Szkoła Muzyczna I st. Nr. 1 im. Stanisława Wiechowicza w Krakowie PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOT: SAKSOFON. Sześcioletni i czteroletni cykl nauczania

(1)

1

Szkoła Muzyczna I st. Nr. 1 im. Stanisława Wiechowicza

w Krakowie

PROGRAM NAUCZANIA

PRZEDMIOT: SAKSOFON

Sześcioletni i czteroletni cykl nauczania

Podstawa prawna:

Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 14 sierpnia 2019 r. w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa artystycznego (Dz. U. z dnia 28 sierpnia 2019 r. Poz. 1637)

Rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 6 czerwca 2019 r. w sprawie ramowych planów nauczania w publicznych szkołach i placówkach artystycznych (Dz. U. z dnia 5 lipca 2019 r. Poz. 1247)

Statut Szkoły Muzycznej I Stopnia Nr 1 im. Stanisława Wiechowicza w Krakowie.

Program został stworzony do wykorzystania w Szkole Muzycznej I st. Nr. 1 im.

Stanisława Wiechowicza w Krakowie.

Autor programu nauczania: dr Sebastian Oroń

(2)

2 Spis treści

I. CELE KSZTAŁCENIA - WYMAGANIA OGÓLNE II. CELE KSZTAŁCENIA - WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE III. MATERIAŁ NAUCZANIA

a) Cykl sześcioletni b) Cykl czteroletni

IV. EFEKTY KSZTAŁCENIA PO ZAKOŃCZENIU NAUKI W SZKOLE I STOPNIA V. KOMENTARZ DO REALIZACJI PROGRAMU NAUCZANIA

(3)

3

I. CELE KSZTAŁCENIA - WYMAGANIA OGÓLNE

1. Kształcenie podstawowej wiedzy ogólnomuzycznej

Uczeń zdobywa teoretyczną wiedzę muzyczną niezbędną do prawidłowej realizacji zadań praktycznych w swojej dziedzinie artystycznej. Rozwija uzdolnienia muzyczne stosownie do wieku i predyspozycji.

2. Kształcenie umiejętności gry na instrumencie

Uczeń poznaje zasady notacji oraz podstawowe terminy i pojęcia niezbędne w odczytaniu i realizacji tekstu muzycznego. Zdobywa wiedzę dotyczącą budowy instrumentu i potrafi wykorzystać w grze jego możliwości techniczno-wyrazowe.

3. Przygotowanie do samodzielnej pracy nad repertuarem

Uczeń realizuje indywidualnie i zespołowo projekty w zakresie swojej specjalności.

4. Przygotowanie do występów publicznych Uczeń:

1) posiada niezbędne umiejętności w zakresie występów publicznych, uczestnicząc w koncertach szkolnych i poza placówką;

2) jest przygotowany do świadomego odbioru muzyki.

II. CELE KSZTAŁCENIA - WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE

1. Kształcenie podstawowej wiedzy ogólno muzycznej Uczeń:

1) uczęszcza na koncerty oraz słucha muzyki z nagrań;

2) rozwija zainteresowanie kulturą;

3) zna podstawową literaturę przeznaczoną na saksofon;

4) zna w stopniu podstawowym historię i budowę swojego instrumentu;

5) gra wyznaczone przez pedagoga (z uwzględnieniem upodobań ucznia) utwory o zróżnicowanym charakterze;

6) muzykuje w zespole, ucząc się jednocześnie współpracy i odpowiedzialności w grupie;

(4)

4

7) zna i stosuje podstawowe pojęcia i terminy muzyczne, w szczególności: dźwięk, melodia, harmonia, rytm, agogika, metrum, artykulacja, dynamika, tonacja, gama, pasaż, akord;

8) wykorzystuje poznaną wiedzę na temat epok, stylów i kompozytorów w pracy nad utworami oraz podczas rozmów o muzyce.

