Biedrzyńska Mieczysława

1

SPIS ZAWARTOŚCI^

TECZKI &

o.

I./l. Relacja $6 • ^ 0

I./2. Dokumenty ( sensu stricto) dotyczące relatora 'I./3. Inne materiały dokumentacyjne dotyczące relatora

"II. Materiały uzupełniające relację

III./1. Materiały dotyczące rodziny relatora

III./2. Materiały dotyczące ogólnie okresu sprzed 1939 r.

III./3. Materiały dotyczące ogólnie okresu okupacji ( 1939-1945) III./4. Materiały dotyczące ogólnie okresu po 1945

III./5. Inne ...

IV. Korespondencja

... k . . S n ... ...

V. Nazwiskowe karty informacyjne 3

VI. Fotografie J ą , i Ąjhcwę dę**

2

3

4

5

6

7

8

9

10

V,

ZJEDNOCZENIE PRZEMYSŁU ODLEWNICZEGO W RADOMIU

HERZFELD & YICTORIUS

S P Ó Ł K A A K C Y J N A

G R U D Z I Ą D Z

Z A R Z Ą D P A Ń S T W O W Y

T e le fo n : G ru d ziąd z N r 11-26 M niszek N r 12-42 R achunek b an k o w y : N arodow y Bank Polski, O d d ział w G ru d ziąd zu Bank G ospodarstw a K rajowego O d d ział w B ydgoszczy

Na list * dnia Znak Nasz znak

P e r s

Grudziądz, «ł*.

9 . I I I . 4 9 r . Z a ś w i a d c z e n i e

N i n i e j s z y m zaświadczamy, i ż ob.

B i e d z y ń s k a M i e c z y s ła w a u r o d ź , d n i a 2 2 . k w i e t n i a 1 9 1 3 r . w L u b i e r z y n i e p o w .T u ch ola, z a t r u d n i o n a b y ł a w naszych, z a k ł a d a c h (prowa­

dzonych p o d c z a s o k u p a c j i pod nazwą Junker & Ruł K.Gr.) w c z a s i e od d n i a l . m a j a 1 9 4 2 r . do d n i a

2 9 . maja 1 9 4 4 r . jako p i s a r z w a r s z t a t o w y . - Czas pracy i c h a r a k t e r z a t r u u n i o n e j z a ś w ia d ­ c z a s i ę na p o d s t a w i e zeznań 2 - c h świadków, ponieważ w s z e l k i e a k t a p e r o s n a l n e u l e g ł y z n i s z c z e n i u w c z a s i e d z i a ł a ń wo jen ny ch .

Z a ś w i a d c z e n i e n i n i e j s z e wydaje s i ę d l a ce ló w

o s o b i s t y c h . - ' _ ___

M P 2 F E L D & V I C T C 1 1 I U S A l-oylna

w G- *

lar u a ^ P ^ > S tW O W y

<58

Wiedza ar 7 - 2044 • 1000 - tl. 48.

11

O d p i s

Z j e d n o c z e n i e P r z e m y ś l u O d l e w n i c z e g o w R a d o m i u H e r z f e l d i V i k t o r i u s S p o l k a A k c y j n a G r u d z i ą d z

Z a r z ą d P a ń st w o w y

z fu

P e r s . N / M - 5 2 / 49 G r u d z ią d Ł d n i a 9 . 3 . 4 9 r .

£ _ a _ s w i a d c z e nJL e

N i n . z a ś w i a d c z a m y , z e

B i e d r z y ń s k a M i e c z y s ł a w a , u r o d ź . d n i a 2 2 . k w i e t n i a l y l 3 r .

