Podobieństwa występujące między śladami rękawiczek, skóry ludzkiej i linii papilarnych w badaniach oceniająco-typujących

Dariusz Chamliński

P

odobieństwa występu

jące m

iędzy śladam

i r

ę kaw i czek ,

skóry ludzkiej i

linii papilarnych

w badaniach

ocenia

jąco -typ ujących

Wstęp

Każda ekspertyza z zakresu badań śladów rękawi­

czek w fazie badań oceniająco-typujących polega na ustaleniu rodzaju rękawiczki (w kryminalistycznym ro-zumieniu tego słowa), którą pozostawiono ślady na miejscu zdarzenia.

Prawidłowe wytypowanie rodzajurękawiczki umożli­

wia służbom dochodzeniowo-śledczym skuteczne po-szukiwaniamateriałuporównawczego,bez którego nie

można wykonać ekspertyzy identyfikacyjnej, a także ju żw pierwszej faziepostępowaniaprzygotowawczego

wyeliminować rękawiczki , których nieużywano w trak -cie dokonywania czynu zabronionego.Informacjedoty

-czące rodzaju poszukiwanych rękawiczek mają też

znaczenie praktyczne podczas prowadzenia

przeszu-kań, szczególnie w porze zimowej,bowiem trudno so-biewyobrazić, aby prowadzącyprzeszukaniezabierali z miejsc zamieszkania domniemanych sprawców wszystkierękawiczkii ewentualnie inneczęścigardero -by domowników.Koniecznośćwykonania identyf ikacyj-nychbadań śladów rękawiczek nieusprawiedliwia tego typupostępowania.

Rodzaje śladów rękawiczek

Ustalenie rodzaju rękawiczki na podstawie struktury odwzorowania w wielu wypadkach jest proste.

Rękawiczki skórzane pozostawiają ślady w postaci struktury poletkowej (ryc.1),rękawiczkiz tkaniny - śla­

dy w postaci prostych linii, prążków bądź linii tworzą­

cych siatkę (ryc. 2), natomiast ślady rękawiczek

zdzianinycharakteryzują się rzędami oczek,łatwo roz-poznawalnymiprzez eksperta (ryc. 3).

Strukturyrękawicroboczychbądźsportowych,w

za-leżnościodmateriału,z któregosąwykonane,sąna ty-le charakterystyczne, żeekspert zespecjalności bada-niaśladów rękawiczekjest w stanie bez trudu je rozpo

-znaćiprawidłowo zakwalifikować (ryc.4-5).

Ekspercidysponują katalogami, dzięki którym moż­

narozpoznać bardzodokładnienie tylko rodzaj dowol -nej rękawiczki, aletakże różne rodzaje skór,odmiany splotówtkanini dzianin,atakże zróżnicowanetypy rę­

kawic roboczych wykonanych w różnej technologii wzależności odprzeznaczenia1.

PROBLEMYKRYMINALISTYKI273(3) 2011

Dość cz ęstojednakzdarzająsięsytuacje,wktórych

prawidłowewytypowanie rodzajurękawiczkina podsta-wiejej struktury jest utrudnione,a czasamiwręcz nie

-możliwe , szczególnie w wypadku śladów fragmenta -rycznych lub onikłej czytelności.W takich przypadkach niedopuszczalne jest kategoryczne typowanie mater

ia-łu porównawczego, ponieważ powoduje to udzielanie

fałszywych informacjiosobom prowadzącym działania dochodzeniowo-śledczelubbłędnewykonanie eksper-tyzy identyfikacyjnej.

Stwierdzenia, których w tych przypadkach ekspert

używa we wnioskach muszą być jak najbardziej ogól-ne, np.:

- nie można użyć określenia "ś l ad został pozosta -wiony skórzaną rękawiczką" , ale "występ uje ślad

struktury poletkowej";

- nie można użyć określenia "ś l ad został pozosta-wiony rękawiczką z tkaniny (dzianiny)",ale "ś l ad

posiada strukturę linii, kratki, falistych prążków"

(wzależności od jegowyglądu);

- nie można użyć okreś le ni a: "ślad został pozosta-wiony roboczą rękawiczką z tkaniny (dzianiny) z elementami wzmacniającymi przyczepność" ,

ale:"ś l ad posiada strukturęowalnych elementów, kropektworzących figury geometryczne w postaci rombów,trójkątów"(wzależności odwyglądu).

Podobieństwa występujące między śladam i rękawiczek a odwzorowaniami linii papilarnych

W dalszejczęści artykułu przedstawionopodobień­ stwawystępujące międzyodwzorowaniami linii papilar-nych aśladami rękawiczek , przez które"p rze b ijaj ą się" linie papilarne.