2. Kształcenie umiejętności gry na instrumencie Uczeń:

1) zna budowę i zasady konserwacji instrumentu;

2) samodzielnie składa i rozkłada instrument;

3) samodzielnie dobiera, oznacza i zmienia stroik, przymocowuje go ligaturą do ustnika;

4) prawidłowo posługuje się techniką oddechu i zadęcia;

5) prawidłowo podpiera, kontroluje i właściwie prowadzi strumień powietrza;

6) utrzymuje prawidłową postawę podczas gry, trzyma instrument pod odpowiednim kątem oraz poprawnie układa ręce i palce;

7) zna i stosuje podstawowe rodzaje artykulacji, w szczególności legato, non legato;

8) zna i stosuje podstawowe określenia dynamiczne, takie jak: piano, mezzopiano, mezzoforte, forte, crescendo, decrescendo;

9) prawidłowo odczytuje i realizuje oznaczenia tempa;

10) prawidłowo odczytuje i realizuje struktury rytmiczne w wykonywanych utworach;

11) samodzielnie stroi instrument oraz dba o właściwą intonację;

12) osiągnął podstawowy stopień biegłości palcowej;

13) zna zasady notacji muzycznej;

14) dba o estetykę wykonania, jest wrażliwy na jakość dźwięku;

15) zna sposoby stosowania wibracji na instrumencie.

3. Przygotowanie do samodzielnej pracy nad repertuarem Uczeń:

1) samodzielnie i bezbłędnie odczytuje łatwy, dostosowany do jego możliwości tekst nutowy, uwzględnia oznaczenia metrorytmiczne, dynamiczne i agogiczne;

(5)

5

2) pod kierunkiem pedagoga interpretuje utwory zgodnie z kanonami stylu i formy muzycznej, wyraża emocje i wydobywa charakter utworu;

3) samodzielnie i efektywnie ćwiczy na instrumencie, koryguje własne błędy; 4) poprawnie wykonuje z pamięci wyznaczony przez pedagoga zakres materiału;

5) jest przygotowany do gry z akompaniamentem oraz w zespołach kameralnych. 4. Przygotowanie do występów publicznych Uczeń:

1) odpowiedzialnie i świadomie przygotowuje się do występów publicznych;

2) koncentruje się przed występem i podczas gry przed publicznością;

3) dokonuje prawidłowej analizy własnej gry;

4) bierze udział w popisach szkolnych i koncertach okolicznościowych;

5) wykazuje szczególne zainteresowanie grą na instrumencie;

6) potrafi wykorzystać umiejętności i wiedzę zdobytą w procesie kształcenia w szkole muzycznej I stopnia w kształtowaniu swojej osobowości.

III. MATERIAŁ NAUCZANIA - CYKL SZEŚCIOLETNI

KLASA I

Zadania techniczno – wykonawcze

• Budowa instrumentu i zasady jego pielęgnacji

• Prawidłowa postawa podczas gry na instrumencie

• Układ rąk i palców, zasady palcowania

• Technika wydobycia dźwięku

• Technika oddechowa

• Poznawanie technik artykulacyjnych legato i non legato

Gamy i pasaże

Gamy i pasaże majorowe do jednego znaku przykluczowego w obrębie dwóch oktaw, legato i non legato, w tempie wolnym, mezzoforte.

Szkoły i etiudy

• M.Oldenkamp, J. Kastelein : Hören, lesen & spielen + CD, (De Haske Publications BV)

• Claude Delangle and Christophe Bois : Saxophone metod + CD, (éd. H. Lomoine)

(6)

6

• Łatwe utwory solowe z towarzyszeniem fortepianu

KLASA II

• Wiadomości z zakresu historii instrumentu

• Doskonalenie techniki legato i non legato

• Doskonalenie techniki oddechowej Gamy i pasaże

Gamy i pasaże majorowe do dwóch znaków przykluczowych, w obrębie dwóch oktaw, legato i non legato, w tempie wolnym, mezzoforte.

• John Harle : Easy classical studies for the saxophone Łatwe utwory solowe z towarzyszeniem fortepianu.

KLASA III

• Kształtowanie dźwięku na długich wartościach nut

• Wyrabianie biegłości palców

• Kontrola prawidłowej postawy podczas gry na instrumencie oraz układu rąk i palców

• Doskonalenie techniki zadęcia

• Doskonalenie techniki legato i non legato Gamy i pasaże

Gamy i pasaże majorowe i minorowe do dwóch znaków przykluczowych, w obrębie dwóch oktaw, legato i non legato, w tempie umiarkowanym, mezzoforte.

