Prof. dr hab. Józef Wojakowski 1939-2006
Kustosz w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie
Józef Wojakowski urodzi³ siê 6 wrzeœnia 1939 roku w Warszawie. W mieœcie tym prze¿y³ okupacjê, dorasta³ i w 1958 roku ukoñczy³ Liceum Ogólnokszta³- c¹ce nr 23. Po maturze, 22 paŸdziernika rozpocz¹³ pracê w Bibliotece Uniwer- syteckiej w Warszawie. Pocz¹tkowo zatrudniony w ramach godzin zleconych przy opracowaniu tzw. druków zabezpieczonych (ksi¹¿ek pozyskanych po drugiej wojnie œwiatowej), w lutym 1959 roku obj¹³ stanowisko m³odszego bib- liotekarza w Oddziale Gromadzenia Zbiorów. Jednoczeœnie rozpocz¹³ w trybie zaocznym studia w Instytucie Historycznym UW, ukoñczone w 1964 roku. Dwa lata póŸniej, w listopadzie 1966 otworzy³ przewód doktorski. Jako przedmiot pracy obra³ przygotowanie – pod kierunkiem prof. dr Andrzeja Zahorskiego – monografii o Stra¿y Praw, instytucji utworzonej w latach 1791-1792 w ramach programu naprawy Rzeczypospolitej. Tematyka, któr¹ siê zaj¹³ odzwierciedla³a Jego ¿ywe zainteresowania histori¹ Polski drugiej po³owy XVIII wieku. Kiedy pod koniec tego¿ 1966 roku zwolni³ siê etat w Oddziale Starych Druków, Pan Wojakowski na w³asn¹ proœbê zosta³ tam przeniesiony i od tego momentu roz- poczê³a siê Jego biblioteczna przygoda z dawn¹ ksi¹¿k¹. Nie ukrywa³, i¿ bogaty materia³ historyczny zgromadzony w magazynach Oddzia³u, stanowi³ dogodny warsztat Ÿród³owy dla przygotowywanej rozprawy.
W ankietach personalnych zachowanych w Archiwum BUW deklarowa³ zna-
jomoœæ jêzyka francuskiego, rosyjskiego i ³aciny. Jego kariera s³u¿bowa prze-
biega³a bez wiêkszych problemów. Awansowa³ zgodnie z przepisami: w 1964
roku na bibliotekarza, w 1968 – starszego bibliotekarza, a w 1972 – kustosza
s³u¿by bibliotecznej. W bibliotece pozna³ równie¿ swoja przysz³¹ ¿onê. W 1968
roku wzi¹³ œlub z Krystyn¹ Mardasówn¹, pracuj¹c¹ najpierw w Oddziale Udo- stêpniania, a nastêpnie w Oddziale Czasopism. By³o to bardzo udane ma³¿eñst- wo, wspieraj¹ce siê tak¿e w sprawach zawodowych (K. Wojakowska wspó³pra- cowa³a z mê¿em np. przy redakcji serii „Z Badañ nad polskimi ksiêgozbiorami historycznymi”). Pracê doktorsk¹ J. Wojakowski obroni³ w 1973 roku, po czym, 30 wrzeœnia 1974 opuœci³ bibliotekê przechodz¹c do Instytutu Bibliotekoznaw- stwa i Informacji Naukowej UW na stanowisko adiunkta.
