Materiały z przyrody dla klasy 4. Opracowała: Joanna Wieczorek Strona www: joannawieczorek.pl e-mail: Synesios0@gmail.com
Temat: Warunki życia w wodzie – 22.04.2020 r.
Cel główny lekcji :
Poznajemy charakterystykę środowiska wodnego, jako miejsca życia roślin i zwierząt wodnych.
1. Ekosystem wodny, podobnie, jak lądowy, obejmuje elementy przyrody ożywionej i nieożywionej na określonym terenie.
2. Tak więc ekosystem tworzą wszystkie organizmy zamieszkujące dany zbiornik wodny oraz środowisko fizyczne (woda, rozpuszczony w niej tlen, piasek, żwir, kamienie). Elementy ekosystemu – zarówno te ożywione jak i nieożywione – są ze sobą powiązane.
3. O strukturze przestrzennej ekosystemu wodnego (podobnie jak lądowego) decydują rośliny, które są samożywne. Rośliny są zjadane przez zwierzęta roślinożerne, które stanowią pokarm dla zwierząt drapieżne.
4. Martwe szczątki roślin i zwierząt są pokarmem innych zwierząt, a także bakterii i grzybów.
5 Bakterie i grzyby uwalniają zawarte w martwych szczątkach związki mineralne dostępne dla roślin.
6. Ekosystemy wodne dzielimy na naturalne (np. rzeki, jezioro, morze) i sztuczne np.: staw rybny, jezioro zaporowe, oczko wodne.
7. Środowisko wodne rożni się od środowiska lądowego takimi czynnikami jak: zawartość tlenu, nasłonecznienie, gęstość, wilgotność.
Zatem jakie cechy muszą mieć zwierzęta żyjące w tak odmiennych warunkach?
8. Przede wszystkim muszą mieć odmienne narządy oddechowe np. skrzela w środowisku wodnym, a w środowisku lądowym – tchawki, płucotchawki lub płuca.
9. Do sprawnego poruszania służą zwierzętom narządy lokomotoryczne.
10. W środowisku wodnym są to najczęściej płetwy, a w środowisku lądowym – odnóża kroczne i skrzydła.
11. Podobne zależności dotyczą świata roślin. Rośliny lądowe musiały przystosować się do gromadzenia wody i ochrony przed nadmiernym parowaniem. Rośliny wodne zaś np. wolno pływające w wodzie nie posiadają korzeni, a inne mają korzenie cienkie, nitkowate.
12. Rośliny wodne na stałe przytwierdzone do podłoża mają korzenie słabo rozgałęzione.
13. Wiele roślin wodnych o liściach pływających po powierzchni wody ma dobrze rozwinięte kłącza (np. grzybień biały).
Zobacz:
https://atlas.roslin.pl/listing/wodne/
Materiały z przyrody dla klasy 4. Opracowała: Joanna Wieczorek Strona www: joannawieczorek.pl e-mail: Synesios0@gmail.com
Dlaczego ryby mogą żyć w wodzie?
Elementy budowy ryby:
1. pokrywa skrzelowa – kryją się pod nią skrzela, które pełnią taką funkcję, jak płuca u człowieka – pozwalają oddychać;
2. płetwa ogonowa – silne ruchy płetwą ogonową przy współudziale całego ciała pozwalają płynącej rybie wykonywać zwroty;
3. płetwy brzuszne – służą rybie do sterowania i pływania, niekiedy służą do „przenoszenia” świeżej wody w pobliże ikry;
4. płetwa grzbietowa – pełni funkcję ochronną, często w tej płetwie występują ciernie, którymi ryba może się bronić w razie ataku drapieżnika;
5. linia boczna – służy do orientowania się w terenie, dzięki niej ryba wyczuwa ruch wody;
6. płetwy piersiowe – służą do utrzymania pożądanej pozycji ciała, do obracania się wokół własnej osi; wyjątkowo np. u poskoczka mułowego do kroczenia po lądzie;
7. płetwa odbytowa – utrzymuje rybę w pozycji pionowej; u niektórych ryb przekształca się w „narząd” potrzebny do rozmnażania.
Zobacz:
Podwodny Świat - życie ryb (film HD)
https://www.youtube.com/watch?v=BMmFNRrOPOk
Praca domowa:
Odpowiedz do zeszytu.
Termin wykonania – 27.04.2020 r.
1. Co umożliwia rybie życie w wodzie?
2. Opisz krótko trzy wybrane rośliny wodne. Pomocy będzie Ci poniższy link;
https://atlas-roslin.pl/rosliny-wodne.htm
Materiały z przyrody dla klasy 4. Opracowała: Joanna Wieczorek Strona www: joannawieczorek.pl e-mail: Synesios0@gmail.com Literatura dodatkowa nauczyciela:
Blandyna Zajdler, