• Nie Znaleziono Wyników

INSTRUKCJA OBSŁUGI PŁUG ODŚNIEŻNY RAM 250 RAM 270 RAM 300. SaMASZ Sp. z o.o. ul. Trawiasta Zabłudów Polska

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "INSTRUKCJA OBSŁUGI PŁUG ODŚNIEŻNY RAM 250 RAM 270 RAM 300. SaMASZ Sp. z o.o. ul. Trawiasta Zabłudów Polska"

Copied!
28
0
0

Pełen tekst

(1)

Polska www.samasz.pl

INSTRUKCJA OBSŁUGI

numer fabryczny Instrukcja oryginalna

JĘZYK POLSKI

IN0489PL001 14.10.2015 WYDANIE 1

PŁUG ODŚNIEŻNY RAM 250

RAM 270

RAM 300

(2)

Sprawdzona wszechstronnie konstrukcja i prawidłowy dobór materiałów zapewniają wysoką niezawodność i trwałość naszych wyrobów.

Gratulujemy Państwu trafnego zakupu maszyny i życzymy wiele zadowolenia z jej eksploatacji.

OSTRZEŻENIE OGÓLNE:

W czasie użytkowania maszyny należy przestrzegać ostrzeżeń i zasad bezpieczeństwa oznaczonych tym znakiem w instrukcji obsługi.

UWAGA:

Zabrania się użytkowania pługa bez uprzedniego zapoznania się z instrukcją obsługi oraz przez osoby nie posiadające uprawnień do prowadzenia pojazdów, a w szczególności przez dzieci. Każdy użytkownik pługa powinien być w pełni świadomy istniejących zagrożeń i powinien wiedzieć, jak tych zagrożeń uniknąć.

UWAGA:

Zachowaj instrukcję do przyszłego użytku.

(3)

3

Spis treści

1. IDENTYFIKACJA MASZYNY ... 4

2. WPROWADZENIE ... 4

3. PRZEZNACZENIE ... 5

3.1. Dane techniczne ... 5

3.2. Budowa... 6

3.3. Wyposażenie ... 7

3.3.1. Wyposażenie standardowe ... 7

3.3.2. Wyposażenie opcjonalne ... 7

3.3.3. Części zamienne ... 8

4. UWAGI I OSTRZEŻENIA DOTYCZĄCE BEZPIECZEŃSTWA ... 8

4.1. Zasady podstawowe ... 8

4.2. Ryzyko resztkowe i zakazy ... 9

4.3. Kwalifikacje operatora ... 9

4.4. Transport i dostawa ... 10

4.4.1. Przemieszczanie maszyny na inny pojazd w celach transportowych... 10

4.5. Znaki bezpieczeństwa ... 12

5. UŻYTKOWANIE ... 13

5.1. Podłączanie ... 13

5.2. Sterowanie ... 14

5.3. Położenie transportowe ... 14

5.4. Przygotowanie pługa do pracy ... 15

5.5. Praca ... 16

5.6. Obciążenia dopuszczalne i zabezpieczenia pługa ... 16

5.7. Obsługa eksploatacyjna... 20

6. KONSERWACJA I PRZECHOWYWANIE ... 20

7. NAPRAWA I KASACJA ... 21

7.1. Naprawa ... 21

7.2. Demontaż i kasacja ... 21

7.3. Środowisko ... 21

8. GWARANCJA ... 22

8.1. Karta gwarancyjna ... 22

8.2. Warunki gwarancji ... 22

8.3. Ewidencja napraw gwarancyjnych ... 24

OKREŚLENIE MASY CAŁKOWITEJ, NACISKU NA OSIE, NOŚNOŚCI OPON I MINIMALNEGO OBCIĄŻENIA ... 26

(4)

1. IDENTYFIKACJA MASZYNY

Każdy pług śnieżny można jednoznacznie zidentyfikować za pomocą tabliczki znamionowej, która jest przymocowana na stałe do korpusu zawieszenia, tak jak to zostało pokazane na Rys. 1.

Rys. 1. Tabliczka znamionowa i jej umiejscowienie Tabliczka znamionowa zawiera:

nazwę i adres producenta, rocznik modelu,

znak CE oznaczający, że wyrób spełnia wymogi wersję maszyny, Dyrektywy 2006/42/WE inorm zharmonizowanych, masę maszyny,

symbol maszyny, numer identyfikacyjny,

rok produkcji, kod kreskowy.

UWAGA!

Tabliczka znamionowa ma wartość dokumentu i nie dopuszcza się zmian jej zawartości lub doprowadzenia jej do stanu nieczytelnego.

UWAGA!

Tabliczka znamionowa zawiera niezbędne informacje potrzebne do porozumiewania się z dostawcą w razie jakichkolwiek pytań i wątpliwości.

UWAGA!

Przy zamawianiu części zamiennych należy podać z tabliczki znamionowej:

nazwę, symbol, numer i datę produkcji maszyny do której przeznaczona ma być część.

2. WPROWADZENIE

Niniejszą instrukcję obsługi należy uważać za podstawowe wyposażenie maszyny. Przekazując maszynę innemu użytkownikowi należy przekazać ją sprawną technicznie, wraz z instrukcją obsługi i podstawowym wyposażeniem przypisanym do niej.

Przed rozpoczęciem eksploatacji pługa użytkownik powinien bezwzględnie zapoznać się z treścią niniejszej instrukcji oraz zasadami bezpieczeństwa pracy.

Maszyna jest wykonana zgodnie z wymogami norm bezpieczeństwa.

Przestrzeganie zawartych w instrukcji zaleceń gwarantuje pełne bezpieczeństwo użytkowania.

(5)

5

W przypadku wystąpienia jakichkolwiek wątpliwości związanych z uruchomieniem i eksploatacją maszyny należy skontaktować się z producentem.

Instrukcja jest nieodzowną częścią każdej maszyny i ma na celu zapoznanie użytkownika z zasadami prawidłowej obsługi i eksploatacji maszyny, jak też z zagrożeniami wynikającymi z jej użytkowania.

