Coursewaregids Hoger Onderwijs

(1)

Co

U

rseV\(

,

,8

reg

i

ds

Hoger Onderwijs

Staal, Klop

&

van de Ven

(2)

(3)

Coursewaregids Hoger Onderwijs

Bibliotheek TU Delft

(4)

(5)

Coursewaregids Hoger Onderwijs

Redactie:

R.H.A. Staal

J.A.

Klop

M.J.J.M. van de Ven

4e geheel vernieuwde druk

1994

(6)

Uitgegeven en gedistribueerd door: Delftse Universitaire Pers

Stevinweg 1, 2628 CN Delft telefoon 015-783254 fax 015-781661

In opdracht van de Stichting SUNCOO (samenwerkingsverband computer ondersteund onderwijs in het hoger onderwijs).

Redactie: R.H.A. Staal, JA Klop en M.J.J.M. van de Ven, sectie Didactiek

&

Onderwijsontwikkeling (DidO), Technische Universiteit Delft.

Omslagontwerp: J. Berkhout; Centrum voor Onderwijskundige Produktie, Open Universiteit, Heerlen.

CIP-GEGEVENS KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK, DEN HAAG Courseware

Coursewaregids Hoger Onderwijs I onder red. van R.H.A. Staal, JA Klop & M.J.J.M. van de Ven. - Delft: Delftse Universitaire Pers. - 111.

Uitg. in opdracht van de Stichting SUNCOO (samenwerkingsverband computeronder-steund onderwijs in het hoger onderwijs). - Oorspr. uitg., o.d.t.: SUNCOO-inventarisatie in het Nederlands Hoger Onderwijs. - Utrecht: SUNCOO, 1987.

ISBN 90-6275-992-0 NUGI859

Trefw.: computerondersteund onderwijs; gidsen. 4e geheel vernieuwde druk

Copyright

©

(7)

Inhoudsopgave

Voorwoord

1 .

Ontwikkelingen in COO

.

...

.

...

....

..

.

1

1.1 Inleiding

...

..

.

...

..

.

l . . . .. . .

1

1.2 Gegevens in de database . .

. .

. . .

.

. .

. . . 2

1.3 Instellingen

...

....

.

...

.

..

.

...

.

..

4

1.4 Vakgebieden en studierichtingen ...

.

..

.

...

....

..

. 5

1 .

5 Typen COO . . .

. .

. . .

. .

.

. . . 7

1.6 Typen COO per vakgebied ...

.

...

.

..

...

.

.. 9

1 .

7 Onderwijsfuncties . . .

. .

. . .

.

. . .

.

. .

.

11

1.8 Hardware .

...

..

.

...

.

..

...

.

. 11

1 .

9 Ontwikkeltoois . . .

.

. . .

.

. . . .

.

. . .

. .

. 13

1.10 Groei actuele programma's .

. .

.

. .

. . . .. 15

1.11 Verwijderde programma's .

.

. . . 16

1.12 Effecten verwijderbeleid ...

.

...

..

...

.

...

.

17 1.13 Samenvatting...

.

....

...

.

...

.

... 19

Lijst van adverteerders

.

. .

. . .

.

. . . .

.

. . . .. 20

2. COO-programma's .

.

. .

.

. .

. . .

.

. . .

.

. 21

2.1 Gegevens van COO-programma's . . .

.

. . .

.

. . .

.

..

21

2.2 Register van contactpersonen .. . .

.

. .

.

. . . .

.

301

(8)

(9)

Voorwoord

Wie zich bezighoudt met het invoeren van computerondersteund onderwijs ziet zich op zeker moment voor een cruciale vraag geplaatst: is het programma waaraan behoefte bestaat elders al ontwikkeld of moeten we het programma zelf ontwikkelen? Voor het beantwoorden hiervan is een recent overzicht van de reeds aanwezige courseware onontbeerlijk. De 'Coursewaregids Hoger Onderwijs', voorheen de 'SUNCOO-catalogus', biedt zo'n overzicht.

Deze gids bevat beschrijvingen van COO-programma's die aan Nederlandse instellingen voor hoger onderwijs worden gebruikt. De eerste editie van deze gids kwam uit in 1987 en bleek direkt in een behoefte te voorzien. Ook deze vierde editie bestaat weer uit een boek en een diskette. Deze combinatie stelt de gebruiker in staat efficiënt te zoeken naar programma's op tal van

vakgebieden. Wie een programma uit deze gids zou willen gebruiken voor het eigen onderwijs, kan zich wenden tot de contactpersoon, die bij elk

programma is vermeld.

Het is verheugend te kunnen constateren dat steeds meer instellingen

belangstelling tonen voor wat elders aan COO-programma's is ontwikkeld. Het 'not-made-here-syndroom' lijkt meer en meer te wijken voor een meer rationele afweging van de mogelijkheden. Zo volgen verschillende faculteiten, zowel in het WO als in het HBO, de beleidslijn, dat zoveel mogelijk gebruik moet worden gemaakt van COO-programma's die er al zijn.

De 'Coursewaregids Hoger Onderwijs' is een initiatief van de Stichting

SUNCOO: het samenwerkingsverband computerondersteund onderwijs in het hoger onderwijs. SUNCOO werd in 1986 opgericht met het doel om door samenwerking binnen het hoger onderwijs de produktie, invoering en het gebruik van computerondersteund onderwijs te bevorderen. Momenteel maken vrijwel alle groepen in de universiteiten en hogescholen die op dit gebied werkzaam zijn, deel uit van SUNCOO. SUNCOO organiseert conferenties, seminars en colloquia over computerondersteund onderwijs en tracht de uitwisseling van informatie tussen de participanten te bevorderen. Met de 'Coursewaregids Hoger Onderwijs' tracht SUNCOO een handreiking te bieden aan docenten, vakgroepen, besturen en aan allen, die op enigerlei wijze betrokken zijn bij de invoering en het gebruik van COO-programma's in het hoger onderwijs.

De 'Coursewaregids Hoger Onderwijs' is voor een belangrijk deel tot stand gekomen op basis van bijdragen van participanten van SUNCOO. De organisatie van de gegevensverzameling en de verwerking daarvan tot deze gids werden verzorgd door de sectie Didactiek & Onderwijsontwikkeling (DidO) van de Technische Universiteit Delft. Hiervoor is SUNCOO dan ook dank verschuldigd aan met name Ron Staal, Arjen Klop en Maarten van de Ven.

(10)

(11)

1. Ontwikkelingen in COO

1.1 Inleiding

Voor u ligt de 'Coursewaregids Hoger Onderwijs' uitgave 1994. In deze gids vindt u een overzicht van vrijwel alle Computer Ondersteund Onderwijs (COO) programma's die in het Nederlandse universitaire en hoger beroepsonderwijs gebruikt worden. De gids is samengesteld door de sectie Didactiek

&

Onderwijsontwikkeling (DidO) van de Technische Universiteit Delft, in opdracht van de Stichting SUNCOO. Het is een uitgave in een reeks die in 1987 gestart is. De eerste gids werd samengesteld door de RUU en de UT en bestond uit een losbladige catalogus. In 1988 werd de tweede uitgave van de gids samengesteld door de UT en de TUE. Deze uitgave bestond uit een boek en een diskette (1988), terwijl in 1989 een update van de diskette verscheen. In 1991 werd de derde uitgave verzorgd door de TUE en de KUN. Deze uitgave bestond uit een boek inclusief diskette (1991) en een update van de diskette (1992).

Het totale aantal programma's in deze versie van de coursewaregids bedraagt 557. Ten opzichte van de laatste database (van 1992) zijn er 232 nieuwe programma's bijgekomen en zijn er 185 programma's verdwenen.

In vergelijking met de vorige versie (1991/1992) is de versie 1994 op enkele punten gewijzigd. In het algemeen is de nadruk meer komen te liggen op de software en minder op het boek. Dit blijkt onder andere uit het feit dat de informatie in het boek beperkt is tot de zeven belangrijkste velden (zie

§

1.2), terwijl de informatie in de database beter bereikbaar is gemaakt door

uitgebreidere zoekfaciliteiten. Voor dit laatste is een Windows-zoekprogramma

(© TUD, sectie DidO) meegeleverd, waarmee op alle velden van de database kan worden gezocht. Voor gebruikers die niet over Windows beschikken is daarnaast ook het bestaande DOS-zoekprogramma (© TUE, vakgroep PeTïn meegeleverd. Dit heeft echter beperktere zoekfaciliteiten.

