CZASZKA - CRANIUM. Kości czaszki dzielimy na: - kości mózgoczaszki - kości twarzoczaszki. Mózgoczaszka posiada - sklepienie - podstawę

(1)

(2)

CZASZKA -cranium

(3)

CZASZKA - CRANIUM

Kości czaszki dzielimy na:

•

- kości mózgoczaszki

•

- kości twarzoczaszki

Mózgoczaszka posiada

•

- sklepienie

- podstawę

(4)

SKLEPIENIE CZASZKI

(5)

PODSTAWA CZASZKI

(6)

(7)

(8)

KOŚCI MÓZGOCZASZKI

• Kości nieparzyste:

- kość czołowa – os frontale - kość sitowa – os ethmoidale

- kość klinowa – os sphenoidale - kość potyliczna – os occipitale

• Kości parzyste:

- kość ciemieniowa – os parietale

- kość skroniowa – os temporale

(9)

KOŚĆ CZOŁOWA – os frontale

Buduje ścianę górną oczodołów i przedni dół czaszki

• Jest kością pneumatyczną zawiera zatokę czołową

Składa się z - łuski

- części oczodołowych - i części nosowej

• Otwór nadoczodołowy

• Brzeg nadoczodołowy

• Łuki brwiowe

• Guzy czołowe

• Dół gruczołu łzowego

(10)

(11)

(12)

KOŚĆ SITOWA – os ethmoidale

Buduje dół przedni czaszki, ścianę boczną i

przyśrodkową jamy nosowej oraz ścianę przyśrodkową oczodołów

• Należy do kości

pneumatycznych zawiera przestrzenie powietrzne noszące nazwę komórek

sitowych przednich i tylnych

(13)

KOŚĆ SITOWA

Części:

- blaszka sitowa/ pozioma/ - Nerwy węchowe – I para

- blaszka pionowa

- 2 błędniki sitowe

- grzebień koguci

(14)

(15)

(16)

(17)

KOŚĆ KLINOWA – os sphenoidale

• Buduje dół środkowy czaszki

• Składa się z

-trzonu , w którym znajdują się zatoki klinowe

oraz z trzech par wyrostków:

- skrzydła większe - skrzydła mniejsze

- wyrostki skrzydłowate

• Na górnej powierzchni trzonu znajduje się dół przysadki

mózgowej, w którym leży przysadka mózgowa

(18)

KOŚĆ KLINOWA

• Skrzydła mniejsze ograniczają kanał nerwu wzrokowego – nerw II

• Między skrzydłem mniejszym a większym znajduje się szczelina oczodołowa górna – nerw III, IV, VI, V1

• W skrzydle większym:

• -otwór okrągły – nerw V²

• -otwór owalny – nerw V³

(19)

Wyrostek skrzydłowaty -

odchodzi ku dołowi od skrzydła większego i trzonu

Składa się z:

- blaszki przyśrodkowej - blaszki bocznej

Dół skrzydłowy- miejsce przyczepu mięśnia skrzydłowego przyśrodkowego

(20)

(21)

(22)

(23)

(24)

KOŚĆ POTYLICZNA os occipitale

Części:

- część podstawna - 2 części boczne - łuska

Ogranicza ona razem z

kością skroniową otwór

szyjny

(25)

KOŚĆ POTYLICZNA – os occipitale

• Buduje dół tylny czaszki, a łuska tworzy sklepienie

Części kości ograniczają otwór wielki w którym rdzeń

przedłużony przechodzi w rdzeń kręgowy

• Na powierzchni zewnętrznej znajdują się kłykcie potyliczne, które służą do połączenia z

kręgiem szczytowym

• Powyżej kłykcia leży

kanał nerwu podjęzykowego – nerw XII

(26)

(27)

(28)

(29)

KOŚĆ SKRONIOWA – os temporale

• Buduje dół środkowy i tylny czaszki

• Składa się z czterech części - część łuskowa – łuska,

wyrostek jarzmowy : guzek stawowy, dół

żuchwowy

- cześć skalista – otwór słuchowy wewnętrzny : nerw VII i VIII

- część bębenkowa – otwór słuchowy zewnętrzny

- część sutkowa – wyrostek

sutkowaty

(30)

KOŚĆ SKRONIOWA

część skalista (piramida)

^–

wewnątrz niej leży narząd słuchu i równowagi (ucho środkowe i

wewnętrzne)

• Na powierzchni dolnej piramidy:

- kanał tętnicy szyjnej - wyrostek rylcowaty

- otwór rylcowo-sutkowy – nerw VII Na powierzchni tylnej – otwór

słuchowy wewnętrzny – nerw VII i VIII

Pomiędzy piramidą a częścią boczną kości potylicznej znajduje się:

otwór szyjny – nerw IX, X, XI

(31)

(32)

KOŚĆ CIEMIENIOWA – os parietale

• Wchodzi w skład sklepienia czaszki,

czworokątna, płaska kość, na kątach kości u dzieci leżą ciemiączka

(33)

 I- Nerw węchowy- Blaszka sitowa kości sitowej

 II- Nerw wzrokowy- Kanał wzrokowy

 III- Nerw okoruchowy- Szczelina oczodołowa górna

 IV- Nerw bloczkowy - Szczelina oczodołowa górna

 V1- Nerw oczny- Szczelina oczodołowa górna

 V2- Nerw szczękowy- Otwór okrągły

 V3- Nerw żuchwowy- Otwór owalny

 VI- Nerw odwodzący- Szczelina oczodołowa górna

 VII- Nerw twarzowy- Przewód słuchowy wewnętrzny /otwór rylcowo-sutkowy

 VIII- Nerw przedsionkowo-ślimakowy- Przewód słuchowy wew.