L u D i e r z y n i e p o w . T u c h o l a , z a t r u d n i o n a b y ł a

n a s z y c h z a k ł a d a c h / p r o w a d z o n y c h p o d c z a s o k u p a c j i p o d naz wą

J u n k e r 1 Ruh K,. G . / w c z a s i e od 1 m a ja 1 9 4 2 r . d o d n i a 29 m a j a 1 9 4 4 j a k o p i s a r z w a r s z t a t o w y

C z a s p r a c y i ó h a r a k t e r z a t r u d n i o n e j z a ś w i a d c z a s i ę n a p o d s t a w i e z e z n a n d w u ć h ■ś w i a d k ó w , p o n i e w a ż w s z e l k i e a k t a p e r s o n a l n e u l e g ł y z n i s z c z e n i u w c z a s i e d z i a ł a ń w o j e n n y c h .

Z a ś w i a d c z e n i e n i n . w y d a j e s i ę d l a c e l ó w o s o b i s t y c h .

K i e r o w n i k V!§rdziaiu. P e r s o ­ n a l n e g-j . *

/ - / p o d p i s j f l e c z y t e i n a

H e r z f e l d i V i k t o r i u s S p o l k a A k c y j n a

w G r u d z i ą d z u Z a r z ą d P a ń st w o w y

/ - / p o d p i s n i e c z y t e l n y

z a z g o d n o ś ć a d p i s u z o r y g i n a ł e m

S o p o t , d n i a 2 5 . 3 * 4 9

Z e z n a n i e N i ż e j p o d p i s a n i u :

K o n k o l e w s k a I r e n a u r . d n i a 6 . 0 . 1 9 2 2 w G r u d z i ą d z u , z * m . B z ą u z pow.

G r u d z i ą d z P i ą t k o -

T e o f i l u r . d n i a 2 4 . 4 . 1 9 1 0 w G r u d z i ą d z u , ztun G r u d z i ą d z

u ł . K o s c i u s z k i 5 m . 5 z e z n a j e po d p r z y s i ę g ą :

i z o b . B i e d r z y ń s k a M i e c z y s ł a w a u r . d n i a 2 2 . k w i e t n i a 1 9 1 3 r * w L u b i e r z y n i e pow T u c h o l a z a t r u d n i o n a b y ł a w z a k ł a d a c h / p r o ­ w a d z o n y c h p o d c z a s o k u p a c j i p o d na z w ą J u i k e r i Ruh K . G . / w

c z a s i e od d n i a l . m a j a I 9 ^ 2 r . do d n i a 2 . c z e r w o y t 1 9 4 4 r . J a k o p i s a r z w a r s z t a t o w y .

D n ia 2 c z e r w c a I 9 4 4 r . z o s t a ł a a r e s z t o w a n a w c z a s i e p r a c y .

p r z e z G e s t a p o n i e m i e c k i e z d r a d ę t a j e m n i c p a n s t w o w y c h - n i e m i o c k i c h .

G r u d z i ą d z i n i a l y . m a r c a 1 9 4 9 r .

/ - / p o d p i s y K o n k o l e w s k a I r e i T e o f i l P i ą t k o w s k i

g ,

M g r . S t a n i s ł a w Z l o w o d z k i j : .

H o t a r j u

w G r u d z i ą d z u Numer

Poswi>adc

amr z e Ob^ac^t e i e , ąTliffi&koi en a , - z a m i e s z k a l a

12

w R z ą d z u , p o w G r u d z i ą d z , k t ó r e j t o z s a m o s c s t w i e r d z i ł e m z o k a z a n e j mi 1«

t y m a c j i , w y s t a w i o n e j p r z e z C e n t r a l n y Zawodowy Z w i ą z e k M e t a l o w c ó w w Po2 O d d z i a ł w G ru dz ią d zu , do n r . 5 3 2 8 2 , - o r a z

T e o f i l P i ą t k o w s k i ,

am.w G r u d z i ą d z u p r z y u l K o s c i u s z k i n r . 5 m . 5 , k t o r e g o t o z s a m o s c s t w i e r d z l l e z o k a z a n e g o mi z a ś w i a d c z e n i ą s t a ł e g o o r e h a o i l i t a c j i , w y s t a w i o n e g o p r 2 P r e z y d e n t a M i a s t a G r u d z i ą d z a do n r . r e j . 2 3 2 7 1 , - dokument t e n p o d p i s a l i

w o D 9 G

m n i e w ł a s n o r ę c z n i e . --- --- O p ł a t y s k a r b o w e j n i e p o b r a n o po m y ś l i a r t . l . d . o . s .