W Oddziale Starych Druków BUW przepracowa³ zatem osiem lat, w tym prawie jedenaœcie miesiêcy przebywa³ na bezp³atnym urlopie przeznaczonym na przygotowanie doktoratu. Przychodz¹c tu w 1966 roku Pan Wojakowski do-
³¹czy³ do trzyosobowego zespo³u „starodruczników”, którym kierowa³a Kry- styna Niklewiczówna. Oddzia³, jako samodzielna jednostka, powsta³ w 1949 roku, ale pocz¹tek zbioru starych druków BUW siêga czasów za³o¿enia Uniwer- sytetu w 1816 roku i powo³ania biblioteki dla potrzeb dydaktycznych
1. D³ugolet- nia historia oraz ró¿ne koleje losu, jakich doœwiadcza³y ta instytucja i jej ksiêgo- zbiór na przestrzeni ponad pó³tora wieku spowodowa³y, i¿ na progu 1967 roku ci¹gle jeszcze trwa³o mozolne budowanie zrêbów organizacyjnych oddzia³u i kolekcji ksi¹¿ek zabytkowych
2. Przy tak du¿ym zbiorze, obliczanym szacun- kowo na ca 140 tys. woluminów i niewielkiej obsadzie kadrowej, pe³nym opra- cowaniem, obejmowano tylko zespo³y najstarsze tj. inkunabu³y
3oraz polonika XVI wieku, dla których planowano publikacjê katalogu. Dla reszty starych druków prowadzone by³y nieregularne melioracje dawnych kart katalogowych, a tzw. zbiory zabezpieczone, od 1955 roku rejestrowano w sposób skrócony (bez podawania objêtoœci i ustaleñ bibliograficznych).
Zatrudnienie w oddziale historyka ze specjalizacj¹ czasów stanis³awowskich sprawi³o, i¿ od 1967 roku rozpoczêto tak¿e systematyczne opracowanie wydawnictw polskich z XVIII w. Nie wiemy, gdzie Pan Wojakowski uczy³ siê kat- alogowania starych druków, w sprawozdaniach bibliotecznych brak jest bowiem informacji o odbytych kursach czy szkoleniach. Zapewne praktykowa³ bezpoœrednio w oddziale pod merytoryczn¹ opiek¹ p. Niklewiczówny. Podsta- wowym celem podjêtej przez Niego pracy by³o utworzenie kartoteki poloników XVIII w., zawieraj¹cej opisy bibliograficzne druków zwi¹zanych z ¿yciem poli- tycznym Rzeczypospolitej ostatniego æwieræwiecza XVIII wieku. W krêgu zain- teresowañ J. Wojakowskiego znalaz³a siê zatem, m.in. publicystyka wyros³a z dzia³alnoœci okreœlonych krêgów sejmowych lub grup polityczno-spo³ecznych (np. KuŸnicy Ko³³¹tajowskiej), ustawy konstytucyjne i ich kolejne projekty, jak te¿ druki urzêdowe wydawane przez ówczesne organa w³adzy pañstwowej. Du¿¹
1
Historiê zbioru starych druków w BUW przedstawi³a M. Sipay³³o we Wstêpie do Katalogu druków XV i XVI wieku w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie, t.1, cz. I-XV w, Warszawa 1994.
2
O historii dzia³u pisa³a K. Niklewiczówna, Oddzia³ Starych Druków Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie 1949-1977, w: „Z Badañ nad Polskimi Ksiêgozbiorami Historycznymi”, t. 8, Warszawa 1985, s. 5-60.
3
Opracowano je szczegó³owo przy okazji rejestracji prowadzonej przez Bibliotekê Narodow¹ na
rzecz centralnego katalogu inkunabu³ów.
