Koło Naukowe Studentów Pedagogiki „Pedagog” działa w Wyższej Szkole Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi w Józefowie od 2005 r.
(opiekunowie naukowi: mgr Hanna Dutkiewicz, mgr Sylwia ćmiel, dr Miro- sława Raczkowska-Lipińska, dr Krzysztof Dziurzyński – do 2013 r., dr Doro- ta łażewska – od 2013 r.).
W roku akademickim 2015/2016 pierwsze spotkanie Koła Naukowego odbyło się 15 października, jeszcze w atmosferze Święta Edukacji Narodo- wej. Z tej okazji studenci zapoznali się z tekstem Matki Teresy z Kalkuty Mimo wszystko, który, „z najlepszymi życzeniami dla nauczycieli”, umieścił na swym blogu Pan prof. Bogusław Śliwerski1.
Tekst zainspirował nas do dyskusji nad zawodem/posłannictwem/po- wołaniem/misją nauczyciela. Drugim świątecznym „prezentem” był frag- ment artykułu z czasopisma „Dobre Praktyki – Innowacje w Edukacji”
(Bonusso, 2013) na temat współczesnych uwarunkowań pracy nauczycie- la. Tekst stał się punktem wyjścia do rozmowy na temat etosu nauczyciela
Journal of Modern Science toM 1/32/2017,
S. 377–384
Student Scientific Circle Alcide De Gasperi University of Euroregional Economy in Józefów
Report 2015/2016
Koło Naukowe Studentów Pedagogiki
„Pedagog” Wyższej Szkoły Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi
w Józefowie
Sprawozdanie z działalności w roku akademickim 2015/2016
im. Alcide De Gasperi w Józefowie tales.ratio@wp.pl
– tradycyjnego mistrza/nowoczesnego cyborga nazywanego „Nauczyciel- skim Perpetuum Mobile”. Styl pracy nauczyciela – cyborga nie był przecież obcy uczestnikom spotkania, gdyż zapoznali się już z nim w trakcie własnej pracy zawodowej. Z tego powodu w przywołanym fragmencie refleksji od- najdywali samych siebie. Tekst jest bowiem zapisem zadań współczesnego nauczyciela, który „nigdy nie czuje się przytłoczony nadmiarem obowiąz- ków i bez mrugnięcia powieką pracuje do upadłego. Wszystkie weekendy spędza w pracy, wychowuje własne dzieci, z oddaniem zajmuje się rodzi- ną i ma czas dla przyjaciół i znajomych. Ma doskonałe relacje z wycho- wankami i dorosłymi uczestnikami spotkań edukacyjnych. Wspiera ich w oświatowej wędrówce jak latarnia morska. Wzorowo układają się jego/
jej stosunki z całym środowiskiem szkolnym, gdzie rodzice są najżyczliw- szą i najbardziej zainteresowaną współpracą grupą. Spokojnie spogląda na dodatkowo przydzielane mu/jej zadania przez szefa/szefową i ochoczo każ- de z nich perfekcyjnie realizuje. Spełnia się również w kilkunastu pasjach, wśród których loty w kosmos okazują się dziecinną igraszką. Planuje, wdra- ża, raportuje, analizuje, doskonali. Dokumentacja programowa jest jego/jej ulubioną lekturą, a strukturyzacja treści nie wywołuje torsji. Promuje in- nowacje pedagogiczne i angażuje się w akcje humanitarne, dając przykład.
Nuci w chwilach radosnych piosenkę na cześć struktur nadzoru różnorod- nego. Z niecierpliwością pogodną oczekuje nowych wyzwań ponad ludzkie siły. Ukończył/-a wszystkie możliwe w swoim kierunku kursy doskonalące i kwalifikacyjne oraz studia podyplomowe lub doktoranckie. Jego/jej efek- tywność osiąga wartość 100%. Pracuje ponad 20 godzin na dobę, gdyż po- zostałą jego/jej część znajduje się w stanie doładowywania baterii/akumu- latora, ponieważ nadchodzi era… cyborgów” (Bonusso, 2013).
Druga część pierwszego spotkania dotyczyła organizacji pracy Koła Na- ukowego Studentów Pedagogiki Wyższej Szkoły Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi w nowym roku akademickim. Zapoznano się rów- nież z wykazem Warszawskich Inicjatyw Edukacyjnych, czyli innowacyjnych pomysłów pracy z dziećmi i młodzieżą nagrodzonych przez Biuro Edukacji m.st. Warszawy. Ustalono, że ideą scalającą pracę Koła Naukowego (podob- nie jak w poprzednich latach) będą spotkania z „ciekawym człowiekiem”
– pasjonatem pracy pedagogicznej.
W związku z tym na grudniowe spotkanie (8.12.2015 r.) zaproszono nie- zwykłego pedagoga, nauczyciela i wychowawcę – Pana dr. Bronisława Czer- nieckiego, wykładowcę w Wyższej Szkole Gospodarki Euroregionalnej im.
Alcide De Gasperi w Józefowie. Pan dr Bronisław Czerniecki był organizato- rem i pierwszym dyrektorem Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawcze- go Nr 1 w Otwocku oraz wizytatorem szkół z ramienia Ministerstwa Edukacji Narodowej. Opowiedział wiele budujących historii z własnego życia, udzie- lając cennych wskazówek pedagogicznych. Jego wykład był swoistą: „Drogą do serca i umysłu dziecka z niepełnosprawnością z perspektywy Dyrektora, Nauczyciela, Wychowawcy”. I tak, droga do serca i umysłu dziecka z niepeł- nosprawnością prowadzi przez życzliwość, poznanie jego indywidualnych potrzeb, szacunek, dobro, wrażliwość i rozsądne wymagania. Wyjątkową drogą był/jest właśnie Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Otwocku założony przez Pana dr. Bronisława Czernieckiego. Początkowo w szkole kształcono młodzież w kierunkach: krawiectwo damskie lekkie, posadzkarz, monter we- wnętrznych instalacji sanitarnych, ogrodnik i kucharz żywienia zbiorowego.
W 1992 r. Ośrodek otrzymał siedzibę przy ul. Majowej 17/19 w Otwocku, w budynkach byłego sanatorium. Od 1999 r. organem prowadzącym jest Powiat Otwocki. W 2006 r. patronką Ośrodka została Maria Konopnicka.
Obecnie szkoła prowadzi internat dla dzieci i młodzieży, kompleksową te- rapię najmłodszych dzieci z różnymi dysfunkcjami, przedszkole dla dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych, szkołę podstawową i gimnazjum, zasadniczą szkołę zawodową oferującą kształcenie młodzieży w kierunkach:
kucharz małej gastronomii, cukiernik, piekarz oraz pracownik pomocniczy obsługi hotelowej, zakończone teoretycznym i praktycznym egzaminem po- twierdzającym kwalifikacje zawodowe, szkołę przysposabiającą do pracy dla młodzieży, która nie ma możliwości uczyć się zawodu w szkole zasadniczej, zespoły rewalidacyjno-wychowawcze – terapię indywidualną i grupową dla dzieci z niepełnosprawnością w stopniu głębokim oraz świetlicę szkolną – dla dzieci dojeżdżających na zajęcia2.
Na drugim spotkaniu grudniowym (15.12.2015 r.) Koło Naukowe gości- ło specjalistę z zakresu tyflopedagogiki – Panią mgr Izabelę Westrich, nie- zwykłego nauczyciela z 30-letnim stażem pracy w Przedszkolu Nr 245 „Sowa Mądra Głowa” dla Dzieci Słabowidzących w Warszawie. Pani mgr Izabela
Westrich omówiła zasady funkcjonowania zmysłu wzroku oraz scharak- teryzowała optymalne warunki dla jego prawidłowego funkcjonowania.
Opisała trudności, które dzieci słabowidzące napotykają w życiu codzien- nym. Przybliżyła sposób organizacji przedszkola dostosowanego do potrzeb uczniów słabowidzących. I tak, nauczyciel, który przygotowuje się do pra- cy z uczniem, przeprowadza wywiad z rodzicami dziecka, analizuje doku- mentację związaną z jego zdrowiem oraz obserwuje dziecko w środowisku przedszkolnym. Pani mgr Izabela Westrich przeprowadziła z uczestnikami spotkania kilka ćwiczeń oraz zaprezentowała specjalne pomoce dydaktyczne przydatne w pracy z dzieckiem słabowidzącym: książki, poduszeczki, piłki, układanki, prace plastyczne. Z pedagogicznego punktu widzenia do dzieci niedowidzących lub słabowidzących zalicza się te, które posiadają zdolność widzenia tekstów czarnodrukowych i nie muszą korzystać z pisma punkto- wego (Braille’a). Studenci zapoznali się ze sposobem funkcjonowania pla- cówki oświatowej na przykładzie przedszkola „Sowa Mądra Głowa”. W nim bowiem właśnie pracował Gość spotkania. Przedszkole „Sowa Mądra Głowa”
w Warszawie proponuje każdemu dziecku bogaty wachlarz zajęć i ćwiczeń usprawniających zarówno wzrok, jak i rozwój psychomotoryczny. Dla każ- dego dziecka konstruowany jest Indywidualny Program Edukacyjno-Tera- peutyczny. Placówka dba o prawidłowy rozwój mowy dziecka poprzez wy- korzystanie metody rytmogestów według Małgorzaty Młynarskiej i Tomasza Smereka. Wprowadzony jest program edukacji matematycznej opracowany przez prof. Edytę Gruszczyk-Kolczyńską oraz program ćwiczeń grafomoto- rycznych prof. Marty Bogdanowicz. Stosuje się różne formy ekspresji pla- stycznej. Prace plastyczne dzieci są prezentowane na wystawach krajowych i międzynarodowych. Specyfiką przedszkola jest pełnienie funkcji profilak- tyczno-leczniczej: diagnozowanie i rehabilitacja wzroku. Lekarz okulista bada uczniów, a zalecone ćwiczenia prowadzi ortoptystka. Wszystkie dzieci objęte są szczególną opieką psychologa, logopedy, pedagoga-terapeuty i te- rapeuty integracji sensorycznej. W ramach zajęć dodatkowych odbywają się warsztaty rytmiczne, gimnastyka korekcyjna, plastyka, język angielski i ka- techeza. Rozwijaniu zainteresowań dzieci służą pracownie: plastyczna i em- piryczno-przyrodnicza oraz komputerowa. Fundacja „Przyjaciel” prowadzi dogoterapię. Raz w miesiącu dzieci biorą udział w koncertach muzycznych
i przedstawieniach teatralnych. Uczestniczą w licznych imprezach organizo- wanych przez Gminę Warszawa Bielany (Bielański Przegląd Muzyczny, Bie- lański Bieg Przedszkolaków). Szczególną opieką i wsparciem obejmowani są zaś rodzice dzieci3.
W dniu 23 lutego 2016 r. odbyło się kolejne spotkanie z cyklu „Spotkania z ciekawym człowiekiem”. Tym razem wykład dla Koła Naukowego Studen- tów Pedagogiki WSGE im. Alcide De Gasperi wygłosił Pan Marcin Maka- ruk – wicedyrektor Ośrodka Socjoterapeutycznego „Wspólny Dom” w Wil- dze, kurator społeczny, wykładowca w Wyższej Szkole Nauk Społecznych PEDAGOGIUM. Gość podjął temat znanych i nieznanych metod socjote- rapeutycznych. Spotkanie z Panem Marcinem Makarukiem było opowieścią o codziennej pracy wychowawców z dziećmi i młodzieżą z grupy wysokie- go ryzyka, z rodzin dysfunkcyjnych, domów dziecka i tzw. dobrych domów.
Praca w Ośrodku jest oparta na autorskim programie każdego wychowawcy.
Stosowane są takie metody, jak: społeczność terapeutyczna, terapia rodzinna, koła zainteresowań, superwizje zespołu realizatorów, terapia indywidualna, terapia rodzinna. Celem pracy wychowawczej jest nabycie przez młodych lu- dzi umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia, zniwelowanie zacho- wań lękowych i agresywnych, rozwój twórczych umiejętności, poprawa funk- cjonowania w grupie rówieśniczej, zmiana postaw negatywnych oraz terapie odwykowe. Wychowawcy pomagają zaplanować karierę edukacyjną i zawo- dową z uwzględnieniem możliwości danego ucznia4. Uczestnicy spotkania uznali, że wykład był bardzo interesujący z powodu pasji, dużej wiedzy oraz doświadczenia zawodowego Pana Marcina Makaruka, którego osobowość może być wzorem dla nauczycieli i wychowawców. Wiele cennych wskazó- wek pedagogicznych z pewnością zostanie wykorzystanych w szkolnej pracy zawodowej studentów pedagogiki uczelni Alcide De Gasperi.