Voor het verzamelen van de gegevens van de COO-programma's zijn diskettes met een invoerprogramma verstuurd naar alle contactpersonen die bij de laatste update van 1992 bekend waren, plus een aantal anderen. Hierbij is uitdrukkelijk gevraagd om programma's, die niet meer actueel zijn, te verwijderen. Tevens zijn programma's van contactpersonen van wie geen reactie werd ontvangen niet meer opgenomen. Het bestand is dus duidelijk opgeschoond. Het gevolg is dat het aantal programma's nu minder is gestegen dan zou kunnen worden verwacht als de stijgende lijn van de laatste jaren zich evenredig zou voortzetten. We schrijven dit toe aan het actievere beleid om

(12)

jaren in de database zijn opgenomen.

Tabel 1. Aantal COO-programma's in de verschillende versies van de database. Jaar 1987 1988 1989 1991 1992 1994 Aantal 132 227 287 442 510

557

Door het actieve verwijderbeleid is een conclusie over de groei van het aantal COO-programma's uit deze tabel niet te trekken. In

§

1.10 gaan we in op de leeftijd van actuele programma's en trekken op basis daarvan een conclusie over de groei van het aantal COO-programma's. In §1.12 beschrijven we de effecten van het gevoerde verwijderbeleid.

1.2 Gegevens in de database

De database wordt uitgegeven in boekvorm en op diskette.

a) boek

In het boek zijn van elk programma zeven velden opgenomen: - programmanaam - contactpersoon - studierichting - onderwerp - type COO - hardware - beschrijving

(13)

b) software

In de (Windows-) software zijn alle velden te bekijken en kunnen

samengestelde zoekoperaties uitgevoerd worden. De velden zijn te verdelen in een aantal categorieën:

- identificatie: naam programma naam makers gegevens contactpersoon - vakinhoudelijke aspecten: vakgebied studierichting onderwerp - onderwijskundige aspecten: type COO onderwijssetting doelgroep onderwijsfuncties type antwoord type feedback informatie gebruiker informatie docent handleiding - technische aspecten: programmeertaal of -systeem grootte van het programma benodigde hardware overige componenten - beschrijving van het programma

Bij veel velden zijn de opties uitgebreid en/of aangepast aan de voortschrijdende techniek (fax, e-mail, CD-ROM, CD-I, Windows).

Tenslotte zij vermeld dat in 1994 de vragen over Learner Control en Program Control zijn verdwenen.

(14)

1.3 Instellingen

In tabel

2

is de verdeling van de COO-programma's over de diverse instellingen weergegeven.

Tabel 2. Aantal COO-programma's per instelling

(1994).

Instelling Aantal Instelling Aantal

EUR (Rotterdam)

23

TUD (Delft)

44

KUB (Tilburg)

0

TUE (Eindhoven)

4

KUN (Nijmegen)

43

UT (Enschede)

37

LUW (Wageningen)

30

UvA (Amsterdam)

46

OU (Heerlen)

56

VU (Amsterdam)

47

RL (Maastricht)

23

HBO

57

RUG (Groningen)

10

CMN

58

RUL (Leiden)

16

COO-Partners

22

RUU (Utrecht)

24

Overig

18

Een opvallend gegeven in tabel

2

is dat er van de twee Brabantse universiteiten (TUE en KUB) nauwelijks of geen COO-programma's in de Coursewaregids

1994

zijn opgenomen. Dit zijn overigens ook universiteiten waar de RWO-bureau's nauwelijks meer als zodanig functioneren. Wellicht dat hiertussen een verband bestaat.

Voorts blijkt de OU over het grootste aantal COO-programma's te beschikken, wat natuurlijk verband houdt met de aard van het onderwijs: afstandsonderwijs vraagt om geïndividualiseerde onderwijsvormen als COO.

Van de algemene universiteiten hebben de UvA en de VU het hoogste aantal COO-programma's. Verder valt op dat de technische universiteiten TUD en UT hoog scoren wat betreft aantal COO-programma's. Hiertegenover staat de TUE die nagenoeg geen programma's meer heeft. Veel contactpersonen van de TUE hebben niet gereageerd op de oproep voor gegevens.

Voor het HBO zijn in de coursewaregids

57

COO-programma's opgenomen. Vier HBO-instellingen hebben tenminste 5 COO-programma's: van Hall Instituut

(22),

Hogeschool Gelderland (7), IAH Larenstein (6) en

Rijkshogeschool Groningen (5).

(15)

In figuur 1 is per instelling de ontwikkeling in het aantal COO-programma's weergegeven. De grote uitschieters in vergelijking met de voorgaande uitgaven van de coursewaregids zijn CMN en het HBO. Voor het HBO wordt deze verandering vooral teweeg gebracht door het van Ha" Instituut.

Andere groeiers zijn VU, UvA, RL en LUW.

Er zijn drie universiteiten die een duidelijke terugval in aantal

COO-programma's laten zien. Naast de KUB, die geheel wegvalt, is opvallend dat hiertoe zowel de TUE als de KUN behoren: zij waren de samenstellers van de vorige uitgave van de coursewaregids. Dit is een duidelijke waarschuwing aan het adres van de samensteller van de huidige uitgave, de TUD.

70 flO 50

COO-programma's per instelling

PIfi

1988 .1991 ~ 1994

Figuur 1. Trend in aantal COO-programma's per instelling.

1.4 Vakgebieden en studierichtingen

In tabel 3 is een overzicht van het aantal COO-programma's per vakgebied opgenomen. Het is mogelijk dat één programma bij meerdere vakgebieden is meegeteld. Dit geldt ook voor figuur 2 waarin de ontwikkeling in

(16)

Tabel 3. Aantal COO-programma's per vakgebied (1994).

Vakgebied Aantal Vakgebied Aantal

Algemeen 54 Rechten 30

Economie 30 Sociale Wetenschappen 45

Gezondheidszorg 152 Technische· Wetenschappen 112

Landbouw 37 Wijsbegeerte 1

Letteren 53 Wiskunde & Natuurwetensch. 165

De drie vakgebieden met de meeste COO-programma's zijn Wiskunde

&

Natuurwetenschappen (165), Gezondheidszorg (152) en Technische Wetenschappen (112). Onder vakgebied Gezondheidszorg vallen o.m. de

studierichtingen Geneeskunde, Tandheelkunde en

Gezondheids-wetenschappen.

COO-programma's per vakgebied

180 160 140 120

1

100 80 60 40 20 0

~

.91 J:'. .&i _~

~

~ ~ 16

j

'§

'0 _Z c::

~

.: Ol a:: _.c 011

J

_~

.J

~

4(

~

Figuur 2. Trend in aantal COO-programma's per vakgebied.

Bij alle vakgebieden is een gestage groei van het aantal COO-programma's te zien (zie figuur 2). Van de grote vakgebieden laat Gezondheidszorg een sterke

(17)

wat niet in de figuur is opgenomen) beginnen nu het niveau te naderen dat de grotere vakgebieden in 1988 al hadden.

Figuur 3 bevat voor een aantal studierichtingen een overzicht van de ontwikkeling in aantal COO-programma's van 1988 tot en met 1994.

COO-programma's per studierichting 120 100 ~ 1988 .1991 80

~

60

:t

40 20

o

.91

I

Figuur 3. Trend in aantal COO-programma's voor enkele studierichtingen.

Bij de studierichtingen Biologie, Civiele Techniek, Geneeskunde, Milieukunde,

Natuurkunde en Psychologie groeit het aantal COO-programma's gestaag. Bij

de studierichtingen Nederlands, Scheikunde, Tandheelkunde,

Werktuigbouwkunde en Wiskunde is sprake van geringe groei. Bij de

studierichtingen Bouwkunde en Informatica is zelfs een afname van het aantal

COO-programma's te zien.

