SPRAWOZDANIE Z XXIII BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH HAŁASU W ŚRODOWISKU kwietnia 2009

(1)

Akredytacja PCA w zakresie pomiarów hałasu:

(szczegóły zakresu na stronie www.ios.edu.pl)

Ośrodek Główny Konto bankowe N I P Strona internetowa / e-mail

ul.Krucza 5/11 D

00-548 Warszawa PBK SA III O/Warszawa 525-000-73-07 http://www.ios.edu.pl

tel.(48 22) 625 10 05 fax (48 22) 629 52 63

Nr 11101024-401020002096 sekretariat@ios.edu.pl

SPRAWOZDANIE Z XXIII BADAŃ BIEGŁOŚCI I

BADAŃ PORÓWNAWCZYCH HAŁASU W ŚRODOWISKU 07 – 08 kwietnia 2009

1.

ZAKRES BADAŃ

Międzylaboratoryjne badania porównawcze składały się z 2 etapów:

• badania porównawcze,

• badania biegłości.

Ocenie w ramach badań podlegał równieŜ poziom tła akustycznego w przerwach między włączeniem źródeł. Monitorowane były przez organizatora parametry charakteryzujące warunki meteorologiczne.

2.

WYBRANE DOKUMENTY BEZPOŚREDNIO ZWIAZANE Z MIĘDZYLABORATO- RYJNYMI BADANIAMI PORÓWNAWCZYMI HAŁASU

• Przewodnik ISO/IEC 43-1:Genewa 1997, Badanie biegłości przez porównania międzylaboratoryjne Cz. 1 Projektowanie i realizacja programów badania biegłości.

• Przewodnik ISO/IEC 43-2:Genewa 1997, Badanie biegłości przez porównania międzylaboratoryjne Cz. 2 Wybór i wykorzystywanie programów badania biegłości przez jednostki akredytujące laboratoria.

• Polska Norma PN-61/B-02153 Akustyka budowlana. Nazwy i określenia.

• Polska Norma PN-81/N-01306 Hałas. Metody pomiaru. Wymagania ogólne.

• Polska Norma PN-N-01341Hałas. Metody pomiaru i oceny hałasu przemysłowego”,

• Polska Norma PN EN-ISO 3746 Akustyka. Wyznaczanie poziomów mocy akustycznej źródeł hałasu na podstawie pomiarów ciśnienia akustycznego. Metoda orientacyjna z zastosowaniem otaczającej powierzchni pomiarowej nad płaszczyzną odbijającą dźwięk

(2)

INSTYTUT OCHRONY ŚRODOWISKA - ZAKŁAD AKUSTYKI ŚRODOWISKA – UL. KOLEKTORSKA 4, 01-692 WARSZAWA TEL. (0-22)832.39.66 STRSTRSTRSTR. . . . 222 2

• Polska Norma PN EN-ISO 3744 Akustyka. Wyznaczanie poziomów mocy akustycznej źródeł hałasu na podstawie pomiarów ciśnienia akustycznego. Metoda techniczna stosowana w warunkach zbliŜonych do pola swobodnego nad płaszczyzną odbijającą dźwięk.

• Polska Norma PN-ISO 1996 – 1 Akustyka. Opis i pomiary hałasu w środowisku.

Podstawowe wielkości i procedury.

Zbieranie danych w odniesieniu do sposobu zagospodarowania terenu.

Wytyczne dotyczące dopuszczalnych poziomów hałasu.

oraz rozporządzenia:

• ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 2 października 2007 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów w środowisku substancji lub energii przez zarządzającego drogą, linią kolejową, linią tramwajową, lotniskiem, portem. (Dz. U. Nr 192 poz. 1392).

• ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody (Dz. U. 206 poz. 1291).

3.

ORGANIZACJA ĆWICZENIA

Badania prowadzone były zgodnie z „Przewodnikiem ISO/IEC 43:1997 Badania biegłości poprzez porównania międzylaboratoryjne”.

Przed rozpoczęciem zajęć uczestnicy otrzymali swój numer kodowy, którym posługiwali się dla zachowania poufności.

W badaniach uczestniczyło 2 obserwatorów.

Badania zorganizowane były w formie 2 dniowych warsztatów, łącznie ok. 12-16 godzinach zegarowych w zaleŜności od laboratorium, rozpoczęły się w dniu 07.04.2009r. - dnia pierwszego (9.00) i kończyły dnia 08.04.2009r. w godzinach popołudniowych – godz.

16.00-18.00.

Międzylaboratoryjne badania hałasu, składały się z:

• cyklu badań porównawczych (międzylaboratoryjnych),

• badania biegłości (kontrola jakości poszczególnych zespołów).

Łącznie dwa niezaleŜne cykle pomiarowe.

Uczestnicy badań przywieźli własny sprzęt pomiarowy wyposaŜony w aktualne świadectwa wzorcowania przyrządów.

