13 Doktorat honoris causa Uniwersytetu w Bonn dla Profesora Marka J. Siemka
przegl¹d filozoficzno-literacki – nr 1 (16) – 2007 s. 13–14
Jakub Kloc-Konko³owicz
Doktorat honoris causa Uniwersytetu w Bonn dla Profesora Marka J. Siemka
Dnia 10 lutego 2006 roku mury reprezentacyjnego Pa³acu Elektorskie- go w centrum Bonn, pe³ni¹cego funkcjê siedziby Uniwersytetu Fryderyka Wilhelma, wype³nili goœcie niecodziennej uroczystoœci. Polski filozof, Pro- fesor Marek J. Siemek, wieloletni wyk³adowca Uniwersytetu Warszawskie- go, wyró¿niony zosta³ tytu³em doktora honoris causa boñskiej uczelni.
W uzasadnieniu napisano, ¿e tytu³ ten Siemek otrzymuje za „nadzwyczaj- ne zas³ugi w twórczym poœrednictwie miêdzy filozofi¹ polsk¹ a niemieck¹”.
Na uroczystoœæ przyby³a delegacja Uniwersytetu Warszawskiego, z Jej Ma- gnificencj¹ Prorektor UW, prof. Ma³gorzat¹ Gersdorf oraz dziekanem Wy- dzia³u Filozofii i Socjologii UW, prof. Janem Wêgleñskim na czele. Marko- wi Siemkowi towarzyszy³a ¿ona, nie zabrak³o tak¿e licznej grupy przyjació³ Profesora, tak z Polski, jak i z Niemiec. Na podkreœlenie zas³uguje historycz- ny charakter wydarzenia: by³ to pierwszy tytu³ doktora honoris causa przy- znany przez niemieck¹ uczelniê pañstwow¹ polskiemu filozofowi! Trzeba bowiem powiedzieæ – a w twierdzeniu tym nie ma krzty przesady – ¿e Siemek nale¿y do bardzo w¹skiego grona polskich myœlicieli znanych i ce- nionych w niemieckim œrodowisku filozoficznym.
Tak¿e rodzimemu œrodowisku filozoficznemu Profesora Siemka przed-
stawiaæ nie trzeba. Warto jednak przy tej okazji choæby pobie¿nie przypo-
mnieæ jego sylwetkê. Siemek to jeden z najwybitniejszych wspó³czesnych
filozofów polskich, wœród którego nauczycieli znajdziemy nazwiska takie,
jak Bronis³aw Baczko czy Leszek Ko³akowski. To wytrawny znawca klasycz-
nej myœli niemieckiej i marksizmu, autor doskona³ych ksi¹¿ek poœwiêconych
Kantowi, Fichtemu, Schillerowi i Heglowi, znakomity t³umacz, wyk³adowca
ciesz¹cy siê ogromnym szacunkiem i popularnoœci¹ wœród kolejnych poko-
leñ studentów. Nie sposób wymieniæ tu wszystkich stypendiów i wyró¿nieñ
Siemka, ale ju¿ sama (niepe³na!) lista miejsc jego goœcinnych wyk³adów
i profesur mo¿e przyprawiæ o zawrót g³owy: Dubrownik, Jerozolima, Por-
to Alegre, Siegen, Jena, Klagenfurt, Akwizgran, Konstancja, Monachium...
14
Jakub Kloc-Konko³owicz
Uroczystoœæ na Uniwersytecie Boñskim przebieg³a w atmosferze od- œwiêtnej. Uœwietni³ j¹ wystêp kwartetu smyczkowego, wœród zgromadzo- nych goœci nie zabrak³o gwiazd niemieckiej filozofii, takich jak choæby Odo Marquard. Uroczystoœciom przewodniczy³ dziekan boñskiego Wydzia³u Filozofii, g³os zabra³ tak¿e sekretarz generalny Fundacji Aleksandra von Humboldta, której Profesor Siemek jest by³ym stypendyst¹. W wyst¹- pieniach podkreœlano imponuj¹cy dorobek naukowy Marka Siemka, a tak-
¿e jego d³ugoletnie zwi¹zki z Uniwersytetem w Bonn. Laudacjê wyg³osi³a prof. Gesine Schwan, rektor Uniwersytetu Viadrina we Frankfurcie nad Me- nem. W wyst¹pieniu profesor Schwan uzna³a Marka Siemka za „[...] uczo- nego, który wybitnie przyczyni³ siê do obustronnego rozumienia filozofii niemieckiej i polskiej w kontekœcie europejskim, a jako osoba i naukowiec daje przyk³ad rozumnego humanizmu, stanowi¹cego wspóln¹ w³asnoœæ eu- ropejskiego dziedzictwa”
1. Z racji istotnej roli, jak¹ profesor Schwan odgry- wa w kszta³towaniu relacji polsko-niemieckich, w swojej laudacji wyekspo- nowa³a ona tak¿e zas³ugi Marka Siemka w dziedzinie pojednania i porozu- mienia miêdzy obydwoma narodami. Z podziwem wspomina³a te¿ o doko- nanym przez Siemka mistrzowskim przek³adzie Podstaw ca³kowitej Teo- rii Wiedzy Fichtego, dzie³a, które, jak przyznaj¹ sami Niemcy, nawet w oryginale nie nale¿y do lektur ³atwych.
W wyk³adzie doktor honoris causa boñskiej uczelni podda³ namys³o- wi koncepcjê filozoficzno-estetyczn¹ Fryderyka Schillera
2. Symptomatycz- ny by³ sam fakt, ¿e w wyk³adzie tym Marek Siemek po raz kolejny podj¹³ wy- si³ek, za który spotka³o go wyró¿nienie: wysi³ek zrozumienia klasycznej myœli niemieckiej. Niecodzienny to doprawdy widok, gdy polski filozof mo¿e przybli¿yæ Niemcom – i wszystkim zainteresowanym niemieck¹ tradycj¹ – dorobek ich w³asnej kultury; niecodzienny to w ogóle widok, gdy zrozumie- nie jêzyka i kultury innego kraju staje siê tak dog³êbne, ¿e pozwala na sformu³owanie refleksji, które mieszkañcom owego kraju umo¿liwiaj¹ nawi¹zanie bli¿szego kontaktu z w³asnym dziedzictwem. Ju¿ choæby dla tego niecodziennego widoku warto by³o w tym dniu byæ w Bonn i to- warzyszyæ Profesorowi Siemkowi w poruszaj¹cej chwili wyró¿nienia go ty- tu³em doktora honoris causa niemieckiej uczelni.
1
G. Schwan, Laudatio, prze³. S. Gromadzki, w niniejszym numerze pisma, s. 20.
2