1.5 Typen COO

(18)

COO worden ingedeeld. Hierbij werd alleen gevraagd naar de drie belangrijkste categorieën (Drill

&

practice, Tutorial en Simulatie) plus de categorieën Gaming en Anders. Bij de huidige uitgave werd op basis van de respons op de categorie Anders van 1991 een aantal categorieën toegevoegd. Het gaat hierbij om (Leren omgaan met) Databases, Expert systeem,

Modelbouw, Problem solving, Remediërende oefeningen en Toets. Tevens is er in 1994 voor gekozen om een onderscheid te maken naar hoofd- en bijcategorie.

Tabel 4. Aantal COO-programma's per type COO (1994).

Type COO Hoofdcategorie Bijcategorie

Database 8 14

Drill & practice 84 34

Expert systeem

0

3 Gaming 3 3 Modelbouw 7 15 Problem solving 25 40 Rem. oefeningen 21 41 Simulatie 186 49 Toets 31 52 Tutorial 137 65 Anders 51 14

Van in totaal 553 programma's is het veld Hoofdcategorie ingevuld. De belangrijkste (en meest zuivere) typen courseware zijn Simulatie, Tutorial en Drill & practice. Deze komen dan ook het meest voor in tabel 4: 34% van de programma's zijn simulaties, 25% zijn tutorials en 15% zijn drills. Deze verhouding was overigens in 1988 en 1991 ongeveer hetzelfde. Opvallend is het grote aantal programma's in de categorie Anders (bijna 10% van het totaal), terwijl er in .vergelijking met 1991 verschillende typen COO als optie zijn toegevoegd.

Behalve naar hoofdcategorie is een programma ook ingedeeld naar

bijcategorie: onderdelen van het programma behoren tot een ander COO-type dan het programma als geheel. Ook hier zijn Tutorial, Simulatie en Drill & practice grote categorieën, maar veel programma's hebben ook onderdelen die behoren tot Toetsen, Remediërende oefeningen en Problem solving. Expert systemen en Games komen in het Hoger Onderwijs niet of nauwelijks voor.

(19)

Programma's per type COO 250 200 150

J

₁₀₀ 50 0

J

_i

_·r

_j

_jf

_~

_.1

J

~

_~t

eG

~

Figuur 4. Trend in aantal programma's per type COO.

Om een vergelijking met voorgaande jaren te kunnen maken zijn de hoofd- en bijcategorieên weer samengevoegd (niet louter opgeteld). In figuur 4 zijn de programma's ingedeeld naar type COO. Het blijkt dat met uitzondering van Gaming alle typen zijn gegroeid. De grootste uitschieters zijn Toets en Problem solving. Bij het interpreteren van deze vergelijking dient men in het achterhoofd te houden dat het aantal categorieên waaruit gekozen kan worden tussen 1991 en 1994 aanzienlijk is uitgebreid.

1.6 Typen COO per vakgebied

De figuren 5, 6 en 7 laten de ontwikkeling in typen COO-programma's per vakgebied in de afgelopen jaren zien. Uit figuur 5 blijkt duidelijk dat de verhouding van aantallen simulaties, tutorials en drilIs, zoals we die in de vorige paragraaf hebben gezien, met name veroorzaakt wordt door de 3 vakgebieden met de meeste COO-programma's: Gezondheidszorg, Technische Wetenschappen en Wiskunde & Natuurwetenschappen. Bij de andere vakgebieden ligt die verhouding heel anders. Bij Landbouw worden bijna uitsluitend simulaties gebruikt, terwijl ook bij Sociale Wetenschappen relatief veel simulaties voorkomen. Tutorials komen vooral voor bij Economie en Rechten. Het enige vakgebied waar Drill & practice de boventoon voert is Letteren.

(20)

70 80 50 20 10 o UUIE>\ ... - . 70 80 50

I:

20 10 0

J

70 80 50

I:

. 20 10 0

J

1

Typen COO per vakgebied (1994)

[ ; ] 0lIl

a

Tul. ~SIm.

I

...

I

Typen COO per vakgebied (1991)

~

a

Tul. ~SIm.

Ji

~

_~

I I

~ M

Typen COO vakgebied (1988)

Erll Cril

a

Tul.

l

i

~

_~

~

I

~ M ~

_I

I

ol .,; J ~.

_I

I

ol

..

(21)

1.7 Onderwijsfuncties

Bij het aanleveren van de gegevens over de COO-programma's is aan de contactpersonen gevraagd de functie van de programma's in het onderwijs aan te geven. Hierbij werden de vier categorieën gebruikt die in figuur 8 worden genoemd. Een programma kan in meerdere categorieën opgenomen worden. De resultaten van deze inventarisatie zijn in figuur 8 opgenomen. Er is hierbij tevens een vergelijking gemaakt met voorgaande jaren.

COO-programma's verdeeld over onderwijsfuncties

Aanbieden en Yerwerven van kennis Oefenen van kennis en vaardigheden Toetsen van kennis en vaardigheden Anders

Figuur 8. Trend in de verdeling van COO-programma's over onderwijsfuncties.

In de figuur is duidelijk te zien dat COO het meest gebruikt wordt voor het oefenen van kennis en vaardigheden, en in mindere mate voor de beide andere onderwijsfuncties. De functie 'Toetsen van kennis en vaardigheden'

wordt bij slechts 20% van de programma's genoemd. Dit is opmerkelijk weinig,

omdat het toch een voor de hand liggende en in eenvoudige versie makkelijk

te implementeren toepassing is. Uiteraard gebruikt men op veel instellingen

computerprogramma's voor het verwerken en analyseren van toetsresultaten,

maar die programma's worden minder als COO beschouwd.

(22)

verdeling van de programma's is over de verschillende typen computers. Tabel 5. Aantal COO-programma's per type computer (1994).

Type computer Apple

IBM-compatibles

IBM-compatibles met Windows Mini/mainframe Andere micro's Overige Aantal 15 482

54

7

6

67

Zoals blijkt uit tabel 5 draaien veruit de meeste COO-programma's op IBM-compatibles. Voor dit type computer wordt in de tabel een onderscheid gemaakt tussen programma's die gebruik maken van Windows en

programma's die daarvan geen gebruik maken. Slechts 15 COO-programma's draaien (ook) op Apple computers. In figuur 9 is een vergelijking van COO-programma's per type computer opgenomen. Er is te zien dat de overheersing van IBM-compatibles steeds zeer groot is geweest. Tevens is duidelijk te zien dat de COO voor mini en mainframe aan het verdwijnen is.

COO-progrllm mil'. per type com puter

500 450 400 FallU8 350 .1881 300 _BB 111114

I

250 200 150 100 50 0 +

'I

I

li

(23)

Een interessant aspect van COC is het type informatiedrager dat gebruikt wordt. In figuur 10 wordt een overzicht gegeven van het aantal COO-programma's per type informatiedrager. In dit overzicht zijn harde schijf en diskette buiten beschouwing gelaten. Dit betekent onder meer dat er geen vergelijking mogelijk is tussen het gebruik van de genoemde informatiedragers en het gebruik van de harde schijf in combinatie met digitale video- en

geluidskaarten. 35 25 10 5

o

COO-programma's per type informatiedrager

~1988 81991

~ 1994

Beeldplaat CD-I

Figuur 10. Trend in aantal COO-programma's per type informatiedrager.

In 1994 is de aarzelende opkomst van CD-I en CD-Rom te zien. Opvallend is de sterke positie van de beeldplaat: het gebruik daarvan groeit gestaag. Hiertegenover staat de afname in het gebruik van dia's en videobanden.

1.9 OntwikkeHools

Tabel 6 bevat een overzicht van aantallen COO-programma's per ontwikkeltooI. In dit overzicht zijn alleen de ontwikkeltoois met 5 of meer programma's opgenomen. De grootste aantallen COO-programma's zijn ontwikkeld met (Turbo-) Pascal en TAIGA, op enige afstand gevolgd door TenCORE.

(24)

Tabel 6. Aantal COO-programma's per ontwikkeltooi (1994).

Ontwikkeltooi Aantal Ontwikkeltooi Aantal

Authorware 33 Pilot

&

Calop 25

Basic 15 TAIGA 137

C 27 (Turbo-) Pascal 159

Clipper 7 TenCORE 63

Fortran 6 Toolbook 10

In totaal draaien er tenminste 46 programma's onder Windows. De binnen Windows voorkomende ontwikkeltoois zijn Authorware (25), Toolbook (10),

(Turbo-) Pascal (4), Inigo (3), Knowledge Pro (2), C (1) en C++ (1).

