Jan Tomczak
"Emanzipation in der Familie", Klaus
Winkler, München-Mainz 1976 :
[recenzja]
Collectanea Theologica 49/2, 201-202
prześladow anych braci w wierze, dążenie do pokoju prawdziwego między narodami czy odpowiedzialność za świat. Przytoczone przykładowo tem aty świadczą, jak aktualne są problemy w ybrane na spotkania m odlitewne m ło dzieży. Jeszcze wyraźniej elem enty aktualne i egzystencjalne widać w ujęciu zagadnień oraz w sposobie przeprowadzenia rozważań i w form ie modlitw.
Każdy tem at zwłaszcza w tom ie pierwszym jest przeprowadzony zasad niczo według określonego jednakowego schematu. A w ięc najpierw idą roz ważania i refleksje, które mają pobudzić do m yślenia. Potem następuje jedna m odlitwa wzorowana na K y r ie , a druga przypominająca kolektę. Po niej podaje autor tylko w odnośnikach jedno lub dwa czytania Pism a św. do wyboru, rozważania m edytacyjne, m odlitw ę w iernych, m odlitw ę nad darami i na zakończenie. Od w ym ienionego schematu odstępuje nieco autor w drugim tomie, w którym przede w szystkim są odnośniki do dwóch czytań Pism a św., czasem brakuje m odlitwy w form ie K y r ie , a zaw sze nad darami. Nieraz są podane także inne teksty m odlitw lub śpiew ów , głów nie między czytaniami.
Przedstawiony schemat ukazuje, że teksty om awianych tom ów mogą być w ykorzystane nie tylko w czasie różnych nabożeństw, ale również w mszach m łodzieżowych i to w ielokrotnie w ciągu roku, zwłaszcza w zw ykłym czasie, co jest ułatw ione przez podany na końcu każdego tomu alfabetyczny zestaw haseł. N ie ma natom iast z góry ustalenia tek stów na jakieś konkretne okazje. Warto zaznaczyć, że opublikowanym i tekstam i może się posługiwać zarówno kapłan, jak i sama młodzież np. przez powolne recytowanie.
Opracowania mogą przyczynić się do przerzucenia m ostów m iędzy spot kaniam i m odlitewnym i młodzieży i dorosłych całej wspólnoty parafialnej. Tak przygotowane spotkania m odlitew ne młodzieży mogą ubogacić nabożeń stwa całej gm iny w iernych i pomóc równocześnie młodym ludziom wrosnąć we w spólnotę dorosłych, a dorosłym lepiej zrozumieć młodzież i jej problemy. Zawarte w przedstawianych tomach m ateriały przygotował autor przede w szystkim dla młodzieży katolickiej i protestanckiej, mając również nadzieję, że pomogą i innym ludziom w drodize do Boga.
Lektura pozycji może pomóc w niejednym nie tylko zajm ującym się duszpasterstwem młodzieży, ale rów nież każdemu, kto sam i w e w spólnocie szuka kontaktu z Bogiem i drugim w tym pragnie pomóc.
ks. Jan Tom czak S J, W arszaw a
R E C E N Z J E
201
Klaus WINKLER, Em anzipation in d er Fam ilie, M ünchen-M ainz 1976, Chr. Kaiser Verlag — M atthias-G rünewald-Verlag, s. 96.
Autor pragnie zachęcić czytelników, aby odważyli się jeszcze raz prze m yśleć sw oje życie rodzinne i na nowo je kształtować. W ykorzystał doświad czenia zdobyte w e w łasnej rodzinie i w ciągu długoletniego udzielania porad różnym ludziom. W ydał swoją pracę w przekonaniu, że osoby dążące do em ancypacji w swoich rodzinach, będą umiały skorzystać z ukazanych roz wiązań i wskazań w e w łasnych sytuacjach życiowych. Autorowi zależy na tym, aby uczynić osobistym problem em czytelników sprawę, która dotyczy w szystkich ludzi, a jest uważana za abstrakcyjną i przez to traktowana w oderwaniu od w łasnych przeżyć. N ie chodzi w ięc w książce o rozprawianie filozoficzne na tem at em ancypacji w rodzinie. Aby mogła dokonywać się zmiana w kierunku em ancypacji, m usi być zaangażowany w tym procesie cały człowiek ze w szystkim i sferami życia emocjonalnego, duchowego i psychicz nego. Autor pragnie pomóc przez książkę do przekształcenia życia w rodzi nie, którego skutkiem ma być stw orzenie modelu m ożliwie najbardziej sprzy jającego szczęściu. Chodzi oczyw iście o model praktyczny, a nie teoretyczny. Klaus W i n k l e r przedstaw iając tradycyjną strukturę rodziny i próby nowoczesnych rozwiązań, ukazuje, że życie w rodzinie dostarcza w iele m ożli wości do em ancypacji, gdy zachodzi szerokie otwarcie się na zewnątrz i
swo-R E C E N Z J E
bodnę pole działania dla indyw idualnego podziału zadań. Charakterystycznym i cecham i em ancypacji w rodzinie jest w edług autora pewna osobista nieza leżność w m yśleniu i w odczuwaniu oraz zdolność do równoczesnego życia w zadow alających stosunkach rodzinnych.