czêœæ tych dokumentów publikowano anonimowo, dlatego te¿ g³ówny wysi³ek J. Wojakowskiego by³ skierowany na ustalanie ich twórców i rozszyfrowanie adresu wydawniczego. Metodê owej pracy tak opisywa³a K. Niklewiczówna:
„za podstawê s³u¿y Diariusz Sejmu Wielkiego. Autorów tam wspomnianych wyszukuje siê w bibliografii Estreichera, a nastêpnie w naszym katalogu, wyj- muje siê karty katalogowe i druki z magazynu, w razie potrzeby ustala siê has³o na podstawie literatury, nastêpnie poprawia siê i uzupe³nia istniej¹ce karty lub przekatalogowuje siê druki na nowo. Przy okazji pisze siê karty do katalogu rzeczowego, katalogu drukarzy, kartoteki anonimów XVIII w. i poloników niez- nanych Estreicherowi” (Sprawozdanie roczne 1967 – Archiwum BUW). W ten wybiórczy i nieco skomplikowany sposób Pan Wojakowski opracowa³ ca 1300 dzie³. Jak sam przyznawa³, by³y to czynnoœci ¿mudne i pracoch³onne, ale dziêki nim uda³o siê odkr yæ autorów i rozpoznaæ oficyny dla wielu wydrukowanych tekstów. Do dzisiaj korzystamy z owych ustaleñ. S¹ one naniesione rêk¹ J. Wo- jakowskiego na karty katalogowe, charakterystycznym, ³atwym do rozpoznania duktem pisma. Z Jego inicjatywy budowano tak¿e w oddziale odpowiedni war- sztat pomocniczy. Do ksiêgozbioru podrêcznego sprowadzano specjalistyczn¹ literaturê dotycz¹c¹ czasów stanis³awowskich, szczególnie okresu Sejmu Czte- roletniego, a tak¿e gromadzono materia³ s³u¿¹cy identyfikacji wydawnictw ano- nimowych. Na wzmiankê zas³uguj¹ tu szczególnie dwie kartoteki, nowatorskie jak na tamte czasy (obie zachowane w oddziale). Pierwsza – ozdobników dru- karskich – zawiera opisy, a czêœciowo równie¿ fotografie zasobu typograficz- nego u¿ywanego przez warszawskich drukarzy XVIII-wiecznych
4. Druga – og³oszeñ ksiêgarskich z czasopism polskich z lat 1730-1800
5– dostarcza wiado- moœci, jakie pozycje bibliograficzne znajdowa³y siê na rynku ksiêgarskim w poszczególnych latach, jakie sprowadzano z zagranicy, itp.
Swoje doœwiadczenia i uwagi zebrane podczas tej pracy J. Wojakowski opub- likowa³ w artyku³ach Na marginesie badañ ksiêgoznawczych druków polskich XVIII wieku
6oraz O korzyœciach naukowych pe³nego katalogowania starych druków
7.
Jak ju¿ wspomniano, w 1966 roku J. Wojakowski przyst¹pi³ do przygotowania rozprawy doktorskiej i od tej pory regularnie uczêszcza³ na seminarium dokto- ranckie prof. Andrzeja Zahorskiego. Celem przyspieszenia zbierania materia³ów,
4
Stan z 1973 r.: 1 pud³o z opisami oraz 106 zdjêæ winietek, listew, itp. wybranych z oficyn: P. Dufoura, M. Groella, czêœciowo P. Zawadzkiego, drukarni Wolnej, Pijarów, Nadwornej, KEN i u³o¿onych wg grup:
motywy architektoniczne, roœlinne, zwierzêce, itp.
5
Uwzglêdniono 10 tytu³ów zachowanych w BUW: „Dziennik Warszawski”, „Gazeta Krakowska”,
„Gazeta Narodowa i Obca”, „Gazeta Warszawska”, „Korespondent Warszawski”, „Kurier Litewski”, „Ku- rier Polski”, „Kurier Warszawski”, „Wiadomoœci Warszawskie”, oraz „Kalendarz Polityczny” (nie wszy- stkie roczniki s¹ niestety w komplecie). Tworzenie tej kartoteki by³o dzia³alnoœci¹ wyprzedzaj¹ca niejako póŸniejsze dokonania prof. Stanis³awa Grzeszczuka i Danuty Hombek pt. Ksi¹¿ka polska w og³oszeniach prasowych XVIII w., t. 1-5, Kraków 1992-2005.
6
„Z badañ nad Polskimi Ksiêgozbiorami Historycznymi”, t. 2, Warszawa 1976, s. 111-122; w oddziale nadbitka z dedykacj¹ Autora dla Krystyny Niklewiczówny.