G r u d z i ą d z d n i a s i e d e m n a s t e g o m a r c a , t y s i ą c d z i e w i ę ć s e t c z t e r d z i e s t e g o d z i e w i ą t e g o r o k u / 1 7 . 3 . 1 9 4 9 r . / ...

/ - / 3 t . Z £ o w o c k i P odP l s p i e c z ą t k a N o f c a r j u sz

N o t a r j u s z a

Za z g o d n o ś ć z o r y g i n a ł e m

13

14

15

16

17

18

BIEDRZYŃSKA 1EECZYSŁAWA z J, Łaska(.ur... 1976) ,ji;£.fcołnier® Ak,ur.

w lubierzynie p. Tuchola. Rodzice; Klemens i Monika z i. Bąkowska.

Ojciec - właściciel folwarku w Lubierzynie(objętego refor*ą rolną)#

Mąż- mgr Julian Biedrzyński był vicestarostą w Tucholi i ukrywał się w fssksii Krakowie prawnik).

B. * wykształcenie średnie, zawód- księgowa* Od 1936 r.- aęiatka,na­

leżała do organizacji społecznych ligi Kobiet,PBK, ligi £sk±«* Obroa ny Kraju,

W okresie okupacji przymusowo pracowała w fabryce broni w Grudziądza*, początkowo jako robotnica , potem jako pisarz warsztatowy w firmie Junker i Buh K. G. ( dawna nazwa Herzfeld i Victorius).

Od 1942 r.brała udział w Konspiracyjnej komórce i^ywiadowcze j , prowa­

dzonej przez oficera zawodowego Sierosławskiego, który po własnym aresztowaniu wydał swoich współpracowników.

Aresztowana w maju1944 r. przez Gestapo w Łodzi, osadzona została w więzieniu karnym dla więźniów politycznychw Łodzi.Ciężko tam choro­

wała na tyfus i nerki, to śledztwie miała być rozstrzelany. Podczas bombardowania przez wojska radzieckie szosy,prowadzącej do Badogoss -

czy, B. uciekła do lasu z tansportu więźniarek, konwojowanego przez wachmanki i w ten sposób ocalała,Po długi® leczeniuw grudniu 1949 r.

rozpoczęła pracę w Zakładach Rybnych w Gdyni jako zastępca głównego księgowego. W wyniku dawnych eierpień i przeżyć często chorowała i zmarła 23 ^{. *} 11.1976 ^r.

Była członkiem ZBoWi D Psiadała odznaczebie * Zasłużony Pracownik Morza".W procesie przeciwko Sierosławskiemu była koronnym świadkiem, ćstatni adres ;Sopot, ul. Słowackiego 17

Zbiory E. Zawackiej, poz* 47©/Pom 5

1. Relacja męża Juliana Biedrzyńskiego

2. Odpis k kroniki ZBoWiB w Sopocie pt." Z pamiętnika wsp®

m l . * osłonk*. Z B o W S «

19

3* Zaświadczenie Fabryki Herzfeld i Tictorius, d o t . ^ zatrudnienia M. B. w okresie okupacji/ oryginał/

4* odpis zeznań świadków; Konkolewskiej Ireny i feoffc la Piątkowskiego w sprawie M#B*

Biogram napisały Z. Ilińs&a dn. 14«XI* 81*

20

Biedrzyńska Mieczysława z d. Laska ps. nie znany (1913-1976), informatorka Wydz. II Inspektoratu AK Grudziądz.