3. PRZEZNACZENIE

Pług śnieżny z odchylaną odkładnicą serii Ram jest pługiem klasy średniej o dopuszczalnym równomiernym obciążeniu czołowym do 6 ton, przeznaczonym wyłącznie do odśnieżania dróg, parkingów, placów o niewielkich nierównościach lub prac podobnych. Mogą one współpracować zarówno z ciągnikami komunalnymi cechującymi się dużą mocą stosunku do wagi ciągnika, ciągnikami rolniczymi wyposażonymi w TUZ kat. II jak i innymi pojazdami samobieżnymi (np. ładowarki teleskopowe, ładowarko-koparki itp.). Spełnienie wymagań dotyczących użytkowania obsługi i napraw według zaleceń producenta i ścisłe ich przestrzeganie stanowi warunek użytkowania zgodny z przeznaczeniem.

Poza zaleceniami dotyczącymi zastosowania maszyny, na jej właściwe użytkowanie składa się również konserwacja i utrzymanie w należytym stanie technicznym oraz stosowanie wyłącznie oryginalnych części zamiennych.

UWAGA!

Zabrania się używania maszyny do innych celów niż podano w instrukcji.

Użytkowanie jej do innych celów będzie zrozumiane jako użytkowanie niezgodne z przeznaczeniem i może wykluczyć producenta z odpowiedzialności za wynikłe z tego szkody.

Maszyna powinna być użytkowana, obsługiwana i naprawiana wyłącznie przez osoby obeznane z jej szczegółowymi charakterystykami i zaznajomione z zasadami postępowania w zakresie bezpieczeństwa. Samowolne zmiany wprowadzone do konstrukcji mogą zwolnić producenta od odpowiedzialności za powstałe uszkodzenia lub szkody.

3.1. Dane techniczne

Produkowane przez Firmę SaMASZ pługi do odśnieżania typu Ram charakteryzują się następującymi parametrami:

(6)

Tab. 1. Dane techniczne

Typ Ram 250 Ram 270 Ram 300

Sposób mocowania TUZ kat. II, Euro, SMS, różne modele ładowarek

Skręt lewo/prawo do 30°

Szerokość robocza: w zależności od

pozycji roboczych [mm] min 2180

max 2500

min 2350

max 2700 min 2600

max 3000

Wysokość lemiesza [mm] 850

Ilość przyłączy hydraulicznych 2 (1 para)

Sterowanie Hydrauliczne

Wymiary gabarytowe:

Długość [mm] 1060

Szerokość [mm] 2580 2780 3080

Wysokość [mm] 1070

Masa [kg] 280 300 330

Oświetlenie obrysowe LED Tak

Dzielona odkładnica Nie

Listwa zgarniająca gumowa lub stalowa (stal trudnościeralna), Kombi,

gumowo- korundowa, poliuretanowa Do wyboru

Wyposażenie dodatkowe

Dodatkowa listwa zgarniająca gumowa

lub stalowa (Stal trudnościeralna) Tak

Koła podporowe Tak

Ślizgi Tak

3.2. Budowa

Pług śnieżny Ram składa się zasadniczo z układu zawieszenia (1), oraz układu roboczego, który ma możliwość skrętu do 30° w obie strony za pomocą siłowników hydraulicznych (2) (Rys. 2). Siłowniki hydrauliczne sterowane są za pomocą hydrauliki ciągnika poprzez zawór przelewowy krzyżowy (3).

Pług jedno lemieszowy posiada uchylną odkładnicę (4), która po najechaniu na przeszkodę, wypina się z zapadki i uchyla się zabezpieczając elementy robocze przed zniszczeniem. Zawieszenie połączone jest z układem roboczym za pomocą sprężyn zabezpieczających (5) i zakończone jest wymienną ramką zaczepową (6).

(7)

7

Rys. 2. Budowa pługa Ram

1 – Układ zawieszenia 6 – Ramka zaczepowa

2 – Siłownik hydrauliczny 7 – Flagi obrysowe

3 – Zawór przelewowy krzyżowy 8 – Listwa zgarniająca

4 – Odkładnica 9 – Stopa podporowa

5 – Sprężyny zabezpieczające 10 - Odbój 11 - Zapadka 3.3. Wyposażenie

3.3.1. Wyposażenie standardowe

karta gwarancyjna,

instrukcja obsługi wraz z katalogiem części zamiennych,

gumowe listwy zgarniające,

zabezpieczenie odkładnic sprężynami z zapadką,

stopka podporowa,

oświetlenie obrysowe,

układ zawieszenia z poprzecznym kopiowaniem terenu,

farba w sprayu (150 ml).

3.3.2. Wyposażenie opcjonalne

komplet kół podporowych,

komplet płóz ślizgowych,

metalowe listwy zgarniające – ze stali trudnościeralnej,

listwy zgarniające Kombi i gumowo-korundowe,

listwy zgarniające poliuretanowe.

1 2

4 5

6

3

7 7

8 9

10 11

(8)

3.4. Części zamienne

Części zamienne należy zamawiać wg katalogu części, podając pełną nazwę części oraz nr katalogowy.

UWAGA!

Należy stosować tylko oryginalne wyposażenie i części zamienne firmy SaMASZ. Części pochodzące z nieznanego źródła lub dorabiane, posiadają mniejszą trwałość i wpływają niekorzystnie na funkcjonowanie urządzenia i bezpieczeństwo pracy.

Do pługów Ram opcjonalnie można dokupić koła podporowe lub płozy ślizgowe zmniejszające nacisk pługa na podłoże, dzięki czemu wydłuża się żywotność listew zgarniających.

4. UWAGI I OSTRZEŻENIA DOTYCZĄCE BEZPIECZEŃSTWA

4.1. Zasady podstawowe

Bezwzględnie zapoznać się z instrukcją obsługi przed rozpoczęciem pracy.

Nieznajomość instrukcji obsługi może doprowadzić do uszkodzenia pługa.

Niedopuszczalne jest stosowanie pługa do innych celów niż wymienione w przeznaczeniu.

Pług posiada mechaniczne zabezpieczenie przeciążeniowe na zaczepie w postaci śrub.

W chwili ich zerwania wszelkie powstałe uszkodzenia nie podlegają gwarancji.

Niedozwolone jest stosowanie zmian konstrukcji bez uzgodnienia z producentem.

W zasięgu pracy pługa nie mogą znajdować się osoby postronne.

Przed przystąpieniem do pracy dokonać przeglądu maszyny a w szczególności sprawdzić stan podstawowych połączeń zespołów maszyny oraz prawidłowość podłączenia maszyny z ciągnikiem.

Przy wykonywaniu jakichkolwiek czynności wymagających podniesienia na TUZ-ie ciągnika zabezpieczyć pług przed opadaniem.