7
Zob. w: „Z badañ nad Polskimi Ksiêgozbiorami Historycznymi”, t. 8, Warszawa, 1985, s. 61-72.
wiosn¹ 1969, wyst¹pi³ do rektora z proœb¹ o urlop naukowy. Nie uzyska³ go jed- nak
8. Od Dyrekcji BUW dosta³ natomiast pozwolenie na wykorzystanie najpierw jednego, potem dwóch dni w tygodniu na pracê naukow¹ oraz zgodê na indywi- dualny czas pracy w zwi¹zku z koniecznoœci¹ odwiedzania Archiwum G³ównego Akt Dawnych. W podaniu o zni¿kê godzin do Dyrekcji tak argumentowa³: „zbie- ranie materia³ów Ÿród³owych do pracy doktorskiej, zarówno drukowanych (w postaci bogato reprezentowanej w BUW publicystyki politycznej, projektów reform z okresu Sejmu Czteroletniego), jak i archiwalnych (czêsto u³atwiaj¹- cych wykrycie autorstwa lub datowanie druku) – ³¹czy siê œciœle z prowadzo- nym opracowaniem poloników XVIII w.” (Archiwum BUW). Zasadnicze prace nad doktoratem, pisanie i przygotowanie siê do egzaminu odbywa³o siê jednak w czasie w³asnym (urlopy bezp³atne). Doktorat ukoñczy³ i obroni³ w 1973 roku.
Wed³ug oceny promotora, Autor „…dokona³ du¿ego wysi³ku heurystycznego, zbieraj¹c obfity i rozproszony materia³ (przewa¿nie rêkopiœmienny), który stanowi bazê Ÿród³ow¹ jego pracy. Praca «Stra¿ Praw» wype³ni dotkliw¹ lukê w naszej historiografii przedstawiaj¹c dzieje instytucji, której dzia³alnoœæ w ostat- nich latach istnienia dawnej Rzeczypospolitej dowodzi myœli budowy nowo-
¿ytnej machiny pañstwowej przez samych Polaków” (Archiwum BUW).
Monografiê oddan¹ do druku w 1974 roku do PWN, z przyczyn powszechnie znanych w tamtych czasach k³opotów wydawniczych opublikowano dopiero w 1982 roku
9.
Niezale¿nie od bie¿¹cego opracowania literatury politycznej, tematem wpi- sanym do planu pracy naukowej oddzia³u w 1968 roku i realizowanym przez J. Wojakowskiego tak¿e po opuszczeniu BUW’u by³o opracowanie ksiêgozbioru dawnej Szko³y Rycerskiej. Ta za³o¿ona w 1765 roku z inicjatywy i pod auspicjami króla Stanis³awa Poniatowskiego instytucja, znana tak¿e pod oficjaln¹ nazw¹ Królewskiego Korpusu Kadetów kszta³ci³a i przygotowywa³a m³odzie¿ szla- check¹ do ¿ycia obywatelskiego. Po jej rozwi¹zaniu w 1794 biblioteka szkolna, gromadzona z du¿ym znawstwem, zosta³a przekazana przez w³adze pruskie Liceum Warszawskiemu, a nastêpnie razem z tym zbiorem w³¹czona do Biblio- teki Publicznej przy powstaj¹cym Uniwersytecie (poprzedniczki BUW). Pan Wo- jakowski podj¹³ siê odtworzenia zawartoœci tego ksiêgozbioru. Podstaw¹ iden- tyfikacji ksi¹¿ek znajduj¹cych siê kiedyœ w posiadaniu Korpusu sta³ siê zacho- wany w Bibliotece Narodowej rêkopis jednego z tomów katalogu sporz¹dzony przez bibliotekarza Philippa Thevenota de Tannaya. Aby uwiarygodniæ rekon- strukcjê ksiêgozbioru J. Wojakowski przeprowadzi³ w kilku polskich ksi¹¿ni- cach poszukiwania egzemplarzy z owej kolekcji (czêsto oznaczonych ekslibri- sem bibliotecznym, znanym w kilku wariantach). Praca ta zwi¹zana by³a z liczny- mi kwerendami i penetrowaniem archiwaliów oraz wyjazdami s³u¿bowymi do instytucji naukowych krajowych, a tak¿e do Pary¿a. Wyniki swych naukowych
8
Zgodnie z obowi¹zuj¹cymi wówczas przepisami prawo do takiego urlopu przys³ugiwa³o wy³¹cznie nauczycielom akademickim.
