Przegląd wydawnictw prawniczych

Andrzej Wiśniewski

Przegląd wydawnictw prawniczych

Palestra 8/11(83), 60-64

P R Z E G L Ą O W Y D + W N I C T W R R A W M I C Z Y r H

J . S a w i c k i : P r z y m u s l e c z e n ia i e k s p e r y m e n t l e k a r s k i w ś w i e t l e p r a w a . P Z W L .

W a r s z a w a 1964 r., s. 168.

W o s ta tn ic h la t a c h z n a c z n ie się r o z r o s ła p r o b le m a ty k a p r a w n a z w ią z a n a z d z ia ­ ła ln o ś c ią le c z n ic z ą . W w ią z k u z ty m w y m a g a p o n o w n e g o o p ra c o w a n ia w ś w ie t le n o w y c h o siąg n ięć' z a ró w n o n a u k p ra w n y c h , j a k i n a u k m e d y c z n y c h w ie le z a g a d ­ n ie ń z n a n y c h ju ż od d a w n a . N ie z a le ż n ie o d te g o p o w s ta ły ta k ż e k w e s tie d o ty c h ­ cz a s n ie z n a n e , k tó r e ty m b a r d z ie j w y m a g a ją o p ra c o w a n ia .

N a w z ro s t z a in te r e s o w a n ia tą p r o b le m a ty k ą zło ży ły się , j a k p is z e J . S a w ic k i, p r z e d e w s z y s tk im d w ie p rz y c z y n y . P o p ie rw s z e , p o d w p ły w e m id e i s o c ja lis ty c z n y c h i n a s k u t e k w a lk p o lity c z n y c h o ic h re a liz a c ję , to c z o n y c h w w ie lu k r a j a c h , n a ­ s t ę p u j e c o ra z w ię k sz e u p o w s z e c h n ie n ie s łu ż b y z d ro w ia . P r o w a d z i to do n o w y c h f o r m o rg a n iz a c ji o p ie k i le k a r s k ie j. P o d r u g ie , s z y b k i p o s tę p m e d y c y n y , id ą c y w p a ­ r z e ze w s p ó łc z e s n y m i z d o b y c z a m i n a u k i o ra z p o tę ż n y m i ś r o d k a m i te c h n ic z n y m i, k t ó r e w p ły n ę ły n a te n p o s tę p , d o p ro w a d z ił do w ię k s z e j e fe k ty w n o ś c i i s k u te c z n o ś c i z w a lc z a n ia c h o ró b . J e d n o c z e ś n ie je d n a k n ie z n a n e d a w n ie j z a b ie g i s t a ły się b a r ­ d z ie j n ie b e z p ie c z n e i ry z y k o w n e . W z w ią z k u z ty m n a b r a ło z n ó w a k tu a ln o ś c i s t a ­ r e p y ta n ie , j a k p o g o d zić in te r e s y o g ó łu z a u to n o m ią w o li c z ło w ie k a , g d y c h o d zi o p r a w n ą d o p u sz c z a ln o ść z a b ie g u ?

N a to p o d s ta w o w e p y ta n ie , a ta k ż e n a w ie le łą c z ą c y c h się z n im in n y c h p y ta ń d a j e o d p o w ie d ź a u to r w sw e j k s ią ż c e , s ta n o w ią c e j z b ió r k il k u ro z p r a w n a te m a t o k r e ś lo n y w ty tu le .