Kontrolować okresowo stan połączeń śrubowych i innych elementów złącznych.

Praca z uszkodzonymi elementami złącznymi jest niedopuszczalna.

Niedopuszczalne jest przewożenie osób i ładunków na pługu podczas transportu i podczas pracy.

Do połączenia pługa z ciągnikiem stosować oryginalne sworznie i zabezpieczenia.

Podczas postoju pług powinien znajdować się w położeniu postojowym (Rys. 8 poz. a).

Uszkodzone przewody hydrauliczne i inne elementy hydrauliki wymienić na nowe.

Używać wyłącznie oryginalnych części zamiennych, które można nabyć w sklepie firmowym lub u dilera.

Podczas pracy, konserwacji i regulacji używać zawsze rękawic ochronnych.

Nie pozostawiać ciągnika z pługiem na pochyłościach. Jeżeli zachodzi taka konieczność należy wyłączyć silnik, włączyć hamulec postojowy ciągnika oraz opuścić pług.

Pług należy przechowywać w miejscu zadaszonym i w pozycji zwartej – ze ściągniętymi siłownikami w celu ochrony tłoczysk siłowników.

W przypadku awarii zatrzymaj się, wyłącz silnik pojazdu i wyjmij kluczyk ze stacyjki. Następnie skontaktuj się z serwisem, a w razie wypadku (w tym wypadku drogowego) postępuj zgodnie z zasadami pierwszej pomocy i skontaktuj się z odpowiednimi służbami.

Zabronione jest opuszczanie pojazdu przez operatora w trakcie jazdy.

(9)

9

4.2. Ryzyko resztkowe i zakazy UWAGA!

Mimo, że firma SaMASZ bierze odpowiedzialność za wzornictwo i konstrukcję pługa śnieżnego, w celu eliminacji niebezpieczeństwa, pewne elementy ryzyka (tzw. ryzyka resztkowego) podczas użytkowania pługa są nie do uniknięcia.

UWAGA!

Istniejące ryzyko resztkowe w głównej mierze wynika z błędnego zachowania się obsługującego pług śnieżny i nieprzestrzegania zasad instrukcji.

UWAGA!

Przy określaniu ryzyka resztkowego pług śnieżny traktuje się jako maszynę, którą do momentu uruchomienia produkcji zaprojektowano i wykonano według stanu techniki obowiązującej do dnia jej wyprodukowania.

UWAGA!

Mimo dostosowania się do wyszczególnionych wskazówek i zakazów istnieje ryzyko resztkowe.

UWAGA!

Niebezpieczeństwo zranienia występuje w czasie wymiany elementów roboczych posiadających ostre krawędzie. Przy wszelkich naprawach i konserwacji używaj zawsze rękawic ochronnych.

ZAKAZY!

Należy pamiętać o następujących zakazach podczas użytkowania pługa śnieżnego.

Zabrania się obsługi pługa będąc pod wpływem alkoholu, narkotyków lub lekarstw mających wpływ na pogorszenie zdolności motorycznych.

Zabrania się obsługi pługa przez osoby nieuprawnione i nieprzeszkolone.

Zabrania się używania pługa do czynności innych, niż wymienione w instrukcji obsługi.

Zabrania się pracy pługiem, gdy jest on niesprawny technicznie lub ma ślady uszkodzeń elementów.

4.3. Kwalifikacje operatora

Aby praca maszyną przebiegała bezpiecznie każda osoba będąca operatorem musi spełniać poniższe wymagania:

Operator powinien posiadać prawo jazdy, potrafić kierować bezpiecznie pojazdami oraz znać zasady ruchu drogowego.

Musi być w odpowiednim stanie fizycznym, aby móc operować maszyną.

Nie może być pod wpływem alkoholu, środków odurzających i leków, które mają wpływ na prowadzenie pojazdów i obsługi maszyn.

Powinien zapoznać się z niniejszą instrukcją i stosować się do jej zapisów.

(10)

Operator powinien znać zasady działania zarówno ciągnika jak i maszyny oraz powinien być w stanie rozpoznać i uniknąć zagrożenia wynikające z pracy zestawem.

4.4. Transport i dostawa

Zabrania się jazdy na maszynie oraz przewożenia na niej jakichkolwiek rzeczy.

Prędkość jazdy powinna być zawsze dostosowana do warunków drogowych i przepisów Kodeksu Drogowego obowiązujących w danym kraju.

Prędkości robocze zestawem ciągnik – pług dopasować do warunków pracy takich jak: wielkość nierówności, zakamienienie, krawężniki i inne przeszkody stałe.

Zaleca się małe prędkości pracy – na niskich biegach ciągnika. Stosowanie wyższych prędkości może narazić kierującego ciągnikiem na urazy oraz zniszczenie elementów pługa i zawieszenia czołowego TUZ (TUZ – trójpunktowy układ zawieszenia) ciągnika.

Wszelkie zmiany położenia pługa mogą być wykonywane po upewnieniu się, że w pobliżu nie ma osób postronnych oraz zwierząt.

Za zabezpieczenie pola manewru i wykonywaną czynność odpowiada osoba wykonująca przemieszczenie maszyny.

4.4.1. Przemieszczanie maszyny na inny pojazd w celach transportowych UWAGA!

Pług śnieżny jest dostarczany w całości, w pełni wyregulowany – gotowy do użycia.

Za bezpieczeństwo transportu maszyn odpowiada przewoźnik i kierowca. Wszelki osprzęt i części muszą być zabezpieczone w czasie transportu. Aby transport pługa na inny pojazd był bezpieczny należy stosować się do podanych poniżej zasad:

do podnoszenia należy stosować urządzenia podnoszące o udźwigu większym niż masa pługa podana na tabliczce znamionowej. Dotyczy to również użytych do chwytania lin i łańcuchów,

pasy transportowe, zawiesia, liny nie mogą być uszkodzone. W razie widocznego uszkodzenia tych elementów należy wymienić je na nowe,

należy chwytać urządzeniami podnoszącymi wyłącznie za miejsca wskazane na maszynie i oznaczone widokiem haka (Rys. 3),

Rys. 3. Miejsce chwytania pługa podczas przemieszczania

(11)

11

Rys. 4. Położenie środka ciężkości Tab. 2. Położenie środka ciężkości

Wymiar [mm]

Typ pługa

Ram 250 Ram 270 Ram 300

A 405 440 440

B 310 380 380

L 1250 1350 1500

podczas mocowania zawiesi, łańcuchów, uchwytów itp. należy zawsze pamiętać o środku ciężkości maszyny,

do chwytania maszyn należy dobrać liny o odpowiedniej długości, tak aby kąt pomiędzy nimi nie przekraczał 120°, a kąt odchylenia cięgna od pionu nie był większy niż 60°,

elementy składane należy blokować w pozycji transportowej,

w czasie przemieszczania maszyny na inny środek transportu, w strefie wykonywania manewru zabronione jest przebywanie osób postronnych,

na skrzyni ładunkowej pojazdu maszynę należy zabezpieczyć w sposób uniemożliwiający jej przemieszczanie.

