STANISŁAW KONTKIEWICZ
W s p o m n i e n i e p o ś m i e r t n e n a p isa ł R. K ra je w sk i
S tan isław K ontkiew icz (junior) u ro dził się dn. 26. IV. 1883 r. w K rzy w y m R ogu n a U k rain ie — jed n ak że ju ż dzie
ciństw o sw e od r. 1886 spędził w D ą
b ro w ie G órniczej gdzie jego ojciec, inż.
górniczy i zn an y geolog (S tan isław K ontkiew icz senior) p raco w ał w ty m czasie n a kop. Flora.
Z ain tereso w an ia g ó rn ictw em i ge
ologią okazały się dziedziczne, gdyż po u k o ńczeniu w Sosnow cu szkoły śred n iej re a ln e j w r. 1901 i p rzejścio w y ch s tu diach n a P o litech n ice W arszaw skiej do chw ili jej zam k n ięcia w r. 1905 w stę p u je n a A kadem ię G órniczą w e F re i- bergu. S tu d ia te p o p rzed ziła 2 -le tn ia p ra c a w k o p aln iach Z ag łęb ia D ąb ro w
skiego w c h a ra k te rz e ro b o tn ik a. P rzeszedłszy w ty m czasie w szelkie ty p y dołow ej p ra c y górniczej p osiadł ju ż jak o m łody stu d e n t g ru n to w n ą znajom ość sw ego przyszłego fa c h u i dosko
n a łą znajom ość ciężkich w a ru n k ó w p ra c y podziem nej. N a A k a
dem ii G órniczej w e F re ib e rg u S ta n isła w K ontkiew icz u z y sk u je w r. 1907 z odznaczeniem d yplom in ż y n ie ra m ierniczego, a w ro k później z ty m sam y m sto p n iem dyplom in ż y n ie ra g ó r
niczego.
P r^ c ę zaw odow ą rozpoczyna w Z agłębiu D ąb ro w sk im od k o p aln ictw a w ęglow ego p ra c u ją c jak o sz ty g a r n a kop. R e n a rd a n a stę p n ie jak o inż. a sy s te n t n a kop. K azim ierz. J u ż je d n a k w r. 1912 p rz e rz u c a się n a k o p aln ictw o ru d i p ra c u je jak o za
w iadow ca k o p aln i k o lejn o w g ó rn ictw ie ru d żelaznych, w To
w arz y stw a c h H a n tk e i P ra sz k a P ila w a w re jo n ie C zęstochow skim do r. 1924, a w k o p aln ictw ie ru d cy nkow ych re jo n u T a r
now skich G ór do r. 1928. Szczególne z a in tereso w an ia w ty m czasie pośw ięca p oszukiw aniom górniczym .
W r. 1929 przechodzi w c h a ra k te rz e d y re k to ra te c h nicznego do T o w arzy stw a E k sp lo atacji soli p o taso w y ch
— 454 —
w K a łu sz u . N a ty m s ta n o w is k u p o z o sta je p rz e z l a t pięć.
C z u je się je d n a k s ta le z w ią z a n y ty p e m p r a c y i śro d o w is k ie m z r e jo n e m C zęsto c h o w sk im i Z a g łę b ie m D ą b ro w s k im ta k , że po p rz e jśc io w e j p r a c y w M in. P rz e m y s łu w W a rsz a w ie c h ę tn ie w ra c a w r. 1934 do k o p a ln ic tw a r u d ż e la z n y c h w ta m ty c h ob s z a ra c h ty m ra z e m ja k o d y r e k to r k o p a lń W sp ó ln o ty In te re s ó w . O d tą d z a g a d n ie n io m z w ią z a n y m z r u d a m i ż e la z n y m i p o św ię c a się z u p ełn ie , d ą ż ą c p rz e d e w s z y s tk im do u s y s te m a ty z o w a n ia e k sp lo a ta c ji, ścisłego p o w ią z a n ia p o s z u k iw a ń z w ie d z ą g eo lo g icz n ą i u jm o w a n ia w y n ik ó w ty c h p ra c w tr w a łą fo rm ę d o k u - m e n ta r n ą . D o ty c zy to zw łasz cza złóż r u d ż e la z n y c h j u r y b r u n a tn e j o b sz a ru C zęsto ch o w sk ieg o , d la k tó r y c h s ta je się d o sk o n a ły m zn aw cą. R ó w n o cześn ie g ro m a d z i o g ro m n y m a te r ia ł a r c h iw a ln y i zb io ry , re p r e z e n tu ją c e ty p y tu te js z y c h s k a ł złożo
w y c h , r u d o raz z w ią z a n e j z tą s e rią b o g a te j fa u n y .