N a czoło p ie rw s z e g o k o m p le k s u z a g a d n ie ń p o ru s z o n y c h w k s ią ż c e a d o ty c z ą c y c h k w e s tii p r z y m u s u le c z e n ia w y s u w a a u to r te o r e ty c z n ie s k o m p lik o w a n e i w y w o łu ­ j ą c e w ą tp liw o ś c i w p r a k ty c e z a g a d n ie n ie o b o w ią z k u u d z ie le n ia p o m o c y p r z e z le k a r z a o so b ie, k tó r a ta k ie j p o m o cy p o tr z e b u je . O so b n o p o ru s z o n y w p r a c y p r o b le m d o ty c z y p r a w a le k a r z a do in g e r e n c ji, czy li p rz y m u s u le c z e n ia . P o p r z e d ­ s t a w i e n iu o g ó ln y c h z a sa d w te j k w e s tii i p o d k re ś le n iu , że p rz y m u s p rz y z a b ie g a c h le k a r s k ic h m o że b y ć s to s o w a n y ty lk o w y ją tk o w o , a u to r w ie le m ie js c a p o św ię c a p rz y m u s o w y m z a b ie g o m le k a r s k im d o k o n y w a n y m n a o so b a c h p o z b a w io n y c h w o l­ n o ś c i, w b r e w ic h w o li, a n a w e t w b r e w p r o te s to m i o p o ro w i ty c h osób, a ta k ż e z a ­ b ie g o m d o k o n y w a n y m p rz y m u s o w o d la celó w d o w o d o w y c h , czego n a jc z ę s ts z y m p r z y k ł a d e m je s t p rz y m u s o w e p o b ie r a n ie k rw i. D ru g i k r ą g z a g a d n ie ń p o ru s z o n y c h w k s ią ż c e d o ty c z y p ro b le m ó w e k s p e r y m e n to ­ w a n ia b a d a w c z e g o . A u to r p r z e d s ta w ia tu z a s a d y p r a w n e d o ty c z ą c e e k s p e r y m e n tu b io lo g ic z n e g o d o k o n y w a n e g o n a lu d z ia c h z d ro w y c h o ra z k w e s tię o d p o w ie d z ia ln o śc i w ra z ie n a r u s z e n ia ty c h z a sa d . P r o b le m a ty k a te j części p r a c y d o ty c z y ró w n ie ż p r ó b d o k o n y w a n y c h z n o w y m i le k a m i. W k sią ż c e w s k a z a n e są te ż g ra n ic e u p r a w n ie ń le k a r z a p rz y d o k o n y w a n iu z a b ie ­ g ó w p o łą c z o n y c h z p rz e s z c z e p e m tk a n e k , zw ła sz c z a g d y ch o d z i o p rz e s z c z e p tk a n k i z c z ło w ie k a ży w eg o . K . B u c h a ł a : D y r e k t y w a s ą d o w e g o w y m i a r u k a r y . W y d . P r a w n . W a r s z a w a 1964 r., s. 184. S y s te m u s ta w o w e g o w y m ia r u k a r y p o s łu g u ją c y s i ^ k a r a m i ra m o w y m i z a w ie ra z a w s z e im p l i c i t e z a s a d ę in d y w id u a liz a c ji, k tó r a w k ła d a n a s ą d y — ja k c z y ta m y w o m a w ia n e j k sią ż c e - - o b o w ią z e k w a rto ś c io w a n ia k o n k r e tn y c h lu d z k ic h c z y n ó w

N r 11 (83) P r z e g l ą d w y d a w n l c t i c p r a w n i c z y c h ₆₁ p r z e s tę p n y c h i u s t a n a w ia n ia za n ie o d p o w ie d n ic h k a r . D y r e k ty w y te j in d y w id u a l i­ z a c j i — s f o r m u ło w a n e p rz e z u s ta w o d a w s tw o lu b p rz e z te o r ię p r a w a k a rn e g o — m u s z ą o d b ija ć a k tu a l n ie p a n u ją c e w d z ie d z in ie p r a w a p o g lą d y n a is to tę o ra z n a z a d a n ia k a r y s ą d o w e j. A u to r m o n o g r a fii, d ą ż ą c do w s z e c h s tro n n e g o p rz e d s ta w ie n ia p r o b l e m a t y k i o g ó l­ n y c h w y ty c z n y c h ( d y r e k ty w ) s ą d o w e g o w y m ia r u k a r y , w s k a z u je , że g ó w n y c ię ż a r w a lk i z p rz e s tę p c z o ś c ią z o s ta ł p r z e s u n ię ty w o b o w ią z u ją c y m a k tu a l n ie u s t a w o d a w ­ s t w i e p o ls k im n a p r e w e n c ję o g ó ln ą . W p ra w d z ie u s ta w o d a w c a n ie z m ie n ił f o r m a l­ n ie a r t . 54 k .k . (w k tó r y m ja k o z a s a d n ic z a d y r e k ty w a p r z y ję ta j e s t p r e w e n c ja sz c z e g ó ln a ), a le lic z n e u s ta w y k a r n e p r z e s u n ę ły p u n k t cięż k o ści w a lk i z p r z e s tę p ­