Rycina 6 przedstawia obraz linii papilarnych dłoni

bez zabezpieczenia iżadnychanomalii anatomicznych. Linie papilarne na dłoni niezabezpieczonej ręka­ wiczką są najczęściej bardziej wyraziste niż na dłoni będącejpodwarstwą ochronną.

Na rycinach 7-11 znajdują się odwzorowania linii papilarnychpozostawione przezczłowieka używające­

gorękawiczekwykonanychzgumy,lateksu, nitrylu i fo -lii. Ekspert, który nie spotkał sięz tego typu rękawicz­

kamipodczaswykonywania ekspertyz,nie jest w stanie

Ryc.1.Rękawiczkiwykonane ze skóry orazślad rękawiczkiskórzanej Fig.1.Lea/her gloves and mark left byaleather g/ove

źródło(ryc. ta, 3a,5-10,12-16,18-22):autor;(ryc. 1b,ża-b,3b,ąa-b.11,17):Melodyka prowadzeniabadań śladów rękawiczekNrHJIW-7NI/Oa

Ryc .2.Rękawiczkiwykonane z tkaniny orazślad rękawiczkiztkaniny Fig. 2.Fabric gloves and mark left bya tebrio g/ave

Ryc .3.Rękawiczkiwykonane z dzianiny orazślad rękawiczkiz dzianiny

Ryc .4.Rękawiczkiwykonanezgumyorazśladgumowejrękawiczkiz protektorem

Fig.4.Rubber gloves and merk: left by a suppartedrubber g/ave

·

• •

•

.

· ·

·

•

·

· ·

·

,

•

•

• •

•

•

·

.

•

•

•

• •

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

• •

•

•

• • • •

•

·

•

•

•

• •

•

•

_•

•

•

_•

_{• • • •}

_•

_{• •}

_•

•

·

_~

•

•

•

•

• •

•

•

•

•

•

• •

•

•

•

• •

• • • •

•

• • •

•

• •

•

•

•

• • •

• •

·

'

.

•

•

•

•

•

•

••

••

• • •

•

•

• •

•

•

..

••

•

• •

•

•

•

•

•

•

•

·

•

•

•

• • • • • •

•

•

•

•

• • • • •••

Ryc.5.Rękawiczkiwykonan ez dzianiny zelementamiwzmacniającymi przyczepnośćorazśladwykonanytakąrękawiczką

Fig. 5.Knittedglaves withantislipPVC datsand mark left bysuchag/ave

1I1111111111 11111111111111111

I

/

•

Ryc.6.Odwzorowanieliniipapilarnychdł oni

Fig.6.Impression fromttictionridges ot ahumanpalm

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 273(3) 2011

Ryc.7.Siadrękawiczkiwykonanejzlateksu Fig. 7.Mark !eft by a /atexg/ave

,

.

I

Ryc.8. Siadrękawiczkiwykonanej z lateksuz elementamiwzmacniają­ cymiprzyczepność

Fig.8.Mar!< leftbyalatexg/ave with ant! slip elements

Na rękawiczkach zlateksubądź nitrylowychczęsto występują elementy wzmacniające przyczepność, któ -re odwzorowują się łącznie z liniami papilarnymi (ryc.

9-10).

Narękawiczkachz cienkiejwarstwy nitrylu lubzłolii występująodwzorowaniazałamańtworzywa,z którego wykonano rękawiczki, wyglądające jak białe linie lub

zgięcia łalangowe,jednak elementy te mają nienatural-nywygląd,tzn. sąbardzo wyraziste,krawędzielinii nie

posiadają nierówności i drobnych załamań. Są podob-ne do rysunku wykonapodob-nego ostrym ołówkiemw przeci -wi e ństwie do białych linii na palcach i dłoniach, które nie kontrastują tak silnie z podłożem, a na ich krawę­

dziach widoczne są nierówności i drobne załamania

(ryc.11-13) .

W niektórych przypadkach, przy oględzinach folii daktyloskopijnej z większej odległości, obserwuje się strukturę tworzywa, a z bliska,używając powiększają­

cych przyrządów optycznych, linie papilarne. Jest to efekt nałożenia siędwóch struktur.

Ryc. 9.Śladpalcarękawiczkiznittyluz"przebijającymi się"liniamipapi -larnymi

Fig.9.Mark ot la/ex g/ave'ingerwith friction ridges showing through

ag/ave

Ryc.10.Ślad rękawiczkiwykonanej z cienkiejwarstwynitryłuz "przeb ija-jącymisię"liniami papilarnymi

Fig. 10.Markleft byathinnitrileg/ave with {fictionridgesshowing through

Ryc. 11.Śladrękawiczkiwykonanejz folii

Fig.11.Markleft byaplasticg/ave

Podobna sytuacjawystępujewtedy,gdyśladlinii pa-pilarnych jest zabezpieczony na nierównym podłożu

lub o drobnej fakturze.Wydzielina potowo-tłuszczowa natłuszcza wtedy fakturę podłoża, która się odwzoro-wuje nafolii daktyloskopijnej. Linie papilarne są niewi

-Ryc .12.Siad w postacistrukturypodłoża natłuszczonejwydzielinąpoto

-wo-tłuszczowąpalca

Fig.12.Markinaformotasebaceoussubstrate strucfure

doczne bądż małoczytelne.Ślad dozłudzenia przy

po-mina odwzorowanierękawiczki (ryc.12).