W dniu 20 kwietnia 2016 r. Koło Naukowe Studentów Pedagogiki WSGE wzięło udział w III Międzynarodowej Konferencji Naukowej „Dobre prak- tyki w edukacji a jakość kształcenia i wychowania dzieci, młodzieży, do- rosłych” (łażewska, 2016). Konferencja odbyła się w siedzibie Wyższej Szkoły Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi w Józefowie.
Obrady konferencyjne zgromadziły licznie przybyłych gości z różnorod- nych uczelni: uniwersytetów, akademii i szkół wyższych. W konferencji
wzięło udział około 50 prelegentów. Wygłoszone referaty dotyczyły sze- rokiego spektrum tematycznego: od teoretycznych analiz założeń proce- su pedagogicznego do prezentacji „dobrych praktyk” już realizowanych w różnorodnych placówkach edukacyjnych. Studenci z Koła Naukowego
„Pedagog” byli zaangażowani w pracę przy organizacji konferencji, pełnili funkcje administracyjne w trakcie konferencji oraz uczestniczyli w wybra- nych sesjach tematycznych.
W dniu 6 maja 2016 r. w Wyższej Szkole Gospodarki Euroregionalnej w Józefowie, na zaproszenie Koła Naukowego Studentów Pedagogiki WSGE, gościła Pani Dorota Zawadzka „Superniania”. Poprowadziła warsztat nt.
Uczniowie, nauczyciele, rodzice – sprzymierzeńcy w edukacji. Główne kierunki działań wspierających skuteczną współpracę placówki edukacyjnej z uczniami oraz ich środowiskiem domowym. W warsztacie wzięli udział, oprócz człon- ków koła pedagogicznego, również inni studenci WSGE. Dorota Zawadzka jest pedagogiem, psychologiem rozwojowym, doradcą rodzinnym, autorką książek pt. I ty możesz mieć superdziecko, I ty możesz być supertatą. W latach 2006–2008 prowadziła programy telewizyjne „Superniania” oraz „Świat we- dług dziecka”. Elementami jej programu wychowawczego są jasne zasady wy- chowawcze, poczucie humoru, zdrowy rozsądek i życiowa mądrość, dystans do spraw nieistotnych, a zarazem przywiązywanie wagi do spraw ważnych, znajomość potrzeb dziecka na poszczególnych etapach jego rozwoju. Za re- alizację tej strategii otrzymała od dzieci w 2014 r. Order Uśmiechu. Nato- miast od naszego Koła Naukowego „Superniania” otrzymała w podarunku swój wizerunek namalowany przez Panią Longinę Molak – wiceprzewodni- czącą Koła Naukowego Studentów Pedagogiki Wyższej Szkoły Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi.
Kolejne spotkanie z cyklu „Spotkania z ciekawym człowiekiem” odbyło się 14 czerwca 2016 r. Gościem spotkania była Pani dr hab. Anna Odrowąż- -Coats z Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w War- szawie, autorka książki pt. Fatamorgana saudyjskiej przestrzeni społeczno-kul- turowej kobiet. Płynne horyzonty socjalizacji, edukacji i emancypacji (Impuls, Kraków 2015). Spotkanie okazało się: „Niezwykłą pedagogiczną podróżą do Wielkiej Brytanii oraz Królestwa Arabii Saudyjskiej”. Głównym wątkiem tematycznym była saudyjska przestrzeń kulturowa kobiet, uwarunkowania
nierówności społecznych, koncepcja reprodukcji kulturowej Pierre’a Bour- dieu, nauka zaangażowana i specyfika badań etnograficznych. Kolejnym te- matem poruszonym przez Panią dr hab. Annę Odrowąż-Coats był świat lot- nictwa wojskowego przedstawiony z perspektywy kobiet służących w Siłach Powietrznych Polski i Wielkiej Brytanii. Szczegóły tych relacji zostały przed- stawione przez Annę Odrowąż-Coats i Annę Perkowską-Klejman w książce pt. Kobiety przestworzy. Refleksyjność biograficzna kobiet służących w Siłach Powietrznych Polski i Wielkiej Brytanii (Difin, Warszawa 2016).