Van de 15 programma's die op de Apple draaien zijn er 13 ontwikkeld met Authorware. Van 5 Authorware programma's wordt aangegeven dat ze zowel op Apple als op IBM-compatible met Windows draaien.

In figuur 11 is de ontwikkeling in aantal COO-programma's per ontwikkeltooi in de afgelopen jaren weergegeven.

COO-programma's per ontwikkeltooI

180 140 120 100

~

80 ~ 80 40 20 0

J

(25)

Uit figuur 11 is af te lezen dat in vergelijking met 1991 het aandeel van de oudere ontwikkeltoois Basic, Pilot & Calop en Fortran is teruggelopen. Daarnaast blijven (Turbo-) Pascal, TAIGA en in iets mindere mate TenCORE populaire ontwikkeltools. De programmeertaal C (onder DOS) en de

ontwikkeltoois onder Windows zijn in 1994 voor het eerst opgedoken.

1.10 Groei actuele programma's

In tabel 7 zijn de aantallen programma's per jaar van 1e gebruik weergegeven. Deze tabel geeft de leeftijdsverdeling van de COO-programma's aan in de verschillende jaren dat er geïnventariseerd is (1988, 1991 en 1994).

We hebben voor de duidelijkheid alleen hele jaren meegenomen. Zo is bijv. bij de inventarisatie in 1991 het jaar 1991 zelf niet meegenomen, omdat bij de telling voor dat jaar slechts een gedeelte van de programma's is verwerkt. Tabel 7. Aantal programma's per jaar van1e gebruik.

Jaar van 1e 1988 1991 1994 gebruik < 1984 14 8 8 1984 18 15 3 1985 17 25 14 1986 36 38 25 1987 44 55 47 1988 66 60 • 1989 74 59 1990 46 60 1991 72 1992 87 1993 73

Om iets te zeggen over de werkelijke jaarlijkse groei van het aantal COO-programma's, kunnen we bijvoorbeeld kijken naar de laatste 3 jaren voor elke inventarisatie (dus de jaren '88,'89 en '90 bij de inventarisatie van 1991). Bij de inventarisatie van 1988 waren dat achtereenvolgens 17, 36 en 44 programma's; bij de inventarisatie van 1991 waren dat 66, 74 en 46 programma's en bij de inventarisatie van 1994 zijn dat 72, 87 en 73 programma's.

(26)

1.11 Verwijderde programma's

Vanaf het begin van de samenstelling van de coursewaregids is de database voornamelijk gegroeid. Programma's werden steeds weer opgenomen, tenzij contactpersonen op eigen initiatief aangaven dat een programma niet meer actueel was. Dit leverde een zo langzamerhand wat 'vervuild' bestand op. In 1994 is voor het eerst expliciet gevraagd naar programma's die uit de coursewaregids verwijderd konden worden. Tevens zijn programma's van contactpersonen, die niet reageerden op de oproep voor het toesturen van gegevens, niet meer opgenomen. Dit heeft een duidelijk 'opgeschoond' bestand tot gevolg gehad.

Het is interessant om te kijken naar de programma's die verwijderd zijn. Daarvoor kijken we naar de laatst bekende database, die van 1992 (510 programma's), en vergelijken die met de nieuwste database van 1994 (557 programma's). We zien dan dat 185 programma's verwijderd zijn uit de database 1992. Van die 185 programma's zijn er 51 verwijderd doordat de contactpersonen niet gereageerd hebben, de overige 134 doordat men expliciet aangaf dat de programma's verwijderd konden worden.

In tabel 8 is een overzicht gegeven van de tools waarmee de verwijderde programma's zijn ontwikkeld.

Tabel 8. De verwijderde programma's per ontwikkeltooI.

Ontwikkeltooi Totaal aantal Aantal verwijderd Percentage verwijderd

in '92 tussen '92 en '94 tussen '92 en '94

Basic 22 11 50%

Fortran 17 13 76%

(Turbo-) Pascal 106 43 40%

Pilot (& Calop) 44 16 36%

TAIGA (& Pascal) 90 19 21%

TenCORE 46 5 11%

Overige 190 78 41%

Uit tabel 8 blijkt dat met name programma's in de 'algemene'

programmeertalen Basic en Fortran verwijderd worden. Uit de gegevens in

(27)

In tabel 9 zijn de verwijderde programma's ingedeeld naar jaar van 1e gebruik.

Tabel 9. De verwijderde programma's per jaar van 1 e gebruik.

Jaar 1e Totaal aantal Aantal verdwenen Percentage verdwenen

gebruik in '92 tussen '92 en '94 tussen '92 en '94

< 1984 9 6 67% 1984 15 10 66% 1985 25 13 52% 1986 39 13 33% 1987 55 25 45% 1988 65 27 42% 1989 75 20 27% 1990 49 13 27% 1991 76 19 25%

Zoals te verwachten viel worden de oudere programma's

«

'84/'84/'85)

procentueel het meest (50% of meer) verwijderd. Van de programma's, die

voor het eerst gebruikt werden in de jaren '86/'87/'88, wordt ongeveer 40% verwijderd. Van de jongere programma's ('89/'90/'91) is dat zo'n 25%.

1.12 Effecten verwijderbeleid

Vanwege het actieve verwijderbeleid dat in 1994 is gevoerd, zijn de aantallen COO-programma's van de telling in 1994 moeilijk te vergelijken met die van 1991 en 1988. Wel kan worden geprobeerd te achterhalen hoe het beeld geweest zou zijn indien het oude beleid was voortgezet.

Een vergelijking met voorgaande jaren laat zien dat in 1991 36 programma's verwijderd zijn ten opzichte van 1988 en in 1992 11 programma's ten opzichte van 1991. Gemiddeld zijn in de vorige jaren dus ongeveer 12 programma's per jaar verdwenen. Extrapolerend geeft dat 24 verdwenen programma's tussen 1992 en 1994.

Als er in 1994 verwijderd was zoals in voorgaande jaren, dan was het lijstje van de trend van totale aantallen COO-programma's bij benadering zoals weergegeven in tabel 10.

(28)

Tabel 10. Aantal programma's bij verschillend verwijderbeleid. (In '90 en '93 heeft geen inventarisatie plaatsgevonden).

Jaar Totaal ooit Niet-actief Actief

geproduceerd verwijderbeleid verwijderbeleid

1987 132 132 1988 227 227 1989 287 287 1991 478 442 1992 557 510 1994 789 718 557

In totaal zijn er ooit 789 programma's geproduceerd, namelijk de 557 programma's in de huidige database plus de 232 verwijderde programma's (185 in 1994, 11 in 1992 en 36 in 1991). Het aantal verwijderde programma's is 30% van het totale aantal.

Figuur

13

bevat een overzicht van het aantal programma's zoals dat zou zijn als in 1994 een niet-actief verwijderbeleid was gevolgd.

COO-programma's bij niet-actief verwijderen 800 700 600 500

J~

300 200 100 0 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994

(29)

zien dat op het gebied van COO in 10 jaar tijd een stadium is bereikt, waarin naast het ontwikkelen van nieuwe COO ook is begonnen met het verwijderen (eventueel vervangen) van oude COO.

1.13 Samenvatting

In deze gids zijn 557 COO-programma's opgenomen. Dit is meer dan de 510 programma's van de laatste software update uit 1992. Dat de groei niet groter is dan op grond van eerdere updates verwacht mocht worden is een direct gevolg van het actievere verwijderbeleid. Bij een minder actief verwijderbeleid, zoals tot nu toe de gewoonte was, was het aantal programma's op 718 uitgekomen. Feitelijk zijn er 232 nieuwe programma's bijgekomen en zijn er 185 programma's verwijderd.

De belangrijkste groei is terug te vinden bij 6 universiteiten (LUW, RL, TUD, UT, UvA, VU), bij het gezamenlijke HBO (met name het van Hall Instituut) en bij de courseware distributeurs (met name CMN). Vijf universiteiten blijven ongeveer gelijk (EUR, OU, RUG, RUL, RUU) en drie universiteiten vallen terug (KUB, KUN, TUE).