9
J. Wojakowski, Stra¿ Praw, Warszawa 1982.
dociekañ i bibliograficznych ustaleñ zawar³ w rozprawie habilitacyjnej opub- likowanej w czasie zatrudnienia Autora w Instytucie Bibliotekoznawstwa
10.
Charakteryzuj¹c dzia³alnoœæ zawodow¹ Pana Wojakowskiego w BUW nie sposób nie wspomnieæ o Jego pracy dydaktycznej. To ona bowiem w ostatecz- noœci zadecydowa³a o odejœciu J. Wojakowskiego z biblioteki i sta³a siê podstawo- wym Jego zajêciem przez nastêpne lata. Od pocz¹tku zatrudnienia w Oddziale Starych Druków Pan Wojakowski prowadzi³ równolegle ogólne szkolenia stu- dentów I roku, tzw. przysposobienie biblioteczne i specjalistyczne pokazy daw- nej ksi¹¿ki dla grup odwiedzaj¹cych bibliotekê, tak¿e studentów ró¿nych kie- runków studiów, w tym bibliotekoznawstwa. Mia³am mo¿noœæ uczestniczyæ w paru takich prelekcjach. Pan Wojakowski mówi³ ciekawie, ze swad¹, staran- nie dobiera³ eksponaty. Widaæ by³o, i¿ lubi³ to zajêcie i czu³ siê dobrze w roli nauczyciela. Jako œwie¿o wypromowany doktor, w roku akademickim 1973/74 podj¹³ siê (w ramach prac zleconych) prowadzenia w Instytucie Biblioteko- znawstwa UW wyk³adów dla studentów II roku z historii ksi¹¿ki XVII-XVIII w.
na tle historii kultury powszechnej. „W zajêciach tych wykaza³ du¿e uzdolnie- nie dydaktyczne i zami³owanie do pracy z m³odzie¿¹, jego wyk³ady cieszy³y siê du¿¹ frekwencja, dlatego te¿ decyzja o przejœciu do Instytutu z ogólnospo³ecz- nego punktu widzenia wydaje siê uzasadniona i celowa” (pismo Dyrekcji IBIN z maja 1974 r. do BUW – Archiwum BUW).
Nie unika³ wyst¹pieñ publicznych. Przygotowa³ i wyg³osi³ kilka referatów, g³ównie zwi¹zanych z obchodami rocznicowymi. W 1966 roku na konferencji poœwiêconej KuŸnicy Ko³³¹tajowskiej przedstawi³ komunikat na temat w³asnych badañ nad Stra¿¹ Praw, a w 1967 na sesji z okazji 200-lecia polskich bibliotek wojskowych referowa³ wyniki poszukiwañ proweniencyjnych ksiêgozbioru Szko³y Rycerskiej
11. W tym samym roku przygotowa³ z ramienia BUW scenar- iusz wystawy „Ksi¹¿ki z dawnych bibliotek wojskowych”, prezentowanej w Cen- tralnej Bibliotece Wojskowej, której istotn¹ czêœæ stanowi³y pozycje pochodz¹ce z ksiêgozbioru Korpusu Kadetów. Ponadto w latach 1971-1972 uczestniczy³ w posiedzeniach Zespo³u Oœwiecenia i Metodologii Zak³adu Historii i Techniki PAN w Krakowie i na zlecenie tego¿ Zak³adu opracowa³ artyku³ „Nowo¿ytne treœ- ci w ksiêgozbiorze Korpusu Kadetów”, zamieszczony w publikacji jubileuszowej na 200-lecie Komisji Edukacji Narodowej
12. W jego dorobku popularyzatorsko- dydaktycznym s¹ równie¿ pogadanki wyg³aszane na zlecenie Towarzystwa Wie- dzy Powszechnej (np. o Konstytucji 3 maja).