c z o śc ią . W r a m a c h w ię c n a s z e g o u s ta w o d a w s tw a o b o w ią z u ją d w ie d y r e k ty w y w y ­ m i a r u k a r y : p r e w e n c ja o g ó ln a i p r e w e n c ja sz c z e g ó ln a . P o c ią g a to za s o b ą k o n ie c z ­ n o ś ć u s ta le n ia w z a je m n e g o s t o s u n k u ty c h d y r e k t y w do sie b ie , k o n ie c z n o ść r o z ­ s tr z y g n ię c ia p y ta n i a , czy — a b s t r a k c y j n ie rz e c z b io r ą c — m a ją o n e c h a r a k t e r r ó w n o r z ę d n y c h d y r e k t y w w y m ia r u k a r y , czy te ż je d n e j z n ic h p r z y s łu g u je w a ż ­ n ie js z a , d o m in u ją c a ro la . P r o b le m te n j e s t n ie z w y k le is to tn y w r a m a c h p ro c e s u k o n k r e tn e j in d y w id u a liz a c ji k a r y . D ą ż ą c d o z n a le z ie n ia d ro g i, k tó r a u m o ż liw iła b y p r a k ty c z n e w y jś c ie z tr u d n o ś c i, a u t o r w s k a z u je n a m o ż liw o ść n a d a n ia je d n e j z d y r e k ty w c h a r a k t e r u d o m in u ją c e g o w k o n k r e tn y m w y p a d k u , f o r m u łu j ą c je d n o c z e ś n ie w n io s k i d e le ge f e r e n d a . P o d ­ k r e ś la ją c , że t r a f n ą k a r ę m o ż n a w y m ie r z y ć ty lk o w ó w c z a s, gd y u s t a li się p r o g ­ n o z ę co do p rz y s z łe g o z a c h o w a n ia się o s k a rż o n e g o i r e a k c j i ś r o d o w is k a , a u to r d o ­ k o n u je a n a liz y o b e c n e g o s t a n u z b ie r a n ia in f o r m a c ji o o so b o w o ści s p r a w c y p r z e ­ s tę p s tw a o ra z o je g o o to c z e n iu , a w id z ą c z n a c z n e b r a k i w ty m z a k re s ie , p o s tu lu je w z m o ż e n ie b a d a ń p s y c h o lo g ic z n y c h i so c jo lo g ic z n y c h , k tó r e b y m o g ły s ta n o w ić d l a S ęd zieg o p o d s ta w ę do in d y w id u a liz o w a n ia k a ry . Z . S a l w a : C h a r a k t e r p r a w n y i z a k r e s r e g u l a m i n u p r a c y w P R L . W y d . P r a w n . W a r s z a w a 1964 r., s. 152. \ L:

W z a je m n e o b o w ią z k i z a k ła d ó w p r a c y i p r a c o w n ik ó w r e g u lo w a n e są w z a s a d n i­ c z y c h p u n k ta c h p rz e z u s ta w y i in n e a k ty p r a w n e w y ż sz e g o rz ę d u , a ta k ż e p rz e z u k ła d y z b io ro w e p ra c y . J e d n a k ż e w s p o m n ia n e a k ty n ie są w s ta n ie u s ta lić w s z y ­ s tk ic h e le m e n tó w p o r z ą d k u p r a c y w z a s to s o w a n iu do p o tr z e b p o sz c z e g ó ln y c h z a ­ k ła d ó w . U s ta le n ie i k o n k r e ty z a c ja p rz e p is ó w z a w a r ty c h w a k ta c h w y ż sz e g o r z ę d u n a s tę p u je w r e g u la m in ie p ra c y . M a to is to tn e z n a c z e n ie z a ró w n o d la p ra w id ło w e g o i w y d a jn e g o p rz e b ie g u p ro c e s u p ra c y , j a k i d la s a m y c h z a tr u d n io n y c h . P r o b le m a ty c e re g u la m in ó w p r a c y p o św ię c o n o w p o ls k ie j n a u c e p r a w a p r a c y n ie w ie le u w a g i. J e s t to b r a k ty m b a rd z ie j d o tk liw y , że p rz e p is y d o ty c z ą c e r e g u l a ­ m in ó w p r a c y n ie z o s ta ły ja s n o i w y ra ź n ie s f o rm u ło w a n e , w s k u te k czego b u d z ą w ie le w ą tp liw o ś c i te o r e ty c z n y c h o ra z w y w o łu ją sp o ro n ie p o r o z u m ie ń w p r a k ty c e . A u to r o m a w ia n e j p r a c y p o d ją ł s ię w ię c w y ja ś n ie n ia ta k ic h p o d s ta w o w y c h d la r e ­ g u la m in u p r a c y k w e s tii, j a k o k re ś le n ie jeg o c h a r a k t e r u p ra w n e g o , u s ta le n ie z a ­ k r e s u p o d m io to w e g o i p rz e d m io to w e g o , p rz e d s ta w ie n ie z n a c z e n ia r e g u la m in u o ra z je ę o m ie js c a w c a ło k s z ta łc ie a k tó w p r a w n y c h d o ty c z ą c y c h o b o w ią z k ó w i u p r a w ­ n ie ń p ra c o w n ik ó w . R o z w a ż a n ia te p rz e p r o w a d z o n e są n a tle p o ró w n a w c z y m z u w z g lę d n ie n ie m d o ty c h c z a s o w y c h d o ś w ia d c z e ń n a s z e j p r a k ty k i. A n a liz u ją c c h a r a k t e r p r a w n y re g u la m in u p ra c , a u to r d o c h o d z i do w n io s k u , że w ś w ie tle o b o w ią z u ją c y c h p rz e p is ó w re g u la m in je s t a k te m n o r m a ty w n y m w y d a ­

62 P r z e g l ą d w y d a w n i c t w p r a w n i c z y c h _{N r U (83)} w a n y m z u p o w a ż n ie n ia u s ta w y i w c e lu je j w y k o n a n ia p rz e z u s ta w o w o p o w o ła n e do te g o o rg a n y , a k te m n a b ie r a ją c y m m o c y p r a w n e j p rz e z je g o z a tw ie r d z e n ie i p u b lik a c ją . R e g u la m in p r a c y o k r e ś la w u s ta w o w o u s ta lo n y c h g r a n ic a c h tr e ś ć s t o s u n k u p r a c y , s ta n o w ią c tz w . n o r m a ty w n y s k ł a d n i k te g o s to s u n k u . J e s t o n w ię c je d n y m ze ź ró d e ł p r a w a p r a c y , s w o is ty m d la t e j g a łę z i p r a w a . R e g u la m in p r a c y n ie m o ż e b y ć s p r z e c z n y z a k ta m i p r a w n y m i w y ższeg o rz ę d u , n ie m o ż e te ż tw o rz y ć s a m o d z ie ln ie p r a w i o b o w ią z k ó w p ra c o w n ik ó w n ie o k r e ś lo ­ n y c h w p r z e p is a c h u s ta w o w y c h . M oże je d n a k z g o d n ie z o g ó ln y m i z a s a d a m i p r a w a p r a c y , m ia n o w ic ie w te d y , g d y p rz e p is y n a to p o z w a la ją , z a w ie r a ć w r a m a c h z a ­ k r e ś lo n y c h d la n ie g o g r a n ic p rz e d m io to w y c h p o s ta n o w ie n ia k o r z y s tn ie js z e d la p r a ­ c o w n ik ó w , r o z w ija ją c w te n s p o s ó b n o rm y p r a w a w y ż sz e g o rz ę d u . C. Z n a m i e r o w s k i : R o z w a ż a n i a w s t ę p n e d o n a u k i o m o r a l n o ś c i i p r a w ie . P W N . W a r s z a w a 1964 r., s. 248. P o g lą d y p ro f. Z n a m ie ro w s k ie g o n a z a g a d n ie n ia p r a w a i m o r a ln o ś c i z n a n e są w p o d s ta w o w y c h z a r y s a c h z w y d a n y c h p rz e d w o jn ą d w u to m ó w p t. „ P o d s ta w o w e p o ję c ia te o r ii p r a w a ” (cz. I I — p t. „ P ro le g o m e n a do n a u k i o p a ń s t w i e ”), z p o w o ­ je n n y c h ro z p r a w p t. „O c e n y i n o r m y ” , „W in a i o d p o w ie d z ia ln o ś ć ”, p o p u la r n e g o w y k ła d u „ Z a s a d y i k ie r u n k i e t y k i ” , a ta k ż e z p u b lik a c ji w c z a s o p is m a c h p r a w ­ n ic z y c h i filo z o fic z n y c h . Z n a la z ły o n e d a ls z y w y r a z w o b e c n ie w y d a n e j k sią ż c e . C z y te ln ik p o p rz e d n ic h d z ie ł a u to r a n ie z n a jd z ie w k s ią ż c e z b y t w ie lu z a g a d ­ n ie ń , k tó r e b y n ie b y ły ju ż p o ru s z o n e w ta m ty c h p u b lik a c ja c h . K s ią ż k a je d n a k z a w ie r a p r z e d s ta w io n e zw ię ź le i w y c z e rp u ją c o p o g lą d y a u to r a n a z a g a d n ie n ie o c e n i n o r m m o r a ln y c h , z w ią z k u p rz y c z y n o w e g o i d z ia ła n ia , w in y i k a ry .

S t u d i a c y w i l i s t y c z n e . Z b i ó r r o z p r a w z z a k r e s u p r a w a c y w i l n e g o , praioa m i ę d z y ­ n a r o d o w e g o p r y w a t n e g o , p r a w a p r a c y oraz p r a w a p r o c e s o w e g o c y w i l n e g o . T o m V. P W N . K r a k ć w 1964 r., s. 282.

W k o le jn y m p ią ty m to m ie „ S tu d ió w c y w ilis ty c z n y c h ” p ro f . d r K a z im ie rz P r z y - b y ł o w s k i p isze o k o d y f ik a c y jn y c h z a g a d n ie n ia c h p o ]s k ie g o p r a w a m ię d z y n a ­ ro d o w e g o p r y w a tn e g o , o m a w ia ją c o g ó ln e z a ło ż e n ia p r o je k tu n o w e j u s ta w y (te k s t p r o j e k t u u c h w a lo n y w trz e c im c z y ta n iu p rz e z Z e s p ó ł P r a w a M ię d z y n a ro d o w e g o P r y w a tn e g o K o m is ji K o d y fik a c y jn e j je s t p rz y to c z o n y w ro z p r a w ie ) o ra z lic z n e k w e s tie szczeg ó ’ow e.

P r o b le m e m p r a w a g o sp o d a rc z e g o z a jm u je s ię doc. d r S ta n is ła w W ł o d y k a. P o s z c z e g ó ło w y m p r z e d s ta w ie n iu d y s k u s ji, j a k a to c z y ła s ię n a d z a g a d n ie n ie m o d rę b n o ś c i p r a w a g o sp o d a rc z e g o w p r a s ie p r a w n ic z e j ra d z ie c k ie j o ra z p o ls k ie j, a u t o r o p o w ia d a się za o d rę b n o ś c ią teg o p r a w a .

T ło o ra z c h a r a k t e r y s t y k a o g ó ln a k o n s t r u k c ji c y w ilis ty c z n y c h n o w e g o p o ls k ie g o p r a w a w y n a la z c z e g o je s t p r z e d m io te m r o z p r a w y p ió r a p ro f . d r a S te f a n a G r z y ­ b o w s k i e g o . W o s t a tn im o p ra c o w a n iu z n a jd u ją c y m się w z b io rz e m g r A n d rz e j M i ą c z y ń - s k i z a ;m u je się z a g a d n ie n ie m „ is to tn o ś c i” p rz e p is ó w p o s tę p o w a n ia w p o ls k im p ro c e s ie c y w iln y m .

N r 11 (83) P r z e g l ą d w y d a w n i c t w p r a w n i c z y c h A. K l a f k o w s k i : P r a w o m i ę d z y n a r o d o w e p u b li c z n e . P W N . W a r s z a w a 1964 r., s. 366. K s ią ż k a j e s t p o d r ę c z n ik ie m p r a w a m ię d z y n a ro d o w e g o p rz e z n a c z o n y m g łó w n ie d la s tu d e n tó w . J e d n a k ż e w o d r ó ż n ie n iu od in n y c h p o d rę c z n ik ó w p r a w o m ię d z y ­ n a ro d o w e p r z e d s ta w io n e je s t t u t a j g łó w n ie n a p o d s ta w ie a k tó w p r a w n y c h , a w ię c t a k j a k k a ż d y p r z e d m io t p ra w n ic z y . W p o d rę c z n ik u p o m in ię ta j e s t n a w e t t r a d y ­ c y jn a cz ę ść h is to r y c z n a , g d y ż z d a n ie m a u to r a w y k ła d p r z e d m io tu p o w in ie n b y ć o p a r t y n ie n a o b r a z ie h is to ry c z n y m , lecz n a a k ta c h p ra w n y c h , c e le m z aś p o d ­ r ę c z n ik a • j e s t z a ró w n o s y s te m a t y k a in s ty t u c ji p r a w n y c h i p rz e p is ó w , j a k i w d r a ­ ż a n ie do p o s łu g iw a n ia się d e f in ic ja m i i te r m in o lo g ią a k tó w p r a w n y c h . H is to r ia p r a w a p o w in n a b y ć w y d z ie lo n a w o d rę b n y p r z e d m io t i o d d a n a w rę c e f a c h o w ­ ców , tj . h is to r y k ó w .

P o d z ia ł m a t e r i a ł u w k s ią ż c e o p a r t y je s t n a d y s p o z y c ji p o w s z e c h n ie d z is ia j s to ­ s o w a n e j. A u to r p r z e d s ta w ia p o ję c ie o g ó ln e (p rz e d m io t i z a k re s o ra z ź ró d ła p r a w a m ię d z y n a ro d o w e g o , p o d s ta w o w e z a g a d n ie n ia k o d y fik a c ji, s to s u n e k p r a w a m ię d z y ­ n a ro d o w e g o do p r a w a w e w n ę trz n e g o , n a u k ę p r a w a m ię d z y n a ro d o w e g o ), a n a s t ę p ­ n ie o m a w ia p o d m io ty p r a w a m ię d z y n a ro d o w e g o , te r y to r i u m p a ń s t w a , je g o l u d ­ n o ść , w ła d z ę n a jw y ż s z ą p a ń s tw a , p ro b le m a ty k ę m o rz a o tw a rte g o , u m o w ę m ię ­ d z y n a ro d o w ą ja k o ź ró d ło p r a w a , o rg a n iz a c je m ię d z y n a ro d o w e , r e g u lo w a n ie s p o ­ ró w m ię d z y p a ń s t w a m i o ra z z a g a d n ie n ia w o jn y . S t u d i a P r a w n i c z e . Z e s z y t 4. I n s t y t u t N a i i k P r a w n y c h P A N . Z a k ł . N a r . i m . O s s o ­ li ń s k i c h . W r o c ł a w — W a r s z a w a — K r a k ó w 1964 r. \ Z e sz y t o tw ie r a r o z p r a w a z m a r łe g o n ie d a w n