A

B

(12)

4.5. Znaki bezpieczeństwa UWAGA!

Zawsze przestrzegaj wskazań znaków ostrzegawczych przedstawiających zagrożenia i napisów ostrzegawczych umieszczonych na maszynie.

UWAGA!

a) Wszystkie nalepki ostrzegawcze powinny być czyste i czytelne.

b) W przypadku zagubienia lub zniszczenia nalepek należy wymienić je na nowe.

c) Naklejki można nabyć u producenta.

UWAGA!

W przypadku wymiany podzespołów powinny one mieć umieszczone wszystkie znaki bezpieczeństwa przewidziane przez producenta.

Tab. 3. Naklejki ostrzegawcze znajdujące się na maszynie

N-03

Przed rozpoczęciem użytkowania zapoznaj się

z instrukcją obsługi

N-04

Wyłącz zasilanie przed rozpoczęciem czynności obsługowych lub napraw

N-40

Uchwyt transportowy do przemieszczania

maszyny

N-52

Nakaz stosowania ochrony rąk

N-100 Nakaz stosowania okularów ochronnych

N-101 Nakaz stosowania ubrania ochronnego

N-102 Nakaz stosowania środków ochrony głowy

N-103 Nakaz stosowania środków ochrony słuchu

N-104 Nakaz stosowania obuwia ochronnego

(13)

13

Rys. 5. Rozmieszczenie znaków bezpieczeństwa

5. UŻYTKOWANIE

5.1. Podłączanie

Warunki podłączania pługa do ciągnika:

pługi Ram zostały zaprojektowane jako pługi czołowe z układem zawieszenia na ramkę typu TUZ kat. II. W zależności od indywidualnych potrzeb klienta może zostać zamontowana ramka z innym zaczepem,

ciągnik powinien być wyposażony w gniazdo zasilania 12 V (gniazdo zapalniczki),

ciągnik powinien być wyposażony w przynajmniej jedną parę wyjść hydraulicznych.

Rys. 6. Montaż pługa Ram na trzypunktowym układzie zawieszenia (A – sworznie z zawleczkami, B – przyłącza hydrauliczne, C – stopka podporowa, D – ramiona dolne ciągnika,

E – cięgno górne, F – oś obrotu odkładnic) A

B

C D

E

90°

F

(14)

W celu montażu pługa należy podjechać prostopadle do jego zaczepu tak, aby dolne cięgna trzypunktowego układu zawieszenia ciągnika weszły w ucha układu zawieszenia pługa. Następnie założyć sworznie i zabezpieczyć je przetyczkami. Górne punkty układu zawieszenia połączyć cięgnem, po czym przetknąć je sworzniami i zabezpieczyć przetyczkami.

W dalszej kolejności należy podłączyć przyłącza hydrauliczne oraz podłączyć wtyczkę zasilania wraz ze sterowaniem. Należy zwrócić szczególną uwagę na to żeby przewody hydrauliczne były ułożone bez zagięć i skręceń. Muszą być one zabezpieczone przed uszkodzeniami. Oś obrotu odkładnic powinna być prostopadła do podłoża. Po podniesieniu pługa do góry należy podnieść stopkę podporową i zabezpieczyć ją przetyczką. Jeśli pług został wyposażony w kółka podporowe lub płozy podporowe, należy wyregulować ich wysokość.

UWAGA!

Producent nie ponosi odpowiedzialności za uszkodzenia pługa powstałe na skutek nieprawidłowego podłączenia go z ciągnikiem. W czasie pracy należy co pewien czas kontrolować prawidłowość zamocowania pługa.

5.2. Sterowanie

Po podłączeniu hydrauliki (B) (Rys. 6) przewód elektryczny przenieść do kabiny ciągnika i podłączyć wtyczkę do gniazda zapalniczki 12V (I) (Rys. 7).

W celu unoszenia/opuszczania cięgien trójpunktowego układu zawieszenia wykorzystujemy dźwignię (H) sterowania przedniego TUZ ciągnika - sterowanie przód/tył. Do obracania odkładnicy służy dźwignia sterowania hydrauliką (H) - sterowanie prawo/lewo (Rys. 7). Włączenie (wyłączenie) świateł obrysowych odbywa się poprzez podłączenie (odłączenie) wtyczki przewodu elektrycznego do (od) gniazdka zapalniczki.

Rys. 7. Sterowanie pługiem Ram: I – wtyczka gniazda zapalniczki, H – dźwignia sterowania przedniego TUZ oraz hydrauliki (* - sterowanie to jest różne dla różnych typów ciągników)

5.3. Położenie transportowe

Na czas transportu pługa, należy podnieść go i zabezpieczyć przed samoczynnym opadaniem (np. blokada TUZ w ciągniku). W czasie postoju pług podłączony do ciągnika powinien opierać się lemieszami o podłoże. Pług nie podłączony do ciągnika powinien wspierać się na stopce podporowej.

H

I

(15)

15

W każdym z wymienionych położeń pług powinien znajdować się w zwartej pozycji tzn., ze ściągniętymi siłownikami (Rys. 8).

Rys. 8. Pług RAM a) – pozycja postojowa, b) – pozycja transportowa

5.4. Przygotowanie pługa do pracy UWAGA!

Na okres magazynowania maszyn, tłoczyska siłowników w firmie SaMASZ są konserwowane smarem ochronnym w celu zabezpieczenia ich przed czynnikami atmosferycznymi mogącymi powodować skrócenie ich żywotności. Przed rozpoczęciem pracy maszyną należy usunąć nadmiar smaru z tłoczysk siłowników.

