Obowiązki
pracownika
Obowiązki pracownika składają się na treść stosunku pracy, określają reguły zachowania się pracownika wobec pracodawcy jako kontrahenta stosunku pracy.
Obowiązki pracownika
Obowiązki określające jakościową stronę wykonywania pracy,
Obowiązki określające ilościową stronę świadczenia,
Obowiązki określające porządkową stronę świadczenia,
Obowiązki określające stosunek pracownika do zakładu pracy i pracodawcy,
Obowiązki określające stosunek pracownika do innych pracowników.
Podział obowiązków
pracowniczych
obowiązek sumienności i staranności;
obowiązek stosowania się do poleceń dotyczących sposobu wykonywania pracy;
Obowiązki określające jakościową stronę
wykonywania pracy
Obowiązek staranności i sumienności został unormowany w art. 100 k.p.
Sumienność - dotyczy strony podmiotowej działania pracownika, poprzez odesłania do reguł aksjologicznych, odwołujących się do określonego systemu wartości. Ocenie podlega indywidualne zaangażowanie pracownika.
Obowiązki określające jakościową stronę
wykonywania pracy – staranność i sumienność
Staranność- odnosi się do zespołu
wskazówek, rad, zaleceń i dyrektyw
tworzących to, co się zwykło nazywać
,,techniką działania”, której celem jest
osiągnięcie maksymalnej efektywności pracy.
Zgodnie z art. 100 § 1 k.p. pracownik jest obowiązany stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. Pracownik może ponadto odmówić wykonania polecenia sprzecznego z zasadami współżycia społecznego.
Obowiązki określające jakościową stronę
wykonywania pracy – stosowanie się do poleceń
Polecenie może dotyczyć:
sposobu wykonywania pracy,
nakazu jej wykonywania w określonym miejscu lub czasie a także
obowiązków dotyczących porządku i
organizacji pracy.
Niektóre kategorie pracowników mają ustawowo zagwarantowaną niezależność co do meritum wykonywanych czynności.
Dotyczy to przede wszystkim
sędziów (art. 178 Konstytucja RP)
radców prawnych,
lekarzy.
Pracownik jest obowiązany w szczególności:
przestrzegać czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy;
przestrzegać regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie pracy porządku;
przestrzegać przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów przeciwpożarowych
art.100 § 2 pkt 1 – 3 k.p.
Obowiązek przestrzegania czasu
i porządku pracy
Obowiązek przestrzegania czasu pracy obejmuje
powinność punktualnego rozpoczynania i kończenia pracy,
zakaz samowolnego opuszczania pracy,
stosowanie się do ustalonych przerw w pracy,
pozostawanie w ustalonym czasie pracy do dyspozycji pracodawcy oraz
nakaz efektywnego jego wykorzystywania.
Obowiązek przestrzegania czasu
i porządku pracy
Regulamin pracy ustala organizację i porządek w procesie pracy oraz związane z tym prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników.
Pracodawca zatrudniający co najmniej 50 pracowników wprowadza regulamin pracy, chyba że w zakresie przewidzianym w punkcie poprzedzającym obowiązują postanowienia układu zbiorowego pracy.
Pracodawca zatrudniający mniej niż 50 pracowników może wprowadzić regulamin pracy, chyba że w zakresie przewidzianym w punkcie pierwszym obowiązują postanowienia układu zbiorowego pracy.
