"Nowy leksykon metodologiczny", red. nauk. Kazimierz M. Czarnecki, Sosnowiec 2009 : [recenzja]

Eugeniusz Szymik

"Nowy leksykon metodologiczny",

red. nauk. Kazimierz M. Czarnecki,

Sosnowiec 2009 : [recenzja]

Problemy Profesjologii nr 1, 205-206

UN IW ER SY TET Z IELO N O G Ó R SK I • POLSK IE TO W A R Z Y STW O PR O FESJO LO G IC ZN E

Problem y Profesjologii 1/2010

Eugeniusz Szymik

Kazimierz M. Czarnecki (redakcja naukowa)

NOWY LEKSYKON METODOLOGICZNY

O ficyna W ydaw nicza „H um anitas” , Sosnowiec 2009.

W 2009 roku nakładem O ficyny W ydawniczej „H um anitas” w Sosnowcu ukazała się książka

N ow y leksykon m etodologiczny pod redakcją naukow ą K azim ierza M. Czarneckiego

(pierw sze w ydanie Leksykonu m etodologicznego zostało opublikowane przez W ydaw nictwo N aukow e „Śląsk” w 2007 roku w Katow icach). Prezentow ana publikacja w pisuje się w nurt prac m etodologicznych, takich jak : M .Łobocki: M etody badań pedagogicznych (1984); A.W . M aszke: M etody i techniki badań pedagogicznych (2008); S. N ow ak: M etodologia

badań społecznych (1985); P odstaw y m etodologii badań w pedagogice (red. S. Palka) (2009);

K. Rubacha: M etodologia badań n a d edukacją (2008) oraz je st interesująca i cenna, bowiem trafnie odpow iada zapotrzebow aniom na ten zakres wiedzy i spełnia oczekiw ania szerokiej grupy odbiorców - studentów i pracow ników w yższych uczelni zainteresow anych om aw ianą problem atyką, ale przede w szystkim w zbogaca ofertę poznawczą, pośw ięconą m etodologii badań pedagogicznych.

R ecenzow ana książka, oprócz W prowadzenia, składa się z pięciu rozdziałów zatytułowanych: /. H asła metodologiczne. 2. B iogram y m etodologów polskich. 3. B iogram y

autorów haseł. 4. Bibliografia.5. M iejsce na brakujące i nowe hasła.

W e W prowadzeniu redaktor naukow y opracow ania wyjaśnia i uzasadnia rozum ienie pojęcia „now y” , w odniesieniu do pierw szego w ydania książki, w sposób następujący:

- poszerzyła się liczba współautorów haseł o 2 osoby, - zwiększyła się znacznie liczba haseł z 517 do 774, - zwiększyła się liczba pozycji bibliograficznych,

- przetłumaczono tytuły haseł na dwa języki obce: angielski i rosyjski, - pod treścią haseł podano podstawowe źródła literatury metodologicznej, - pozyskano nowego wydawcę - Wyższą Szkołę Humanista w Sosnowcu,

- współautorzy haseł i redaktor naukowy otrzymali liczne telefony z zapytaniem: „gdzie można kupić L eksyko n m eto d o lo g iczn y”?

K azim ierz M. Czarnecki podaje również, iż w spółautorzy N ow ego leksykonu

m etodologicznego „opracow ali sam odzielnie (jako autorzy) część takich haseł, których nie

było w źródłach m etodologicznych.”

W rozdziale pierwszym , zatytułow anym H asła metodologiczne, w spółautorzy książki przedstaw ili definicje pojęć (haseł) bezpośrednio i pośrednio oraz pom ocniczo zw iązanych z naukoznaw stw em , ogólną i szczegółow ą m etodologią badań, naukowym poznaw aniem

206 R ECEN ZJE

rzeczyw istości, których trudno doszukać się w znanych i liczących się encyklopediach, słow nikach, leksykonach czy kom pendiach w iedzy. Z pew nością na uw agę zasługuje fakt, iż w źródłach, pod hasłam i, podano nazw iska autorów prac i rok ich w ydania, a także num ery rzym skie, oznaczające słow niki, leksykony, encyklopedie, pod ogólną n a z w ą - s ło w n ik (i), co um ożliw ia szybkie dotarcie do om aw ianej publikacji.

W rozdziale drugim przybliżone zostały, w układzie alfabetycznym , biogram y znanych i cenionych m etodologów polskich, znaw ców przedm iotu (???), z kilkunastu w yższych uczelni w Polsce, z w yeksponow aniem ich w ażniejszych prac m etodologicznych. Są to kolejno następujący uczeni: M .J. Bolechowska, J.M .B rzeziński, K. Denek, K.M . Durąj- N ow akow a, J. Frątczak, J. G nitecki, W.L. G oriszow ski, J. K onopnicki, T. Kotarbiński, M. Łobocki, D. M aszczyk-Jedut, A. M olak, H.A. M uszyński, B. N iem ierko, T.W . N ow acki, S. Now ak, S. Palka, J. Pieter, T.A . Pilch, K.H. Podoski, W. Puślecki, A. Radziewicz- W innicki, J.W . Sztumski, M. W ęglińska, Z. Zaborow ski, W.P. Zaczyński, B. Żechowska.

W rozdziale trzecim , pt. B iogram y autorów haseł, zaprezentow ane zostały sylwetki w spółautorów N ow ego leksykonu m etodologicznego w następującym porządku: A. Bodanko, K. M. Czarnecki, S. C zygier, E. G ondzik, H. H rapkiewicz, P. Kow olik, W. Tom aszewska. Rozdział ten przynosi garść inform acji dotyczących specjalności dziedziny naukowej om awianego autora, je g o przebiegu pracy zaw odowej i naukowo - dydaktycznej, dorobku naukow ego (wykazu publikacji - dzieł zw artych i artykułów).

W rozdziale czw artym : Bibliografia czytelnik znajdzie bogaty w ykaz pozycji bibliograficznych z zakresu: encyklopedii, leksykonów, słow ników (270 pozycji!) i bibliografii m etodologicznej, który pozwoli mu na odnalezienie dalszych inspirujących kierunków w je g o rozw ażaniach nad m etodologią badań (i nie tylko).

Ostatni z rozdziałów , piąty, pt. M iejsce na brakujące i nowe hasla, zaw iera m iejsca „puste” , przeznaczone dla użytkow ników książki. Zapew ne stanowi zachętę do w yrażania krytycznych uw ag, opinii czytelników i ich refleksji nad w zbogaceniem recenzowanej publikacji o brakujące hasła, które uw zględnią jej w spółautorzy w kolejnym wydaniu.

N iniejsze opracow anie m oże służyć pom ocą studentom różnych kierunków i specjalności (głów nie: pedagogiki), szczególnie sem inarzystom piszących prace licencjackie lub m agisterskie, nauczycielom akadem ickim (pracow nikom naukowym instytutów, w ydziałów uczelni pedagogicznych prow adzących studia pedagogiczne — zajęcia z zakresu przedm iotów m etodologicznych i kierow ania badaniam i naukow ym i), ale także osobom zaw odow o zw iązanych z praktyką pedagogiczną, które pragną podejm ow ać w łasne próby badawcze, np. w szkołach, placów kach w ychow aw czych, opiekuńczych, kulturalnych, ośw iatow ych i społecznych.