Rezolucja końcowa przyjęta przez II Mędzynarodową Konferencję Praw Człowieka Wilno-Leningrad 1990

2nd International Humań Rights Conference Vilnius-Leningrad 1990

REZOLUCJA KOŃCOWA przyjęta przez

]I MIĘDZYNARODOWĄ KONFERENCJĘ PRAW CZŁOWIEKA WILNO-LENINGRAD 1990

1.Uczestnicy II Międzynarodowej Konferencji Praw Człowieka Wilno - Leningrad 1990 wyrażają głębokie oburzenie wobec metod zastosowanych przez wt adze ZSRR w celu uniemożliwienia przeprowadzenia Konferencji w Wilnie tak, jak to było pierwotnie zamierzone. Metody te - szczególnie ekonomiczna i polityczna blokada Litwy - same w sobie stanowią jaskrawe i godne ubolewania pogwałcenie uznanych na całym świecie praw człowieka. Odmowa wydania uczestnikom Konferencji wiz wjazdowych do Wilna jest kolejnym przejawem lekceważenia praw człowieka - w tym przypadku prawa do swobodnego podróżowania. Blokada Litwy i odmowa wydania wiz stanowią przykład ignorowania przez ZSRR powszechnie akceptowanych i obowiązujących zasad suwerenności, niezawisłości i samostanowienia oraz praw obywatelskich i politycznych z nich wyrastających.

2.Uczestnicy Konferencji wyrażają głęboką wdzięczność mieszkańcom Leningradu za pomoc w jej przeprowadzeniu i dziękują za okazaną gościnność.

3.Materiały zebrane i rozprowadzone podczas trwania Konferencji przekonaiy jej uczestników o konieczności przeprowadzania podobnych konferencji na całym świecie, aby doprowadzić do rozwinięcia współpracy między wszystkimi pozarządowymi organizacjami praw człowieka, upowszechniać informacje o

1

. 02-044 WARSZAWA, Mianowskiego 15 m.4 Tel & Fex: (2) 659 90 06

przypadkach naruszania praw człowieka oraz nadzorować właściwa, realizacje międzynarodowych porozumień w tej dziedzinie.Przeprowadzanie takich konferencji w krajach, w których maja miejsce jaskrawe naruszenia praw człowieka jest szczególnie

istotne, gdyż mogą one służyć jako ważny mechanizm kontrolny stojący na straży tych praw. Ponadto uczestnicy II Międzynarodowej Konferencji Praw Człowieka stwierdzają, że podobne konferencje powinny odbywać sie regularnie w różnych miejscach świata, zwiaszcza tam, gdzie dochodzi do najpoważniejszych pogwałceń praw cziowieka. Uczestnicy Konferencji uważaj6,, że istnieje potrzeba przeprowadzania regionalnych konferencji oraz regionalnych i ponadregionalnych seminariów z udziałem ekspertów z różnych dziedzin praw człowieka. W związku z tym Konferencja powierza swemu Stałemu Sekretariatowi organizację przyszłych konferencji i seminariów.

4.Dyskusje prowadzone podczas Konferencji wykazały, że prawa człowieka, pomimo pozytywnych przemian politycznych ostatniej dekady, stanowią jeden z najważniejszych i najbardziej palących problemów współczesności.

5.Konferencja uważa za konieczne zagwarantowanie praw narodów i grup narodowościowych do samostanowienia i niepodległości, stanowiących podstawowy warunek umożliwiający egzekwowanie pozostałych praw obywatelskich, politycznych, ekonomicznych, społecznych i kulturalnych. Ponadto Konferencja stwierdza, że poszanowanie i obrona praw człowieka nie są wewnętrzną sprawą żadnego państwa. Uczestnicy Konferencji deklarują swoje, solidarność z narodami ZSRR i wzywają do ich rzeczywistej dekolonizacji. Konferencja wyraża także solidarność ze wszystkimi innymi uciśnionymi narodami i państwami walczącymi o autonomię 5 niepodległość, takimi jak Kurdowie, Wschodni Timor, Tybet i kraje bałtyckie. Zdaniem uczestników Konferencji pogwałcenie praw małych narodow i mniejszości etnicznych — na przykład w Chinach iniektórych państwach bałkańskich - stanowi wyjątkowo ważny problem, który nie został ani odpowiednio ukazany ani rozwiązany.