 IX- Nerw językowo-gardłowy- Otwór żyły szyjnej

 X- Nerw błędny- Otwór żyły szyjnej

 XI- Nerw dodatkowy- Otwór żyły szyjnej

 XII- Nerw podjęzykowy- Kanał nerwu podjęzykowego

Nerwy czaszkowe

(34)

KOŚCI TWARZOCZASZKI

• Kości parzyste:

- szczęka - maxilla

- kość łzowa – os lacrimale - kość nosowa – os nasale

- kość jarzmowa – os zygomaticum - kość podniebienna – os palatinum

- małżowina nosowa dolna – concha nasalis inferior

• Kości nieparzyste:

- żuchwa - mandibula - lemiesz - vomer

- kość gnykowa – os hyoideum

(35)

SZCZĘKA- maxilla

Buduje ściany oczodołu, jamy nosowej i ustnej

Składa się z trzonu i 4 wyrostków - trzon zawiera jamę wypełnioną

powietrzem zatokę szczękową i otwór podoczodołowy

- wyrostek zębodołowy stanowi

przedłużenie trzonu i znajdują się w nim zębodoły

- wyrostek podniebienny tworzy podniebienie twarde

- wyrostek jarzmowy łączy się z kością jarzmową

- wyrostek czołowy łączy się z kością czołową

(36)

(37)

(38)

KOŚĆ ŁZOWA – os lacrimale

• Wchodzi w skład ściany przyśrodkowej oczodołu i bocznej jamy nosowej (ogranicza dół woreczka

łzowego )

(39)

KOŚC NOSOWA – os nasale

• Buduje ścianę górno- przednią jamy nosowej

(40)

KOŚĆ JARZMOWA – os zygomaticum

• Leży po obu stronach twarzy

• Buduje ścianę boczną i dolną oczodołu

• Zawiera wyrostek skroniowy oraz czołowy

(41)

ŁUK JARZMOWY

(42)

KOŚĆ PODNIEBIENNA – os palatinum

• Leży na powierzchni dolnej czaszki

• Składa się z dwóch blaszek:

- pozioma tworzy tylną część podniebienia

twardego

- pionowa buduje ścianę boczną jamy nosowej

(43)

(44)

(45)

(46)

MAŁŻOWINA NOSOWA DOLNA- concha nasalis inferior

• Buduje ścianę boczną jamy nosowej

(47)

(48)

ŻUCHWA- mandibula

• Jest jedyną ruchomą kości czaszki

• Składa się z:

- trzonu , na którym

znajdują się zębodoły, doły dwubrzuścowe i otwór

bródkowy ,kresa żuchwowo- gnykowa

- gałęzi, na której znajduje się wyrostek kłykciowy (głowa żuchwy i dołek skrzydłowy), wyrostek dziobiasty , otwór i kanał żuchwy

• Kąt żuchwy: guzowatość żwaczowa i guzowatość skrzydłowa

(49)

(50)

LEMIESZ- vomer

• Wraz z kością sitową buduje

przegrodę kostną

nosa

(51)

(52)

KOŚCI PNEUMATYCZNE

• Zaliczamy:

1. Kości zawierające zatoki przynosowe:

- kość czołowa – os frontale - kość sitowa – os ethmoidale - kość klinowa – os sphenoidale - szczęka – maxilla

2. Kość zawierająca jamę bębenkową:

- kość skroniowa – os temporale

(53)

ZATOKI PRZYNOSOWE

• Zatoka czołowa

• Zatoka szczękowa

• Zatoka klinowa

• Komórki sitowe przednie i

tylne

(54)

(55)

(56)

POŁĄCZENIA KOŚCI CZASZKI

• Więzozrosty : szwy, ciemiączka , wklinowanie

• Chrząstkozrosty

• Kościozrosty

• Połączenia wolne /staw/

(57)

SZWY

• Szew wieńcowy

• Szew strzałkowy

• Szew węgłowy

• Szew łuskowy

(58)

CIEMIĄCZKA

• Nieparzyste:

- przednie /czołowe/

- tylne /potyliczne/

• Parzyste:

- przednio - boczne /klinowe/

- tylno - boczne /sutkowe/

(59)

POŁĄCZENIA ŚCISŁE

• Chrząstkozrosty:

-

występują na podstawie czaszki

• Kościozrosty:

-

skostnienie więzozrostów i chrząstkozrostów

(60)

STAW SKRONIOWO-ŻUCHWOWY- articulatio temporomandibularis

• Powierzchnie stawowe:

- główka – głowa żuchwy

- panewka – dołek stawowy i guzek stawowy kości skroniowej

• Dodatkowy element stawu:

- krążek stawowy

• Ruchy:

- wysuwanie żuchwy - cofanie żuchwy

- opuszczanie żuchwy - podnoszenie żuchwy - ruchy boczne /żucia/

(61)

(62)

(63)

(64)

(65)

PUNKTY KOSTNE MACALNE BADANIEM PALPACYJNYM

Guzy czołowe

Brzeg nadoczodołowy Brzeg podoczodołowy Kość jarzmowa

Łuk jarzmowy

Brzeg dolny żuchwy Kąt żuchwy

Guzki bródkowe żuchwy Wyrostek sutkowaty kości skroniowej

Guzowatość potyliczna zewnętrzna

(66)

PUNKTY WYJŚCIA NERWU V

• Otwór nadoczodołowy

• Otwór podoczodołowy

• Otwór bródkowy

(67)

(68)

Fossa cranii anterior, media, posterior

(69)

(70)

Dół skroniowy, podskroniowy,

zażuchwowy

(71)

(72)

(73)

(74)

(75)

(76)

(77)