(7)

7 Szkoły i etiudy

• Jean Marie-Londeix : Saxophon spielend leicht, cz. I (éd. Schultz)

• John Harle : Easy classical studies for the saxophone

• H. Prati : 29 Etudes Progressives, (Billaudot)

• R. Grüber : Etüden für Saxophon, (Supraphon) Literatura artystyczna

• S. Isacoff – Skill Builders – wybór

• F. Lemaire – Mon Premier Recital – wybór

• A. Beswick – Six for Sax - wybór

Łatwe utwory solowe z towarzyszeniem fortepianu.

KLASA IV

• Doskonalenie techniki legato i staccato

• Stopniowanie dynamiki

• Nauka czytania nut a vista

• Rozwijanie umiejętności gry z pamięci, zespołowej i z akompaniamentem Gamy i pasaże

Gamy i pasaże majorowe i minorowe do trzech znaków przykluczowych w całej skali instrumentu, legato i non legato, w tempie umiarkowanym, mezzoforte, dominanta septymowa.

• Jean Marie-Londeix : Saxophon spielend leicht, cz. II (éd. Schultz)

• Jean Marie-Londeix : Exercices mécaniques, (éd. H. Lomoine).

• R. Grüber : Etüden für Saxophon, (Supraphon)

• J. Harle : Easy classical studies for the saxophone, (Universal)

(8)

8

• M. Mule : Ving-Quatre Etudes Faciles, (Leduc)

• J. Rae : 20 Modern Studies in Rhythm and Interpretation, (Universal) Literatura artystyczna

• J. Absil - Piéces Facile (Lemoine)

• Berthomieu - Suite Bréve (Lemoine)

• E. Bozza - Gavotte de Damoiselles (Leduc)

• E. Bozza - Menuet des Pages (Leduc)

• E. Bozza - Petit Gavotte (Leduc)

• E. Bozza - Réves d’renfants (Leduc)

• R. Calmel - Nocturne (Philippo)

• M. Carles - Cantilene (Leduc)

• H. Classens - Venise (Philippo)

• P. Martini - Celebre romances (Leduc)

• J. B. Loeillet : Sonata Op. 4, nr 9

• J. Hody : Souvenirs d’enfant, (Billaudot)

• W. A. Mozart : Twelve Duets, trans. By Ronald C. Dishinger Oraz inne utwory o podobnym stopniu trudności.

KLASA V Zadania techniczno – wykonawcze

• Rozwijanie umiejętności gry z pamięci, zespołowej i z akompaniamentem

• Nauka realizacji ozdobników: mordentów, tryli, obiegników

(9)

9 Gamy i pasaże

Gamy i pasaże majorowe i minorowe do czterech znaków przykluczowych w całej skali instrumentu, legato i non legato, w tempie umiarkowanym, mezzoforte, dominanta septymowa, gama chromatyczna.

• Jean Marie-Londeix : Exercices mécaniques, (éd. H. Lomoine)

• H. Klose - Méthode Complete (Leduc)

• M. Meriot – 15 Petites Piéces en Forme d’ Intonation (Leduc)

• M. Mule - Vingt-Quatre Progressives (Leduc)

• J. Rae : 20 Modern Studies in Rhythm and Interpretation, (Universal)

• J. Andersen : 18 Petites Etudes

• G. Senon – 24 Petites Etudes Melodiques (Billaudot) Literatura artystyczna

• J. S. Bach - Andante (Leduc)

• J. Bouvard - Chant elegiaque et Final (Billaudot)

• H. Classens - Classique (Philippo)

• R. Clérisse - Bergerette (Billaudot)

• A. Corelli - Adagio (Leduc)

• Ch. Jay - Andante (Lemoine)

• B. Lomani - Trzy miniatury (PWM)

• F. Lemaire - Deuxieme ballade (Leduc)

• P. Martini - Gavotte (Leduc)

• P. Petit - Saxopera (Leduc)

• R. Planel - Suite Romantique (Leduc)

• J. Demersseman : Fantasie op. 32

• L. Vinci : Sonata, PWM

• W. A. Mozart : Twelve Duets, trans. By Ronald C. Dishinger

(10)

10

• H. Voxman : Chamber Music for three saxophones Oraz inne utwory o podobnym stopniu trudności.

KLASA VI Zadania techniczno – wykonawcze

• Rozwijanie umiejętności samodzielnej pracy nad utworem

• Praktyka estradowa (walka z tremą) Gamy i pasaże

Gamy i pasaże majorowe i minorowe do czterech znaków przykluczowych w całej skali instrumentu, legato i non legato, w tempie umiarkowanym, mezzoforte, dominanta septymowa, gama chromatyczna w całej skali instrumentu, tercje, oktawy.