W pamiêci kolegów-bibliotekarzy J. Wojakowski zapisa³ siê na trwale jako aktywny dzia³acz Zwi¹zku Nauczycielstwa Polskiego. By³ cz³onkiem Prezydium Rady Zak³adowej UW, przez kilka kadencji pe³ni³ funkcje skarbnika oraz wice-
10
J. Wojakowski, Biblioteka Królewskiego Korpusu Kadetów w Warszawie, Warszawa 1989.
11
J. Wojakowski, Fragmenty ksiêgozbiorów wojskowych z lat 1761-1831, w: Polskie biblioteki woj- skowe 1767-1967, Warszawa 1969, s. 98-108.
12
Nowo¿ytna myœl naukowa w szko³ach i ksiêgozbiorach polskiego Oœwiecenia, Wroc³aw 1976, s. 81-
115.
przewodnicz¹cego Komisji Wczasowej. Jako delegat zwi¹zkowy odby³ podró¿e do Berlina i Budapesztu. W zachowanych sprawozdaniach z pracy odnotowy- wa³ sporo godzin przeznaczonych na dzia³alnoœæ spo³eczn¹, zw³aszcza w okre- sach przedœwi¹tecznych (Bo¿e Narodzenie, Œwiêto Nauczyciela, Œwiêto Kobiet, itp.) Nale¿a³ do Polskiego Towarzystwa Historycznego, Polskiego Towarzystwa Geograficznego oraz Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego.
Jego rozstanie siê z bibliotek¹ w 1974 roku by³o du¿¹ strat¹ dla zespo³u. „Od- szed³ pe³nokwalifikowany bibliotekarz naukowy ze specjalizacj¹ starych dru- ków […] Pozyskanie pracownika o podobnych kwalifikacjach nie bêdzie ³atwe”
(pismo dyrektora Adama Wróblewskiego z maja 1974 roku). Opracowanie dru- ków XVIII wieku, wraz z zapocz¹tkowanymi przez Niego kartotekami, zosta³o zawieszone i nigdy ju¿ na tak¹ skalê nie wznowione. Wymiernym natomiast efektem pracy prof. Wojakowskiego w BUW jest Jego dorobek naukowy doty- cz¹cy dawnej ksi¹¿ki, XVIII-wiecznego drukarstwa warszawskiego i historii BUW
13. Opracowania te, chocia¿ publikowane ju¿ po odejœciu Autora z naszej instytucji, wyros³y przecie¿ z Jego doœwiadczeñ zdobywanych podczas pracy w Oddziale Starych Druków.
Halina Mieczkowska Warszawa
…profesor i dydaktyk w IINiSB UW
W pi¹tek 11 sierpnia 2006 r. Instytut Informacji Naukowej i Studiów Biolo- gicznych Uniwersytetu Warszawskiego poniós³ znacz¹c¹ stratê. Odszed³ od nas na zawsze prof. dr hab. Józef Wojakowski. Po¿egnaliœmy Go na cmentarzu w Otwocku dnia 14 sierpnia. W uroczystoœci pogrzebowej – obok rodziny, krew- nych, s¹siadów – towarzyszyli Zmar³emu uczniowie, przyjaciele i liczne grono wspó³pracowników. W ich imieniu dyrektor Instytutu prof. dr hab. Marcin Drzewiecki ¿egna³ na cmentarzu œp. Zmar³ego Profesora, podkreœlaj¹c jego otwartoœæ i ¿yczliwoœæ.
Œmieræ Profesora by³a dla nas zaskoczeniem. Tak niedawno ofiarowaliœmy mu – z okazji 65 urodzin – tom specjalny wydawnictwa „Z badañ nad Polskimi Ksiê- gozbiorami Historycznymi”. Mo¿na zatem powiedzieæ, i¿ do koñca by³ pe³en si³ fizycznych i twórczych. I w te wakacje zajmowa³ siê studentami na Uniwersytecie w Warszawie i w Wy¿szej Szkole Humanistycznej im. A. Gieysztora w Pu³tusku.
13
Pe³ny wykaz publikacji prof. J. Wojakowskiego zamieszczony jest w: „Z badañ nad Polskimi Ksiê-
gozbiorami Historycznymi”, tom specjalny, Warszawa 2004, s. 8-13.