Bij alle vakgebieden groeit het aantal COO-programma's, terwijl het beeld bij de studierichtingen iets genuanceerder ligt; de meeste groeien, sommige blijven gelijk en bij Bouwkunde en Informatica daalt het aantal programma's zelfs.

De verwijderde programma's zijn voornamelijk oudere programma's en programma's in algemene programmeertalen. Programma's in

auteurssystemen zijn minder vaak verwijderd.

In totaal zijn er ooit 789 COO-programma's geproduceerd; 232 daarvan (ongeveer 30%) zijn in de loop der jaren verwijderd.

Voor het eerst is bij het veld 'Type COO' een onderscheid gemaakt naar hoofd- en bijcategorie. De meeste programma's vallen bij Type COO in de hoofdcategorie Simulatie (186 programma's), gevolgd door Tutorials (137) en Drill

&

practice programma's (84).

Bij de meeste vakgebieden zien we eenzelfde beeld, behalve bij Economie en Recht (voornamelijk Tutorials) en Letteren (voornamelijk Drills).

COO wordt al jaren het meest gebruikt voor de onderwijsfunctie 'Oefenen van kennis en vaardigheden'.

Bijna alle COO wordt ontwikkeld voor IBM-compatible computers. We zien een heel voorzichtig begin van het gebruik van CD-Rom en CD-I en een nog steeds groeiend gebruik van de beeldplaat.

Verder is een opkomst te constateren van COO-programma's die ontwikkeld worden voor gebruik onder Windows (met name ontwikkeld in Authorware). Onder DOS valt de opkomst van het gebruik van de algemene

(30)

Lijst van adverteerders

COO-Partners IKSX Consultants b.v. Assist multimedia b.v.

Onderwijskundig Centrum UT

TEC; Twente Engineering Consultancy Interact

CMN - STOAS DidO TUD

(31)

Produkten:

o

Wiskunde voor de propaedeuse'

postbus 3806 7500 DV Enschede tel. 053 892056

fax:

053 309723

o

Statistiek" (Kansrekening en Kansvariabelen; Toetsen en Schatten)

UOO::

_PARTNERS

o

Boerhaave (eenheden", koolstofchemie, anorganische chemie, elektriciteit, energie en arbeid, wannte en temperatuur)

o

SCOOR" (nu versie 6.0)

o

SpelCorrect'

o

Tekststructuur'

o

COLADA' (o.a. ethiek)

o

Bedrijfsadministratie-f

OCanopus' (algemene muziektheorie)

o

ENID' (ENglish IDiom)

OMASCART" (Engels; naast Algebra nu ook Goniometrie)

o

Werken met MS-DOS'

o

COO-WordPerfect (Nederlandse èn Engelse versie)

o

COO-Pascal'

o

COO-Recursie"

o

COO-Procedures en functies

o

COO-Statica

o

COO-Gespreksvoering

o

COO-Digitale Techniek" (onder Windows)

Vraag informatie door deze advertentie te kopit!ren, de betreffende pakketten aan te kruisen en op te sturen aan COO-Partners.

Voor de pakketten met een

* is een demo-diskette met alle docenten studentmaterialen

beschikbaar door storting van f30,- per pakket op giro 432 35 19 of bank 59.21.77.122 van COO-Partners, Postbus 3806, 7500 DV Enschede. Vermeld de naam van het pakket en zonodig uw adres.

Naam: Instelling: Faculteit / sector:

(32)

TenCORE®

Producer· Language Authorlng System • CMI • LASTOOLS • TPTOOLS • IMAGIC· CAT • Image FX • Animate

Ontwikkel snel, doeltreffend en efficiënt zelf uw C.O.O. en andere grafische, Interactieve en multimedia-toepassingen met de TenCORE-productenlijn. Denkt u daarbij ook aan simulaties, animaties, interactieve video, drill-and-practice en testen. U maakt applicaties voor zowel Windows als DOS.

De snelheid waarmee u programma's kunt ontwikkelen en het gemak waarmee dit gebeurt zullen u aanspreken, evenals de flexibiliteit en later de eenvoud van het onderhoud aan deze programma's. Laat ons u overtuigen met een demonstratie ter plekke.

r---,

: PRODUCTIVITEIT:

:

r---,

RESULTAAT

:

r---,

:

EFFICIËNTIE

:

~---~ ~---~ ~---~ De kern van ons assortiment bestaat uit twee auteurssystemen:

• TenCORE Producer: een volledig interactief ontwikkelsysteem met vele grafische mogelijkheden en interactie-vormen •

• TenCORE LAS: een uitgebreide, op het maken van C.O.O. toegespitste programmeertaal. Dit systeem is 's werelds meest-gebruikte auteursomgeving voor de productie van C.O.O.

Met elk van deze ontwikkelomgevingen maakt u volledige eindproducten. U bereikt, na een korte leerperiode, een hoge productiviteit. Bij deze producten hebben wij flexibele en uitgebreid gedocumenteerde tooi kits ontwikkeld, die het leven van de ontwikkelaar enorm veraangenamen.

Alle bekende hardware (alle grafische kaarten, video, audio, CD's, Intel's DVI-, aanraakschermen, netwerken) wordt ondersteund. Externe software, zoals Autodesk Animator-, Intel's Indeo- en IBM's Photomotlon-, kan ook geïntegreerd worden.

r---,

r---~

r---,

:

GEMAK

:

SERVICE

:

FLEXIBILITEIT

:

~---~ ~---~

L __________________________ ~

I.K.S.X. Consultants geeft ook workshops over de diverse aspecten van C.O.O. en de productie daarvan met de TenCORE-productenlijn. Daarnaast bieden wij diverse vormen van ondersteuning, waaronder het ontwikkelen van prototypes en eindproducten.

(33)

Omdat er meer dan 3000

educatieve titels zijn.

Omdat beeldscherm- en

geluidsinformatie via barcodes aan

(bestaand) schriftelijk lesmateriaal

gekoppeld kan worden.

Omdat het zelf vervaardigen van

een interaktieve beeldplaat

financieel en technisch goedkoop en

eenvoudig is

.

. :',:,.',,,:,:,,,,;,,,;.,. (Huub Lut is consultontlearning & teaching

Huub Lut KNSM-Iaan 392 1019 LN Amsterdam tel: 020-6651232 fax: 020-6651688 technology, gespecioliseerd in implementatie van onderwiistechnologieJ.

111111111111111111111111111111111111111

Besturings barcodes zijn eenvoudig zelf te maken met

(34)

Onderwijskundig Centrum

Wat doen wij? Courseware

We adviseren over de functionaliteit van courseware, de inzet ervan in het onder-wijs, over mogelijke vormen van interacties, oefeningen en feedback. We ontwerpen prototypes en ontwikkelen samen met de inhoudsdeskundigen de courseware, en we begeleiden de implementatie en evaluatie ervan.

SoftwaretooIs

Ter ondersteuning van onze activiteiten gebruiken we de auteurssystemen TAIGA en Inigo. Beide zijn binnen het Onderwijskundig Centrum tot stand gekomen. We geven cursussen in het gebruik van deze systemen en verlenen uitgebreide ondersteuning. Ook ontwikkelen we toetsen registratiesystemen en leerstofspecifie-ke programmatuur.

Multimedia

De integratie van beeld en geluid met computerondersteund onderwijs benaderen we vanuit een didaktisch perspectief. We adviseren over de educatieve meerwaarde en de haalbaarheid van multimediale produkties. Onze educatief regisseur coördi-neert de werkzaamheden voor de realisatie van audio-visueel materiaal.

Het OC werkt niet alleen voor de docenten en faculteiten van de UT, maar ook voor HBO instellingen, andere universiteiten en bedrijven.

Het OC telt zo'n 20 vaste medewerkers met diverse achtergronden: natuurkunde,

scheikunde, bedri~skunde, psychologie, onderwijskunde, informatica etc. U krijgt dus

te maken met mensen die zonodig ook op vakinhoudelijk niveau als serieuze gesprekspartner kunnen functioneren.

Onze werkwijze is meer gericht op samenwerking dan op afstandelijke adviezen.

oe

OndelWljskundlg Centrum

Universiteit Twente

(35)

Courseware voor

technische

tekeninge

,

n,

CAD en CAD-CAM

Het

CAD COLLEGE

bestaat uit courseware voor het ontwerpen of lezen van

technische tekeningen

.