o doc. d r a A le k s a n d r a B r a m s o n a o p o d s ta w a c h p r a w n y c h g r a n ic y n a O d rz e i N y sie w r a z z k r y t y c z n ą a n a liz ą d o k tr y n r e w iz jo n is ty c z n y c h . N a s tę p n a p r a c a , m ia n o w ic ie p ro f. d r a A le k s a n d r a W o l t e r a , p o ś w ię c o n a j e s t p r o b le m a ty c e s to s u n k ó w c y w iln o p r a w n y c h m ię d z y z je d n o c z e n ie m a p r z e d s ię b io r s tw e m p a ń s tw o w y m . W z e sz y c ie p is z ą ta k ż e : d r J ó z e f P a l i w o d a o ro z g r a n ic z e n iu z a k r e s u d z ia ­ ła n ia o r g a n ó w a d m i n is tr a c j i s ą d ó w w p rz e b u d o w ie u s t r o ju ro ln e g o ; d r T e r e s a R a b s k a o n a d z o r z e n a d s a m o rz ą d e m ro b o tn ic z y m , d r J e r z y S ł u ż e w s k i 0 k o o p e r a c ji o r g a n ó w te r e n o w y c h n a p r z y k ła d z ie a g lo m e ra c ji w a r s z a w s k ie j 1 d r R y s z a rd M a l i n o w s k i o p ro b le m a c h p r a w n y c h d z ia ła ln o ś c i k o o r d y n a c y j­ n e j r a d n a r o d o w y c h w s to s u n k u do sp ó łd zielczo ści. P r z e p i s y o g o s p o d a r o w a n i u , e k s p l o a t a c j i i r u c h u p o j a z d ó w s a m o c h o d o w y c h . U s t a ­ w o d a w s t w o g o s p o d a r c z e . T e k s t y . Cpr. R y s z a rd O l e s z y ń s k i . W y d . P r a w n . W a r ­ s z a w a 1964 r., s. 756 + X X V I I I + IV . U r e g u lo w a n ie z a g a d n ie ń d o ty c z ą c y c h g o s p o d a r o w a n ia i e k s p l o a ta c j i p o ja z d ó w s a m o c h o d o w y c h ro z r z u c o n e j e s t , ta k j a k w ię k sz o ś ć p rz e p is ó w g o s p o d a rc z y c h , w w ie lu a k ta c h p r a w n y c h w y d a n y c h w r o z m a ity c h o k re s a c h p r z e ^ ró ż n e o rg a n y w ła d z y i a d m i n is tr a c j i p a ń s tw o w e j. N ie k tó r e z ty c h p rz e p is ó w u le g ły w ie lo k r o t­ n y m z m ia n o m , n ie k t ó r e o b o w ią z u ją n a d a l ty lk o w o g ra n ic z o n y m z a k v esie. Z o r ie n to w a n ie s ię w a k tu a l n y m s t a n ie p r a w n y m w te j d z ie d z in ie u m o ż liw ia o m a w ia n y z b ió r. P o z a p r z e p is a m i z z a k r e s u w y m ie n io n e g o w ty tu le , a w ię c p o za p rz e p is a m i o g o s p o d a r o w a n iu p o ja z d a m i sa m o c h o d o w y m i, o g u m ie n ie m , a k u m u l a ­ t o r a m i i p a liw a m i, o r e m o n ta c h i d o p u s z c z e n iu p o ja z d ó w do r u c h u , o r u c h u

