Materiały dla studentów NSP HEGLIZM, SOCJALIZM, KOMUNIZM

HEGLIZM, SOCJALIZM, KOMUNIZM

Materiały dla studentów NSP

MARKSIZM – SOCJALIZM NAUKOWY

•

Metoda: materializm dialektyczny

•

Zmiany jakościowe zmieniają się w zmiany ilościowe

•

Redukcjonizm poznawczy

•

Walka klas

•

Rewolucja i historiozofia

HISTORIA TO EFEKT STOPNIOWEGO UŚWIADAMIANIA SOBIE PRZEZ LUDZI WOLNOŚCI DZIEJE POWSZECHNE SĄ PRZEJAWIANIEM SIĘ DUCHA W CZASIE

POSTĘP – W KOLEJNYCH STADIACH ROZWOJU PAŃSTWA CORAZ LEPIEJ REALIZUJE SIĘ NASZA WOLNOŚĆ

PODŁOŻEM PRAWA JEST W OGÓLE TO, CO DUCHOWE, A JEGO BLIŻSZĄ DZIEDZINĄ I PUNKTEM WYJ ŚCIA WOLA, KTÓRA JEST WOLNA, TAK IŻ WOLNO ŚĆ STANOWI SUBSTANCJĘ I OKRE ŚLENIE œ œ œ PRAWA, A SYSTEM PRAWNY JEST KRÓLESTWEM URZECZYWISTNIONEJ WOLNO CI, JEST œ

ŚWIATEM DUCHA Z NIEGO SAMEGO WYTWORZONYM JAKO JAKA DRUGA NATURA

œ œ

HEGEL – IDEALIZM

IDEALIZM A MATERIALIZM

Idealizm Materializm

Założenie o pierwotności ducha (świadomości, idei) wobec

przyrody (materii).

Opiera się na założeniu o istnienia sfery idei, wykraczającej poza

świat odbierany zmysłami

Założenie, zgodnie z którym jedyną sferą rzeczywistości jest materia lub że wszystko stanowi

modyfikację materii.

MATERIALIZM DIALEKTYCZNY

Nauka o tym jak przeciwieństwa staja się tożsame. Dialektyka tłumaczy rozwój wszystkich sil świata, i przyrody i społeczeństwa i ekonomii.

Każda teza spotyka się ze swoim przeciwieństwem (Antytezą). Z nich rodzi się nowa jakość – synteza, która nie jest prostą negacją antytezy i nie jest taka sama jak teza.

Istnieje tylko materia – odrzucenie jakichkolwiek koncepcji idealistycznych. Wszystko jest wynikiem ruchu materii

A zatem ilość i jakość odpowiadają tu sobie wzajemnie i obustronnie;

,,Zmiana formy ruchu jest zawsze procesem zachodzącym

przynajmniej między dwoma ciałami, z których jedno traci określoną ilość ruchu danej jakości (np. ciepła), drugie zaś otrzymuje

odpowiednią ilość ruchu innej jakości (ruch mechaniczny, elektryczność, rozkład chemiczny). A zatem ilość i jakość odpowiadają tu sobie wzajemnie i obustronnie”

REDUKCJONIZM POZNAWCZY

Każde zjawisko z życia społecznego da się sprowadzić do jednej rzeczy – tj. RELACJI EKONOMICZNYCH – to tzw. BAZA.

Wszystko zbudowane ponad tą bazą – ustrój polityczny,

społeczny itp. – jest pochodną bazy. Jest to tzw. NADBUDOWA

WALKA KLAS

Przeniesienie sprzeczności na grunt społeczny.

Starcie przeciwstawnych sobie klas społecznych w płaszczyźnie ideologicznej, politycznej i ekonomicznej.

Są rożne klasy społeczne - klasy zalezą od danej formy historyczne j rozwoju produkcji. Klasy te mają różne idee oraz różną świadomość.

Chodzi o to, że klasy posiadając środki produkcji mogą wyzyskiwać inne lasy społeczne. Wynikiem tego jest podział społeczeństwa na klasy

sprzecznych interesach które toczą ze sobą walkę klas.

Klasy wyzyskiwane - PROLETARIAT

EWOLUCJA USTROJU SPOŁECZNEGO ORAZ REWOLUCJA

Niewolnictwo->Feudalizm->Kapitalizm->Socjalizm->Komunizm Kapitalizm zostanie obalony na drodze rewolucji – rewolucja jest nieunikniona, gdyż w kapitalizmie wzrastają sprzeczności

klasami i walka ekonomiczna zamieni się w polityczną

KOMUNIZM – forma społecznoekonomiczna stanowiąca ostatnie etap rozwoju ludzkości, który nastąpi po obaleniu kapitalizmu.