Ur. 22 IV 1913 r. w Lubierzy nie pow. Tuchola, jako córka ziemianina Klemensa Łaskiego i Moniki z d. Bąkowskiej. Uzyskała wykształcenie średnie, z zawodu księgowa. W październiku 1936 r. wyszła za mąż za prawnika Juliana Biedrzyńskiego, uczestnika Powstania Wlkp. i oficera rez., wicestarostę w Gru­

dziądzu. Pracowała społecznie w PCK, Lidze Kobiet, Polskim Białym Krzyżu i Lidze Obrony Kraju.

W czasie okupacji, kiedy mąż ukrywał się w Krakowie, mieszkała w Grudziądzu z matką, siostrą i dwojgiem dzieci. Zmuszona w 1941 r. do pracy, od I 1 maja 1942 r. została zatrudniona w fabryce zbroje­

niowej, działającej na potrzeby Luftwaffe, Herzfeld u. Victorius (okupacyjna nazwa Junker u. Ruh). Pracowała początkowo jako robotnica, potem jako pisarz warsztatowy w fajnym dziale produkcyjnym V-2. W tymże roku została wprowadzona do komórki wywiadu przez por. Józefa Sierosławskiego ps. “Grad”, późniejszego inspektora AK Grudziądz, pracującego również w fabryce. Przekazywała mu wykradzione przez nią plany produkcyjne fabryki, wprowadzając do współpracy majstra ślusarskiego Piątkowskiego. 22 V 1944 r. została razem z Piątkowskim i woźnym fabryki aresztowana przez gestapo łódzkie i 1 czerwca przewieziona do Łodzi, gdzie gestapo prowadziło śledztwo w sprawie działań wywiadowczych KO (i gdzie przebywał też Sierosławski). W więzieniu w czasie okrutnego śledztwa ciężko zachorowała. Czekał ją wyrok śmierci. W styczniu 1945 r., w czasie nalotu na szosę, którą posuwała się kolumna więźniów ewakuowanych z Łodzi, zbiegła z transportu.

Po długim leczeniu podjęła w 1949 r. pracę jako księgowa w Zakładach Rybnych w Gdyni, mieszkając w Sopocie. Była głównym świadkiem w powojennym procesie Sierosławskiego. Zmarła w Sopocie 23 XII 1976 r.

AP AK, T.: B i e d r z y ń s k a M. (rei. męża, kor. zE . Zawacką), B u r c z y ko w i e R. i O., B u z o w s k a W., Z a l e w s k a K.

Zdzisława Ilińska

Biernat Sfc Obw. Wyr;

Ur. 7 X i Marianny służył w an Pomorze w wChodzie;

Od 1934 r.

We wr Sypniewie września kilkakrotn w Miastec rozpoczął Rej. AK Biało śliw zakonspii łączności więzionyc

Aresz ujawnił d Spóldziel Świecie..

AP A K , "

AK na Pi

21

22

23

1

Aleksandra Grzybowska Gdańsk 28.11,2006r.

80 - 299 Gdańsk

Zwracam się do Państwa z prośbą o odszukanie dokumentów dotyczących Mieczysławy Biedrzyńskiej urodzonej 22.04.1913 roku w Lubierzynie pow. Tuchola, córki Klemensa Łaskiego i Moniki Łaskiej z domu Bąkowskiej. W czasie okupacji mieszkała w Grudziądzu, gdzie w latach 1942 - 1944 pracowała w fabryce zbrojeniowej „Herzfeld u. Victorius” (Junker u. Ruh). W 1942 została członkiem komórki wywiadu Józefa Sierosławskiego ps. „Grad”. W 1944 roku została aresztowana przez gestapo i przewieziona do Łodzi, skąd uciekła w styczniu 1945 roku. Po wojnie była świadkiem w procesie Sierosławskiego. Zmarła 23 grudnia 1976 roku w Sopocie,

.[ . 1 6 Fundacja Archiwum

[ <o(i<Q£ i Muzeum Pomorskie AK

oraz Wojskowej Służby Polek ul. Podmuma 93

8 7 - 100 Toruń

Z poważaniem Aleksandra Grzybowska

24

Szanowna P a n i!