De

software geeft theorie, oefeningen en toetsen en

is bovendien te gebruiken als

CAD

programma. Door de individuele sturing,

de directe feedback en de motiverende presentatie van lesstof heeft de

leerling een beter resultaat.

• • •

schrllvlng programma' s

SLOCAD; leren tekenen met de computer • HBO 1, TU 1-2

CARD; ruimtelijk inzicht en projectieleer

• HBO 1, TU 1-2

Inleiding CAD<AM; besturen van een

machine vanuit de tekening, Professor Mechanical Drawings; tekeninglezen werktuigbouw

• HBO 1, TU 1

Professor Archifeclural Drawings;

tekeninglezen bouw

• HBO 1, TU 1

Professor Inslallotion Drowings; tekeninglezen installatietechniek

• HBO 1, TU 1

Professor CAD; computertechnieken bij het

ontwerpen • HBO 2-4, TU 1-2

Professor CAM; programmeren van

NC machines • HBO 2-4, TU 1-2

Professor FEM; sterkteberekeningen met de

computer • HBO 2-4, TU 1-2

Professor AutoCAD; omgaan met AutoCAD,

• HBO 2-4

• Cours.ware

Een doordacht leerplan van een technische school omvat voor het laatste jaar het

T

'

Ee

omgaan met de nieuwste versie van stan-daardsoftware, Daarna is de leerling klaar voor de industrie, Tijdens de eerste jaren van het technische onderwijs wordt de basiskennis behandeld. Sommige scholen doen dit met simpele programma's die volledig anders werken don de CAD systemen in de industrie. Gelukkig hoeft dot nu niet meer. Er bestaat voldoende courseware om het leertraject te

begeleiden van bosiskennis tot industriestan-daard. In bijgaand schema is dit uiteengezet. De basiskennis over tekenen met de computer wordt aangeleerd met SLOCAD. De menu-structuur van SLOCAD is vergelijkbaar met AutoCAD, alleen nederlandstalig. De öndere toepassingen van CAD, zools het ontwerpen worden uiteengezet in Professor CAD. Professor AutoCAD maakt de leerling klaar voor AutoCAD. In de laatste fase werkt de leerling kort met AutoCAD.

• Demonstratie

U kunt voor een demonstratie TEC bezoeken. U ontvangt don gratis BCAD, een CAD pro-gramma voor A4 tekeningen en bijbehorend handboek.

(36)

Omdat technologie ter ondersteuning

van onderwijs steeds belangrijker

gaat

,

worden.

Omdat technologie de Europese

grenzen doet vervagen.

Omdat ideeën uitwisselen via een

onafhankelijk platform, een

(interaktieve) manier is om inhoudelijk

geïnspireerd te worden.

Omdat Interact een netwerk met

waardevolle contaten oplevert.

Interaet, European Office Postbus 1139

1000 BC Amsterdam

Interact komt 4x per jaar uit

met het tijdschrift 'Interaet'.

Ook worden er regelmatig bijeenkomsten georganiseerd.

Internet wordt steeds belangrijker. Interact biedt

(37)

STOAS

Twee logo's, één bedrijf: Courseware Midden Nederland en STOAS

zijn één.

U kent CMN al: een bedrijf dat al meer dan 6 jaar gespecialiseerd is in

de ontwikkeling van kwalitatief hoogstaande courseware en binnen het

HBO en MBO een brede reeks van succesvolle kant-en-klare pakketten

aanbiedt. Pakketten die ook daadwerkelijk gebruikt worden en prima

aansluiten bij de onderwijspraktijk. In deze gids kunt u daarover de

details terugvinden

STOAS is een bedrijf dat integrale dienstverlening aanbiedt:

(multi-)media-ontwikkeling, informatisering, organisatie-ontwikkeling en

projectmanagement kunnen desgewenst geïntegreerd worden

aangebo-den. Ook buiten Nederland maken veel organisaties gebruik van de

brede ervaring en expertise van STOAS.

CMN en STOAS: samen zullen we onze sterke punten bundelen en

uitbouwen.

Dit

biedt:

-

meer mogelijkheden om met hulp van de inhoudelijke expertise van

scholen courseware te ontwikkelen,

-

meer expertise ten aanzien van de implementatie van courseware en

alle aspecten die daarbij een rol spelen,

meer ervaring en faciliteiten om nieuwe media, zoals CD-ROM en

CD-I, waar nodig te kunnen toepassen.

CMN - STOAS: door dubbele expertise een aanwinst voor uw

onder-wijs!

(38)

De sectie Didactiek en Onderwijsontwikkeling, kortweg DidO, van de Technische Universiteit Delft verleent onder meer service op het gebied van Computer Ondersteund Onderwijs.

DidO kan u:

~ ondersteunen bij ontwikkeling en implementatie van COO

~ adviseren op onderwijskundig en technisch gebied ~ ondersteunen bij de projectleiding van COO-projecten ~ ondersteunen bij het evalueren van COO-toepassingen

DidO heeft een courseware-informatiepunt voor:

~ het bekijken van een groot aantal COO-programma's ~ informatie over COO-activiteiten en -programma's ~ resultaten van onderzoek naar effecten van COO

~ informatie over de nieuwste ontwikkelingen op COO-gebied

DidO organiseert daarnaast ook studiedagen en workshops op het gebied van COO.

(39)

2. COO-programma's

(40)

Contactpersoon: Joolingen, W.R. van

Studierichting: Scheikunde

Onderwerp: Fouten analyse in de chemie

Type COO: Simulatie Hardware: IBM I Compatible

Beschrijving: Programma biedt mogelijkheid te experimenteren met foutendiagnose

aan de hand van een eenvoudig titratieexperiment. De student kan zijn ideeen over de relaties in het simulatie-model invoeren in een gestructureerd "hypothese-kladblok", hetgeen ondersteuning biedt bij de verwerving van kennis.

Contactpersoon: Straaten, dr. J.H.M. v.d.

Studierichting: Geneeskunde; Gezondheidswetenschappen

Onderwerp: Leerprogramma over zuur-base evenwicht, combinatie

long-functie/nierfunctie

Type COO: Simulatie

Hardware: IBM I Compatible

(41)

Contactpersoon: Ronteltap, C.F.M.

Studierichting:

Onderwerp: Chromosoom-afwijkingen

Type COO: Tutorial

Beschrijving:

Contactpersoon: Ronteltap, C.F.M.

Studierichting: Geneeskunde

Onderwerp: Patientsimulatie met ziekten die allen als symptoom

abdominale pijn hebben.

Type COO: Simulatie

Hardware: IBM I Compatible

Beschrijving: Bij 22 klassieke en 30 zeldzamere ziektebeelden die allen als

hoofdklacht "abdominale pijn" hebben moet d.m.v. anamnese, lichamelijk onderzoek en een aanvullend onderzoek een diagnose gesteld worden.

(42)

Contactpersoon: Vries, Dr. A. B. de

Studierichting: Farmacie; Milieukunde; Scheikunde

Onderwerp: Simulatie van stochastische processen die beschreven kunnen

worden met gemiddeldes, standaardeviaties en autocorr.funct.

Type COO: Simulatie Hardware: IBM / Compatible

Beschrijving: Simulatie van een dataset (400-8000 punten) met bekende

tijdconstante. Op deze dataset kunnen diverse technieken worden losgelaten, zoals regressie, autocorrelatie, bemonstering,

meetbaarheid en controlability.

De non-simulatie versie verwerkt ook echt datasets.

Contactpersoon: Sanderink,Dr.G.C.H.

Studierichting: Tandheelkunde

Onderwerp: 1.circulatie 2.spijsvertering 3.gaswisseling 4.excretie 5.huid 6.bloed & bloedcellen 7.lymfoide organen & immuunsysteem

Type COO: Anders; zie aanvulling

Hardware: IBM / Compatible

Beschrijving: Het programma wordt door de studenten gebruikt als voorbereiding

op het tentamen (zelfstudie) en zal in de toekomst een of meer practica vervangen

(43)

Contactpersoon: CMN - STOAS

Studierichting: Engelse taal- en letterkunde; Nederlandse taal- en letterkunde;

Onderwijskunde; Pedagogische wetenschappen

Onderwerp: Tekstanalyse. Allerlei soorten oefeningen met als doel het vergroten van vocabulaire en verbetering van tekstbegrip.