Józef Wojakowski urodzi³ siê w Warszawie 6 wrzeœnia 1939 roku. Studia na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego ukoñczy³ z dyplomem magistra historii w roku 1964. Na tej samej uczelni dziewiêæ lat póŸniej (23 czerw- ca 1973 r.) uzyska³ stopieñ doktora nauk humanistycznych za rozprawê Stra¿
Praw 1791-1792 , której promotorem by³ prof. dr hab. Andrzej Zahorski. Tutaj tak¿e w roku 1987, po przeprowadzeniu przewodu habilitacyjnego na podstawie ksi¹¿ki Biblioteka Królewskiego Korpusu Kadetów w Warszawie , zosta³ mu nada- ny stopieñ doktora habilitowanego.
W tym miejscu nale¿y zauwa¿yæ, ¿e ju¿ od 1 marca 1959 roku (do 1974) pra- cowa³ w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie, najpierw jako m³odszy bib- liotekarz, potem bibliotekarz, a nastêpnie starszy bibliotekarz i kustosz. Mo¿na powiedzieæ, ¿e praktyka w bibliotece, szczególnie w Oddziale Starych Druków ukierunkowa³a jego dalszy rozwój zawodowy i intelektualny.
Maj¹c takie przygotowanie, w roku akademickim 1973/1974, podj¹³ siê prowa- dzenia wyk³adów zleconych z zakresu historii ksi¹¿ki w Instytucie Biblioteko- znawstwa i Informacji Naukowej. Ale ju¿ od 1 paŸdziernika 1974 roku realizo- wa³ je jako adiunkt IBIN UW. W roku 1990 zostaje w tym Instytucie docentem, a rok póŸniej profesorem nadzwyczajnym w UW.
W okresie swojej dzia³alnoœci dydaktycznej we wspomnianym instytucie pe³- ni³ liczne funkcje kierownicze i realizowa³ przekazane mu zadania organizacyjne.
Do tych ostatnich nale¿a³o powo³anie Studium Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej dla Pracuj¹cych (1975 r.) i Studium Podyplomowego Polityki Wyda- wniczej Ksiêgarstwa (od roku akademickiego 2000/2001). W obu tych studiach przez wiele lat pe³ni³ funkcje kierownika. Ponadto by³ organizatorem i prowa- dz¹cym specjalizacjê bibliotekoznawcz¹ w Wy¿szej Szkole Humanistycznej w Pu³tusku (od r. 1995). Na koniec nale¿y wymieniæ i to, ¿e ostatnio by³ kiero- wnikiem Zak³adu Wiedzy o Ksi¹¿ce w Instytucie Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych UW. Wczeœniej, w latach 1978-1991, by³ zastêpc¹ dyrektora Instytutu do spraw ogólnych, a w roku 1984/1985 pe³ni³ obowi¹zki dyrektora.
W roku 1979 zostaje cz³onkiem Rady Naukowej Instytutu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej UW (obecnie IINiSB).
Jego dzia³alnoœæ dydaktyczna obejmowa³a zajêcia na studiach stacjonarnych, zaocznych i podyplomowych. By³y to wyk³ady kursowe i monograficzne, æwicze- nia i konwersatoria, seminaria magisterskie a potem seminarium doktorskie.
Prowadzone przez Niego od 1979 roku seminarium magisterskie wypromowa³o dwustu trzydziestu szeœciu magistrów bibliotekoznawstwa.
Obok dzia³alnoœci w Instytucie bra³ czynny udzia³ w pracach Wydzia³u Histo- rycznego. Mo¿na tu wymieniæ jego dzia³alnoœæ najpierw jako przedstawiciela m³odej kadry w Radzie Wydzia³u UW (od 1975 r.), potem w Komisji do spraw M³odej Kadry, czy w Komisji Oceniaj¹cej Wydzia³u Historycznego (od r. 1991).
By³ te¿ elektorem Wydzia³u Historycznego (-1984), a potem elektorem UW w kadencji 1999-2002 i cz³onkiem Wydzia³owej Komisji Rekrutacyjnej Odwo-
³awczej. Dodajmy do tych funkcji i to, ¿e w roku 1979 by³ cz³onkiem Komisji
Organizacyjnej Studium Podyplomowego Wydzia³u Historycznego.