W roku akademickim 2015/2016, w trakcie spotkań Koła Naukowego
„Pedagog”, przeprowadzono czteroczęściowy warsztat Metody M.B. Ro- senberga – Porozumienie bez Przemocy (PBP) – NVC. Zajęcia prowadzi- ła Pani lic. Justyna Ciorga – przewodnicząca Koła. Pierwszym tematem były Sposoby nawiązywania relacji za pomocą zamiany oceny na spostrze- żenie i inne pożyteczne dla nauczyciela umiejętności (17.11.2015 r.). Pod- czas warsztatu uczestnicy zapoznali się z teorią metody PBP oraz podjęli próby jej zastosowania jako metody wychowawczej w pracy nauczyciela.
Uczestnicy mogli również przećwiczyć pierwszy krok PBP, czyli zamianę oceny na spostrzeżenia, oraz dowiedzieć się, jak konstruować komunikat pozbawiony oceny i krytyki. Drugim tematem spotkania było Rozpozna- wanie uczuć i potrzeb, czyli stosowanie empatii PBP jako klucza do rozwią- zywania konfliktów (12.01.2016 r.). Uczestnicy wzięli udział w ćwiczeniu pokazującym, jak rozpoznawać i nazywać potrzeby, a następnie uczyli się konstruować komunikat do odbiorcy zawierający opis spostrzeżeń, uczu- cia i potrzeby w sytuacji trudnej, nieprzyjemnej i konfliktowej. Trzeci te- mat warsztatów Prośba w języku „porozumienia bez przemocy” (15.03.2016 r.) stał się okazją do zrozumienia fenomenu prośby oraz żądania poprzez zestawienie tych dwóch typów zdań. Poznaliśmy zasady formułowania prośby oraz negatywne skutki jej niefortunnego formułowania. Czwarty temat warsztatów Rozwiązywanie problemów szkolnych i rodzinnych me- todą Nonviolent Communication M.B. Rosenberga (17.05.2017 r.) to pod- sumowanie tego sposobu komunikacji interpersonalnej. Powtórzono teo- retyczne założenia czterofazowego modelu komunikacji empatycznej, na którą składa się: obserwacja bez oceny, wyrażanie uczuć, wiązanie uczuć z potrzebami, formułowanie próśb.
Udział we wspomnianych wydarzeniach, zorganizowanych przez Koło Naukowe Studentów Pedagogiki WSGE im. Alcide De Gasperi w roku akade- mickim 2015/2016, był dla studentów dodatkową szansą (obok zajęć ujętych w planie studiów) wzbogacenia wiedzy i umiejętności. Mamy nadzieję, że te spotkania, czyli warsztaty Metoda Rosenberga, wykłady na temat trzech pla- cówek edukacyjnych (przedszkole dla dzieci słabowidzących w Warszawie, Ośrodek Socjoterapeutyczny „Wspólny Dom” w Wildze oraz Ośrodek Szkol- no-Wychowawczy w Otwocku), a także niecodzienna „podróż” do Arabii Saudyjskiej oraz edukacyjne strategie „Superniani” będą inspirowały nasze pedagogiczne pasje. Tym bardziej że wspomniane wykłady/warsztaty zostały wygłoszone/poprowadzone przez niezwykłych pedagogów, nauczycieli i wy- chowawców, których bogactwo wiedzy i doświadczenia zawodowego stało się w części również naszym udziałem.
Literatura
Bonusso (2013). Felieton z cyklu Faux Pas, Wańka-Wstańka, ale nie perpetuum mo- bile, „Dobre Praktyki – Innowacje w Edukacji” Nr 3(3), wrzesień – październik, łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego, s. 30.
łażewska, D. (2016). III Międzynarodowa Konferencja Dobre praktyki w edukacji dzieci, młodzieży, dorosłych, WSGE im. Alcide De Gasperi, 20.04.2016, „Journal of Modern Science” Nr 3/30, s. 391–393, Józefów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Gospodarki Euroregionalnej w Józefowie. ISSN 1734-2031.
Endnotes
1 sliwerski-pedagog.blogspot.com/2015/10/dzien-edukacji-narodowej-w-klimacie.
html (dostęp: 14.10.2015).
2 www.soswotwock.pl/ (dostęp: 7.12.2015).
3 www.przedszkole245.waw.pl (dostęp: 14.12.2015).
4 www.wspolnydom-wilga.pl/ (dostęp: 20.02.2016).