(3)

Po zakończeniu międzylaboratoryjnych badań porównawczych hałasu kaŜdy jego uczestnik otrzymał swoją ocenę wynikającą z podsumowania ćwiczeń. Została ona opublikowana na stronie internetowej organizatora ćwiczenia – Instytutu Ochrony Środowiska.

4.

OGÓLNE ZASADY PROWADZENIA BADAŃ

Dla sprawdzenia poprawności trybu postępowania koordynator przygotował dwa cykle badawcze w obiektach:

• eksperymentalnie przygotowany poligon pomiarowy ze znaną charakterystyką źródeł,

• badania hałasu komunikacyjnego,

4.1 CZĘŚĆ A – BADANIA PORÓWNAWCZE – POLIGON POMIAROWY.

W przypadku tegorocznych badań porównawczych, ich koordynator przygotowywał poligon badawczy z:

• określonym 1 źródłem dźwięku, włączonym w zadanym czasie,

• wyznaczonymi 2 lokalizacjami punktów pomiarowych,

• określonymi warunkami tła pomiarowego, takiego, by przynajmniej w jednym punkcie była moŜliwość jednoznacznego określenia poziomu sygnału akustycznego z danego źródła.

4.2 CZĘŚĆ B – BADANIA BIEGŁOŚCI – BADANIE HAŁASU KOMUNIKACYJNEGO Do badań w warunkach rzeczywistych został wytypowany poligon pomiarowy. NaleŜało przeprowadzić badania w wyznaczonych punktach pomiarowych zgodnie z postanowieniami PN ISO 1996-1:2006, PN ISO 1996-2:1996

5.

OGÓLNE ZASADY PODSUMOWANIA WYNIKÓW BADAŃ POSZCZEGÓLNYCH LABORATORIÓW

Przyjęto trzy poziomy klasyfikacji prac sprawdzanych laboratoriów dla badań biegłości:

Ocena laboratorium; Dobra Dostateczna Niezadawalająca Procent uzyskanych punktów: p ≥ 65 % 65 % > p ≥ 50

%

p < 50 %

Przyjęto trzy poziomy oceny dla badań porównawczych:

Ocena

laboratorium Zadawalająca Wątpliwa Niezadawalająca

Kryterium oceny Z≤ 2 2 <Z≤ 3 Z≥ 3

Przyjęte w tablicach skale interpretuje się następująco:

• Zadowalająca/Dobra - oznacza to, iŜ dane laboratorium wykonuje pomiary prawidłowo,

(4)

• Wątpliwy/Dostateczny - oznacza, iŜ do pomiarów wykonywanych przez dane laboratorium moŜna mieć zastrzeŜenia; laboratorium takie musi podjąć działania związane z poprawą jakości swych prac,

• Niezadawalająca - wyniki uzyskiwane przez to laboratorium są niewiarygodne.

6.

WYNIKI UZYSKANE PRZEZ POSZCZEGÓLNE LABORATORIA ZGROMADZONO W NASTEPUJĄCYCH TABELACH

LISTA WYNIKÓW OCENY BIEGŁOŚCI LABORATORIÓW

XXIII BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH HAŁASU W ŚRODOWISKU 7 – 8 KWIETNIA 2009R.

Wartość parametru Z obliczona na podstawie pomiarów wartości poziomu równowaŜnego – hałasu maszyny na poligonie pomiarowym, wykonywanych w dwóch punktach pomiarowych.

Kod laboratorium

RównowaŜny, średni poziom

hałasu w środowisku LAeq [dB], w

punkcie

Parametr Z

1 2 1 2

Wartość bezwzględn a średniego parametru Z

Ocena

A/01/09/K 74,3 63,3 0,7 2,2 1,4 Zadowalająca

A/02/09/K 74,4 63,2 1,0 2,0 1,5 Zadowalająca

A/03/09/K 74,2 62,1 0,4 -0,2 0,1 Zadowalająca

A/04/09/K 74,3 61,9 0,7 -0,7 0,0 Zadowalająca

A/05/09/K 74,3 62 0,7 -0,4 0,1 Zadowalająca

A/06/09/K 74,2 61,5 0,4 -1,5 -0,5 Zadowalająca

A/07/09/K 73,6 61,7 -1,4 -1,1 -1,2 Zadowalająca

A/08/09/K 73,8 62,1 -0,8 -0,2 -0,5 Zadowalająca

A/09/09/K 74 62,1 -0,2 -0,2 -0,2 Zadowalająca

B/01/09/K 74,3 61,9 0,7 -0,7 0,0 Zadowalająca

B/02/09/K 74,4 61,8 1,0 -0,9 0,1 Zadowalająca

B/03/09/K 73,5 61,9 -1,7 -0,7 -1,2 Zadowalająca

B/04/09/K 74 61,5 -0,2 -1,5 -0,8 Zadowalająca

(5)