«4 P r z e g l ą d p r a s y p r a w n i c z e ) _{N r 11 (83)} p o ja z d ó w n a d ro g a c h p u b lic z n y c h o ra z o tr a n s p o r c ie k r a j o w y m i m i ę d z y n a r o ­ d o w y m w z b io rz e z a m ie sz c z o n e s ą ta k ż e p rz e p is y o o d p o w ie d z ia ln o ś c i u ż y tk o w ­ n ik ó w p o ja z d ó w s a m o c h o d o w y c h , o u b e z p ie c z e n ia c h o ra z o w y n a g r a d z a n iu p r a ­ c o w n ik ó w s a m o c h o d o w y c h . W . S o b o c i ń s k i : H is to r ia u s t r o ju i p r a w a K s ię s tw a W a r s z a w s k ie g o . R o c z n ik i T o w a r z y s tw a N a u k o w e g o w T o r u n iu . R o c z n . 70. T o r u ń 1964 r. K s ią ż k a je s t p ie r w s z y m od s tu la t , t j . o d w y d a n ia d z ie ła F r y d e r y k a S k a r b k a , c a ło ś c io w y m o p ra c o w a n ie m h is to r ii u s t r o j u i p r a w a K s ię s tw a W a rs z a w s k ie g o . A u to r o p a r ł sw ą p ra c ę g łó w n ie n a w ła s n y c h m o n o g r a fic z n y c h b a d a n ia c h ź r ó d ło ­ w y c h , w y k o r z y s tu ją c ó w c z e sn ą d o k u m e n ta c ję , i to z a ró w n o d r u k , j a k i r ę k o p is y . P o o g ó ln y m z a ry s ie h is to ry c z n y m o ra z po o m ó w ie n iu ź ró d e ł p r a w a i w a ż n ie j­ s z y c h m a t e r i a łó w d o k u m e n ta c y jn y c h , w k sią ż c e p r z e d s ta w io n y j e s t u s t r ó j s p o ­ łe c z n y , p o lity c z n y i a d m i n is tr a c ja , p ra w o p r y w a tn e i s ą d o w n ic tw o c y w iln e o ra z p r a w o k a r n e i s ą d o w n ic tw o k a r n e . K s ią ż k ę z a m y k a c h a r a k t e r y s t y k a fo r m y u s t r o ­ j u K s ię s tw a W a rs z a w s k ie g o o ra z o c e n a o r ie n ta c j i n a p o le o ń s k ie j i ro li K s ię s tw a w h is to r i i p a ń s t w a i p r a w a P o ls k i. A N D R Z E J W I Ś N I E W S K I O dorobku p ra w a p r a c y w o k re sie X X - l e c i a p is z e H e n r y k B o r o w s k i i E u g e n iu sz M o d l i ń s k i w n r z e 7/8 m ie s ię c z n ik a „ P r a c a i Z a b e z p ie c z e n ie S p o łe c z n e ” . O b o w ią z u ją c e o b e c n ie p rz e p is y p r a w a p r a c y z o s ta ły w z n a c z n e j m ie rz e w y d a n e w o k r e s ie m ię d z y w o je n n y m i j a k n a o w e c z a sy b y ły o n e p o stę p o w e . N ie m n ie j j e d n a k d o p ie ro n o w e w a r u n k i u s tr o jo w e s tw o r z y ły m o ż liw o śc i n a le ż y te g o w y k o ­ r z y s ta n ia p rz y z n a n y c h p r a c o w n ik o m u p r a w n ie ń i n a d a ły w ła ś c iw ą r a n g ę p r a w u p ra c y . O k re s m in io n e g o n ie d a w n o d w u d z ie s to le c ia n ie p rz y n ió s ł k o d y fik a c ji p r a w a p r a c y , n o w y z aś k o d e k s c y w iln y , k tó r y w e jd z ie w ż y c ie z d n ie m 1 s ty c z n ia 1^65 r., n ie o b e jm u je s to s u n k ó w p ra c y . P o z o s ta n ie w ię c w d z ie d z in ie p r a w a p r a c y s t a n d o ty c h c z a s o w y . N ie m n ie j je d n a k d o ro b e k X X -le c ia je s t b a rd z o p o w a ż n y . S z e re g a k tó w p r a w ­ n y c h d o p ro w a d z ił do częścio w eg o z n ie s ie n ia ró ż n ic p o m ię d z y s y tu a c ją p r a c o w n i­ k ó w u m y s ło w y c h a s y tu a c ją ro b o tn ik ó w . D a le j — p r e k u r s o r s k ą ro lę w ty m o k re s ie c d e g r a ł y u k ’a d y z b io ro w e , k tó r e d a ły p ra c o w n ik o m sz e rs z e u p r a w n ie n ia n iż u s t a ­ w o w e , u le g ła ^ n a s tę p n ie p o p ra w ie o c h ro n a p r a c y k o b ie t i p ra c o w n ik ó w m ło d o c ia ­ n y c h , w z ro s ła w re s z c ie ro la z w ią z k ó w z a w o d o w y c h , k tó r y m p o w ie rz o n o fu n k c je z z a k r e s u in s p e k c ji p ra c y . Z a s a d n ic z a r e f o r m a n a s t ą p i’a w r o z s tr z y g a n iu s p r a w ze s to s u n k u p ra c y , k tó r e p o w ie rz o n o k o m is jo m ro z je m c z y m , co p o z w o liło n a p r z y ś p ie s z e n ie i o d fo r m a liz o w a n ie p o s tę p o w a n ia .

F o d k r e ś la ją c w ie lk ie o sią g n ię c ie o k re s u X X -le c ia , a u to r z y w y r a ż a ją n a d z ie ję , że w k r ó t c e n a s t ą p i u p o rz ą d k o w a n ie i k o d y f ik a c ja te j t a k w a ż n e j d z ie d z in y p r a w a .