• J. Andersen : 18 Petites Etudes

• G. Senon – 24 Petites Etudes Melodiques (Billaudot) Literatura artystyczna

(11)

11

• C. Debussy : Le Petit Nègre

• H. J. Hartl : Sonate im Jazz-Still op. 3.2

• G. Ph. Telemann : Sonate c-moll (Leduc)

• R. Planel : Suite Romantique (Leduc)

• M. Mériot : Valse Romantique (Billaudot)

• W. A. Mozart : Twelve Duets, trans. By Ronald C. Dishinger

• H. Voxman : Chamber Music for three saxophones

• J. Arnold : Saxophone Quartets

Oraz inne utwory o podobnym stopniu trudności.

(12)

12

MATERIAŁ NAUCZANIA - CYKL CZTEROLETNI KLASA I

• Wiadomości z zakresu historii instrumentu

• Budowa instrumentu i zasady jego pielęgnacji

• Technika wydobycia dźwięku

• Technika oddechowa Gamy i pasaże

Gamy i pasaże majorowe do dwóch znaków przykluczowych w obrębie dwóch oktaw, legato i non legato, w tempie umiarkowanym, mezzoforte.

• Jean Marie-Londeix : Saxophon spielend leicht, (éd. Schultz).

• M.Oldenkamp, J. Kastelein : Hören, lesen & spielen + CD, (De Haske Publications BV).

• John Harle : Easy classical studies for the saxophone, (Universal) Łatwe utwory solowe z towarzyszeniem fortepianu.

KLASA II Zadania techniczno – wykonawcze

(13)

13 Gamy i pasaże

Gamy i pasaże majorowe i minorowe do trzech znaków przykluczowych w całej skali instrumentu, legato i non legato, w tempie umiarkowanym, mezzoforte, tercje.

• Jean Marie-Londeix : Saxophon spielend leicht, (éd. Schultz)

• M. Mule : Ving-Quatre Etudes Faciles, (Leduc) Literatura artystyczna

• S. Isacoff – Skill Builders – wybór

• F. Lemaire – Mon Premier Recital – wybór

• A. Beswick – Six for Sax - wybór

KLASA III Zadania techniczno – wykonawcze

• Rozwijanie umiejętności gry z pamięci, zespołowej i z akompaniamentem Gamy i pasaże

Gamy i pasaże majorowe i minorowe do czterech znaków przykluczowych w obrębie całej skali instrumentu, legato i non legato, w tempie umiarkowanym, mezzoforte, dominanta septymowa, gama chromatyczna.

(14)

14 Szkoły i etiudy

• Jean Marie-Londeix : Exercices mécaniques, (éd. H. Lemoine).

• G. Senon – 24 Petites Etudes Melodiques (Billaudot) Literatura artystyczna

• J. Bouvard - Chant elegiaque et Final (Billaudot)

• J. Absil - Piéces Facile (Lemoine)

• Berthomieu - Suite Bréve (Lemoine)

• E. Bozza - Menuet des Pages (Leduc)

• E. Bozza - Petit Gavotte (Leduc)

• C. Debussy : Claire de la lune

• G. Faure : Élégie

• G. Faure : Pavane

• F. Lemaire : Deuxieme ballade (Leduc)

Oraz inne utwory o podobnym stopniu trudności

(15)

15 KLASA IV Zadania techniczno – wykonawcze

• Rozwijanie umiejętności samodzielnej pracy nad utworem

• Praktyka estradowa (walka z tremą) Gamy i pasaże

Gamy i pasaże majorowe i minorowe do czterech znaków przykluczowych w całej skali instrumentu, legato i non legato, w tempie umiarkowanym, mezzoforte, dominanta septymowa, gama chromatyczna, tercje, oktawy.