Po prawidłowym podłączeniu pługa do ciągnika należy obejrzeć go i sprawdzić czy pług nie posiada zużytej listwy zgarniającej, bądź poluzowanych śrub. W razie potrzeby wymienić zużyte elementy na nowe i dokręcić śruby. Jeżeli pług jest gotowy do pracy należy go ustawić w żądanej pozycji i rozpocząć odśnieżanie. Na Rys. 9 zostały zaprezentowane podstawowe pozycje robocze pługa. Podczas pracy na drogach publicznych należy włączyć światła obrysowe.

Rys. 9. Podstawowe pozycje robocze pługa, a) – zgarnianie śniegu na lewo, b) – zgarnianie śniegu na prawo, c), – przepychanie śniegu

a) b)

c)

a) b)

(16)

Pług posiada zapadkę, która wypina się przy uderzeniu dolną częścią odkładnicy w przeszkodę.

Zastosowanie takiego rozwiązania umożliwia regulację siły wypięcia odkładnicy poprzez zmianę napięcia sprężyny umieszczonej pod zapadką.

W celu zmiany siły należy poluzować nakrętki (N), a następnie wyregulować połączenie śrubowe luzując lub ściskając sprężynę (S) (Rys. 10). Po wykonanych czynnościach dokręcić nakrętkę kontrującą.

Rys. 10. Regulacja siły wypięcia odkładnicy 5.5. Praca

UWAGA!

Prędkość odśnieżania należy zawsze dostosować do warunków panujących na drodze. Zabrania się jazdy przy odśnieżaniu z prędkością większą niż 25 km/h.

UWAGA!

Zabrania się cofania podczas pracy z pługiem wyposażonym w koła podporowe.

Koła podporowe nie obracają się wokół osi pionowej i jazda do tyłu grozi ich uszkodzeniem.

5.6. Obciążenia dopuszczalne i zabezpieczenia pługa

Pługi Ram są pługami śnieżnymi klasy średniej, które są w stanie pokonać napór śniegu do 6 ton.

Schemat dopuszczalnego rozkładu obciążenia został zaprezentowany w Tab. 4 (pozycja a, b i c). Pługi pracują często na nierównościach oraz są narażone na kontakt z przeszkodami stałymi, których często operator nie jest w stanie zauważyć, zwłaszcza pod pokrywą śnieżną. Dlatego też pługi Ram zostały wyposażone w uchylaną odkładnice o kąt do 65°, dzięki czemu pług łatwo przeskakuje nad przeszkodami o wysokości do 10 cm (Tab. 6). Warunkiem aby ten system zadziałał jest ustawienie TUZ na pływaniu.

S N

(17)

17

Tab. 4. Schematyczne zobrazowanie dopuszczalnego obciążenia pługa Ram

Tab. 5. Orientacyjne siły Fh działające na pług Ram, przy prędkości V i drodze wyhamowania Sh dla masy ciągnika równego 6 ton – zgodnie z Tab. 4d.

Droga wyhamowania Sh = [cm]

Obliczeniowa siła czołowa Fh = [T], przy wyhamowaniu ciągnika z pługiem przy prędkościach V

5 km/h 10 km/h 20 km/h

10 1 11 16

20 0,5 3 8

30 0,3 1,2 3

40 0,2 0,5 2

Powyższa tabela ma charakter demonstracyjny, aby zobrazować operatorowi, jak gwałtownie zmieniają się siły w zależności od prędkości i drogi hamowania.

Początkowa siła przy jakiej zaczyna obracać się odkładnica jest uzależniona od napięcia wstępnego sprężyn. Napięcie wstępne sprężyn można regulować w zakresie od 0 do około 60 mm za pomocą sześciu śrub naciągowych umiejscowionych w górnej części odkładnicy. Jak widać z Tab. 6 siła ta nie jest stała w całym zakresie ruchu odkładnicy, lecz zmienia się nieliniowo. W poniższej tabeli przedstawiono charakterystykę lemiesza przy napięciu wstępnym sprężyn 30 mm. Największa siła oporu Fu powstaje w odkładnicy między kątem 55o, a 65o od początkowego położenia. Zwiększając

a) Schemat dopuszczalnego obciążenia działającego na pługi Ram

uchylająca odkładnicę

Rozkład sił dopuszczalnego obciążenia pługów Ram z siłownikiem

GCJ-63-36x300 do 6 Ton

Schemat możliwych obciążeń pługów Ram

b)

c) d)

(18)

napięcie wstępne sprężyn zwiększa się siła Fu oraz zwiększa się jednocześnie obciążenie całego pługa, co może doprowadzić do zniszczenia pługa zwłaszcza przy większych prędkościach odśnieżania.

Jeżeli napięcie wstępne sprężyn jest duże należy zachować szczególną uwagę aby prędkości odśnieżania była mała, ponieważ w razie zawadzenia o przeszkodę pozwoli to operatorowi szybko zatrzymać ciągnik.

Kopiowanie poprzeczne uzyskuje się dzięki wykorzystaniu systemu ramkowego. Pozwala on na pokonywanie niewielkich nierówności poprzecznych przez dostosowanie się do nich. Konstrukcja pługa pozwala mu wychylić się o 4° na prawo i lewo względem zaczepu.

W Tab. 5 zostały przedstawione siły jakie powstają w pługu podczas uderzenia lub zawadzenia o przeszkodę. W zależności od charakteru przeszkody droga wyhamowania jest różna.

Tab. 6. Charakterystyka działania lemiesza

Charakterystyka dotyczy całej odkładnicy przy napięciu wstępnym sprężyn na 30 mm.

α [º]

Fu [kg]

Ram 250 Ram 270, Ram 300

0 ~ 90 ~ 135

15 ~ 250 ~ 375

25 ~ 350 ~ 530

35 ~ 450 ~ 675

45 ~ 540 ~810

55 ~ 625 ~910

65 ~ 700 ~1050

Pług Ram został wyposażony w system ramkowy chroniący pług przed naporem większym niż 6 ton oraz przed gwałtownymi uderzeniami w przeszkodę stałą. Zasada działania polega na pochłanianiu energii uderzenia poprzez częściowe lub całkowite zerwanie 8 śrub M10 klasy 8.8, jak też deformację plastyczną płyt dociskowych zaczepu. Dodatkowym zabezpieczeniem jest wyposażenie pługa w zderzaki boczne chroniące pług przed bocznymi uderzeniami np. w krawężnik.