B/05/09/K 74,1 62,4 0,1 0,4 0,2 Zadowalająca

B/06/09/K 74,1 62,5 0,1 0,6 0,3 Zadowalająca

B/07/09/K 74,4 61,9 1,0 -0,7 0,2 Zadowalająca

B/08/09/K 74,4 62,4 1,0 0,4 0,7 Zadowalająca

B/09/09/K 73,9 62,1 -0,5 -0,2 -0,4 Zadowalająca

C/01/09/K 73,4 61,9 -2,0 -0,7 -1,3 Zadowalająca

C/02/09/K 73,5 61,8 -1,7 -0,9 -1,3 Zadowalająca

C/03/09/K 73,5 61,7 -1,7 -1,1 -1,4 Zadowalająca

C/04/09/K 74,3 62 0,7 -0,4 0,1 Zadowalająca

C/05/09/K 74,7 62,7 1,9 1,0 1,4 Zadowalająca

C/06/09/K 74,3 62,8 0,7 1,2 0,9 Zadowalająca

C/07/09/K 73,8 62,8 -0,8 1,2 0,2 Zadowalająca

C/08/09/K 74 62,8 -0,2 1,2 0,5 Zadowalająca

C/09/09/K 74,1 62,7 0,1 1,0 0,5 Zadowalająca

C/10/09/K 73,9 62,7 -0,5 1,0 0,2 Zadowalająca

Klasyfikacja laboratoriów z uwagi na ocenę wystawioną przez zespół obserwatorów.

Kod laboratorium Obserwator 1

Obserwator

2 suma średnia procent ocena

A/01/09/K 27 27 54 27 90,0 dobra

A/02/09/K 27 27 54 27 90,0 dobra

A/03/09/K 26 26 52 26 86,7 dobra

A/04/09/K 26 26 52 26 86,7 dobra

A/05/09/K 26 26 52 26 86,7 dobra

A/06/09/K 26 26 52 26 86,7 dobra

A/07/09/K 27 27 54 27 90,0 dobra

A/08/09/K 25 25 50 25 83,3 dobra

A/09/09/K 25 25 50 25 83,3 dobra

B/01/09/K 26 26 52 26 86,7 dobra

(6)

B/02/09/K 26 26 52 26 86,7 dobra

B/03/09/K 26 26 52 26 86,7 dobra

B/04/09/K 25 25 50 25 83,3 dobra

B/05/09/K 28 28 56 28 93,3 dobra

B/06/09/K 28 28 56 28 93,3 dobra

B/07/09/K 57 27 84 42 140,0 dobra

B/08/09/K 57 27 84 42 140,0 dobra

B/09/09/K 27 27 54 27 90,0 dobra

C/01/09/K 26 26 52 26 86,7 dobra

C/02/09/K 26 26 52 26 86,7 dobra

C/03/09/K 26 26 52 26 86,7 dobra

C/04/09/K 29 29 58 29 96,7 dobra

C/05/09/K 26 26 52 26 86,7 dobra

C/06/09/K 26 26 52 26 86,7 dobra

C/07/09/K 26 26 52 26 86,7 dobra

C/08/09/K 26 26 52 26 86,7 dobra

C/09/09/K 56 26 82 41 136,7 dobra

C/10/09/K 56 26 82 41 136,7 dobra

6.1 ANALIZY STATYSTYCZNE WYNIKÓW BADAŃ INTERKALIBRACYJNYCH Badania biegłości.

Lp. Zakres oceny

Ilość (osób) laboratoriów pomiarowych 1 Udział w ćwiczeniach wzięło razem

laboratoriów 28

3 Nie sklasyfikowano z uwagi na błędy

merytoryczne 0

4 Klasyfikacją objęto ekipy pomiarowe 28 6 Wynik nie zadawalający uzyskały 0

7 Wynik dostateczny 0

8 Wynik dobry 28

9 Dodatkowe sprawozdanie

przekazały 4

(7)

Statystyki porównawcze

Symbol

20- 21.03

2007 Warsza

wa (XVII)

6-7.11.

2007 Warsza wa (XIX)

22- 23.04

2008 Warsza

wa (XX)

22- 26.09.

2008 Świnouj

ście (XXI)

07- 08.10.

2008 Warsza

wa (XXII)

07- 08.04

2009 Warsza

wa (XXIII) Odchylenie

standardowe powtarzalności

Sr 0,2 0,1 0,4 - - -

Odchylenie standardowe dla

spotkania interkalibracyjne

go

SL 0,5 0,4 0,8 0,5 0,4 0,6

Odchylenie standardowe odtwarzalności

SR 0,4 0,4 0,8 0,5 0,4 0,6

Granice powtarzalności (2

pomiary)

P=95% r95 0,1 0,1 0,1 - - -

P=99% r99 0,1 0,1 0,2 - - -

Granice odtwarzalności

P=95% R95 0,2 0,3 0,2 0,1 0,1 0,2

P=99% R99 0,2 0,4 0,2 0,2 0,1 0,1

Liczba wykorzystywanyc

h wyników

n 23 7 41 45 26 28

Liczba wyników

odrzuconych n 0 0 0 0 0 0

(Na tym sprawozdanie zakończono)