W o k re sie o k u p a c ji po p rz e jśc io w y c h a re s z to w a n ia c h p rze z N iem có w p rz e b y w a n a d a l w C zęsto ch o w ie, p r a c u je n a jp ie r w ja k o d o zo rca w ie rc e ń p o sz u k iw aw cz y ch , n a s tę p n ie ja k o u rz ę d n ik B iu ra D o z o ru K o tłó w . W ty m czasie p o rz ą d k u je sw e m a te r ia ły i p rz y g o to w u je je do p u b lik a c ji, k o n k r e ty z u ją c m y śl o celow ości e k s p lo a to w a n ia obok n o rm a ln ie w y d o b y w a n e g o p o z io m u jeszcze tzw . g ó rn eg o p o z io m u r u d c zę sto ch o w sk ich , u w a żan eg o za n a ogół n ie re n to w n y .
Z c h w ilą w y z w o le n ia w ra c a n a ty c h m ia s t do p ra c y n a d z o r
g a n iz o w a n ie m k o p a ln ic tw a r u d ż e la z n y c h i p rz e z la ta 1945-46 ja k o d y r e k to r k ie r u je Z je d n o c z e n ie m K o p a lń R u d Ż e la z a i T o p n ik ó w a p o te m g d y m u s ta n z d ro w ia n a to ju ż n ie p o z w a la — p o z o sta je jeg o d o ra d c ą te c h n ic z n y m do r. 1949. Z a sw ą d z ia ła l
ność p rz y u ru c h o m ie n iu z d e w a s to w a n y c h k o p a lń o trz y m a ł w r. 1947 Z ło ty K rz y ż Z asłu g i.
R ó w n o cześn ie od r. 1946 ro z p o c z y n a w y k ła d y z z a k re s u g ó rn ic tw a n a A k a d e m ii G ó rn ic z o -H u tn ic z e j w K ra k o w ie a w r. 1947 po p rz e p ro w a d z e n iu h a b ilita c ji z o sta je k ie ro w n ik ie m K a te d r y G ó rn ic tw a O gólnego n a W y d ziale G e o lo g ic z n o -m ie r
n ic z y m te jż e u czeln i. T u w y k ła d a g ó rn ic tw o o g ó ln e i e k s p lo a ta c ję r u d żelaza. W ty m te ż czasie o p ra c o w u je m a te r ia ły z e b ra n e w c ią g u sw ej d z ia ła ln o śc i w p rz e m y śle , w z w ią z k u z c zy m o g ła sza sz e re g a rty k u łó w w „ H u tn ik u “ . P u b lik u je te ż w ty m czasie k a p ita ln ą sw ą p ra c ę „C z ę sto c h o w sk i o b sz a r r u d o n o ś n y i je g o z a so b y “ o raz p rz y g o to w u je n a s tę p n e , p t. „ E k s p lo a ta c ja r u d że
la z a w P o ls c e “ . Z d u ż ej te j w 3 -c h to m a c h z a m ie rz o n e j p r a c y — p rz y g o to w a ł do d r u k u p ie rw s z y . U m a rł w K ra k o w ie d n ia
28 k w ie tn ia 1951 r.
W sw ej zaw o d o w ej p r a c y g ó rn iczej S ta n is ła w K o n tk ie w ic z k ła d ł o g ro m n y n a c isk n a n a u k i geologiczne, k tó r y c h p o d s ta w o w e z n a c z e n ie d la ro z w o ju k o p a ln ic tw a w y b itn ie d o cen iał.
Z n a jd u je to w y ra z ta k ż e w jeg o p u b lik a c ja c h , d o ty c z ą c y c h zw łaszcza r u d że laz n y ch , p rz e d e w s z y s tk im w jeg o p ra c a c h
— 455 —
o s ta tn ic h , k tó r e w ie le l a t b ę d ą s k a rb n ic ą w ia d o m o ści d la b a d a czy z a g a d n ie ń ru d o n o śn o ś c i o b sz a ru C zęsto ch o w sk ieg o .