Pracodawca zatrudniający co najmniej 20 i mniej niż 50 pracowników wprowadza regulamin pracy, jeżeli zakładowa organizacja związkowa wystąpi z wnioskiem o jego wprowadzenie, chyba że w zakresie przewidzianym w punkcie pierwszym obowiązują postanowienia układu zbiorowego pracy
Regulamin pracy
Regulamin pracy, określając prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników związane z porządkiem w zakładzie pracy, powinien ustalać w szczególności:
organizację pracy, warunki przebywania na terenie zakładu pracy w czasie pracy i po jej zakończeniu, wyposażenie pracowników w narzędzia i materiały, a także w odzież i obuwie robocze oraz w środki ochrony indywidualnej i higieny osobistej;
systemy i rozkłady czasu pracy oraz przyjęte okresy rozliczeniowe czasu pracy;
porę nocną;
Regulamin pracy
termin, miejsce, czas i częstotliwość wypłaty wynagrodzenia;
wykazy prac wzbronionych pracownikom młodocianym oraz kobietom;
rodzaje prac i wykaz stanowisk pracy dozwolonych pracownikom młodocianym w celu odbywania przygotowania zawodowego;
wykaz lekkich prac dozwolonych pracownikom młodocianym zatrudnionym w innym celu niż przygotowanie zawodowe;
obowiązki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej, w tym także sposób informowania pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą;
przyjęty u danego pracodawcy sposób potwierdzania przez pracowników przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy
kary stosowane zgodnie z art. 108 k.p. z tytułu odpowiedzialności porządkowej pracowników
Regulamin pracy
Regulamin pracy ustala pracodawca w uzgodnieniu z zakładową organizacją związkową.
W razie nieuzgodnienia treści regulaminu pracy z zakładową organizacją związkową w ustalonym przez strony terminie, a także w przypadku, gdy u danego pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa, regulamin pracy ustala pracodawca.
Regulamin pracy wchodzi w życie po upływie 2 tygodni od dnia podania go do wiadomości pracowników, w sposób przyjęty u danego pracodawcy.
Regulamin pracy
obowiązek dbałości o dobro zakładu pracy;
obowiązek zachowania tajemnicy;
zakaz konkurencji.
Obowiązki określające stosunek pracownika
do zakładu pracy i pracodawcy
Pracownik jest obowiązany w szczególności:
dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego
mienie oraz zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić
pracodawcę na szkodę;
przestrzegać tajemnicy określonej w odrębnych przepisach;
(art. 100 par. 2 pkt 4-5 k.p.)
Obowiązki określające stosunek pracownika
do zakładu pracy i pracodawcy
Obowiązek dbałości o dobro zakładu pracy obejmuje powinność:
powstrzymywania się od czynności, które mogłyby spowodować uszczerbek w mieniu pracodawcy lub wyrządzić mu szkodę niemajątkową,
powinność pozytywnego działania na rzecz i w interesie pracodawcy
Obowiązki określające stosunek pracownika do
zakładu pracy – dbałość o dobro zakładu pracy
W zakresie określonym w odrębnej umowie, pracownik nie może
prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też
świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub
na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność (zakaz konkurencji)
Obowiązki określające stosunek pracownika do
zakładu pracy i pracodawcy – zakaz konkurencji
Pracodawca, który poniósł szkodę wskutek naruszenia przez pracownika zakazu konkurencji przewidzianego w umowie, może dochodzić od pracownika wyrównania tej szkody.
Obowiązki określające stosunek pracownika do
zakładu pracy i pracodawcy – zakaz konkurencji
Przepis art. 1011 § 1 stosuje się odpowiednio, gdy pracodawca i pracownik mający dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, zawierają umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. W umowie określa się także okres obowiązywania zakazu konkurencji oraz wysokość odszkodowania należnego pracownikowi od pracodawcy.
Zakaz konkurencji ten przestaje obowiązywać przed upływem terminu, na jaki została zawarta umowa przewidziana w tym przepisie, w razie ustania przyczyn uzasadniających taki zakaz lub niewywiązywania się pracodawcy z obowiązku wypłaty odszkodowania.
Odszkodowanie nie może być niższe od 25% wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji;
odszkodowanie może być wypłacane w miesięcznych ratach. W razie sporu o odszkodowaniu orzeka sąd pracy.
Obowiązki określające stosunek pracownika do
zakładu pracy i pracodawcy – zakaz konkurencji
Umowy te wymagają pod rygorem nieważności formy pisemnej.
Obowiązki określające stosunek pracownika do
zakładu pracy i pracodawcy – zakaz konkurencji
Zasady współżycia społecznego - zasady moralne lub obyczajowe posiadające powszechne społeczne uznanie - dotyczące bezpośrednio stosunków pomiędzy ludźmi i niebędące obowiązującymi normami prawnymi.
Obowiązki określające stosunek pracownika do innych pracowników- obowiązek przestrzegania w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego
