Marta Michałowska
Dział Archiwaliów i Zbiorów
Naukowych
Ochrona Zabytków 55/1 (216), 54-60
DZIAŁ ARCHIWALIÓW I ZBIORÓW NAUKOWYCH
W śród różnych zadań, określonych regulam inem organizacyjnym O środka D okum entacji Z ab y tk ó w w W arszawie, znalazło się także grom adzenie, o p ra c o w ywanie i udostępnianie archiw alnych m ateriałów źródłow ych i dokum entacyjnych do dziejów o biektów zabytkow ych, mające na celu tw orzenie w arsztatu p ra cy dla badaczy i inform atorium niezbędnego do o p ra cow ań naukow ych oraz potrzeb praktyki k o n serw ato r skiej. Z adania te długo realizow ane były w d w óch odrębnych jednostkach organizacyjnych: od 1962 r. najpierw w Dziale A rchiw um i W ydawnictw, a p o tem od 1967 r. już w Dziale A rc h iw u m 1 oraz w F ototece, od 1962 r. będącej jedną z pracow ni Działu Z ab y tk ó w A rchitektury i U rbanistyki, k tó ra od 1979 r. przyjęła status działu pn. F ototeka i Pracow nia Fotograficzna. Sam odzielne A rchiw um jako dział funkcjonow ało w latach 1 9 6 7 -1 9 9 1 , a od października 1991 r. zo sta ło przem ianow ane na Pracow nię Archiwaliów, sta n o wiącą jedną z k om órek organizacyjnych Z espołu D o kum entacji A rchiw alnej. Podobnie Fototeka i P racow nia Fotograficzna w form ie działu funkcjonow ały w latach 1 9 7 9 -1 9 9 1 , a następnie — w tym sam ym czasie co A rchiw um — jako dwie odrębne ko m ó rk i organizacyjne weszły także w skład now o u tw o rz o n e go Z espołu D okum entacji A rchiw alnej. O d lutego 1996 r. ww. Z espół przyjął nazwę Działu A rchiw aliów i Z biorów N aukow ych i realizuje swe zadania w ra m ach trzech jednostek w ew nętrznych — Pracow ni A r chiwaliów, Fototeki i Pracow ni D okum entacji F o to graficznej.
Zbiory Pracow ni A rchiw aliów składają się z m a te riałów o różnej prow eniencji. Już w 1962 r. A rchi w um odziedziczyło po N aczelnej Dyrekcji M u zeó w i O chrony Z abytków oraz daw nym Dziale D o k u m en tacji Z arządu M uzeów i O chrony Z abytków M in ister stwa K ultury i Sztuki ok. 3,5 mb m ateriałów archiw al nych. Są to zbiory w ypisów i n o tâ t archiw alnych, d o tyczące zabytków architektury polskiej, spuścizny ba daw cze i odpisy rękopisów. Powstały one w X IX i X X w., najczęściej zaś w latach 1 9 4 5 -1 9 6 1 w w y n i ku kw erend, zwłaszcza w AGAD w W arszawie, lecz także w archiw ach i bibliotekach państw ow ych i k o ścielnych w Polsce. Z najdują się w nich wypisy T adeu sza G odlew skiego, o. G rzegorza A leksandra G ongoła, Elżbiety Kloss, H enryka Rutkowskiego; notaty ks. W ła dysława Knapińskiego (1 8 3 8 -1 9 1 0 ), Kazim ierza K o narskiego, Juliana Pagaczewskiego (z 1920 r., z D re zna); spuścizny po W łodzim ierzu D em etrykiew iczu (1 8 5 9 -1 9 3 7 ) i Euzebiuszu Łopacińskim (1 8 8 2 -1 9 6 1 );
1. B. Lenard, D zia ł A rchiwum O D Z , „Ochrona Z abytków ” 1 9 7 1 , nr 4, s. 2 6 2 -2 6 5 .
2. T. Zielińska, Katalog Tek Glinki, cz. 1: K atalog oso b o w y, cz. 2:
K atalog geograficzny, cz. 3: Katalog rzeczo w y, BM iO Z, seria B,
t. X X V I, Warszawa 1 9 6 9 -1 9 7 1 .
odpisy rękopisu o. Ludw ika M iskę z 1735 r. i album u Kazim ierza Stronczyńskiego z 1851 r.