Type COO: Dril! and practice

Hardware: IBM I Compatible; Anders; zie aanvulling

Beschrijving: Specifiek aspect van dit programma is de mogelijkheid eigen teksten in te voeren, die worden geanalyseerd. Je kunt je dus heel goed richten op de doelgroep.

Contactpersoon: Cranen, L.I.J. Studierichting: Fonetiek

Onderwerp: Analoog-digitaal conversie: Sampling, kwantisering.

Type COO: Simulatie

Hardware: Mini I Mainframe; zie aanvulling

Beschrijving: Het programma is geschreven voor een VAX onder VMS. Er wordt uitgegaan van de beschikbaarheid van subroutines via welke de digitaal/analoog conversie kan plaats vinden t.b.V. de auditieve feedback. De onderliggende programmeertaal is VAX Fortran 77 en daardoor slechts ten dele portabel naar andere systemen.

(44)

Contactpersoon: CMN - STOAS

Studierichting: Biologie

Onderwerp: Inleiding ademhaling, zuurstoftransport, kooldioxidetransport,

samenvatting leerstof, toets.

Beschrijving: In de cursus ademhaling: Biochemische processen leert men het

ademhalingsproces begrijpen als een samenspel van fysische en chemische processen en leert men deze kennis toepassen. De cursus is een tutorial programma waarin een aantal simulaties op het gebied van biochemische processen zijn ingebouwd.

Contactpersoon: Benders, R.

Studierichting: Milieukunde

Onderwerp: inzicht geven in het spanningsveld tussen een rendabele

agrarische bedrijfsvoering en een goede milieukwaliteit.

Type COO: Gaming

Hardware: IBM I Compatible

Beschrijving: Spelers dienen, zo goed mogelijk (economisch, milieu) een

landbouwbedrijf te "runnen". Per periode van 3 jaar kunnen nieuwe investeringen worden gedaan en moet het teeltplan worden gemaakt. De docent voert de gegevens in, de studenten krijgen hun informatie

(45)

Contactpersoon: CMN -STOAS

Studierichting: Informatica

Onderwerp: De cursus behandelt alle relevante aspecten van expertsystemen

Beschrijving: Akkumen leert de principes van een expertsysteem en geeft inzicht in

de verschillen tussen een expertsysteem en een conventioneel systeem.

Contactpersoon: Pilot, A.

Studierichting: Algemeen; Nederlandse taal- en letterkunde

Onderwerp: Terugkoppeling door docent op (schriftelijke) produkten van

cursisten zoals verslagen, brieven, enz.

Type COO: Anders; zie aanvulling

Beschrijving: De docent gebruikt ALEXIS om commentaar te geven op

schrijfproducten van studenten mbv het deelsysteem SELLEX (bevat hulpmiddelen voor het zoeken en selecteren, regelaanwijzen, type feedback en intensiteit; leergeschiedenis beschikbaar). Met

PROLEX maakt de docent eigen commentaar of past deze database aan. Met CURLEX is de cursistenadministratie bij te houden. Met DISLEX wordt het commentaar klaargemaakt voor printen, zodat elke

(46)

Contactpersoon: Verpoorten, J.H.

Studierichting: Algemeen

Onderwerp: Oefening, zelftoetsing en tentaminering over informatie-technologie in de letteren

Type

cao:

Toets

Beschrijving: Tentamenprogramma met oefenen zelftoetsinstelling waarbij

individueel een toetsprofiel (onderwerpkeuzes) bepaald wordt.Het programma bevat meerdere soorten meerkeuze-, open en selecteervragen (teksUplaatje).Uitvoerig beveiligd, extern

configureerbaar en aanmaak van data met tekstverwerker. On line functies hyperhelp, mailbox e.a.

Contactpersoon: Slotman, Drs. R.H.

Studierichting: Bedrijfskunde; Economie

Onderwerp: Micro-economie, macro-economie, geld en banken internationale economische betrekkingen

Type

cao:

Remedierende oefeningen

Beschrijving: Het CaO-pakket Algemene Economie levert een bijdrag aan de

praktische vertaling van de theorie. Het programma bestaat uit vraag-en antwoordsessies op basis van praktijksituaties die de theorie duidelijk in beeld brengen. Er zijn 400 vraagstukken verdeeld over 20

(47)

Contactpersoon: Piket, D.

Studierichting: Gezondheidswetenschappen; Geneeskunde

OndelWerp: meiose, chromosomen, gonosomen, transport en nidatie, ontwikkelstadia en cellagen van het embryo

Type

cao

:

Drill and practice

Hardware: IBM I Compatible met MS-Windows

Beschrijving: De embryologie wordt in vogelvlucht doorgenomen aan de hand van tekst en vragen. Achtereenvolgens komen aan de orde: delingsstadia, meiose, chromosomen (gonosomen), transport en nidatie van de eicel, ontwikkelingsstadia en cellagen van het embryo.

Contactpersoon: Vries, Dr. AB. de

Studierichting: Farmacie; Milieukunde; Scheikunde

OndelWerp: ANALSIM is een simulatiepakket waarmee optimaliseringsstrate-gieen kunnen worden geoefend.

Type

cao

:

Simulatie

Beschrijving: De student kiest een twee dimentionale factorruimte. Daarna worden x1 en x2 waarden ingevoerd. Op basis van de gegenereerde respons moet het optimum worden gezocht. Er zijn ongeveer 20 responsvlakken aanwezig. Voor de docent is een aparte versie beschikbaar waarmee een respons-map kan worden gegenereerd. Programma is vrij kopieerbaar voor studenten van licentiehouders.

(48)

Contactpersoon: Meer, A. van der

Studierichting: Algemeen; Wiskunde; Anders; zie aanvulling

Onderwerp: Voli. inductie, Differentieren, Limietdefinitie en -berekening Taylorontw., Differentieerbaarh. functies v. twee variabelen.

Hardware: IBM I Compatible; Anders; zie aanvulling

Beschrijving: Bedoeld als ondersteuning bij werkcolleges en hulp bij de zelfstudie. Alternatief voor huiswerkopgaven. In het algemeen wordt een aantal alternatieve oplossingsroutes in diverse graden van detaillering door het programma ondersteund. De cursist krijgt feedback op het moment dat hij dat zelf wenst.

Contactpersoon: Piket, D.

Studierichting: Tandheelkunde; Gezondheidswetenschappen; Geneeskunde

Onderwerp: Anatomische positionering, anatomische terminologie, algemene osteologie, algemen myologie en algemene arthrologie.

Type COO: Drill and practice

Hardware: IBM I Compatible

Beschrijving: Het programma, leert de student de basiskennis voor het hanteren van de anatomische atlas en geeft de ·student inzicht in kennislacunes.

(49)

Contactpersoon: Piket, D.

Studierichting: Gezondheidswetenschappen; Geneeskunde

Onderwerp: Osteologie, gewrichten en ligamenten, indeling en diameters

van het bekken, vascularisatie en innervatie.

Type COO: Dril! and practice Hardware: IBM I Compatible

Beschrijving: Het programma leert de student om te gaan met de anatomische atlas

en de student inzicht geeft in kennislacunes. De anatomie van het bekken wordt aan de hand van vragen en een diaserie behandeld.

Contactpersoon: Piket, D.

Studierichting: Gezondheidswetenschappen; Tandheelkunde; Geneeskunde

Onderwerp: Anatomie van centraal, perifeer, somatisch en vegetatief

zenuwstelsel

Type COO: Dril! and practice

Beschrijving: Het programma bestaat uit de hoofdstukken neuron, overzicht

zenuwstelsel, centraal zenuwstelsel, ventrikelsysteem, ruggemerg, perifeer zenuwstelsel, somatisch zenuwstelsel en vegetatief zenuwstelsel.

(50)

Contactpersoon: Ronteltap, C.F.M.

Studierichting: Geneeskunde

Onderwerp: Patientsimulatie van ziekten beelden die allen anemie tot gevolg hebben.