• Jean Marie-Londeix : Exercices mécaniques, (éd. H. Lemoine)

• G. Senon – 24 Petites Etudes Melodiques (Billaudot)

• J. Andersen : 18 Petites Etudes Literatura artystczna

(16)

16

• H. J. Hartl : Sonate im Jazz-Still op. 3.2

• G. Ph. Telemann : Sonate c-moll (Leduc)

Pracę ucznia ocenia się według następujących kryteriów:

• ocenę celującą otrzymuje uczeń, będący laureatem konkursów i przesłuchań, prezentuje grę bezbłędną muzycznie i technicznie oraz ciekawą artystycznie. Ponadto wykazuje się nienaganną i wzorową postawą w zakresie kultury osobistej oraz poszanowania instrumentów i mienia szkolnego,

• ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który prezentuje grę bezbłędną technicznie i muzycznie, opanował zakres materiału obowiązujący w danej klasie wykonał program w całości z pamięci,

• ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który opanował materiał nauczania danej klasy według obowiązującego programu, i prezentuje grę poprawną technicznie i muzycznie,

• ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który wykonał program z niedociągnięciami muzyczno–technicznymi, intonacyjnymi i

pamięciowymi, lecz opanował grę na instrumencie umożliwiającą postępy w dalszej nauce przy systematycznej pracy,

• ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który nie opanował minimum programowego w danej klasie, jego wykonanie utworów charakteryzuje się brakami techniczno–muzycznymi, jednak nie wykluczającymi postępów przy dalszej systematycznej pracy,

(17)

17

• ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie opanował minimum materiału przewidzianego w programie nauczania danej klasy oraz nie rokuje nadziei na dalszy rozwój muzyczno – artystyczny nawet przy intensywnej pracy.

Uczeń wykonuje program egzaminacyjny z pamięci. W przypadku niespełnienia tego wymagania jego ocenę obniża się o jedną notę niżej.

IV. EFEKTY KSZTAŁCENIA PO ZAKOŃCZENIU NAUKI W SZKOLE MUZYCZNEJ I STOPNIA

Uczeń:

1) szanuje dziedzictwo kulturowe swojego i innych narodów;

2) przestrzega zasad kultury i etyki, prawa autorskiego oraz innych przepisów prawa związanych z ochroną dóbr kultury;

3) zna historię swojej dziedziny artystycznej;

4) posiada wiedzę niezbędną do prawidłowej realizacji zadań praktycznych w swojej dziedzinie artystycznej;

5) zna związki między swoją i innymi dziedzinami sztuki;

6) uczestniczy w życiu kulturalnym;

7) prezentuje swoje dokonania;

8) kreatywnie realizuje zadania, wykazując się wrażliwością artystyczną;

9) ocenia jakość wykonywanych zadań;

10) realizuje indywidualnie i zespołowo zadania oraz projekty artystyczne w zakresie swojej specjalności;

11) pracuje w zespole w ramach przydzielonych zadań, biorąc współodpowiedzialność za efekt końcowy tej pracy;

12) komunikuje się i współpracuje z członkami zespołu;

13) buduje relacje oparte na zaufaniu;

14) prezentuje postawę proaktywną;

15) organizuje swoją pracę;

16) konsekwentnie dąży do celu;

17) przewiduje skutki podejmowanych działań;

18) stosuje sposoby radzenia sobie ze stresem;

(18)

18

19) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe;

20) wyszukuje, selekcjonuje i dokonuje oceny informacji zawartych w różnych tekstach kultury;

21) wykorzystuje technologię informacyjną i komunikacyjną w realizacji zadań artystycznych, do pogłębiania wiedzy i doskonalenia umiejętności;

22) planuje swój rozwój artystyczny i zawodowy;

23) jest świadomy swoich możliwości.

V. KOMENTARZ DO REALIZACJI PROGRAMU NAUCZANIA

Nauka gry na instrumencie ma charakter indywidualnej pracy z uczniem. Dzięki takim zajęciom praca staje się bardziej efektywna. Wymaga ona aktywnego i elastycznego dostosowania metod i technik nauczania do indywidualnych możliwości każdego ucznia. Bardzo ważnym aspektem związanym z nauką gry na instrumencie jest dobór odpowiedniego programu. Oczywiście wybrany utwór nie może być zbyt trudny, choć w przypadku uczniów wyjątkowo zdolnych wybór taki z pewnością zmobilizuje ucznia do wytężonej pracy.

Podstawową metodą nauczania jest pokaz gry nauczyciela. Nauczyciel grając przekazuje sposób wykonania utworu, demonstruje zasady prawidłowych nawyków wykonawczych oraz sposób pokonywania problemów technicznych i interpretacyjnych. Poza tym relacja mistrz-uczeń kształtuje osobowość ucznia i jego muzykalność.