Temat: Soczewki rozpraszające:

Temat: Soczewki rozpraszające:

Już wiesz że:



światło się załamuje przy przejściu z jednego ośrodka do drugiego,



Soczewka skupiająca posiada dwa ogniska rzeczywiste,



W soczewce skupiającej powstaje obraz rzeczywisty, jeżeli przedmiot jest ustawiony za ogniskiem,



Jeśli przedmiot jest ustawiony jest w ognisku - obraz nie powstaje,



Obraz pozorny w soczewce skupiającej powstaje gdy przedmiot jest ustawiony przed ogniskiem.

A teraz soczewki rozpraszające:

Przykłady soczewek rozpraszających

Soczewka wklęsło - wklęsła

Soczewka płasko - wklęsła

Soczewki wklęsłe rozpraszają promienie świetlne:

I też mają ognisko, tylko pozorne położone po tej stronie soczewki z której padają promienie

A w tym ognisku nie przecinają się same promienie, tylko ich przedłużenia.

Uwaga

To że soczewka wypukła skupia promienie, a wklęsła rozprasza nie jest regułą bezwzględną. Jeśliby soczewkę wypukłą zanurzyć do cieczy o współczynniku załamania większym niż współczynnik załamania szkła, z którego wykonano soczewkę, to stanie się ona soczewką rozpraszającą.

Na rysunku przedstawiono konstrukcję obrazu, powstającego w soczewce rozpraszającej. Do jego budowy wykorzystano dwa promienie świetlne, wychodzące z jednego końca świecącego przedmiotu.

Promień pierwszy, który biegnie równolegle do osi optycznej, po załamaniu w soczewce rozprasza się w taki sposób, że jego przedłużenie przechodzi przez ognisko pozorne.

Promień drugi, który pada na środek soczewki nie zmienia swojego kierunku.

W miejscu przecięcia się przedłużenia promienia pierwszego z promieniem drugim powstaje prosty, pomniejszony obraz przedmiotu.

Zależność pomiędzy odległością przedmiotu od soczewki (x), a odległością obrazu tego przedmiotu (y) jest ściśle powiązana z ogniskową soczewki (f).

Temat: Równanie soczewki

Soczewki to urządzenia optyczne, najczęściej o regularnych kulistych kształtach, składające się z połączonych przezroczystych i oszlifowanych brył. Zwykle są one wykonane ze szakla, ale zdarzają się też soczewki z tworzyw sztucznych.

Każda taka soczewka, w tym przypadku skupiająca ma dwa punkty skupienia, tzw. ogniska, położone odpowiednio po obu stronach soczewki.

Ogniskiem F dla soczewek skupiających wyznacza punkt, w którym teoretycznie przecinają się wszystkie promienie świetlne równoległe do osi optycznej, po przejściu przez układ skupiający.

Oś optyczna soczewki to prosta przechodząca przez środki krzywizn poszczególnych elementów stanowiących soczewkę oraz środek soczewki S.

Odległość ogniska F od środka soczewki S nazywamy ogniskową soczewki i oznaczamy literą f. Jednostką ogniskowej jest jednostka długości, czyli metr.

Związek między odległością przedmiotu, odległością obrazu od soczewki i ogniskowej przedstawia wzór

Notatka do zeszytu

Odległością przedmiotu i obrazu od soczewki spełnia zależność zwaną równaniem soczewki.

x – odległość przedmiotu od soczewki y - odległość obrazu przedmiotu od soczewki

f – ogniskowa soczewki (odległość ogniska od środka soczewki) Wtedy równanie soczewki wyraża się wzorem:

Należy pamiętać, że jeżeli obraz powstaje po tej samej stronie, gdzie umieszczony jest przedmiot mówimy o obrazie pozornym. W związku z tym odległość y będzie mniejsza od 0, co przy wyliczeniach z tego wzoru należy uwzględnić zapisując przed wartością y minus.

Zadania:

1. Oblicz w jakiej odległości od płonącej świecy należy umieścić soczewkę skupiającą o ogniskowej

f

= 0,2 m, aby na ekranie odległym o

y

= 3 m od środka soczewki otrzymać powiększony obraz świecy.

2. Pewien przedmiot znajduje się po lewej stronie soczewki rozpraszającej, której

ogniskowa

f

= 40 cm. Wiedząc, że odległość przedmiotu od soczewki wynosi

x

= 25 cm, oblicz w jakiej odległości

y

od soczewki powstanie obraz tego przedmiotu.

Kartkówka z wiadomości o soczewkach odbędzie się 4.06.2020r.