OGOL LONDYŃSKI
DO
E M I G R A C J I P O L S K I E J .
Ob y w a t e l e !
Og ół L o n d y ń s k i w chw ili zaw iązania swej ko rporac ji, przyjął d w ie g łó w n e zasady, które niezm ie nnie k iero w ały jego p o stę p o w a n i e m , słu ż y ły m u za k a m i e ń p ro b ierc zy dl a tych co go zawi- chrzyd zam yślali, ciosy w y m ierz an e przez w y d a lo n y c h z jego g r o n a czyniły b ezsiln em i i za k a żdym z am ac h e m na byt jego, w z b o g ac a ły go w siłę, liczbę i p o w a g ę . C o d o pierw szej z tych z a s a d , n a z e w n ą tr z , O g ó ł p o s t a n o w i ł w sta ran iac h oko ło rozsze
rz an ia sy m patji dl a Polski m ie d z y A n g lik am i, prz em aw ia ć w sp r a w ie Ojczyzny nie do je d n e j cząstki ale do całości n a r o d u Wielkiej B r y t a n j i , skojarzyć w około niej uczucia i pom oc wszy stk ich, nie ł ączyć się z p a r t j a m i p o lity c zn e m i obcego k r a ju , żad n eg o sto su n k u z n i ą n i e m a ją c e m i , przez to czyniąc ją zależną od c hwilowej p rze
w agi tej lu b owej o p i n j i , ale o w s zem u m o c n ić się na po dst a
w ie inte ressu i p r z y ja ź n i po w sze ch ności n a r o d o w ej. Co do d r u giej na w e w n ą tr z , zakreśliw szy s w e m u związ kow i najściślejsze p ry n c y p ja d e m o k r a t y c z n e , obwieśc ił ra ze m wolność rozbioru
i różnienia sig w p rz edm io tach nietylmjgcych p r a w d g łó w n y c h : w a r u n e k na którym, jedynie cała familja d em o k raty czn a w E m i gracji polskiej połączyć się może. Za pierw szem poszły p rzyja zne związki O gółu z kra jo w ca m i, ró żnych s t o p n i , ró żnego znaczenia, ró żn y ch opinji po lityc znyc h, n a w e t z lakierni których p r y w a t n e stosunk i łąc zą z w y chodniam i n ieprzyja znem i de m o k ra cji pol
skiej, lecz którzy ra zem dowiedli czyuami czystości swych z a m ia ró w , bezstronno ści d z ia łań , m ają cy c h je d y n i e na celu Po lsk ę i chęci p o ro z u m iew an ia się z k ażd ą ko rp o rac ją Po la k ó w ja k ie g o kolwiek bądź w y z n a n ia politycznego, byle tylko z achow ane b y ły p r a w a słuszności i u m ia rk o w a n ia , które w niczem nien a d w e rę- żając zasad względem Polski, są j e d y n y m zakładem i w a r u n k i e m użyteczności i trwa łości s tosunków m ię d zy P o la k a m i a cudzoziem
cam i. Z d ru giego w y p ł y n ę ł y łag o d n o ść i u m ia r k o w a n ie w z g lę d e m p rz ec iw n ik ó w i ciąg łe dążenie ku zje dno cz eniu E m ig ra cji de m o k ra ty c z n ej. Ogół pochlebia sobie, że cała historja jego dzia
ł a ń je s t tego niezaprzecz ony m d o w o d e m . W roku 1 8 3 4 znaleźli się wychod źc ę, co m ię d zy jego c zło n k am i, wywiesić chcieli c h o rą g ie w rigoryzm u polityc znego , wyk linające go i od pychającego wszystkich tych, co wahali się pr zysłać na p e w n e dro b iazg o w e i a r b it r a l n e fo r m u ły przez nich skreślone i o b ejm u jące całą o b szerną dziedzinę po jęć, uczuć i p o w in n o śc i człowieczeństwa.
