szacowana jest modelem opartym o parametry rynkowe obserwowalne bezpośrednio i pośrednio, a tylko w wyjątkowych przypadkach - i pod rygorem dodatkowych ujawnień - dopuszczalna jest wycena w oparciu o model oparty o dane nieobserwowalne.
3. Zmiana definicji aktywnego rynku w celu doprecyzowania podejścia, w którym wybór aktywnego rynku będzie uzależniony od transakcji zawartych na tym rynku, a dotyczących wycenianego instrumentu finansowego.
Główne założenia nowego rozporządzenia
Omówienie treści projektu rozporządzenia z dnia 19.10.2020 roku
DEFINICJA WARTOŚCI GODZIWEJ – aktualna – bez zmian
§ 1 punkt 20) rozporządzenia wartość godziwa — wartość, o której mowa w art. 28 ust. 6 ustawy o rachunkowości;
USTAWA O RACHUNKOWOŚCI:
Art. 28 ust. 6 - Za wartość godziwą przyjmuje się kwotę, za jaką dany składnik aktywów mógłby zostać wymieniony, a zobowiązanie uregulowane na warunkach transakcji rynkowej, pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi, niepowiązanymi ze sobą stronami. Wartość godziwą instrumentów finansowych znajdujących się w obrocie na aktywnym rynku stanowi cena rynkowa pomniejszona o koszty związane z przeprowadzeniem transakcji, gdyby ich wysokość była znacząca.
Cenę rynkową aktywów finansowych posiadanych przez jednostkę oraz zobowiązań finansowych, które jednostka zamierza zaciągnąć, stanowi zgłoszona na rynku bieżąca oferta kupna, natomiast cenę rynkową aktywów finansowych, które jednostka zamierza nabyć, oraz zaciągniętych zobowiązań finansowych stanowi zgłoszona na rynek bieżąca oferta sprzedaży.
§ 24. 1. Wartość godziwa składników lokat notowanych na aktywnym rynku wyznacza się w następujący sposób: - Otrzymuje nowe brzmienie:
Za wiarygodnie oszacowaną wartość godziwą składnika lokat uznaje się:
1) cenę z aktywnego rynku (poziom 1 hierarchii wartości godziwej);
2) w przypadku braku ceny, o której mowa w pkt 1, cenę otrzymaną przy zastosowaniu modelu wyceny, gdzie wszystkie znaczące dane wejściowe są obserwowalne w sposób bezpośredni lub pośredni (poziom 2 hierarchii wartości godziwej);
3) w przypadku braku ceny, o której mowa w pkt 1 i 2, wartość godziwą ustaloną za pomocą modeli wyceny opartych o dane, o których mowa w § 2 pkt 21c (poziom 3 hierarchii wartości godziwej)
Omówienie treści projektu rozporządzenia z dnia 19.10.2020 roku
DEFINICJA AKTYWNEGO RYNKU§1 punkt 19)- aktualna
aktywny rynek — rynek spełniający łącznie następujące kryteria:
a) instrumenty będące przedmiotem obrotu na rynku są jednorodne,
b) zazwyczaj w każdym czasie występują zainteresowani nabywcy i sprzedawcy, c) ceny są podawane do publicznej wiadomości;
DEFINICJA AKTYWNEGO RYNKU - propozycja
Rynek, na którym transakcje dotyczące danego składnika aktywów lub zobowiązania, odbywają się z dostateczną częstotliwością i mają dostateczny wolumen, aby dostarczać bieżących informacji na temat cen tego składnika aktywów lub zobowiązania, w tym rynki giełdowe, rynki pośredników, rynki brokerskie i rynki transakcji bezpośrednich, które cechują się taką częstotliwością i wolumenem;
Omówienie treści projektu rozporządzenia z dnia 19.10.2020 roku
Uzasadnienie Ministerstwa Finansów do zmiany definicji aktywnego rynku:
„zmiana definicji aktywnego rynku ma na celu doprecyzowanie podejścia, w którym wybór aktywnego rynku będzie
uzależniony od transakcji zawartych na tym rynku, a dotyczących wycenianego instrumentu finansowego. Oznacza to, iż na potencjalnym rynku muszą być zawarte transakcje, które odnoszą się ściśle do danego instrumentu finansowego, który będzie podlegał wycenie, a nie ogół transakcji określających aktywność całego zorganizowanego systemu obrotu, w ramach którego odbywają się transakcje różnymi instrumentami finansowymi. Doprecyzowanie przepisu ma na celu rozwianie wątpliwości interpretacyjnych i potwierdzenie zasadności rozwiązania polegającego na uznaniu ceny instrumentu finansowego
ukształtowanej w obrocie rynkowym wyłącznie w sytuacji, w której uzasadnia to charakterystyka (częstotliwość i wolumen) obrotu odnoszącego się do tego konkretnego instrumentu finansowego.
Podkreślić należy przy tym, że dopisanie frazy: „który cechuje się taką częstotliwością i wolumenem” na końcu definicji ma na celu wykluczenie ewentualnych interpretacji przepisu polegających na tym, że wszystkie rynki wymienione w wyliczeniu (rynki giełdowe, rynki pośredników, rynki brokerskie i rynki transakcji bezpośrednich) miałyby spełniać a priori kryteria aktywności; „
Omówienie treści projektu rozporządzenia z dnia 19.10.2020 roku
Kiedy aktywa mogą być wyceniane metodą SCN ?
w § 23:
a) ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Aktywa i zobowiązania funduszu wycenia się według wiarygodnie oszacowanej wartości godziwej.”, b) dodaje się ust. 3 i 4 w brzmieniu:
„3. W przypadku aktywów i zobowiązań finansowych:
1) o pierwotnym terminie zapadalności nie dłuższym niż 92 dni, który to termin dotychczas nie podlegał wydłużeniu oraz
2) niepodlegających operacjom objęcia dłużnych papierów wartościowych kolejnej emisji połączonych z umorzeniem posiadanych przez fundusz dłużnych papierów wartościowych wcześniejszej emisji
– dopuszcza się wycenę metodą skorygowanej ceny nabycia, oszacowanej przy zastosowaniu efektywnej stopy procentowej, z uwzględnieniem odpisów z tytułu utraty wartości aktywa.
Omówienie treści projektu rozporządzenia
WYCENA ZA POMOCĄ MODELU
Technikę wyceny pozwalającą wyznaczyć wartość godziwą składnika aktywów lub zobowiązania poprzez przeliczenie przyszłych kwot, w szczególności przepływów pieniężnych lub dochodów i wydatków, na jedną zdyskontowaną kwotę z uwzględnieniem założeń dotyczących ryzyka lub pozwalającą za pomocą innych powszechnie uznanych metod na oszacowanie wartości godziwej aktywów lub zobowiązań, gdzie dane wejściowe do modelu są obserwowalne na rynku w sposób bezpośredni lub pośredni; w przypadku gdy dane obserwowalne na rynku nie są dostępne dopuszcza się zastosowanie danych nieobserwowalnych, z tym, że we wszystkich przypadkach jednostka wykorzystuje w maksymalnym stopniu dane obserwowalne i w minimalnym stopniu dane nieobserwowalne.
Omówienie treści projektu rozporządzenia
DANE OBSERWOWALNE
Dane wejściowe do modelu odzwierciedlające założenia, które przyjęliby uczestnicy rynku podczas wyceny składnika aktywów lub zobowiązania uwzględniające w sposób bezpośredni lub pośredni:
a) ceny podobnych aktywów lub zobowiązań pochodzących z aktywnego rynku,
b) ceny identycznych lub podobnych aktywów lub zobowiązań pochodzących z rynku, który nie jest aktywny,
c) dane wejściowe do modelu inne niż ceny, o których mowa w lit. a i b, które są obserwowalne w odniesieniu do danego składnika aktywów lub zobowiązania w szczególności:
• stopy procentowe i krzywe dochodowości obserwowalne we wspólnie notowanych przedziałach,
• zakładana zmienność,
• spread kredytowy,
d) dane wejściowe potwierdzone przez rynek;
Omówienie treści projektu rozporządzenia
DANE NIEOBSERWOWALNE
Dane wejściowe do modelu opracowywane przy wykorzystaniu wszystkich wiarygodnych informacji dostępnych w danych okolicznościach na temat założeń przyjmowanych przez uczestników rynku, które spełniają cel wyceny wartości godziwej.
Z uzasadnienia MF:
„W wyjątkowych przypadkach - i pod rygorem dodatkowych ujawnień - dopuszczalna jest wycena w oparciu o model oparty o dane nieobserwowalne.
W każdym przypadku model wyceny instrumentu ma być uzgadniany z depozytariuszem. „
Omówienie treści projektu rozporządzenia
OBWIĄZKOWE DOKUMENTY
Fundusz jest zobowiązany zawrzeć w dokumentacji, o której mowa w art. 10 ustawy o rachunkowości, w szczególności:
1) metody wyceny stosowane w odniesieniu do każdego rodzaju aktywów, w które fundusz może inwestować;
2) modele wyceny, jeśli wycena aktywów funduszu będzie odbywała się z ich zastosowaniem, a w szczególności główne cechy tego modelu, powody wyboru danego modelu, dane bazowe, dane obserwowalne, założenia przyjęte w modelu i uzasadnienie ich stosowania;
3) opis procesu oraz częstotliwość dokonywania przeglądu poszczególnych wycen aktywów funduszu niebędących przedmiotem obrotu na aktywnym rynku;
4) częstotliwość i zasady przeglądu danych wejściowych wykorzystanych w modelach wycen oraz częstotliwość dokonywania takiego przeglądu;
5) opis sposobu tworzenia rezerwy na przewidywane wydatki funduszu;
6) sposób wyboru ceny z rynku głównego.
Omówienie treści projektu rozporządzenia
ISTOTNE UJAWNIENIA W SPRAWOZDANIU FINANSOWYM
W przypadku ust. 1 pkt 2 i 3 jednostka ujawnia w informacji dodatkowej sprawozdania finansowego opis technik wyceny oraz zakres i źródła danych obserwowalnych i nieobserwowalnych wykorzystanych do ustalenia wartości godziwej
W przypadku składników lokat, których wartość godziwa jest szacowana zgodnie z ust. 1 pkt 2 lub 3, fundusz inwestycyjny jest zobowiązany informować uczestników i potencjalnych uczestników funduszu w sprawozdaniach finansowych funduszu o łącznym udziale takich lokat w aktywach netto funduszu oraz o związanym z nimi ryzyku.
2. Fundusz jest zobowiązany zawrzeć w dokumentacji, o której mowa w art. 10 ustawy o rachunkowości, w szczególności:
1) metody wyceny stosowane w odniesieniu do każdego rodzaju aktywów, w które fundusz może inwestować;
2) modele wyceny, jeśli wycena aktywów funduszu będzie odbywała się z ich zastosowaniem, a w szczególności główne cechy tego modelu, powody wyboru danego modelu, dane bazowe, dane obserwowalne, założenia przyjęte w modelu i uzasadnienie ich stosowania;
3) opis procesu oraz częstotliwość dokonywania przeglądu poszczególnych wycen aktywów funduszu niebędących przedmiotem
Omówienie treści projektu rozporządzenia
OKRES STOSOWANIA PRZEPISÓW
Przepisy rozporządzenia, o którym mowa w § 1, w brzmieniu nadanym niniejszym rozporządzeniem:
1) mają zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdań finansowych, połączonych sprawozdań finansowych oraz sprawozdań jednostkowych subfunduszy sporządzanych za rok obrotowy rozpoczynający się po dniu 31 grudnia 2020 r.;
2) mogą być stosowane do sprawozdań finansowych, połączonych sprawozdań finansowych oraz sprawozdań jednostkowych subfunduszy sporządzonych za rok obrotowy rozpoczynający się przed dniem 1 stycznia 2021 r.
3) Towarzystwa, fundusze oraz depozytariusze zapewnią dostosowanie rachunkowości do przepisów rozporządzenia, o którym mowa w § 1, w brzmieniu nadanym niniejszym rozporządzeniem, nie później niż do dnia 1 lipca 2021 r.
Z uzasadnienia MF:
„Zgodnie z § 4 ust. 1 rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2021 r. Natomiast regulacja zawarta w § 4 ust. 2 wprowadza dla towarzystw, funduszy oraz depozytariuszy obowiązek dostosowania rachunkowości do przepisów znowelizowanego rozporządzenia nie później niż do dnia 1 lipca 2021 r. - tym samym wprowadzając okres przejściowy na wprowadzenie nowych rozwiązań. Równocześnie w przypadku, gdy jednostka skorzysta z okresu dostosowawczego (tj. sporządzi półroczne sprawozdanie finansowe według dotychczasowych zasad) w informacji
Omówienie treści projektu rozporządzenia
Prezentacja podejścia do wyceny w opinii MGW
POZIOM HIERARCHII WARTOŚCI:
I poziom - Wycena akcji, obligacji na podstawie notowań rynkowych, pobieranych z aktywnego rynku.
II poziom - Wycena za pomocą modelu opartego o dane obserwowalne. (obligacje) A) Emitent o określonym ratingu – rating inwestycyjny/nisko spekulacyjny B) Emitent o określonym ratingu – rating wysoko spekulacyjny/w defaulcie C) Emitent o nieokreślonym ratingu
E) Wycena Spółki metodą porównawczą (akcje)
III poziom - Dotyczy aktywów, dla których nie można zastosować wycen na poziomie 1, ani poziomie 2,są to między innymi:
A) Obligacje wyemitowane przez Spółki typu SPV
B) Obligacje wyemitowane przez Spółki we wczesnej fazie rozwoju
C) Obligacje wyemitowane przez Spółki wyspecjalizowane w dziedzinie, dla której nie będzie można odnaleźć emitentów porównawczych
Emitent o określonym ratingu - Rating inwestycyjny/nisko spekulacyjny
Wycena tworzona modelem skorygowanej ceny nabycia, przy czym za odpowiednią stopę dyskontową uznaje się stopę rynkową, a nie efektywną stopę dyskontową.
Stopa rynkowa wyznaczana jest na bazie rentowności obligacji emisji porównywalnych, gdzie kryterium porównywalności określane jest następującymi kryteriami:
1. Duracja
2. Istnienie zabezpieczenia 3. Rating emitenta
4. Rodzaj obligacji
5. Położenie geograficzne emitenta 6. Branża
II poziom - Wycena za pomocą modelu opartego o dane obserwowalne
Prezentacja podejścia do wyceny w opinii MGW
Emitent o określonym ratingu - Rating wysoko spekulacyjny/w defaulcie
Wycena tworzona modelem utraty wartości, przy czym za odpowiednią stopę dyskontową uznaje się stopę rynkową, a nie efektywną stopę dyskontową.
Stopa rynkowa wyznaczana jest na bazie rentowności obligacji emisji porównywalnych o wysokim ratingu, gdzie kryterium porównywalności określane jest następującymi kryteriami:
1. Duracja
2. Istnienie zabezpieczenia 3. Rodzaj obligacji
4. Położenie geograficzne emitenta 5. Branża
Na każdy z przepływów nakładane jest oczekiwana stopa zwrotu równa iloczynowi ryzyka niewypłacalności w okresie przepływu i
II poziom - Wycena za pomocą modelu opartego o dane obserwowalne
Prezentacja podejścia do wyceny w opinii MGW
Emitent o nieokreślonym ratingu
Wycena jest dokonywana modelami opisanymi w punktach wcześniejszych przy czym pierwszym krokiem jest określenie ratingu emitenta. Robi się to uznanymi metodami, do których należy między innymi Z’’Score Profesora Altmana. Dane pochodzące do obliczeń ratingu pochodzą ze sprawozdania finansowego i mogą być danymi nieobserwowalnymi. Dotyczy to głównie spółek nienotowanych, które nie opublikowały w Krajowym Rejestrze Sądowym najnowszego sprawozdania finansowego.
II poziom - Wycena za pomocą modelu opartego o dane obserwowalne
Prezentacja podejścia do wyceny w opinii MGW
III poziom - Dotyczy aktywów, dla których nie można zastosować wycen na poziomie 1, ani poziomie 2
Na polskim rynku funduszy zamkniętych dominuje obecnie podejście odpisu obligacji do wysokości ujemnych aktywów emitenta ewentualnie brak odpisu w przypadku zabezpieczenia przewyższającego wartość obligacji. Powyższe podejścia nie biorą pod uwagę:
1. Dyskonta w czasie 2. Przyszłej sytuacji Spółki
3. Zmienności w czasie wartości zabezpieczeń 4. Senioratu
Model na 3 poziomie hierarchii wartości musi być modelem kompleksowym odpowiadającym na następujące pytania:
1. Czy emitent posiada płynność do obsługi długu?
2. Czy emitent jest wypłacalny?
3. Czy sytuacja emitenta rokuje poprawę?
4. Czy wartość zabezpieczeń do dnia wykupu może spaść poniżej wartości długu?
Prezentacja podejścia do wyceny w opinii MGW
Jak zostało wspomniane wycena na 3 poziomie hierarchii wartości powinna mieć charakter kompleksowy. Najlepszym rozwiązaniem jest stworzenie modelu przepływów pieniężnych spółki opartego o scenariusze. Dla przykładu popularnym modelem finansowania pożyczek udzielanych pod zabezpieczenie nieruchomości jest model obligacyjny w spółkach SPV. Oznacza to tyle, że powstaje specjalna spółka, która ma niski kapitał zakładowy, a środki na działalność pozyskiwane są od obligatariuszy. W związku z powyższym wartość obligacji jest bezpośrednio zależna od wartości portfela, która z kolei zależy od takich parametrów jak: LTV, % pożyczek spłaconych w terminie, % pożyczek spłaconych po terminie, czas windykacji. Model przepływów pieniężnych pozwala na określenie istotnych ryzyk związanych z danym portfelem i ujęcie ich w prognozie. Wycena powyższych obligacji na poziomie 2 mogłaby dać złudne wrażenie dość bezpiecznego instrumentu, nawet dodając dodatkowe ryzyko w stopie dyskonta, a faktycznie mogłyby się spłacić tylko w 40%.
Wycena na III poziomie hierarchii wartości - Emitent bez ratingu
Prezentacja podejścia do wyceny w opinii MGW
Kolejnym przykładem mogą być projekty deweloperskie. W przypadku, gdy obligacje emitowane są przez SPV nienależącą do dużej grupy deweloperskiej, ponownie odwołanie się do rynku może dawać błędną wycenę. Na rynku notowane są obligacje grup deweloperskich, których portfolio jest rozbudowane i składa się z wielu projektów, w związku z powyższym ryzyko takich obligacji jest zdywersyfikowane. W przypadku obligacji finansujących jeden poszczególny projekt ryzyko jest znacząco wyższe. W momencie, gdy pojawiają się opóźnienie w budowie mogące doprowadzić do niedokończenia budowy wycena rynkowa nie odzwierciedliłaby realnego ryzyka.
Warto również wspomnieć o obligacjach zabezpieczonych. Zakładając, iż prawdopodobnym jest brak spłaty obligacji z przepływów spółki, w przypadku tych obligacji należy przeanalizować:
a) Wartość zabezpieczenia
b) Możliwość upłynnienia zabezpieczenia c) Czas upłynnienia zabezpieczenia
d) Wartość wymuszona zabezpieczenia przy upłynnianiu
Wycena na III poziomie hierarchii wartości - Emitent bez ratingu
Prezentacja podejścia do wyceny w opinii MGW
Dziękuję za uwagę
W RAZIE DODATKOWYCH PYTAŃ POZOSTAJĘ DO PAŃSTWA DYSPOZYCJI
Benedykt Wiśniewski Partner Zarządzający