W odpowiedzi na list uprzejmie informuję, iż w zasobie naszego Archiwum znajdują się materiały źródłowe dotyczące życia i działalności konspiracyjnej śp. Mieczysławy Biedrzyńskiej z d. Łaska. Wspomniane dokumenty zostały złożone w teczce osobowej opatrzonej sygn. K: 470/470 Pom. Poza tym w częsći 1 wydawanego przez Fundację „ Słownika biograficznego konspiracji pomorskiej 1939 - 1945 „ został opublikowany biogram Mieczysławy Biedrzyńskiej. W załączeniu przesyłam ulotkę wydawniczą Fundacji.

Niestety nie mogę udzielić bliższych informacji dotyczących działalności konspiracyjnej Dziadka Pani, śp. Janusza Kazimerza Grzybowskiego z uwagi na to, że nasze Archiwum gromadzi dokumenty dotyczące, w przypadku mężczyzn, tylko konspiracji pomorskiej.

Wkrótce prześlemy Pani dane dotyczące walki konspiracyjnej

śp. 'Krystyny Marii Grzybowskiej, które być może znajdują się w materiałach źródłowych działu drugiego naszego Archiwum - wojskowa służba Polek , który' gromadzi dokumentację o kobietach - żołnierzach wralczących na wszystkich frontach II wojny światowej.

Z poważaniem

mgr Elżbieta Skerska dokumentalistka

25

Ił

Aleksandra Grzybowska Gdańsk 03.12.2007r.

80 - 29Q Gdańsk

f u n d a c j a

"Archiwum i Muzeum Pomorskie Armii K rajom ora’ Wojskowej Służby Polek'

w

Wpfyn .. .A.ę.... <J?Ą . ^{O 7}

Załączniki:...

Referent...

Fundacja Archiwum i Muzeum Pomorskie AK oraz Wojskowej Służby Polek ul. Podmurna 93

87 - 100 Toruń

Zwracani się do Państwa z prośbą o udostępnienie mi kserokopii akt o sygnaturze K: 470/470 Pom dotyczących Mieczysławy Biedrzyńskiej urodzonej 22.04.1913 roku w Lubierzynie pow. Tuchola, córki Klemensa Łaskiego i Moniki Łaskiej z domu Bąkowskiej

Z poważaniem Aleksandra Grzybowska

26

F U N D A C J A

A RC H IW U M ! MUZEUM P O M O RSK IE ARMII K R A JO W E J O R A Z W O JS K O W E J S ŁU ŻB Y POLEK

— ---

BIURO FUNDACJI • 87-100 TORUŃ • UL. PODMURNA 93 • TEL. (0-56) 65-22-186 http://www.um.torun.pl/AK, e-mail: AK@um.torun.pl, fapak@wp.pl

K O N T O : W IE L K O P O L S K I B A N K K R E D Y T O W Y S A W T O R U N IU - N R R A C H U N K U 8 2 1 0 9 0 1 5 0 6 0 0 0 0 0 0 0 0 5 0 0 2 0 2 4 4

Toruń, 26 III 2007 r.

/ . 'V lo[ ^zP 7

?/V/-£30

Pani

Aleksandra Grzybowska 80 - 299 Gdańsk

Szanowna P an i!

Zgodnie z Pani prośbą przesyłam w załączeniu kserokopie dokumentów śp. Mieczysławy Biedrzyńskiej, żołnierza AK Inspektoratu Grudziądz : 1. zaświadczenie z 9 III 1949 r. o zatrudnieniu,

2. odpis wyżej wymienionego zaświadczenia wraz z zeznaniami Ireny Konkole wskiej i Teofila Piątkowskiego,

3. Odpis „ Z pamiętnika wspomnień członków ZBoWiD w Sopocie.

Łączę wyrazy szacunku i przepraszam za zwłokę w odpowiedzi.