Poza dzia³alnoœci zawodow¹ i spo³eczn¹ na uczelni oddawa³ siê pracy na rzecz œrodowiska bibliotekarskiego, ksiêgarskiego, archiwistów. Mo¿na tu wymieniæ cykle wyk³adów z zakresu historii ksi¹¿ki dla antykwariuszy, dla ksiêgarzy, w ramach seminarium i to z egzaminami, czy wyk³ady zlecone przez warszaw- ski Oœrodek Doskonalenia Nauczycieli. Od kilku lat by³ organizatorem spotkañ seminaryjnych dotycz¹cych badañ nad kolekcjami historycznymi. Na koniec wspomnijmy o nim jako autorze scenariuszy i konsultancie naukowym progra- mów telewizyjnych, a tak¿e prelegencie w Polskim Radio.
Odrêbnym polem dzia³ania by³a jego praca redakcyjna. I tak od szesnastego tomu (wydanego w r. 1995) by³ redaktorem naukowym Z badañ nad Polskimi Ksiêgozbiorami Historycznymi . Nadto, od tomu dziewiêtnastego, wydanego w roku 1989, redagowa³ corocznie materia³y polskie zamieszczane w miêdzy- narodowym przedsiêwziêciu naukowym Bibliographie Internationale de l`Hu- manisme et de la Renaissance
1.
Obok dzia³alnoœci redakcyjnej publikowa³ w³asne osi¹gniêcia naukowe.
Przedmiotem zainteresowañ badawczych Profesora Wojakowskiego by³a ksi¹¿- ka – przede wszystkim ksi¹¿ka drukowana – w okresie staropolskim, i jej pro- cesy powstawania, wytwarzania, rozpowszechniania, a nastêpnie gromadzenia i udostêpniania. W stadium udostêpniania du¿¹ rolê przypisywa³ katalogom bib- liotecznym i opracowaniom naukowym. W tym celu uczestniczy³ w tworzeniu nowej normy katalogowej dla ksi¹¿ki wspó³czesnej i dawnej. W tej ostatniej materii jego propozycje zyska³y ogólne uznanie. Innym istotnym polem badaw- czym by³a sztuka ksi¹¿ki, kwestie dotycz¹ce proweniencji, a tak¿e zagadnienia dotycz¹ce rozwoju kultury ksi¹¿ki. Nie stroni³ tez od problematyki maj¹cej zwi¹zek z dziejami bibliotek i ksiêgarstwa.
Owocem tych badañ by³o piêæ tytu³ów ksi¹¿kowych i ponad siedemdziesi¹t artyku³ów opublikowanych w rozmaitych czasopismach naukowych, wydawnic- twach zbiorowych, leksykonach i encyklopediach. Suma tych dokonañ zosta³a zebrana w dwóch zestawieniach bibliograficznych
2.
Do tych dokonañ dodajmy uczestnictwo w rozmaitych stowarzyszeniach i gremiach tak krajowych jak i zagranicznych. Wymieñmy tutaj: Polskie Towa- rzystwo Historyczne (od 1964 r.), Polskie Towarzystwo Bibliologiczne (cz³onek za³o¿yciel: 1989; prezes Oddzia³u Warszawskiego: 1994-1998), czy Polskie Towa- rzystwo Rapperswilskie (od 1994 r.), a tak¿e Association des Amis de l`Institut de Recherche et d`Histoire des Textes w Pary¿u. Tam¿e by³ cz³onkiem Asso- ciation des Amis des Nouvelles du Livre ancien. Ponadto w Polskiej Akademii Nauk w Komitecie Historii Nauki i Techniki by³ cz³onkiem Komisji do spraw
1
Bibliographie Internationale de l`Humanisme et de la Renaissance. Ouvrage publie sur la recom- mandation du Conseil International de la Philosophie et des Sciences Humaines avec le concours du Fond National Suisse de la Recherche Scientifique et de l`UNESCO, t.19, Geneve 1987, Librairie Droz.
2