Treść książki została podzielona na trzy tezy. Pierwsza z nich mówi, że wątpliwości i problem y zw iązane z emancypacją w rodzinie są następstwami szeregu nieprzezwyciężonych konfliktów am biwalentnych. W łaściwe zrozu m ienie konfliktów i dążeń przeciwstaw nych oraz reagow anie na n ie i roz w iązyw anie ich jest niezbędną drogą w kształtowaniu em ancypacyjnych stosunków w rodzinie.
W drugiej tezie autor twierdzi, że do odnalezienia siebie samego człowiek potrzebuje grupy. Zastanawia się również W i n k l e r kiedy, a raczej czy nasze zw ykłe życie rodzinne okazuje się optymalnym przeżywaniem gru powym. Wspominając różne m ożliw e formy kształtowania rodziny, om awia problem aktywności zawodowej matek, zagadnienie życia razem w e w spól notach m ieszkaniow ych i m ałżeństw czasowych.
W trzeciej tezie uświadam ia, że dla podniesienia szansy coraz większego urzeczyw istniania em ancypacji jednostki, potrzebna jest szeroko otwarta ro dzina, w której panują zm ienne stosunki zew nętrzne i elastyczny podział ról. Aby osiągnąć taki stan w rodzinie, trzeba uwolnić się od tych czynników ideologicznych i różnych tabu, które hamują tworzenie w arunków sprzyjają cych em ancypacji.
Po om ówieniu każdej z dwóch pierwszych tez autor kieruje do czytelnika po dziesięć pytań, które pomagają mu uczynić poruszane zagadnienia bardziej w łasnym i i osobistym i, w pływ ającym i na kształtowanie jego życia.
Zważywszy, że emancypacja jest związana ze światopoglądem i religią człowieka, warto zaznaczyć, iż w ypow iedzi w yrażone w tej książce, odzw ier ciedlają poglądy ew angelickiego teologa, który równocześnie w teorii i w praktyce czuje się związany psychoanalizą.
Omawiana książka może pomóc osobom zainteresowanym życiem rodzin nym bardziej św iadom ie dostrzegać konflikty i znajdować ich rozwiązania.
ks. Jan Tom czak SJ, W arszaw a
G rundkurs Religion — U nterrich ts w e rk für katholische Religionslehre in der gym nasialen O berstufe:
1. S em ester — Albert S c h l e r e t h , G lauben und W issen; 2. S em ester — Walter L a n g , Die Frage nach Gott,
München 1977, Kösel-Verlag, s. 168+167.
Podstaw ow y kurs religü obejm uje cztery odrębne książki, opracowane przez czterech redaktorów. Zawierają one m ateriały dla katolickiej nauki religii na poziom ie licealnym przeznaczone na cztery sem estry. Oprócz om a w ianych obecnie dwóch pierwszych części istnieją dwie następne, z których jedna porusza zagadnienia dotyczące człowieka, a druga — problem y związane z życiem chrześcijańskim w społeczeństwie, a w ięc w państw ie i w Kościele.
Przedstawiane obecnie książki nie są podręcznikami m etodycznymi. N ie ukazują bowiem sposobów nauczania podanych treści. Tylko Albert S c h l e r e t h w swojej części wym ienia cele dydaktyczne, dotyczące zdobywania w iedzy i sprawności, do których ona powinna prowadzić, czy raczej u m iejęt ności um ysłowych, które mają się rozwinąć przez poznane treści. Autorzy nie zajmując się dydaktyką i pedagogiką, dostarczyli w iele m ateriału w zakresie wiedzy. Poza w łasnym i tekstam i (raczej skąpymi) redaktorzy zgromadzili w yciągi z w ielu dzieł różnych m yślicieli wierzących i niewierzących. Ukazali w ten sposób św iadectw a i doświadczenia ludzi na tem at stosunku między wiarą i w iedzą oraz ludzkiego przeżywania Boga i problem ów związanych z Jego istnieniem . Dzięki zebranemu m ateriałowi, który tak plastycznie po