(19)

19

Rys. 11. Rodzaje ramek zaczepowych do pługów Ram

a) ramka kat. II b) ramka EURO c) ramka kat. I d) ramka SMS

e) ramka zabudowa na ramie

f) płyta do zabudowy

g) ramka pod trójkąt kat. komunalnej h) ramka pod trójkąt kat. I

i) ramka pod trójkąt kat. 0

A B C

D E F

G H I

(20)

5.7. Obsługa eksploatacyjna UWAGA:

Każdorazowe odłączenie pługa od instalacji hydraulicznej pojazdu wymaga redukcji ciśnienia cząstkowego znajdującego się w instalacji hydraulicznej.

Przed każdym rozpoczęciem pracy należy:

upewnić się, że pług jest poprawnie podłączony do ciągnika,

sprawdzić stan przewodów i połączeń hydraulicznych,

sprawdzić działanie układu hydraulicznego i świateł obrysowych pługa,

sprawdzić zużycie listew zgarniających, w razie potrzeby wymienić na nowe,

sprawdzić dokręcenie wszystkich śrub i nakrętek według Tab. 7,

w przypadku kółek/ślizgów podporowych wyregulować wysokość,

w przypadku zerwanych śrub, bądź uszkodzonych części - wymienić na nowe.

Po przepracowanych 5 godzinach należy:

sprawdzić stan listew zgarniających,

sprawdzić stan śrub zabezpieczających zaczepu, w razie potrzeby wymienić na nowe,

w przypadku kółek/ślizgów podporowych w razie potrzeby wyregulować wysokość.

Po zakończeniu pracy należy:

dokładnie oczyścić i umyć pług.

Tab. 7. Wartości momentów MA dokręcania śrub

6. KONSERWACJA I PRZECHOWYWANIE

W przypadku przestoju pługa dłuższego niż dwa tygodnie należy zawsze przeprowadzić następujące czynności konserwacyjne:

dokładnie oczyścić i umyć pług,

jeżeli pług wymaga jakichkolwiek napraw, regulacji, wymiany uszczelnień, wymiany przewodów, należy je wykonać,

KL

A 6,8 8,8 10,9 12,9

MA [Nm]

M4 2,2 3,0 4,4 5,1

M5 4,5 5,9 8,7 10

M6 7,6 10 15 18

M8 18 25 36 43

M10 37 49 72 84

M12 64 85 125 145

M14 100 135 200 235

M16 160 210 310 365

M18 220 300 430 500

M20 310 425 610 710

M22 425 580 820 960

M24 535 730 1050 1220

(21)

21

należy zlikwidować ogniska korozji i uzupełnić ubytki w powłoce malarskiej,

zabezpieczyć powierzchnie metalowe cienką warstwą smaru stałego np. ŁT – 43, lub oleju mineralnego silnikowego lub przekładniowego np. 15W40,

uzupełnić bądź wymienić nieczytelne naklejki ostrzegawcze i informacyjne,

zaślepićkróćce przyłączeniowe przewodów hydraulicznych.

UWAGA!

Pług śnieżny należy przechowywać w pozycji zwartej – ze ściągniętymi siłownikami w suchym i czystym miejscu, do którego nie mają dostępu osoby postronne i zwierzęta, na płaskim równym i utwardzonym podłożu pod dachem lub innym przykryciem chroniącym go przed działaniem opadów atmosferycznych.

7. NAPRAWA I KASACJA

UWAGA!

Przy czynnościach naprawy, demontażu i montażu należy pamiętać o środkach ochrony ciała oraz środkach ochrony środowiska.

7.1. Naprawa

W przypadku częściowego zużycia pługa śnieżnego należy poddać go naprawie poprzez wymianę zużytych części. W tym celu należy maszynę dokładnie oczyścić i umyć. W razie konieczności spuścić olej do szczelnego pojemnika lub zaślepić króćce przyłączeniowe. Następnie należy wymienić zużyte części na oryginalne nowe. Śruby należy dokręcać momentami według ich klas wytrzymałości (Tab. 7).

Uszkodzone lub zużyte części składować w wydzielonym miejscu i dostarczyć do punktu skupu złomu.

7.2. Demontaż i kasacja

Podczas demontażu i montażu należy zachować szczególną ostrożność oraz korzystać z rysunków zamieszczonych w katalogu części.

W przypadku całkowitego zużycia pługa w stopniu nie pozwalającym na jego dalszą eksploatację należy poddać go kasacji. W tym celu należy maszynę dokładnie oczyścić i umyć. W pierwszej kolejności należy spuścić olej z układu hydraulicznego i przekazać go do utylizacji. W dalszej kolejności należy rozmontować pług śnieżny pamiętając o segregacji części według rodzaju materiału i dostarczyć je do punktu skupu złomu lub utylizacji.

7.3. Środowisko

Pług śnieżny jest produktem w pełni przyjaznym dla środowiska naturalnego.

Materiały z pługa w 95% nadają się do recyklingu.

Materiał z opakowania w 100% nadaje się do recyklingu.

Zużyte części maszyny i opakowania należy utylizować zgodnie z lokalnymi przepisami ochrony środowiska.

W całym okresie eksploatacji należy uważać, aby nie dopuścić do wycieku oleju z układu hydraulicznego, który może spowodować skażenie środowiska naturalnego.

(22)

8. GWARANCJA

8.1. Karta gwarancyjna

Produkt sprawdzony i dopuszczony do eksploatacji - odpowiada Warunkom Odbioru Technicznego (zgodnym z dokumentacją techniczną na wyrób).

PŁUG DO ODŚNIEŻANIA KLASY ŚREDNIEJ

UWAGA!

Karta gwarancyjna niewypełniona, poprawiona lub nieczytelna jest nieważna.

8.2. Warunki gwarancji

1. Producent zapewnia dobrą jakość i sprawne działanie pługa śnieżnego objętego niniejszą gwarancją, jeżeli praca pługa śnieżnego będzie odbywała się zgodnie z instrukcją obsługi.

2. Wady lub usterki maszyny ujawnione w okresie 12 miesięcy od daty zakupu będą usuwane bezpłatnie na miejscu u nabywcy lub u producenta.

3. Okres gwarancyjny maszyny rozpoczyna się od daty sprzedaży.

4. Rejestracja maszyn odbywa się wyłącznie za pośrednictwem Panelu Dilera (wypełnia sprzedawca) i jest niezbędna do rozpoczęcia gwarancji.

5. Ujawnione wady lub usterki należy zgłosić osobiście, listownie lub telefonicznie. Naprawy dokonywane będą w ciągu 14 dni. Naprawy gwarancyjne wykonuje producent lub upoważnione punkty serwisowe.

6. Reklamacje dotyczące wymiany wyrobu lub zwrotu ceny przyjmuje i rozpatruje producent w terminie 14 dni.

7. Do napraw gwarancyjnych nie są kwalifikowane szkody spowodowane:

zdarzeniami losowymi lub innymi, za które nie ponosi odpowiedzialności gwarant,

użytkowaniem pługa śnieżnego niezgodnym z instrukcją obsługi i przeznaczeniem,

naturalnym zużyciem elementów eksploatacyjnych,

uszkodzeniem elementów pługa śnieżnego wskutek przeciążenia,

uszkodzeniami wskutek przeciążenia pługa o czym świadczy zerwanie śrub zabezpieczających, oraz deformacja płyt dociskowych zaczepu,

odśnieżaniem pługiem bez włączonego pływania TUZ,

wszelkimi uszkodzeniami mechanicznymi,

niewłaściwą konserwacją i przechowywaniem pługa.

Typ pługa Nr. fabryczny Data produkcji pieczęć

Data sprzedaży Podpis sprzedawcy

Pieczęć sprzedawcy

(23)

23

8. Nabywca ponosi koszt oceny technicznej, gdy producent ustali, że wyrób reklamowany nie posiada wad lub uszkodzeń, a ekspertyza to potwierdziła.

9. Elementy pługa śnieżnego nie podlegające gwarancji na skutek zużycia naturalnego w trakcie eksploatacji:

listwy zgarniające metalowe i gumowe,

elementy złączne,

sworznie mocowania siłownika i zaczepu,

kółka podporowe,

płozy ślizgowe,

lampy obrysowe, itp.

10. Gwarant ma prawo anulować gwarancję na wyrób w przypadku stwierdzenia:

wprowadzenia zmian w jego konstrukcji lub zamierzonego spowodowania uszkodzeń,

wystąpienia rozległych uszkodzeń spowodowanych zdarzeniem losowym lub innym, za które nie ponosi odpowiedzialności gwarant,

braku wymaganych zapisów, pieczęci lub samodzielnego dokonania ich w karcie gwarancyjnej,

użytkowania maszyny niezgodnie z przeznaczeniem lub instrukcją obsługi.

11. Wykonawca może rozwiązać Umowę serwisową ze skutkiem natychmiastowym w przypadku, gdy Użytkownik nie dokonuje płatności z tytułu tej umowy w terminie, a opóźnienie w płatności jest dłuższe niż 30 dni od daty wymagalności. Rozwiązanie Umowy Serwisowej przez Wykonawcę z przyczyn leżących po stronie Użytkownika powoduje jednoczesne wygaśnięcie gwarancji udzielonej na maszynę.

12. Wykonawca nie ponosi wobec Użytkownika odpowiedzialności odszkodowawczej za straty powstałe na skutek wystąpienia usterek maszyny lub awarii w pracy tej maszyny

UWAGA!

Do zgłoszenia reklamacyjnego, niezbędne jest podanie numeru identyfikacyjnego maszyny oraz danych z dowodu zakupu.

(24)

8.3. Ewidencja napraw gwarancyjnych Zakres napraw i wymienione części:

Data, pieczątka i podpis wykonawcy naprawy.

Data, pieczątka i podpis wykonawcy naprawy.

Data, pieczątka i podpis wykonawcy naprawy.

(25)

25

KLAUZULA INFORMACYJNA

W związku z zakupem naszego produktu u jednego z naszych autoryzowanych dilerów staliśmy się Administratorem Państwa Danych Osobowych. Zgodnie z europejskim Rozporządzeniem o Ochronie Danych Osobowych (RODO) poniżej przekazujemy Państwu stosowne informacje.

1. Administratorem Państwa Danych Osobowych jest SaMASZ sp. z o.o., ul. Trawiasta 1, 16-060 Zabłudów, tel. 85 664 70 31, e-mail: samasz@samasz.pl , zwana dalej Administratorem.

2. W sprawach dotyczących ochrony Państwa danych osobowych można kontaktować się z naszym Inspektorem Ochrony Danych. Kontakt jest możliwy za pomocą poczty e-mail pod adresem rodo@samasz.pl lub za pomocą korespondencji tradycyjnej wysyłanej na adres naszej siedziby z dopiskiem „RODO”.

3. Państwa dane osobowe będą przetwarzane w celu: badania satysfakcji z użytkowania maszyn których jesteśmy producentem; badania satysfakcji z wykonanych przez nas usług serwisowych oraz gwarancyjnych; uzyskania opinii na nasz temat; badania Państwa potrzeb zakupowych; realizacji akcji serwisowych maszyn których jesteśmy producentem – podstawą prawną przetwarzania danych jest art. 6 ust. 1 lit. f Ogólnego Rozporządzenia o Ochronie Danych (RODO) tj. Przetwarzanie jest zgodne z prawem wyłącznie w przypadkach, gdy (…) przetwarzanie jest niezbędne do celów wynikających z prawnie uzasadnionych interesów realizowanych przez administratora lub przez stronę trzecią, z wyjątkiem sytuacji, w których nadrzędnych charakter wobec tych interesów mają interesy lub podstawowe prawa i wolności osoby, której dane dotyczą, wymagające ochrony danych osobowych w szczególności gdy osoba, której dane dotyczą, jest dzieckiem. Prawnie uzasadnionymi interesami realizowanymi przez administratora jest monitorowanie oraz podwyższanie jakości obsługi klientów, podwyższanie jakości produkowanego sprzętu, dbanie o dobrą opinię o nas oraz na temat produkowanych przez nas maszyn, sprzedaż nowych maszyn osobom posiadającym już nasze produkty.

4. Przetwarzać będziemy Państwa dane adresowe oraz dane kontaktowe.

5. Dane osobowe przetwarzane w wyżej określonych celach będziemy przechowywać przez okres do 10 lat od daty ostatniego zakupu naszego produktu.

6. Mają Państwo prawo do:

• żądania od Administratora dostępu do danych osobowych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania;

• wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania;

• przenoszenia danych osobowych.