W latach 1 9 6 7 -1 9 7 1 na zlecenie O śro d k a D o k u mentacji Zabytków przeprow adzono kw erendy w zbio rach M uzeów N arodow ych w W arszawie i K rakow ie, A rchiw um G łów nego A kt D aw nych w W arszawie, Biblioteki Jagiellońskiej, Biblioteki U niw ersytetu W ar szawskiego oraz A rchiw um Państw ow ego w Kielcach, uzyskując m ateriały ikonograficzne stanow iące bazę źródłow ą do opracow ania katalogów rysunków archi tektonicznych, w ydaw anych potem przez O D Z w Bib liotece M uzealnictw a i O chrony Z abytków serii A. Dla m ateriałów z kw erend w niektórych zbiorach k rak o w skich i AGAD założono karty inw entarzow e wg w zo rów Naczelnej Dyrekcji A rchiw ów Państw ow ych.
Poza w spom nianym i, odziedziczonym i z M in ister stwa K ultury i Sztuki zbioram i, zasób Pracow ni A rchi w aliów stanow ią głów nie spuścizny rękopiśm ienne i m ateriały b ad aw czo-naukow e po historykach sztuki, konserw atorach, architektach, archiw istach i m uzeo- logach, sukcesywnie pozyskiw ane m etodą zakupów lub daró w w latach 1 9 6 4 -1 9 9 2 . A rchiw alia zgrom a dzone są w układzie odrębnych spuścizn autorskich — rozpoznanych, uporządkow anych i o d p o w ied n io usy stem atyzow anych wg specyfiki poszczególnych zbio rów m ateriałów — podzielonych przew ażnie na teki, od których noszą część nazwy niem al wszystkie zespo ły. Zw ięzły opis najważniejszych zespołów archiw a liów pom oże przybliżyć ich w łaściw ą zaw artość m ery toryczną i ocenić obszary poznania, jakie otw ierają przed badaczam i.
N otaty ks. W ładysława Knapińskiego (1 8 3 8 -1 9 1 0 ) —
m ateriały do historii kościołów w Diecezji W arszaw skiej, pochodzące z A rchiw um K onsystorskiego (mps ok. 1000 stron).
Teki Euzebiusza Łopacińskiego (1 8 8 2 -1 9 6 1 ) — zbiór
m ateriałów do dziejów kultury i sztuki, jej tw órców i zabytków oraz m ecenatu (115 tek).
Teki Jana Glinki (1 8 9 0 -1 9 6 3 ) — m ateriały głów nie
do historii Białegostoku i północnego Podlasia, ro d zi ny B ranickich-G ryfitów i m ecenatu artystycznego Ja na Klemensa Branickiego (517 tek)2.
Zbiór rysunków Czesława Thulliego (1 8 8 8 -1 9 7 6 ) —
przerysy m ateriałów ikonograficznych z tek W idoki
m iast polskich i ich za b ytki ze zbiorów Biblioteki Paw
likowskich we Lwowie; wykonane w latach 1 9 12-1915 (ok. 300 rys.)2.
Teki Gerarda Ciołka4 (1 9 0 9 -1 9 6 6 ) — m ateriały w a r
sztatu naukow ego z lat 1 9 4 5 -1 9 6 5 zgrupow ane tem
a-3. A. M ajdowski, W idoki polskich m iast i z a b y tk ó w arch itek to n icz
nych ze zb io r ó w graficznych Biblioteki P aw likow skich w e L w o w ie. Szkicow nik prof. C zesław a Thullie, W arszawa 1 9 94.
4. L. K wiatkowski, M ateriały doku m en tacyjn e p a rk ó w i o g ro d ó w
1*4/«WA
Raport planu sekcji ze „Zdjęcia obszaru G alicji z lat 1 7 7 5 -1 7 8 3 ”, zw a n y też M apą Miega lub Z djęciem Józefińskim , D ział A rch iw aliów i Z b io ró w N au kow ych O D Z , M apa Miega, arkusz bez numeru. Fot. Z. D ubiel, 1985
Report o f plan o f a section from „Plan from the region o f G alicia from 1 7 7 5 -1 7 8 3 ”, kn ow n also as the Mieg M ap or the Em peror Joseph Plan, D epartm en t o f Archival M aterial an d Scientific C ollection s O D Z . M ieg M ap, u nnum bered sheet. Photo: Z. D ubiel, 1985
tycznie w zespoły: ogrody rezydencjonalne, ogrody klasztorne, m iasta i ogrody miejskie, słow nik o g ro d n i ków i tw órców ogrodów , słow nik sztuki ogrodow ej, ogrody zagraniczne, parki narodow e, założenia sp o r to w o-turystyczne (razem 11 350 obw olut); p o n ad to m ateriały planistyczne analityczne i projektow e (ok. 7 3 0 0 sztuk); księgozbiór specjalistyczny (ok. 570 vol.) i zbiór negatywów.
Teki Mękickich — m ateriały historyczne i d o k u m en
tacyjne dotyczące zam ku w Podhorcach, zebrane i opracow ane przez R udolfa M ękickiego (1 8 8 7 -1 9 4 2 ) przy w spółpracy żony Julii w latach 1 9 3 3 -1 9 3 9 (10 tek).
Teki Kazimierza Saskiego (1 8 8 6 -1 9 7 9 ) — m ateriały
dotyczące odbudow y i konserwacji obiektów arch itek tonicznych, głów nie z terenu Warszawy, zniszczonych w czasie II wojny św iatowej (92 teki).
Teki Bohdana M arconiego (1 8 9 4 -1 9 7 5 ) — m ateriały
z działalności naukow ej i dydaktycznej, głów nie w za kresie konserwacji m alarstw a (102 teki).
p a rk ó w i ogrodów w Polsce. M ateriały K onserw atorskie PKZ, W ar
szawa 1975, s. 1 4 -2 1 .
Teki Ignacego Felicjana Tłoczka (1 9 0 2 -1 9 8 2 ) — m a
teriały z działalności naukow ej i dydaktycznej w sze rokim zakresie, od opracow ań regionalnych, u rbani stycznych i ruralistycznych po indyw idualne obiek ty architektury, zwłaszcza budow nictw a wiejskiego, z uw zględnieniem problem atyki konserw atorskiej (ok. 2 0 0 tek).
Teki Janusza Kubiaka (1 9 3 4 -1 9 8 2 ) — studia histo-
ryczno-urbanistyczne do planów zagospodarow ania różnych m iast zabytkow ych z w nioskam i konserw a torskim i, rozpoznania historyczno-urbanistyczne m i ast zabytkow ych itp .(60 tek).
Teki Dariusza Kaczmarzyka (ur.1904) — m ateriały
inw entaryzacyjne zabytków z w ojew ództw a w arszaw skiego (14 tek).
Teki Franciszka Piaścika (1 9 0 2 -2 0 0 1 ) — m ateriały
z działalności naukow ej dotyczące historii i kultury wsi polskiej, prace analityczne i porów naw cze z zakre su typologii i regionalizacji budow nictw a wiejskiego oraz jego zabytków, ich ochrony i konserwacji (100 tek).
Fragment M apy Miega — okolice L w ow a, sekcja XXI 2 6 2 . Fot. Z. D ubiel, 1985. D zia ł A rch iw aliów i Z b io ró w N au kow ych O D Z
Fragment o f the Mieg M ap — environs o f L w ó w , section XXI 2 6 2 . Photo: Z. D ubiel, 1985, D epartm en t o f Archival M aterial and Scientific C ollection s O D Z
Teki Wojciecha Kalinowskiego (1 9 1 9 -1 9 9 2 ) — ro z
poznana dotychczas część spuścizny to m ateriały z działalności naukow ej i dydaktycznej, przebiegu ka riery zaw odow ej, w spółpracy z placów kam i konserw a torskim i, stow arzyszeniam i naukow ym i, regionalnym i i organizacjam i m iędzynarodow ym i IC O M , IC O M O S (28 tek).
O prócz w ym ienionych i opisanych wyżej zespołów m ateriałów , ogółem liczących ok. 50 mb, Pracow nia A rchiw aliów posiada p o n a d to ok. 34 000 negatyw ów fotograficznych z kw erend w zbiorach polskich i z za sobu w łasnego (np. autorstw a G erarda C iołka, R om a na A ftanazego) oraz niewielki zbiór ilustrow anych kart pocztow ych z lat 1 8 9 0 -1 9 3 8 , przedstaw iających zaby tki arch itek tu ry polskiej.
Do swych zbiorów Pracow nia A rchiw aliów dyspo nuje różnym i pom ocam i archiw alnym i: inw entarzam i kartkow ym i do tek Glinki i M ękickich oraz do planów z tek C iołka i rysunków Thulliego; katalogam i k a rtk o wymi i fiszkowymi w układzie przedm iotow ym i alfa betycznym do tek Kubiaka, M arconiego, Piaścika, Sa skiego; spisam i zaw artości tek Kaczm arzyka, K alinow skiego, T łoczka; skorow idzem do n o tât K napińskiego. Posiada p o n ad to inw entarze kartkow e rysunków a r chitektonicznych w niektórych zbiorach polskich:
z akt C entralnych W ładz W yznaniow ych, Komisji Rzą dowej Przychodu i Skarbu, Komisji Rządowej Spraw W ew nętrznych, Komisji Rządowej W ojny oraz ze zbio ru rysunków H enryka i Leandra M arconich w A rchi w um G łów nym Akt D aw nych w W arszawie, z Biblio teki Jagiellońskiej, z Działu Czapskich, z Biblioteki C zartoryskich i zespołu rysunków N apoleona O rdy w M uzeum N arodow ym w K rakowie.
W Fototece zgrom adzono zbiór dokum entacji fo to graficznej zabytków architektury świeckiej i sakralnej, budow nictw a, zabytków sztuki i rzem iosła artystycz nego z terenu Polski (bez zbiorów m uzealnych), g łów nie z lat 1 9 4 5 -1 9 7 6 . Z b ió r ma ró żn o ro d n ą p ro w e niencję i wielu au to ró w fotografii. R óżnoform atow e, czarno-białe negatywy i pozytywy pochodzą z C en tralnego Z arządu M uzeów i O chrony Z abytków M i nisterstw a Kultury i Sztuki, z Instytutu Sztuki Polskiej Akadem ii N auk i od W ojew ódzkich K onserw atorów Zabytków.
Część zdjęć Fototeki w ykonano na zlecenia O śro d ka D okum entacji Zabytków , w ram ach prow adze nia tem atów i prac własnych poszczególnych jed n o stek i kom órek organizacyjnych, pozyskiwano jako za kupy i darow izny od fotografików , pracow ników i in nych osób.
W naszych zbiorach posiadam y zdjęcia takich a u to rów jak: Andrzej Brożyna, Jan Bułhak, Tadeusz C hrza now ski, Zbigniew Dubiel, W acław G órski, Andrzej G rzybkow ski, Krzysztof Jabłoński, Z bigniew Kamy- kowski, Feliks Kanclerz, M irosław Kopydłow ski, M a rian K ornecki, Krystyna Kowalska, Karol Król, E d m und Krygier, W anda Krzyżanowska, Eliza M arcjanik, Stanisław M itoszew ski, Rom an N o w in a-K o n o p k a, Bogdan O lechnicki, Czesław Olszewski, Krzysztof Pa w łow ski, Stefan Pągowski, Józef Pilch, D onat Putkow - ski, M arian R yś-D obrzykow ski, L eonard Sem poliński, Alicja Skarżyńska, Andrzej Stasiak, Jerzy Szandom ir- ski, Z ygm unt Swiechowski, Lucjan Swięcki, Stanisław Terlecki, A leksandra Tomczak, Stanisław W iniarski, Jan W itkiewicz, Tadeusz Zalew ski, H enryk Zaw adzki, M aria Z dzitow iecka, M arek Żak. W iele też fotografo wały osoby, których im ienia nie udało się ustalić — G. C hodkow ski, A. Fabierkiew icz, E. Falkowski, K. G rzybkow ski, A. Jaroszew icz, F. Kułakowski, Z. Łapiński, R. N ow icki, M . Raczkowski, P. R adzi kowski, M . Ratajczak, J. Siudecki, A. W ołosewicz, W. W ydm uch, A. Z borski.
Ze znaczniejszych grup negatyw ów należy w ym ie nić: pełną dokum entację fotograficzną zespołów sak ralnych w Kalwarii Zebrzydow skiej, Leżajsku, Pelpli nie, Ż arnow cu, Z ukow ie, zestaw obejm ujący w arszaw ską architekturę pocz. X X w., bardzo duży zbiór szcze gółowo udokumentowanych zabytków złotnictwa w Pol sce, zasób pasów kontuszow ych w zbiorach polskich oraz Zdjęcie obszaru Galicji z lat 1 7 7 5 -1 7 8 3 zwane M apą M iega.
Z asób Fototeki stanow ią pozytywy z lat 1 9 2 0 -1 9 7 5 w liczbie 1050 segregatorów i negatywy z lat 1945 -2 0 0 0 w liczbie ok. 130 000 sztuk; najstarsze negaty wy szklane z lat 1 8 9 3 -1 9 2 0 są w znikom ej liczbie ok. 100 sztuk (Pomorze G dańskie, K openhaga, Budapeszt — autorstw a A. Ziem ensa). Z biór pozytyw ów w se gregatorach uporządkow any jest w edług układu alfa betycznego — dawnych 17 województw sprzed 1975 r., a w ich obrębie wg nazw miejscowości, a w ram ach m iejscowości wg zasad Katalogu za b y tk ó w sztu ki
w Polsce. Z biór negatywów, zgrom adzony w porządku
num erycznym , posiada katalog topograficzny negaty w ów w układzie alfabetycznym i katalog rzeczowy tychże w takim ż układzie. O sobne katalogi — to p o graficzny i rzeczowy — ma dokum entacja zabytków złotnictw a w Polsce.
Pracow nia D okum entacji Fotograficznej w ykonuje prace w zakresie zdjęć, odbitek, diapozytyw ów i re produkcji. O bsługuje głów nie Pracow nię Archiwaliów, Fototekę i zbiór zdjęć lotniczych Pracow ni Urbanistyki — w chodzącej w skład Działu A rchitektury i
Urbani-5. T. Sulerzyska, S. Sawicka, J. Trenklerówna, Katalog rysunków
z G abinetu Rycin B iblioteki U niwersyteckiej w W arszawie, cz. 1: Varsaviana. Rysunki architektoniczne, dekoracyjne, plan y i w id o k i z XVIII i X IX wieku, BM iO Z , seria A, t. IV, Warszawa 1967; T. Su
lerzyska, Katalog rysu n ków z G abinetu Rycin Biblioteki
Uniwersy-W arszawa — kościół ss. sakram entek na N o w y m Mieście: a — zn iszczo n y; b — p o odbu dow ie. Fot. J. Bułhak, 1945 i 1970. D ział A rch iw a lió w i Z b io ró w N aukow ych
W arsaw — the Sacram entine church in N e w T ow n: a — dam aged; b — after reconstruction. Photo: J. Bulhak, 19 4 5 a n d 1970. D e p a rtm en t o f A rchival M aterial an d Scientific C o llection s O D Z
styki — lecz także inne działy i oddziały terenow e O środka D okum entacji Zabytków. Usługi fotograficz ne prow adzone są dla pracow ników i instytucji nauko wych, studentów oraz wszystkich osób z zew nątrz za interesow anych problem atyką zabytków.