Z poważaniem

Elżbieta Skerska dokumentalistka

27

FUNDACJA

"Arcriiwum i Muzeum F •' Krajową ora? Wojstews; u -

w Toruniu Maria Podolecka

z domu Biedrzyńska

<• - # • .-j-Tra:

Zf. OĄ 200#

12

Gdynia, 24.01.2008

81-363 Gdynia

Fundacja

Archiwum i Muzeum Pomorskie

Armii Krajowej i Wojskowej Służby Polek Toruń ul.Podmurna 93

Szanowni Państwo,

Pragnę bardzo serdecznie podziękować za Słownik Biograficzny Konspiracji Pomorskiej i kopie materiałów zgromadzonych przez Fundację na temat pracy konspiracyjnej mojej Mamy, Mieczysławy Biedrzyńskiej, które otrzymałam za pośrednictwem mojej kuzynki Zofii Eckert.

Zarówno Słownik jak i materiały są dla mnie, mojego brata Mieczysława Biedrzyńskiego i siostry Jolanty Jakóbiak cenną pamiątką i składam podziękowanie także w ich imieniu. Nasz Ojciec Julian Biedrzyński zmarł w 1988 roku i nie doczekał ukazania się Słownika.

Jednocześnie pozwalam sobie przesłać ad acta odbitkę z fotografii Mamy z tamtych czasów.

Decydując się w 1942 roku na pracę konspiracyjną miała 29 lat i zdjęcie w Słowniku, dużo późniejsze, nie oddaje Jej wyglądu z tego okresu.

Nawiązując do dopisku do informacji p.Burczykowęj wyjaśniam, że po wojnie, już w

Sopocie, Mama urodziła jeszcze dwoje dzieci, syna Czesława, który nie żyje i córkę Jolantę.

Jesteśmy wszyscy bardzo wdzięczni Fundacji za ocalenie od zapomnienia działalności Mamy.

Dzięki pracy Fundacji pamięć ta przetrwa nie tylko w rodzinie, a na to nasza Mama na pewno zasługuje.

Pozostaję z poważaniem

28

F U N D A C J A ⁱ

A R C H IW U M I MU ZEU M P OMO RS K IE ARMII K R A J O W E J O R A Z W O J S K O W E J S ŁU Ż B Y POLE K ____________

I

BIURO FUNDACJI • 87-100 TORUŃ • UL. WIELKIE GARBARY 2 • TEL. (0-56) 65-22-186 http://www.um.torun.pl/AK, e-mail: AK@um.torun.pl, fapak@wp.pl

K O N T O : W IE L K O P O L S K I B A N K K R E D Y T O W Y S A W T O R U N IU N R R A C H U N K U 8 2 1 0 9 0 1 5 0 6 0 0 0 0 0 0 0 0 5 0 0 2 0 2 4 4

t) oł/n. im* 'f.

/

⁴

A

Toruń, 29 I 2008 r.

Pani

Maria Podolecka 81-363 Gdynia

Szanowna Pani !

Dziękuję za przysłanie fotografii Pani Mamy śp. Mieczysławy Biedrzyńskiej. Istotnie zdjęcie jest piękne i obiecuję, że w III nakładzie cz. 1 „Słownika biograficznego konspiracji pomorskiej 1939-1945” zostanie ono opublikowane. W obecnym tomie „Słownika” umieściliśmy zdjęcie, którym wówczas dysponowaliśmy.

Dziękuję również za ciepłe słowa kierowane pod adresem Fundacji.

W załączeniu przesyłam najnowszy numer naszego „Biuletynu”; być może jego treść zainteresuje Panią.

Przesłaną fotografię dołączyłam do zbiorów ikonograficznych Archiwum Pomorza.

Łączę pozdrowienia i wyrazy szacunku.

Z poważaniem

Elżbieta Skerska-dokumentalistka

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44