U s u n ię c i apost oło w ie nowej w ia ry , poszli zakładać g m i n y H u m a ń i G ru d ziąż. Koleje przez jakie o n i przeszli, a które po ró żnych przy
go d ach uczyniły ich w k o ń c u najb ardzi ej n ien a w istn em i tym w ł a ś n i e , k tórych n a w rac a ć b y ło ich celem , pokazały p r a w d z iw ą wartość ich zasad i pr zewidującą po lityk ę Ogółu L o n d ń y sk ieg o .
J e d n y m z ich środków o g a rn ie n ia w ła d zy n a d b r a ć m i ż o łn ie rz a m i w P o r t s m o u t h , b y ło ciąg le ich ją t r z e n i e przeciw O gółowi, jak o b y zło żonem u z szlachty niec hcącej, niemog ące j chcieć d o b ra lu d u polskiego. O g ó ł nieo m ies zk ał użyć wszelkich sposobów do prz ek o n a n ia b ra ci żołnierzy o czystości sw ych z am iaró w , nie- z n ie ch ęco n y n a rzu c o n em i im odezw am i, które m ie ściły w sobie najboleśniejsze i najbezzasadniejsze w y r z u t y , p o d a w a ł im zawsze p rzy ja zn ą rę k ę, i m a nadzieję że w tej chwili u m ie ją oni r o z ró żnić p ra w d ziw y c h sw ych przyjaciół od n ieprzyja ció ł. W roku 1 8 3 6 T o w a rz y s tw o D em o k raty cz n e , przek o n an e o je dności sw ych zasad z Og ółem L o n d y ń s k i m , okazało chęć połączenia się, i w zakład p rz y ch y ln y ch uczu ć, prz yst ało na wejście Sekcji L o n dyńskie j do O gółu i na w y b ó r jed n e g o z jej czło n k ó w do K o m ite tu . Okoliczności nic pozwoliły, aby Ogół przyją w sz y obszerniej a m o że i lepiej w y r o z u m o w a n e z a s a d y T o w a rz y stw a D em o k raty cz n e go, z d o ła ł go ra ze m przek onać o potrze bie zrzeczenia się dalszych p o sz u k iw a ń w t e o r ji , na kor zyść bezposrzedn iego dz ia łania i u o sobienia lej działalności w (ej jego cząstce, któ ra w ty m wzglę-
- 3
dzie na najprzyjazniejszein zostaje st anow isk u to je s t w Wielkiej Brytanji. R o z erw a n e związki n ie p o cią gnęły jed n a k za sobą żad nej porywc ze j lub nieprzyjaznej manifestacji między temi d w o m a k o rp o rac jam i. W tymże ro k u bra cia skonfederow an i w Pary żu , prz y m u sze n i op uścić F r a n c ją przy b y li do Auglji i uznaw szy j ed n o ś ć swych g łó w n y c h zisad z O g ó łe m , z n i m się połączyli. P r z y cią giem utrzy m y w a n iu tego sam ego sys tem at ń przez O g ó ł L o n d y ń sk i, już to łąc ze nie się z nim rozmaitych k o r poracji, może je d y n y p rzykła d w nasz em lulactwie; przekona bezstronnych sędziów, że związek O g ó łu spoczywa na p r a w d a c h , k tó re nicro zdrabiają lecz gro m ad z ą, rodzą p r z y ja ź ń nie n ie n a wiść , stałość nie lek k o m y śln o ś ć ; n ie b r a k lo jed n ak na pojed y n czych i n d y w id u a c h , które go, jako ciało tak znac znie przeważne liczbą nad i n n e w A nglji, za n arzędzie swych zam iarów użyć chcieli. W dals zym cią gu u m ia rk o w a n ia i względ ności. Og ół w o ł a ł często p rzyją ć w inę na s i e b i e , za w ypadki przez pojed y n czych je go członków p o d stę p n ie zdziała ne, niż zgod ę i pokój z ab u rz ać w sw em łonie . Niech tu słu ży za pr zykład p o d c h w y cona odezwa do w yborców M ary leb o ń s k ic h . Lecz gdy z a p a m i ę tałość i zła w ia ra tej garstk i, doszła do tego sto p n ia, iż p o s u n ę ła się do w y rz ąd z e n ia krw aw ej obelgi n a jz n ak o m itsze m u z naszych przyja ciół w A n g lji, na o bchodzie rocznicy naszej rewolucji w r o k u zes zł ym, do z ła m an ia najświęcićj przyrzecz ony ch zobo^
wiązań i d o ściągnienia przez to o hydy na całą k o rp o rac ją. O g ó ł nie m ó g ł p o m in ą ć pierwszej sposobności zrzu cen ia z sicbi'e od po
wiedzialności za czyn tak nie polski i w y p rzeć się swego prawa w w y d a n iu sądu na pierw szy ch sp ra w c ó w onego A . N . D y b o w skiego i S z to lz m an a . O b jaw ien ie tego są d u p o cią g n ęło za sobą usu nięcie się tych ostatn ich z jego g r o n a . Odtąd poczyna sic epo
ka n o w y c h zam achów i p otw arzy rzucanych na naszą k o rp o rac ją, uw ie ń cz o n y ch w końc u dziełem , któro j a k przeszło wszystkie inn e w b e zrozum nej g w ałto w n o ści, tak też bez surowej n a g a n y całej E m igracji i kra ju pozostać nic może, ni e p o w in n o .