Beschrijving: Bij 9 klassieke en 24 zeldzamere ziektebeelden die allen 'anemie'

veroorzaken moet d.m.v. een anamnese, lichamelijk onderzoek en een aanvullend onderzoek een diagnose gesteld worden.

Contactpersoon: Veugelers, P.P.

Studierichting: Scheikunde

Onderwerp: Redoxreacties, elektronenconfiguratie overgangsmetalen, puntfouten, UVZ-spectra.

Beschrijving: Het COO is bedoeld om studenten te laten oefenen met enkele

onderwerpen uit de anorganische chemie die in de praktijk vaak moeilijkheden blijken te geven.

(51)

Contactpersoon: Leiblum, M.D.

Studierichting: Psychologie

Onderwerp: Arbeid & Organisatie en Psychologie

Type COO: Toets

Beschrijving: A series of about 250 multiple choice questions dealing with

topics presented in the course text, People in Organisations (1993) by Mitchell & Larson (McGraw Hili). There are 6 sub-tests, eachof about 40 items (in Duteh) but using an English presentation system (Diploma). The course title is, "Inleiding A&O Psychologie".

Contactpersoon: CMN - STOAS Studierichting: Rechten

Onderwerp: Individuele en collectieve arbeidsovereenkomst, alsmede beêin diging hiervan. Arbeidsomstandigheden en -voorziening

Beschrijving: Kennis van rechtsregels op het gebied van arbeid en ontslag is voor veel werkers onmisbaar. Op een heldere, compacte manier wordt nieuwe kennis op het gebied van het Nederlandse arbeidsrecht aangereikt, die via nader vragen en via op de praktijk afgestemd casus-materiaal wordt verdiept. De student kan op elk gewenst moment informatie opvragen.

(52)

Contactpersoon: Veld, C.E.1. In't Studierichting: Rechten

Onderwerp: identificatie,indicatoren en explicatoren

Type COO: Tutorial

Beschrijving: Het programma Argumentatie is een programma waarmee de student

kan oefenen met het analyseren van de taal. Het bestaat uit de onderdelen identificatie, indicatoren en explicatoren:

Contactpersoon: Ronteltap, C.F.M.

Studierichting: Geneeskunde

Onderwerp:

Type COO: Problem solving Hardware: IBM I Compatible

Beschrijving: Het programma geeft de waarde weer die bloedgasmetingen kunnen

hebben bij het diagnostiseren van patienten. Bij verschillende ziektebeelden worden vragen gesteld over de bloedgaswaarden.

(53)

Contactpersoon: Bijl, M.L.

Studierichting: Werktuigbouwkunde

Onderwerp: Inleren, programmeren ASEA IRB1000 assemblage robot.

Beschrijving: Leren bedienen en programmeren van de robot en

robotvisionsysteem.

Contactpersoon: Verpoorten, J.H.

Studierichting: Anders; zie aanvulling

Onderwerp: Oefenstof bij het boek Esto Funciona A

Beschrijving: Functioneert met EGA- of VGA adaptor.

Invuloefeningen met als feedback een menu, waarin gekozen kan worden voor een me-vraag, uitleg, voorbeeld.

(54)

Contactpersoon: Verdonschot, E.H. Studierichting: Tandheelkunde

Onderwerp: registratie van behandelingsplannen en voortgangsregistratie,.

Type COO: Database

Beschrijving: ASPOC is een CBO-programma dat studenten en docenten in staat

stelt om de voortgang in het klinisch onderwijs te volgen. Behandelingsplannen worden ingevoerd. Bij uitvoering worden verrichtingen geregistreerd op schrapkaarten en ingelezen in

ASPOC. Op elk gewenst moment, maar minimaal eenmaal per week krijgen docenten en studenten voortgangsoverzichten.

Contactpersoon: Bijl, M.L.

Studierichting: Werktuigbouwkunde

Onderwerp: Inleren, programmeren verfspuitrobot.

(55)

Contactpersoon: Donnison-Speijer, J.D.

Studierichting: Geneeskunde

Onderwerp: Electrische membraameigenschappen volgens Hodgkin en Huxleyl

O.a. rheobase, chronaxie en refractaire periode.

Hardware: IBM I Compatible; Anders; zie aanvulling

Beschrijving: De mogelijkheden tot experimenteren zijn groot en gescheiden aan

de hand van een op het scherm nagebootste meetopstelling: een oscilloscoop, een stimulator en een levend zenuwvezelpreparaat. Met de muis kan de student vele parameters in de opstelling veranderen, zowel aan preparaatzijde als aan de meetzijde.

Contactpersoon: Schaick Zillesen, P.G. van

Studierichting: Biologie; Milieukunde

Onderwerp: Populatiedynamica, Gebruik van modellen voor het beheer van

natuurlijke populaties.

Beschrijving: BADGER simuleert een metapopulatie van Dassen. Met de simulatie kan de dynamiek van twee populaties Dassen in afhankelijkheid van populatieparameters en omgevingsfactoren worden bestudeerd.

Centraal staat de invloed van verschillende typen door de mens gemaakte barrieres, waardoor de populaties gescheiden worden.

(56)

Contactpersoon: Zwietering, M.H.

Studierichting: Anders; zie aanvulling

Onderwerp: Algemene opzet van warmte- en stofbalansen

Beschrijving: De methode van opzetten van warmte- en stofbalansen wordt

uitgelegd en door er zelf mee te werken inzichtelijk gemaakt.

Contactpersoon: Wilmsen, M.W.

Studierichting: Biologie; Scheikunde

Onderwerp: rekenen met mol en molair

Hardware: IBM I Compatible; Anders; zie aanvulling

Beschrijving: Waarschijnlijk gaat dit programma een onderdeel vormen van een

reeks, die een groot deel van de elementaire scheikunde omvat. De verdere ontwikkeling v.h. programma is tijdelijk stilgezet.

(57)

Contactpersoon: CMN - STOAS

Studierichting: Wiskunde

Onderwerp: Verzamelingen en elementair rekenen; Wortels en machten;

Lineaire vgl. en functies; Tweedegraads vergelijkingen.

Beschrijving: Basis wiskunde is een interactieve courseware die de cursist,

onder andere door een groot aantal helpschermen, de basis wiskunde kennis bijbrengt. Basis wiskunde biedt veel praktische

opgaven met een grote mate van differentiatiemogelijkheden. Basis

wiskunde is naar inhoud en structuur optimaal afgestemd op de

cursist met een onvoldoende basiskennis wiskunde.

Contactpersoon: Pouw, C.L.M.

Studierichting: Bedrijfskunde; Economie

Onderwerp: Eenvoudige bedrijfseconomische problemen

Type COO: Remedierende oefeningen

Beschrijving: Het programma is bedoeld als oefening in eenvoudige

bedrijfseconomische problemen, waarbij veel terugkoppeling wordt

gegeven .Bij het maken van een opgave kan gekozen worden voor een

stappenmethode, waarbij het totale probleem opgesplitst wordt in deelproblemen.

(58)

Contactpersoon: Balk, Drs. VA

Studierichting: Psychologie: Pedagogische wetenschappen: Sociologie

Onderwerp: training in observeren en categoriseren van nonverbale gedrags uitingen volgens de theorie van Leary

Hardware: Apple I Maclntosh

Beschrijving: Studenten kijken m.b.v. computergestuurde video naar gefilmde sessies van therapeut-klient sessies die gescoord moeten worden in

diverse categorieen (n.a.v. de theorie van Leary). Fragmenten

kunnen naar wens worden bekeken en herhaald, zowel als overzichtsbeeld als in close-up.

Contactpersoon: Arkesteijn, Ing. CAM.

Studierichting: Bouwkunde: Werktuigbouwkunde

Onderwerp:

(59)

Contactpersoon: Veld, C.E.1. In't Studierichting: Rechten

Onderwerp: Aangifte, periodieke uitkering, inkomsten uit arbeid,

stakingsproblematiek, bronnenstelsel. Type COO: Tutorial

Hardware: IBM I Compatible Beschrijving:

Contactpersoon: Zwietering, M.H.

Studierichting: Anders; zie aanvulling

Onderwerp: berekeningen (gröei, warmte- en stoftransport) aan een

tempe-fermentatie Type COO: Tutorial

Beschrijving: vergelijkingen om groei, warmte- en stoftransport te berekenen bij een