Całkowite uspołecznienie Śródków produkcji, zniesienie

społecznego podziału pracy, przekształcenie pracy w pierwsza

potrzebę życiową ludzi oraz urzeczywistnienie zasady każdemu

według zdolności, każdemu według potrzeb”

PODZIAŁY W RUCHU REWOLUCYJNYM:

- PRAWICA – REFORMIZM (EDUARD BERNSTEIN) - CENTRUM – CENTRYZM (KARL KAUTSKY)

- LEWICA – REWOLUCJONIŚCI (RÓŻA LUKSEMBURG)

REFORMIZM

Odrzuca dogmat o rewolucji – socjalizm i komunizm można wprowadzić na drodze

pokojowych zmian w państwie demokratycznym.

Kapitalizm ewoluuje w stronę stopniowej dekoncentracji własności, czyli w kierunku odwrotnym niż ustalił to Marks,

Proces przechodzenia od ustroju kapitalistycznego do socjalistycznego może być procesem

ewolucyjnym, odbywającym się przy zachowaniu państwa kapitalistycznego i w ramach jego

organów

KARL KAUTSKY – ,,PAPIEŻ MARKSIZMU”

Zgadzał się z tezą o nieuchronności upadku kapitalizmu, bo następuje koncentracja i centralizacja kapitału a

zubożenie proletariatu, czyli zwiększają się sprzeczności klasowe. Do tego administracja przejawia tendencje do uwsteczniania demokratycznych form ustroju.

Uważał tez że pokojowe przekształcenie kapitalizmu w socjalizm jest możliwe, ale mało prawdopodobne,

uznając, że rewolucja jest konieczna. Odrzuca sojusz robotników z partiami burżuazyjnymi.

Ale od 1910 tak naprawę się zwraca do reformizmu Kautsky odrzucał marksizm jako ideologie

wszechorganiajaca, ograniczając ją do zagadnień społecznych. Odrzucał też postulat dyktatury

proletariatu.

,,INNOWACJE” DO MARKSIZMU:

- centralizm demokratyczny - partia nowego typu

- dyktatura proletariatu - teoria rewolucji

WŁODZIMIERZ LENIN

PARTIA TYPU LENINOWSKIEGO I CENTRALIZM DEMOKRATYCZNY

Partia leninowska miała opierać się na kadrach zawodowych rewolucjonistów.

Centralizm demokratyczny: partia ma kierować walką rewolucyjną proletariatu. Jej zadaniem jest stałe wnoszenie świadomości rewolucyjnej do mas ludowych. Jest niezbędna także do wprowadzenia dyktatury proletariatu. Partia ma silniejszą świadomość klasową, niż reszta robotników.

,,Proletariusze wszystkich krajów łączcie się”

Centralizm demokratyczny: zwarta struktura zaleznosci miedzy organizacjami partyjnymi: zarówno miedzi nimi wzajemnie, ale także między kierownictwem. To oznacza jednolite kierownictwo realizacją celów socjalizmu, podporządkowanie

hierarchiczne członków partii, podporządkowania większości członków, swiadomość dyscypliny obowiązującej członków partii. Partia zawsze musi być jednolita,

zdyscyplinowaną siłą, każdy członek się ma dostosować.

TEORIA REWOLUCJI I DYKTATURA PROLETARIATU

Socjalizm może zwyciężyć w 1 kraju gdzie sprzeczności klasowe sa najsilniejsze, ale jednocześnie jest najsłabszy w łańcuchu kapitalizmu.

Do tego musi zaistnieć tzw. sytuacja rewolucyjna:

1) nastąpiło takie zaostrzenie sprzeczności klasowych, że nie mogą już być dogodzenia,

2) doszło do skrajnego zubożenia klas wyzyskiwanych,

3) dotychczasowa władza nie może żyć po „nowemu", a klasa wyzyskiwana już nie może żyć „po staremu”

W momencie zwycięstwa rewolucji nastąpi okres dyktatury proletariatu:

proletariat stanie się klasą panującą. Ale jednocześnie będzie to okres najpełniejszej demokracji.

— dyktatura proletariatu to wykorzystanie władzy proletariatu do

budownictwa socjalizmu, a następnie do zniesienia klas