O d e r w a n y c h k ilk unastu członków od O g ó ł u , połączyło się w związek n a z w a n y gminą, pow ażyło się w y stę p o w ać no kilka"
kroć w i m ie n iu wszystkich Po laków , rzuca ć w słowach i pism ach najb oleśn iej sz e zarzuty na n a s z ą.k o rp o rac ję . Z as ępić rozjaśnione niebo nad naszą sp ra w ą w Anglji, św ie tn em objaw ie niem uczuć lu d u Angielskiego dla Polski na d n i u 15 C zerw ca b . r . ; z a c h m u rzyć j e niewczesnem i złośliwem po d c h w y ce n iem kilku tnało zna czących w y ra zó w , dalekich od myśli którą im później n a d an o , i w ykląć d z ia łan ia k o m itetu , który w szczerem ośw iadcze niu p rz y ja z n y c h w ra ż e ń .z .n a s z e j s tr o n y ty m , którzy mieli g łó w n y udział w t e m p a m ię ln e m z eb r a n iu , niem ial nic in n eg o na celu, jak tylko ściślejsze jeszcze sk ojarzenie z nasz ą sp ra w ą n o w ych jej obrońców.
Og ół sto piędziesigciomn po dpisa mi niew ie le więcej jak po ło w y swych członk ów, które na p ręd ce zebrać b y ł w stanie, o d p o w ie d z ia ł na to b e zim ie n n e w ystą pienie, p o c h w aln e m ośw iadczeniem się za sw ym k o m ite te m , a n a stęp n e sw ych przec iw ników pismo p o k r y ł m ilczenie m , bolejąc n a d nieszczęśliwym w y borem jaki uczy nili, u p o w a żn ia ją c niep o ch leb n ie z n an e w E m ig ra cji p ism a do Iłómaczenia sw ych uczuć i do rozszerzania niezgody między b r a ć m i, nie z arzu cał d zie n n ik ó w e m ig rac y jn y ch z b ijanie m fał
szów, do w o d em swej dobrej w i a r y ; za n adto dobrze są dził o b r a ciach w E m ig r a c ji, iżby na chwilę mogli prz ypuścić iż Ogół może kiedyko lwie k spr zyjać arystokrac ji i jej na czelnikowi, że uważa za do sk o n ałą ko nstytucję 3 M aja, i że żąda po w ro tu k ongreso w ego Królestwa, a w tr u d n e m ocen ien iu większości bez w y m i e n ien ia nazw isk, ż ą d a ł jak i teraz żąda, ogłoszenia im ie n n ej listy dla p rz ek o n a n ia , za kim liczba p rzem aw ia , czego d o k o n a ć zawsze ze swojej stro n y będzie g o tó w , i do czego j u ż p ierw szy krok z ro
b ił prz ysy łając gazetom 1 3 8 p odpisó w na wyżej rzeczonej de kla racji. N adszedł obchó d 2 9 L is to p a d a . Na o statn iem zeb ra n iu O g ó łu , n a miesiąc przed tą uroczystością. Kom ite t w y lu szczy ł s w y m w y b o rc o m pow ody, dla k tó ry ch obchód ograniczyćby m o żna w tym ro ku na sam em tylko z eb ra n iu się Polaków; doda jąc zara ze m , że kładzie to ostrzeżenie a b y niezawieść ich oczekiwa
n ia, wszelkich j e d n a k s ta rań dołoży a b y i m it i n g angielski mia ł miejsce. J a k o ż w d ni kilka później, o trzy m aw szy c h ę tn e z ap e w n ie n ie po m o cy od kilku z n ak o m ity c h prz yja ciół sp r a w y naszej, ogłosił w gazetach pod d n iem 12 Lis to pada m itin g na dzień 2 9 L is to pada pod prezydencją P a n a G A . Yo u n g . We d w a d n i p o tem to je s t 1 4 L is to p a d a , zja w ia się w jed n ej z gazet, obwiesz
czenie zapraszająco A nglików na d ru g i m itin g w Go spo dzie pod ko ro n ą i kotw icą, a nieco później w ychod zi p r o g r a m a t i afisze, m ia n u jąc e to z e b r a n ie : « jed y n a praw dziw a dem o k ra ty c z n a d e m o n stracja zasad polsk ich . » N a p ro g ram a cie n astęp u jące z n aj
d u j e m y podpisy jak o Komissji p o l s k i e j : p ółkow nik L u d w ik O b o rs k i, J . B. O s trowsk i, Zienkiewicz, S to lzm an i W orce ll. Nie z atrzy m u jem y się aby zapytać ty ch k tórym im io n a te są z n a n e , czy wszyscy z arów no podają g w a r a n c j ą , praw o ści c h ara k te ru , czerst wych w ładz u m y sło w y c h , stałości politycznej i godno ści j ak a Polako m jakie jkolwiek b ą d ź opinji przystała ; lecz zas ta
n o w ić się m u sie m y nad p r a w e m , jakie owi Polacy mieli do na
d a n ia s w em u zeb ra n iu ty tu łu pra wdzi wego d e m okraty cznego wy st ąpie nia. N ic łatwiejszego j a k przywłaszczyć sobie p r a w o w y ł ą cznego r e p re z en to w a n ia jak ie jś wielkiej idei lub d obroczynnego s y s te m a tu , i z po za tćj w a r o w n i, rzucać przek leń stw a na wszyst
kich ty ch , co n ie w tym sa m y m obozie lecz pod lem sa m em go dłem chcą walczyć. Lecz k iedy zebr anie pod k o r o n ą i k otw i
c a, wys tę pow ało z czystością swycii d e m okra ty czn i cli uczuć przed A n g lik am i, jako z cechą, co go od O gó łu L ondyńsk iego odróżnia , i przez to obwie sz cz ało przed obcym n a r o d e m ,że oprócz dw óch wielkich odd zia łów, E m ig racja polska ro z p ry s ła się na niezliczone mniejsze i walczące z sobą s tr o n n ic tw a i ra zem u twierd zało ich w przekazanej historją o p in ji o niezgodzie P o l a ków i o pochodzącej z ląd trudności wyd obycia się na wolność;
trzeba m u b y ło na przód zap ewnić się że oprócz O gółu , ni kt z tych, którzy od d a w n a wyrzekli to samo hasło, niezaprzeczy rzetelności i czystości jego dem o k raty czn y ch w y o b ra że ń . Tem - czasem sekcja T ow arz ystw a D e m o k raty cz n e g o L o n d y ń sk a , we
z w an a przez nich do u d z ia łu w obchod zie 2 9 L istopada , nie tylko m u wręcz o d m ó w iła swej po m ocy , ale n a w e t w y p a rła się wszelkiego z n im uc ze st nic tw a, sama zap ra sz aj ąc wszystkich wy
g n a ń có w na swój w ła sn y obch ó d uroczystości, jako zn o w u re p re zen tan tk a p raw dziw ych uczuć d e m o k ra ty c z n y ch m ię dzy w y g n a ń cam i. P o d o b n e twierdzenie i afiszowanie się ze stro n y g m in y do pocisków tylko na Og ół p o s łu ż y ć m o g ło i p o słu ż y ło . Rozniesiono wieść międz y Ang iels ką pu blic znością, że m itin g w E x e t e r Hall b ę d z ie tylko zło żonym z c zło n k ó w T o w a rz y stw a L iterackiego przyja