O c e n ia ją c całość sp u śc iz n y n a u k o w e j n ie o d ż a ło w a n e j p a m ię c i S ta n is ła w a K o n tk ie w ic z a n a le ż y p o d n ieść je j p o d s ta w o w e z n a c z e n ie n a tle u b o g iej l it e r a t u r y d o ty cz ąc ej n a s z y c h r u d żelaza. P e łn i on w n ie j ro lę łą c z n ik a , p rz e k a z u ją c e g o g e o lo g ii w y n ik i p ra k ty c z n y c h o siąg n ięć g ó rn ic z y c h a z d ru g ie j s tr o n y u m ie ją c e g o z a in te rp e lo w a ć w ie d zę g eo lo g iczn ą n a rzecz p rz e m y słu . T a s tr o n a jeg o d z ia ła ln o śc i z n a la z ła sw ój w y ra z ró w n ie ż w sz e re g u w y k o n a n y c h p rz e z n ieg o e k s p e rty z o raz p ra c a c h w ie lu k o m isy j p rz e m y sło w y c h , w k tó r y c h u c z e stn ic z y ł — b y w y m ie n ić w a ż n ie js z e n p . K o m isja d la b a d a ń fo sfo ry tó w n ie z w i- skich, K o m isja d la p o d n ie s ie n ia p ro d u k c ji r u d ż elaza w P olsce, K o lle g iu m G ó rn icz e itd .
O so b iste z a in te re s o w a n ia n a u k a m i g e o lo g icz n y m i u z e w - w n ę trz n iło się ta k ż e u Z m a rłe g o w sy s te m a ty c z n y m g ro m a d z e n iu z b io ró w g eo lo g iczn y ch . D zięk i te m u p o w s ta ły d w ie w a r to ściow e k o le k c je — p a le o n to lo g ic z n a, d a ją c a p e łn y p rz e g lą d f a u n y s e rii ru d o n o śn e j r e jo n u często ch o w sk ieg o i m in e ra lo g ic z n a , re p r e z e n tu ją c a w ie le m in e ra łó w k ru sz c o w y c h b a rd z ie j z n a n y c h złóż św ia to w y c h o raz ty p y r u d i s k a ł zło żo w y ch r e jo n u C zęsto chow skiego.
B IB LIO G R A FIA
p rac Prof. S t a n i s ł a w a K o n t k i e w i c z a
1. O ru d ach żelaznych n a ziem iach byłego K rólestw a Kongresowego.
Czasopism o G órniczo-H utnicze 1919.
2. Zastosow anie w ykresów G anta w górnictw ie. P rzeg ląd O rganizacji, W arszaw a 1928.
3. K opalnictw o i przeró b k a m echaniczna soli potasow ych n a P o d k a r
paciu. Gazeta Rolnicza, W arszaw a 1932.
4. P rzeró bk a i w zbogacanie soli potasow ych w K ałuszu. P rzeg lą d G ór
n iczo-H u tn iczy 1932.
5. K opalnictw o ru d y żelaznej w Polsce. P rzegląd G órn iczo-H u tn iczy 1937.
6. Z agadnienie kosztu w łasnego krajo w y ch ru d żelaznych. H u tn ik 1938.
7. Możliwości rozw ojow e kopalnictw a ru d żelaznych w Polsce. H u t
n ik 1938
8. Złoża ru d y żelaznej w Polsce, jej zasoby, w ydobycia oraz możliwości produkcyjne. H utn ik 1945.
9. G ospodarka niem iecka w kopalniach ru d y żelaznej n a obszarze czę
stochow skim . H utn ik 1945.
10. Rola inżyniera górnika w kopalnictw ie ru d y żelaznej w Polsce. H u t
n ik 1945.
11. R udy żelazne w Polsce. W iedza o Polsce 1948.
12. Częstochow ski obszar rudonośny i jego zasoby. — N akładem CZPH, K atow ice 1949.
13. Złoża ru d żelaznych. Atlas. Część I. S k r y p t BPS AGH. K rak ó w 1949.
14. Złoża ru d y żelaznej w południow ej części Ziemi W ieluńskiej. H u t
n ik 1950.