W czterdziestoletnim procesie form ow ania się zbio rów dokum entacyjno-archiw alnych znajdujących się w Dziale Archiw aliów i Z b io ró w N aukow ych, najważ niejszą rolę odegrali zatrudnieni w nim ludzie, którzy pozyskiwali, grom adzili i opracow yw ali te materiały. Ich inspiracje, zaangażow anie i w ieloletnia działalność na różnych płaszczyznach przyniosły w efekcie pokaź ny doro b ek edytorski działu — 12 tom ów katalogów rysunków architektonicznych w zbiorach polskich'1
teckiej w W arszawie, cz. 2: M iejscow ości różne. Rysunki architekto niczne, dekoracyjne, plan y i w id o k i z XVIII i XIX w ieku, BM iOZ,
seria A, t. V, Warszawa 1969; A. Rottermund, K atalog rysunków
architektonicznych ze zb io ró w M uzeum N arodow ego w W arszawie,
BIAŁA PODLASKA OCRÖD ZAMlCOWY • 1 5 00
Projekt w stęp n y ogrodu zam kow ego w Białej Podlaskiej, proj. G erard Ciołek, 1958 r. D ział A rch iw aliów i Z b io ró w N au kow ych O D Z , Teki Ciołka, neg. nr 5 6 4/1. Fot. A. G rzybkow ski, 1970
Initial project o f the castle garden in Biała Podlaska, project: Gerard Ciołek, 1958, D epartm en t o f A rchival M aterial an d Scientific C ollection s O D Z , the C iotek Folios, negative no. 5 6 4 /1 . Photo: A. G rzybkow ski, 1970
K atalog rysunków architektonicznych ze Z b io ró w Czartoryskich w M uzeum N a ro d o w ym w K rakowie, BM iO Z , seria A, t. VIII, W ar
szawa 1973; M. Łodyńska-K osińska, K atalog rysunków architekto
nicznych z akt Kom isji R ządow ej Spraiv W ew nętrznych w A rchiwum G łó w n ym A kt D aw n ych w W arszawie. Rysunki architektoniczne,
plan y urbanistyczne, varia z lat 1 8 0 0 -1 8 6 8 , BM iO Z, seria A, t. IX,
W arszawa 1974; Z. Kucielska, Z. Tobiaszow a, Katalog rysu n ków
architektonicznych ze zb io ró w M uzeum N a rodow ego w Krakowie,
cz. 1: Rysunki N apoleon a O rdy, BM iO Z , seria A, t. X, W arszawa 1975; T. S. Jaroszewski, A. Rottermund, Katalog rysu n ków
archi-Z o w » к . >-*J 2Ti fN-k o i c u*. o d a 1 a
W idoki za b y tk ó w architektonicznych na Podolu — w Z in kow ie, Kam ieńcu Podolskim i S zpikow ie, ze Z bioru rysu n ków C zesław a Thulliego z lat 1 9 1 2 -1 9 1 5 (plansza 61), D zia ł A rch iw aliów i Z b io r ó w N au kow ych O D Z , neg. nr 1916/4. Fot. A. G rzybkow ski, 1971
View o f architectural m on u m en ts in Podolia — Z in ków , Kam ieniec P odolski a n d S zpików , from the C zeslaw Thullie D rawing C ollection from 1 9 1 2 -1 9 1 5 (plate 61), D epartm en t o f Archival M aterial a n d Scientific C ollections O D Z , the Ciolek Folios, negative no. 1916/4. Photo: A. G rzybkow ski, 1971
tekton iczn ych H enryka i Leandra M arconich w A rchiw um G łó w n ym A k t D aw nych w W arszawie, BM iO Z, seria A, t. XI, Warszawa
1977; W. Mossakowska, Z. Kucielska, Z. Tobiaszowa, Katalog ry
su n k ó w architektonicznych ze zb io ró w M uzeum N arodow ego w Kra kow ie, cz. 1: Cracoviana, BM iO Z , seria A, t. XII, Warszawa 1978;
M . Łodyńska-K osińska, K atalog rysu n ków architektonicznych z a k t
C entralnych W ładz W yzn an iow ych w A rchiw um G łó w n ym A k t D aw n ych w W arszawie, B M iO Z , seria A, t. XIII, Warszawa 1981;
W . M ossakow ska, Z. Kucielska, Z. Tobiaszow a, Katalog rysunków
architektonicznych ze zb io ró w M uzeum N arodow ego w Krakowie,
cz. 2: Cracoviana, BM iO Z, seria A, t. XIV, Warszawa 1986; P. Hor- dyński, K atalog rysunków architektonicznych ze zb io ró w Biblioteki
Jagiellońskiej w Krakowie, cz. 1 i 2, BM iOZ, seria A, t. XV, Warszawa
1989; A. Penkalla, J. Szczepański, K atalog rysu n ków architekton icz
nych z a k t D yrekcji Ubezpieczeń w W o jew ódzkim A rchiw um Pań stw o w y m w Kielcach, BM iO Z, seria A, t. XVI, Warszawa 1993.
i trzyczęściowy Katalog Tek G linki6, opublikow anych w latach 1 9 6 7 -1 9 9 3 , a także szczegółow e ro zp o zn a nie i opracow anie archiw aliów oraz negatyw ów Foto- teki, które dały znaczny zestaw ww. pom ocy archiw al nych, stanow iących duże ułatw ienie dla in teresan tó w i badaczy korzystających ze spuścizn i dokum entacji fotograficznej O środka D okum entacji Zabytków .
W latach 1 9 6 3 -1 9 9 1 w A rchiw um pracow ali: m gr Barbara Lenard — tw órca i długoletni kierow nik dzia łu, p.o. dyrektora, a potem w icedyrektor O D Z , S tani sława Pożaryska, dr Jan O strow ski, m gr Leszek K w iat kowski — późniejszy kierow nik działu, m gr A nna M o- tas, mgr M ałgorzata M erkel-M asse, ostatni kierow nik Działu A rchiw um , oraz Katarzyna R udom ino. W tym samym okresie F ototeka zatrudniała następujące o so by: m gr M arię C harytańską — późniejszego d y rek to ra O D Z , mgr. A ndrzeja Łotysza, mgr. W ojciecha W ło d a r czyka, mgr. Bronisław a Bartosiewicza, m gr Ewę Porę- bow icz-D órsm ann — kierow nika Działu, mgr A lek
sandrę H ild eb ran d t oraz Urszulę Wasilewską. O d 1976 r. w Pracow ni Fotograficznej zatrudnieni byli fo tografow ie — Jacek M arczuk, inż. Zbigniew Dubiel i Bogdan K ornatow ski. W now o utw orzonym Z espole D okum entacji Archiw alnej w latach 1 9 9 1 -1 9 9 3 , oprócz niepracującej już Katarzyny R udom ino, z a tru d nieni zostali i pracują nadal w Dziale A rchiw aliów i Z b io ró w N aukow ych — m gr Ewa Porębow icz-D órs- m ann (Fototeka), Jacek M arczuk (Pracownia D o k u mentacji Fotograficznej), dr M arta M ichałow ska (kie row nik D AiZN), m gr Stanisław Sikorski (Pracow nia A rchiw aliów ), m gr Ewa Derejczyk (kierow nik P racow ni A rchiwaliów).
U koronow aniem działalności i w ysiłku badaw czego Pracow ni A rchiw aliów ostatnich ośm iu lat jest przygo tow any do dru k u przew odnik po jej zasobie autorstw a Ewy Derejczyk pt. Zbiory Pracowni Archiwaliów Ośrod
ka D okum entacji Z a b y tk ó w w Warszawie.
M arta M ichałowska
Kierownik Działu Archiw aliów i Z biorów Naukowych