ciół Polski. O g ó ł n igdy się nie w y p i e r a ł ch ętn ej po m o cy tego T o w a rz y stw a , zwłaszcza że wszyscy p raw ie przyjaciele Polsk i, co dali niezaprzeczone dowody swego przyw iązania do naszej s p r a w y , w jego g ro n ie się zn ajd u ją. Z aproszeni j e d n a kow oż byli tylko P a n o w i e Y o u n g , Beals i pólkow riik S t a n h o p e , z n an i radykaliści angielscy, um iejący oceniać dz iałania aryst okra
cji polskiej i slawający zawsze w opozycji w T o w a rz y s tw ie Li- terackiem , ile razy toż T o w a rz y stw o n a k ła n ia ć się zdawało na st ronę n iep rz y ja z n ą d e m o k r a ty c z n y m w y g n a ń c o m . Za tern p o szła wiadomość że koszta m it in g u m ia ły byd ź o p łac an e przez toż T o w arz y stw o , gdyż Ogół jest zb y t ubogi aby m ó g ł się na nie z dobyć. P o ś w ięc e n ia O g ó łu w daleko mniej w ażn y ch okoliczno
ściach. są dost atecz ną odpo wiedzią na p o d o b n e zaskarżenia.
Dw ie sl u blisko jego członk ów nie p y ta ło się i n igdy p y taćby się n ieśm ia ło k ilk u n a stu członków G m i n y , skąd poc hod ziły ich fu ndusz e na daleko większe w y d a tk i, bo w ie że dla sp ra w y P o lacy wszy stk o są zawsze poświęcić go towi. W sło w n ik u G m i n y , są jed n o zn aczn e wyra zy : T o w a rz y stw o L ite rac k ie , aryst okrac ja i Moskale. Nie d ziw w ię c że w zarzutach przec iw O gó łowi ona od pierw szego aż do ostatn iego zaszła j e d n y m p r a w ie posko kiem.
O b . Karol W y s z y ń s k i , nie należący wcal e do O g ó łu , w y zn aje p o d sło w e m h o n o r u , że gdy przysze dł do P. Nicholls, u którego d r u k o w a ł y się obwieszczenia o b u d w u z e b r a ń , A nglik ten w y n u r z y ł m u jak najm ocnie js ze zad ziw ienie, iż on m ó g ł mieć jak ąkolwiek b ą d ź styczność z m itin g em w E x e te r H a ll, który jest z a p łac o n y m
— 6 —
przez Moskali i m a tylko na celu odzysk anie Królestwa k o n g re sowego i p o p ro w adzenie E m ig ra cji naza d pod d y n aslję m oskiew sk ą, jak m u to ośw iadc zył X . Zienk iewicz jeden z człon kó w ko- missji trudn iące j się u rządzaniem m it in g u pod ko ro n ą i kotw icą.
J a k g d y b y b ra k o w ało większej powagi i dob itn iejs ze go jeszcze śladu tak czarnej po tw arzy , z ja w iły się w krotce nie tylko w L o n d y n ie, ale n a w e t m ię d z y r o b o tn ik a m i Irlandz kiem i pracując.emi u d ró g ż elaznych, d r u k o w a n e karteczki, których s ło w a w jęz y k u a ngielskim i polskim p rzyta czam y.
« C a th o l i c s lr i s h m e n a l te n d t h e g r a n d public an n iv e rs a ry m eetin g
« on F r id a y ev en ing n e n tN o v . 2 9 , 1 8 3 9 , a t t h e C r o w n and A n c h o r ,
« S t r a n d , and show y o u r de testation o f th e crueltie s inflicted on
“ Catholic P o la n d a n d her patriotic Clergy by the Russian despot.
