Biernat, Andrzej
"Burżuazja warszawska drugiej połowy
XIX wieku w świetle akt notarialnych",
Joanna Hensel, Warszawa 1979 :
[recenzja]
Przegląd Historyczny 71/2, 434
1980
Artykuł umieszczony jest w kolekcji cyfrowej bazhum.muzhp.pl,
gromadzącej zawartość polskich czasopism humanistycznych
i społecznych, tworzonej przez Muzeum Historii Polski w Warszawie
w ramach prac podejmowanych na rzecz zapewnienia otwartego,
powszechnego i trwałego dostępu do polskiego dorobku naukowego
i kulturalnego.
Artykuł został opracowany do udostępnienia w Internecie dzięki
wsparciu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach
dofinansowania działalności upowszechniającej naukę.
434 Z A P I S K I
Propozycje autorów, jakkolw iek w w ielu m om entach mogą wydawać się dys kusyjne, wskazują jedinaik na nowe możliwości ujęć koncepcyjnych i sposoby ich analizy na konkretnym m ateriale źródłowym.
Poza tytułam i omówionymi w książce znajdują się nadto następujące studia: „Demography in the com puter”, „Experim ental resu lts”, „The stem -fam ily hypo thesis and its privileged position”, „M easuring p atrilin e extinction for modeling
social m obility in th e p ást”, „The income of H ilander: a statistical exploration”, „Anitecesoar a t th e Nocnmand conquest”, „Lioing fo r bers in stable papulation”, „Age pyram id variances”.
M. S.
Joanna H e n s e 1, Burżuazja warszawska drugiej połowy X I X
w ieku w świetle akt notarialnych, Państw ow e W ydawnictwo Nauko
we, W arszaw a 1979, s. 236.
Rozwijające się w ostatnich latach badania nad burżuazją polską X IX w. ograniczały się bądź do rekonstrukcji dziejów znam ienitszych jej przedstawicieli, bądź tylko do grupy znajdującej się na wierzchołku. Reszta zostawała nie rozpo znana, przede wszystkim z powodów źródłowych. W w ielu w ypadkach w ynikało to nie tyle z b raku źródeł, co raczej z ich nadm iaru. A kta notarialne, które mogły dopomóc w rozw iązaniu tych problem ów, wym agały długotrw ałych i prow a dzonych zespołowo poszukiwań. A utorka postaw iła sobie za cel zbadanie liczeb ności, stru k tu ry własnościowo-zawodowej, podziału m ajątkow ego w poszczególnych grupach, wreszcie życia codziennego i k u ltu ry m aterialnej burżuazji warszaw skiej drugiej połowy ubiegłego stulecia w łaśnie n a podstaw ie a k t notarialnych. Tak zakreślone zadanie w ym agało przyjęcia stosowanej metody, k tóra pozwalałaby ominąć rafy powstające z mnogości m ateriału, dała spojrzenie na grupę społeczną a nie wchodzące w jej skład poszczególne jednostki, wreszcie zapewniła re p re zentatywność wyników.
A utorka wyszła z założenia, że akta notarialne będąc w ytw orem kapitalistycz nych stosunków społecznych są źródłem i koniecznym i zarazem wystarczającym dla badanych przez nią problemów. W związku z powyższym należało więc do konać odpowiedniej selekcji źródeł i uzasadnić jej reprezentatyw ność: ustalić od cinki chronologiczne, w ybrać kancelarie notariuszy, na koniec ustalić zakres py tań szczegółowych zadaw anych źródłom w ta k i sposób aby otrzym ać na nie je dnoznaczne odpowiedzi, co było niezbędne, zważywszy zam iar posłużenia się w obliczeniach i korelacjach kom puterem . Tym problemom została poświęcona pierw sza część pracy. W drugiej omówione zostały w yniki otrzym ane w efekcie zasto sowanej metody postępowania. O statnia część pracy przedstaw ia te dane otrzy m ane ze źródeł, które nie dały się ujednolicić a więc nie można było ich w pro wadzić do kom putera; dotyczyły one głównie zagadnień związanych z m entalnością, życiem codziennym itp.
P raca m a ch arak ter przede wszystkim metodyczny i jest przykładem współ pracy historyka z kom puterem .
A. B.