W celu rozpoznania pochodzenia śladu należy

pod-dać bardzo dokładnym oględzinom obszary folii poza

ujawnionym śladem. Mało czytelnie, ale na całej folii

powinnaodwzorowaćsięstruktura podłoża.

Kolejnym przykładem podobieństwa odwzorowań li

-nii papilarnych i struktur rękawiczek są przypadki,

w których linie papilarne na skutek zniszczenia lub cho

-roby skóry ulegajądegradacji.Podobieństwate zobra

-zowano na rycinach13-14. :li":

-

=

B

~

:J~

:i

~

~:

..

1

"1

11

"

t

Ryc.13. Odwzo rowan ie strukturydłon iwygląde mprzypo m inającestruk

-turępolet ko wą

Fig.13. Impressionotpalm structure resembling Irictian ridges structure

Zarówno linie papilarne,jak i struktura rękawiczekz nitrylu lub polichlorku winylutworząwzór w postaci kro-pek lub krótkich załamujących się linii.

PROBLEMYKRYMINALISTYKI 273(3)2011

Ryc. 14. Siadrękawiczkizgrubej warstwynitryłu Fig.14.Markte ttbyathicknitrile glave

Kolejny przykład podobieństwa dwóch różnych

struktur to linie papilarne występujące wyłącznie na

częściach dłoniowych rąk oraz stopach. Pozostałe

fragmenty skóry ludzkiej to w przeważającej mierze

struktura poletkowa,niewiele różniąca się od skóry rę­

kawiczek skórzanych, ich rozróżnienie może sprawiać

klopotynawetdoświadczonymekspertom(ryc.15-16).

Ryc.15.Siadstrukturypoletkowejskóryludzkiej Fig.15.Marktettby frictionndged skin

Ryc.16. SIadrękawiczkiwykona nejze skóry Fig. 16.Markleft byaleatherglave

tomiastzimowa rękawiczka z takim samym wkładem,

alesilniej natłuszczona , zawsze pozostawi ślad str

uk-tury ziarnistej'< .Czasami naśladzie nakładająsięo

by-dwiestruktury.

Jakdużą ostrożn ośćnależyzachować w badaniach

oceniająco -typujących świadczą kolejne dwa przykła­

dy.

Na rycinie 18znajduje się ślad tkaniny wykonanej

splotemkrepowym, ana rycinie 19śl ad roboczejręk

a-Ryc.18.Siad tkaninywykonanej splotem krepowy

Fig. 18.Marktenby fabric wovenusingcrepe weave

•

i

•

•

..

...

...

.

..

..

"

.

"'

.

.

;

""1

."'

...

-

:

.

~

:

;

.'

:

: :-

;

;~

:~

.

:.~

:~ :

.

Ryc. 19. Siadroboczejrękawiczkiz nilrylu

Fig.19.Mark left by a workingm'trileg/ave

;

{?

-

,

ł ;fi"

t·

-.»:

Ryc.17. Siadwkładu2tkaniny skórzanejrękawicz ki

Fig.17.Markleft by fabric inside partot atestnerg/ave

Ryc.20. Siaddzianinywykonanejsplotemtkanym o zmiennymukładzie

oczek

,

·

_..

...

_..

_..

.

.

_..

.

.

.

.

.

.

.

.

'

,'

...

..

..

.

.

.

.

..

..

·

.

·

_·

:

..

.

.

.

.

..

·

.

·

'

:

:

.

·

. ..

..

==

..

Ryc.21.Śladroboczejrękawiczkiz tkaniny/dzianinyz elementam iwzmacniającymiprzyczepność

Fig. 21.Markleft byag/ave madeot fabrics/knitted material with anti slip elements

,

,

,

,

".

Ryc. 22.Odwzorowa niestrukturyelementu paskatorby Fig.22.Impress ion otthestructureot element ot abe/t

"

@-

I

,

=

I

=

1

E

=

,

dzianina, z której wykonuje się, np. bluzki, sweterki, czapki,jakrównież element paska o podobnej struktu-rze,nie mająnic wspólnego zrękawicamiroboczymi.