« A t th e re q u est of the Poles assembled a t a general m e e tin g th e
« c h a i r will be taken at 7 for 8 by J o h n I l e n r y K ean e E s q . n vice-pr es ident o f the H ib e rn ia n L itte r a r y I n s titu tio n , late E d i-
« to r of the Polish M aga zine and a u th o r of several w orks on
« I r e l a n d . »
NB. As some i n d ir e c t en n em ies of Po la n d will held a m ee tin g e ls ew here, be s u re to atte nd at the C ro w n a n d A n h o r o n ly . »
To j e s t : « Katolicy Irlan d c zy c y , przybądźcie na wielki polski roczny m it i n g w przyszły Pią tek wieczór, 2 9 L is to p a d a 1 8 3 9 r.
w gospodzie pod k oro ną i k o tw icą, p rz y ulicy S t r a n d i pokażcie wasz e ob rusz en ie przec iw srogościom w y w ie r a n y m na katolickiej Polsce i na jej pa tr y o ty cz n e m d u c h o w ień stw ie przez moskiew- skięwskiego t y r a n a . N a żądanie Polaków z e b r a n y c h na ogól- n em z g rom adzeniu zajmie krzesło między 7 a 8 god z. P . J a n H e n r y k K e an e , vicc-prezydent H iberyjs kie go L iterac kiego I n s t y t u tu , ex wyd awca polskiego magazynu i a u to r wielu dzieł o Ir- lan d ji. »
N B . Ponieważ niektórzy p o tajem n i nieprzyjaciele Polski m ają się zeb rać gdzieś indziej, nie pomylcie s i ę , przybądźcie tylko na m ity n g pod K o ro n ą i K o tw ic ą.»
N a w e t d o b ra Po lsk a c zęść, religijny du ch ob w iesz czenia, mieści w sobie cios w y m ierz o n y przeciwko st a ran io m ogółu.
K o m ite t b o w ie m tego o sta tn ie g o , dla u su n ię cia n a w e t n a j mniejszego posą dz enia ze stro n y A n g l i k ó w , że wyrazy : je- n ady rzetelna d e m o k ra ty c z n a d e m o n str a cja zasad P o l s k i c h , m ia ł y na celu w y sta w ien ie O gółu w o h y d n e m świetle , n a d a ł nieco o d m ie n n ą form ę sw em u z ebraniu , z apow iadając iż g ł ó w n ie m o w a będzie o religijn ych p rześladowania ch w Polsce.
N icze m ni erozbrojo na zapalczywość przelękła się , aby który z katolików Irlandz kich nie przyszed ł do E x eter H all posłuchać dziejów re ligijnego prześl adowania w Polsce , rzuciwszy anate- m at na polityczn ą dążność O g ó ł u , pozazdrościła m u Chrzęści-
— 7 -
jańs kićj kwestji niechrześcijańskiem uczuciem , które całą swą n iem oralnoś ć w y b iło na pocisk r z u co n y p rz y końcu tego o b wieszczenia.
P o tak ow ym wstępie , t r u d n o było się spo dziewać g o dniejsze
go zakończenia. — Od d ru k ó w posunię to się do czynów. — G d y pr zyszła godzina zeb rania , w y sła n o trzy osoby pod sa m e drzwi wiodące do E x e t e r - H a l l , które najnieprzyzw oits zy m spos obem w ty k a ły k a żd e m a A nglikow i idącem u na M itin g tam o d b y w a n y , rezolucje G m i n y — g w a łte m ich odc ią gały i wejścia w z b r a n i a ł y , głosząc że pra w d ziw y M itin g P olaków nie t a m , ale w Gospodzie pod Koroną i Kotwicą się o dbywa.