7. Mają Państwo prawo do wniesienia skargi do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych.

8. Państwa dane osobowe uzyskaliśmy od autoryzowanego dilera naszych produktów u którego dokonaliście Państwo zakupu produkowanej przez nas maszyny.

9. Państwa dane osobowe nie podlegają zautomatyzowanemu podejmowaniu decyzji, w tym profilowaniu.

Wersja 1.0

(26)

OKREŚLENIE MASY CAŁKOWITEJ, NACISKU NA OSIE, NOŚNOŚCI OPON I MINIMALNEGO OBCIĄŻENIA

UWAGA!

Dopuszczalna masa całkowita zestawu ciągnik – maszyna nie może przekraczać:

14 t (ciągniki zarejestrowane po raz pierwszy przed 31 marca 2011r.),

18 t (ciągniki zarejestrowane po raz pierwszy po 31 marca 2011r.).

Nacisk na jedną z osi nie może być większy niż:

10 t (ciągniki zarejestrowane po raz pierwszy przed 31 marca 2011r.),

11,5 t (ciągniki zarejestrowane po raz pierwszy po 31 marca 2011r.).

Obciążenie osi przedniej nie może być mniejsze niż 20% masy własnej ciągnika.

Przed użyciem zestawu ciągnik – maszyna należy sprawdzić czy są spełnione niniejsze warunki dokonując obliczeń lub ważąc zestaw.

Do obliczeń potrzebne będą następujące dane:

T [kg] Masa własna ciągnika

TP [kg] Nacisk na przednią oś nieobciążonego ciągnika TT [kg] Nacisk na tylną oś nieobciążonego ciągnika

MP [kg] Masa całkowita maszyny zawieszonej na przednim TUZ lub masa przedniego balastu MT [kg] Masa całkowita maszyny zawieszonej na tylnym TUZ lub masa tylnego balastu

A [m] Odległość od środka osi przedniej ciągnika do środka ciężkości maszyny zawieszonej na przednim TUZ lub do przedniego balastu

B [m] Odległość między osiami ciągnika

C [m] Odległość od środka tylnej osi ciągnika do środków przegubów kulowych cięgien dolnych ciągnika

D [m] Odległość od środków przegubów kulowych cięgien dolnych ciągnika do środka ciężkości maszyny zawieszonej na tylnym TUZ lub tylnego balastu

Patrz instrukcja obsługi ciągnika

Patrz dane techniczne maszyny w instrukcji obsługi lub cenniku Wymiary / pomiar

3 1

3 1

3 1

3 2

3 2

3 2

3 1

3 2

2

M

P

M

T

TP

TT

A B C D

1 2 3

(27)

27

𝑀𝑃𝑚𝑖𝑛.= 𝑀𝑇 × (𝐶 + 𝐷) − 𝑇𝑃× 𝐵 + 0,2 × 𝑇 × 𝐵 𝐴 + 𝐵

Obliczenie rzeczywistego nacisku na przednią oś ciągnika TP rzecz.:

𝑇𝑃 𝑟𝑧𝑒𝑐𝑧.= 𝑀𝑃× (𝐴 + 𝐵) + 𝑇𝑃× 𝐵 − 𝑀𝑇× (𝐶 + 𝐷) 𝐵

*Jeśli wartość nacisku na przednią oś ciągnika (TP rzecz) jest mniejsza niż 20% masy własnej ciągnika (T), należy dociążyć przednią oś.

Obliczenie masy całkowitej zestawu ciągnik – maszyna MC: 𝑀𝐶 = 𝑀𝑃 + 𝑇 + 𝑀𝑇

Obliczenie rzeczywistego nacisku na tylną oś ciągnika TT rzecz.: 𝑇𝑇 𝑟𝑧𝑒𝑐𝑧. = 𝑀𝐶− 𝑇𝑃 𝑟𝑧𝑒𝑐𝑧.

Nośność opon - należy podać podwójną wartość obciążenia wskazanego przez producenta opon.

Powyższe dane obliczeniowe oraz dane techniczne producenta należy nanieść do poniższej tabeli.

Wartość rzeczywista z

obliczeń

Wartość zgodna ze specyfikacją

techniczną

Podwójna wartość nośności opon

Minimalny balast przedni MPmin

Masa całkowita zestawu

MC

Nacisk na przednią oś TP rzecz.

Nacisk na tylną oś TT rzecz.

Minimalny balast musi być osiągnięty poprzez zawieszenie maszyny lub dodatkowych obciążników zawieszonych na ciągniku.

Otrzymane wartości z obliczeń powinny być mniejsze lub równe wartościom ze specyfikacji technicznej.

(28)

SaMASZ Sp. z o.o.

ul. Trawiasta 1 16-060 Zabłudów

tel. (+48) (85) 664 70 31 fax (+48) (85) 664 70 41 e-mail: samasz@samasz.pl

Cytaty

Powiązane dokumenty

• Przed przystąpieniem do eksploatacji przyczepy użytkownik powinien dokładnie zapoznać się z treścią niniejszej instrukcji oraz z instrukcją obsługi wału

• Przed przystąpieniem do eksploatacji zgrabiarki użytkownik powinien dokładnie zapoznać się z treścią niniejszej instrukcji oraz instrukcją obsługi wału

Przed rozpoczęciem eksploatacji maszyny użytkownik powinien bezwzględnie zapoznać się z treścią niniejszej instrukcji oraz zasadami bezpieczeństwa pracy.. Maszyna

Poziom ciśnienia tętniczego krwi zmienia się okresowo w obrębie cyklu pracy serca: podczas skurczu wartość ta jest najwyższa (ciśnienie skurczowe), natomiast na koniec..

Oprawy oświetleniowe typu EXF390LED zaprojektowane zostały do stosowania w instalacjach wewnętrznych i zewnętrznych w strefach 1, 2, zagrożenia wybuchem gazów, par

Wady: jeśli ktoś chce grać w dobre gry to sobie nie pogra, jeśli zintegrowana karta graficzna się zepsuje to trzeba kupić całą płytę główną Zalety; cena. Zad +4 punkty

Jeśli sterownik nie został zakupiony w komplecie z kolumną (i nie jest pod nią ustawiony przez producenta), to jako warunek dla pogonów, przynajmniej w początkowym okresie pracy

Nie wolno także pracować z fartuchem uszkodzonym lub podniesionym (niebezpieczeństwo odrzucenia twardych przedmiotów). Koszenie można rozpocząć dopiero po