Podobnych przykładów podobieństwa, a nawet wi-zualnejtożsamościwielu struktur niemających zesobą

nic wspólnego, jest bardzo dużo. W tym krótkim opra-cowaniu wskazano tylko te,z którymi ekspert z

zakre-subadań śladów rękawiczekstykasię najczęściej.

W celu uniknięcia możliwościpomyłekw badaniach

oceniająco-typujących,wskazane byłoby ciągłe

syste-matyzowanie informacji na ten temat, tym bardziej że

technologie wytwarzania różnych elementów odzieży

i przedmiotów codziennego użytku ciągle się zmieniają.

PRZYPISY

1 D. Chamliński: Katalog odwzorowań tkanin i dzianin,

CLK KGP 2009, praca niepublikowana; A. Sowiński:

Katalog odwzorowań rękawiczek roboczych, LK KWP Lublin2009,praca niepublikowana;W. Wagner:Struktu

-ry skór rękawiczkowych, który ch odwzorowania mogą

wystąpić na miejscach zdarzeń, LK KWP Katowice

2009,praca niepublikowana.

2 M. Wroński: Kryminalistyczne badania śladów rękawł­

czek, Wydawnictwo CLK KGP, Warszawa 1994,

s.15-16.

PROBLEMY KRYMINALISTYKI273(3) 2011

BIBLIOGRAFIA

1. Chamliński D.:Katalog odwzorowań tkanin i dzianin,

CLK KGP2009,praca niepublikowana.

2. Metodyka prowadzenia badań śladów rękawiczek Nr

HJIW - 7N1/08, Wydanie I,06.05.2008r.

3. Sowiński A.: Katalog odwzorowań rękawiczek

robo-czych,LK KWP Lublin 2009, praca niepublikowana.

4.Wagner W.:Strukturyskórrękawiczkowych,których od-wzorowania mogą wystąpićna miejscachzdarzeń , LK KWP Katowice 2009,praca niepublikowana.

5.Wroński M.: Kryminalistyczne badaniaśladów rękawi­

czek, Wydawnictwo CLK KGP,Warszawa1994.

Streszczenie

Celem opracowan ia jestzwrócenie uwagi ekspertów badań

śladów rękawiczek na problemy, z którymi mogą się zetknąć wtrakcie wykonywa niabadań zpowyższejspecjalności. Bada -niaoceniająco-typujące śladów rękawiczekmająnn celu u

stale-nie rodzaju rękmuiczki, którą pozostawiono ślady na miejscu

zdarzenia.Wdalszejkolejnościwytypowanerękawiczkisłużą[a

-ko materiałporównawczy do'wy konaniaekspertyzy zesp

ecjal-nościbadaniaśladówrękawiczek.

W większości wypadków określenie rodzaju rękawiczki na

podstawiepozostawion ychprzeznią śladównie sprawintrud

no-ści. Są jednaksytuacje,w któryd/występują licznepodobień

lini i" dozłudzeniaprzypomilIająCljc11 śladdzianiny .Jak widać

:powyższego,eksperci'wykon ującybadaniaocen iająco-typujące

po toinni w swoich ustaleniachprzewidziećwszystkiemożliwe

warialltywykol/al/iapo'wyższychbadalI.

SłaWIł kluczo w e:pcdobieńs tum między odtozorcuxntiami

liniipapilamyc hiślada m i rękawiczek, liniepapilarne,strukt

u-ra po/etkowa,ślady rękawiczek,śladysplotówtkanin,śladysplo

-/ówdzianin,budowa poletkowa skóry, struktumpodłoża.

Sum muru

T!Jc ceeeniintaun oj shispapais to tum ttieaucntion oj

glo{1e cxiunintnien(';...-pats to uarious problcnts ihnt cml be

t'IICOl/lltcrcd d/lrillgtheircvcrydaywark,Wit/I cridencc.

Eva!lmtizJemuf predictitcexmninationsojg/avenuttksabn

atdctcnnining11It' Iypt' ol g/ovethntleJt marks011 a 5[(' 11('ol

structureol1t1l111t1n'Sfnctionridg('dskindoeenotdifJer11I1/cll

Jromtiu: skin ojanimate. Nuturatlcathersorthcir artificia/

couitmlents peryoJtenhmx structurcssimttartothcstructurcs

ol nitrilear

rvc

Icntherglovelias ajon" ol wavylinesstrol/glyrescntblingthc impressionojJabrics.

Ali oj ihese aspects colI/rib/l/e lo filc Jaet lltat experts

carryillXout cualuatiueand predicmvexantintu ionsshould take

intc account every possiblemriaiionojexemination.

Keywords: similaritiesbetwccll[riction ridgcs imprcesions

tliIdX/Ollfmarks.[rictionridgee.[riciion-ridgcd structure, glove

nmrks,labrics marks, kllitfilIg nutrks, [riction-ridged skin,