N a w ła s n e m zaś zeb ra n iu spó lni cy w tern nieg o d n e m d zie le, poklaskiwali A n g lik o m ni e z n a n y m z im ien ia ani najm niej sz eg o p o św ię cen ia się dla Po lsk i, rzuca ją cym ciągło sro m o tn e pociski n a M itin g w E x e t e r H all, p o tw arzają cy m X ięcia Susse x, P a n a Y o u n g , L o r d a S t u a r ta , w yśmiew ają c u s iło w a n ia tego ostatniego względem z eb ran ia pien iężn ej pom ocy dla Braci na rządow ym żołdzie nie b ę dących za pom ocą Balu w Guildhal l w d n iu 14 L is to p a d a i p r z y z n a ją c m u p ro sty m w y m y słe m nieznanego faktu j ed n a k o w e opinije co do K on stytucji 3go Maja z X ię ciem Wel
lin g to n e m , a u n ie w in n ia ją c i wynosząc pod niebo obelgę w yrzą
d z o n ą L o r d o w i Dudlej S t u a r t na przesz lorocznym obchodzie, w ys ta w iają s pra w cę tego dzieła na wzór i p rz y k ła d polskiej E m ig ra cji.
Jeśli boles ne uczucia, które tak dług i szereg przestę pstw prze
ciw imienio w i i godno ści polskiej , w każd em po lsk im sercu za
p e w n e ob ud zi , cokolwiek złagodzić może , to zap ew nie nie n a m i ę t n e , względne i przyjacielskie p o stę p o w a n ie K om ite tu p o l s k i e g o , lubo ciągle jątrzo n e g o i w y w o ły w an e g o na pole z a ciętej walki. — Z samego razu Kom ite t tłóm aczył p rzy ch y ln y m Ang likom powód dwóc h m ity n g ó w jed y n ie wa żnością sp ra w y , która nie na d w ó c h , ale na k ilk unastu p u n k to ch w L o n d y n ie b y ł a b y w stanie licznych z ebrać przyjaciół. — Milczeniem p o k r y ł pretensjo p r zeciw n ik ó w do wy łą cz nego r e p re z en to w a n ia idei i p r a w L u d u p o lsk ieg o , nienawiść i zlą w iarę w tem wyr ażeniu leżącą sta r a ł się zakryć przed oczami n ieś w iadom ych naszego politycznego r o z d z ie le n ia , n a d a n ie m o d m ie n n e j fo r m y sw em u z eb ra n iu , nakazują c Polskim m ó w c o m w yłożyć srogość prześla
d o w a ń , które zwaliły się n a kośc ioł i na w ie r n y c h w Polsce. — Przestrze gł wszystkich a b y w niczem nie ważyli się d o ty k ać G m i n y zebranej w d r u g i e m m iejscu o b c h o d u . — A w k o ńcu, gdy c ala sp ra w a n a jaw w yszła przed pub lic znością , w y d a ł rezolucje w któr ych tylko u b o l e w a , że bracia jednej o p i n j i , jed n e g o p o święcenia się i jedn ej miłości dla Polski , w tym d n i u ś w ię ty m nie połączyli się w z ajem , — d ow odzi sw em i rezolucjami jak m a ł a
326261
różnica ich rozdziela i n a jm n iejsz em słów kiem nie zdradz a urazy ja k ą słusznie m ó g ł m ieć do sw y ch przeciw ników .
Lecz przed w a m i O b y w a t e l e , zakryć tćj urazy n ie p o d o b n a . — Nie n a r zu c am y n ik o m u naszy ch opinji —- o d d aje m y h o łd wszelkim szczerym p rz e k o n a n io m i czystym z am iaro m , ale od z y w am y sin do wszystkich braci w y g n a ń có w , a b y oni św ia t ł y m sw y m sądem n a p ro w ad z ili grzeszących n a te od wieczne p r a w a m o r a ln o ś c i, na te święte obowiązki s e r c a , który ch lekko m yśl nego p o g w a łce n ia żad na go rliwość dla najświętszej n a w et sp r a w y , ż ad n a ścisłość zasad n i e t ł ó m a c z ą , i n a na jznakomits ze cele i na najszczersze usiło w a n ia h a ń b ę i o h y d ę śc iąg nąć muszą.
Po z d ro w ie n ie i b ra te rs tw o .
M arsz ałe k : Ka r o l Ja n c e w i c z.
Sekreta rz ‘ S. Ka r c z e w s k i.
Biblioteka Śląska w Katowicach Id: 0030000357758
II 326261
ni;')( m r / i u 0.171 ( n 'n o M •v/
W D R U K A .R N I B O U R G O G N E ET M A.RT1NET , R U E JA.COB 30.
