JAKUB ŁUKASIAK (Warszawa)
Zakład Parazytolog-ii Lekarskiej PZH
[35)
WYSTĘPOWANIE
ANOPHELES BIFURCATUS MEIGEN, 1818 =
= ANOPHELES CLAVIGER MEIG., 1804 NA OBSZARZE WARSZAWY
W latach 1952-1955 autor
przeprowadzałbadania i obserwacje nad
fauną
komarów,
występujących główniew zabudowaniach na obszarze
Wielkiej Warszawy. W
skład łowionejfauny
wchodził częstowidliszek
Anopheles bifurcatus, o którym z tego terenu mamy dotychczas jesz.cze
skąpe
dane. Pierwsze wzmianki o
występowaniuA. bifurcatus na obsza-
rze Warszawy
podają:Anigstein (1925) i Dymowska (1942 /43).
Anopheles bifurcatus
na1eżydo, gatunków komarów, przenosiicieli pa-
sożytów
zimnicy i zarazków tularemii, tj. , chorób, których
występowanienotowane
byłoi jest u
mieszkańcówWarszawy. Obszar Warszawy znany
jest jako ognisko endemiczne zimnicy, która co pewien okres przechodzi
w
epidemię(1847, 1854, 1919-1921 i 1940-1947
r.).Badania ostatnich lat
(Mi h,a 1 yi i jego
współpracowników,1952/53, Jak u sz ewo j, 1956)
stwierdzają, że
A. bifurcatus jest niebezpiecznym prne.rmsicielem
zarodźców zimnicy w wielu krajach j, ak np.: na
WęgrZiech,w Syriii, Griecji.
Na podstawie czteroletnich swoich
badańautor dochodzi do
następujących wyników:
1.
Formy uskrzydlone A. bifurca.tus
łowionow
różnychzabudowa-
niach (obory, stajnie, piwnice i inne) w Mokotowie, Czerniakowie,
Służewie i w kilku innych
miejscowościach. Byłyto
główniesamice, których
udział
w ogólnych
połowachpokrewnych widliszków: Anopheles messeae
i A. typicus
stanowił około50/o. Jedynie w
końcowych miesiącachJ;aita
(w II-ej
połowiesierpnia i we
wrześniu)gatunek ten
stanowił przewagęw
połowachnad innymi widliszkami.
2.
Początkowepojawy samic
zostałyzaobserwowane w zabudowaniach
gospodarskich ze
zwierzętamiw pierwszych dniach maja,
końcowenato-
miast - w ostatnich dniach
września.Sezon wegetacyjny A. bifurcatus
jest znacznie krótszy od dwóch
poz.ostałychform widliszków: A. messeae
i A. typicus. Okres ten na obszarze Warszawy wynosi
około154 dni (dla
A. maculipennis -
około200 dni).
Największe
nasilenie pojawu A. bifurcatus obserwuje
sięw drugiej po-
łowie
si,erpnia .i we
wrześniu,w tym czasie, kiedy pokrewne formy wi-
dliszków
ginąlub .
schodząna zimowa nie.
3. Rozwój wodnych form przebiega powoli i trwa stosunkowo
długo-
około
35 dni.
Wyróżnia się2
głównefazy nasilenia pojawu larw:
wiosennąi
jesienną. Miesiące ciepłenie
sprzyjająrozwojowi form larwalnych. Je-
Wiadomości Parazytologiczne nr 5 - Supplementum
100 J. ŁUKASIAK
sienne larwy, po
osiągnięciurozwoju III i IV stadium,
nabierają właściwości
do zimowania i diapauza tego gatunku przebi,ega u postaci larwal-
nych.
4. Utrzymywanie
się ciągłościpojawu od wczesnej wiosny do
późnejjesieni trzech form widliszków: A. bifurcatus, A. messeae ii A. typicus
stwarza korzystne warunki w podtrzymywaniu
„ogniskowości"zimnicy na
terenie Warszawy.
5. Nasilenie pojawu A. bifurcatus w okresie jesiennym powoduje,
prawdopodobnie, wzrost
zachorowań ludnościna
zimnicęw okresie wio-
sennym
następnegoroku, jako wynik
zarażeniaprzez
pasożytaPlasmo-
dium vivax hibernans, odmiany o
długotrwałejinkubacji.
ANOPHELES BIFURCATUS ME IG EN, 1818, (= ANOPHELES CL.4VIGER ME I G., 1804).
HA TEPPJ1TOPJ1J1 BAPIIIABbl
Pe3IOMe
C 1952 no 1955 ro11 aBTOp HCC.ne110Ba.n A. bifurcatus tt ycTaHOBWJl, 'iTO BHll 3TOT COCTaB.n.HeT CBbillle 50/o cpayHbI 1106b1BaeMbIX B CTpoeHH.HX KOMapoB. llepHOA IIO- HBJJeHH.H HX, ocoóeHHO HHTeHCJi!BHOfO B oceHHHX Mecm.-1ax, npo110.narneTC.H C nepBblX llHeJi! Mall 110 KOHQa ceHTH6pH. l1HTeHCL1BHOCTb .HJi!QeCKJlallKH 3:'.Me'iaeTCH oceHb!O (540/o). TaK:i«:e H IlOHBJleHHe JlWJ:HHOK 3Ha'iMTeJibHO B03pacTaeT B 3TO BpeMH. B .neTHHX MeC.HQax IlO.HBJleHHe JlH'iHHO'iHbIX H HMarttHaJlhHbIX cpopM 3Ha'i11TeJlhHO CHl1:i«:aeTC.H (/10 10'0/o). Ycw.neHHOe IlOHBJleHMe BeCHOM H oceHh!O A. bifurcatus RBJlReTCH npo110.n- :i-t-:eH11eM IIOHBJ!eHHH Ma.nHpMMHbIX KOMapOB Ha TeppHTOPHH BaplllaBhI, 'ieM MO}KHO of:i'b.HCHHTb, IlO'ieMy, B CJiy'iae 3IlMlleMHH Ma.n.HpHH, 6o.ne3Hb y11ep:i«:uBaeTC.H B 11aHHOM MeCTHOCTvl.
THE OCCURRENCE OF ANOPHELES .BIFURCATUS ME IG EN, 1818 (= Ano- . PHELES CLAVIGER, MEIG., 1804) IN THE AREA OF WARSAW
Summ ary
The author ,investigated the occurrence of A. bifurcatus in 1952 and 1955 and found tha-t this species constituted over 50/o of the composition of the fauna caught -in builddngs infested with the gnats. The period of occurrence łasts from early in May till late ,in Septem'ber with a peak in the autumn months. lntense ov,i,position was observed in the autumn -(540/o). Similarly, the occurrence of larvae considerably r:ises then. The occurence of larval and winged forms considerably falLs (to 10°/o) .in the summer mon-ths. The heavy occurrence of A. bifurcatus in spring and autumn con- tributes to the continuity of the occurrence of the malaria} forms of gnats in the area of wa,rsaw, which in the period of the prevalence -of epidemie malaria could have accounted for the persistence of the disease in the area.