2

6_Konferencja stwierdza, że masowe łamanie praw człowieka nadal ma miejsce w wielu częściach świata, szczególnie w kraj ach,które - jak Kambodża, Laos czy Kuwejt - padły ofiara, zewnetrznej agresji.

Konferencja

społeczność międzynarodowa, do udzielenia poparcia ludności tych krajów w jej walce przeciwko zewnętrznym agresorom i własnym bezwzględnym rządom.

7.Konferencja informuje, że z uwagi na to, iż jej obrady odbyły sie w Leningradzie ich tematyka siła, rzeczy koncentrowała się na problemach radzieckich. Konferencja stwierdza, że pomimo niewątpliwych znacznych zmian, jakie miały ostatnio miejsce w ZSRR, liczba przypadków łamania praw człowieka nie maleje. Prawa człowieka nie tylko sa, naruszane, ale w istniejącym komunistycznym systemie władzy w ogóle nie zapewnia im się żadnej ochrony. W rzeczywistości, wbrew panującej w świecie opinii, sytuacja w sferze respektowania praw człowieka w ZSRR nie poprawiła się;

wręcz przeciwnie, w wielu dziedzinach uległa w ciągu ostatnich kilku lat znacznemu pogorszeniu. Na przykład: nadużywanie psychiatrii w celach represyjnych jest bardzo częste i coraz bardziej powszechne, tak wobec przeciwników politycznych jak i zwykłych obywateli. Powszechne staje się też nadużywanie siły - w tym broni palnej - przez wojsko przeciwko nieuzbrojonej ludności cywilnej. Do dzisiaj wielu więźniów sumienia - często oskarżonych i aresztowanych na podstawie sfabrykowanych dowodów - nie zostało zwolnionych.

8.Konferencja stwierdza, że - pomimo przeprowadzanych reform politycznych - największe zagrożenie dla ochrony praw człowieka w ZSRR i innych krajach o podobnym systemie sprawowania władzy stanowi brak jakichkolwiek prawnych, politycznych i instytucjonalnych gwarancji zabezpieczających przed represjami. W związku z powyższym uczestnicy Konferencji pragną wyrazić swą opinię dotycząca przeprowadzenia w Moskwie pohelsinskiej konferencji poświęconej problematyce praw człowieka w roku 1991.

Wiedeńska Konferencja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie

3

prz,^ j^^a szereg warunkuw, ktcre powinny sostsć spe:nione przed rozpoczęciem moskiewskiej konferencji. Warunki te - dotyczące przestrzegania praw cztowieka w Zwie.zku Radzieckim — to miedzy innymi uwodnienie wszystkich więźniów poii tycznych i odstąpienie OQ stosowania psychiatrii jako środka represji. Niezależna Międzynarodowa Konferencja Praw Człowieka stwierdza, że warunki te nie zosta-y spełnione. Konferencja wyraża obawę, że nawet w razie podjęcia przez WT.adze Związku Radzieckiego kroków zmierzających do ich spełnienia, przyjęte rozwiązania będą miały charakter tymczasowy. Międzynarodowa Konferencja Praw Człowieka jest zdania, że konferencja moskiewska nie powinna się odbyć tak długo, jak długo w ZSRR nie bedzie trwałych prawnych, politycznych i instytucjonalnych gwarancji przestrzegania praw człowieka obejmujących cały obszar państwa. Przyjęcie rozwiązań gwarantujących przestrzeganie praw człowieka oraz ich zgodność z prawem międzynarodowym powinno podlegać kontroli międzynarodowych i narodowych pozarządowych organizacji praw człowieka.

Odpowiedzialność za obronę praw człowieka spoczywa nie tylko na rządach państw ale również i przede wszystkim na obywatelach społeczności międzynarodowej. Z tego względu Konferencja podejmuje decyzję, ^e powyzsza rezolucja zostanie wyłożona do podpisania nie t>j_ko przez jej uczestników ale także przez wszystkich obywateli Związku Radzieckiego.

Leningrad, 4 września 1990.

4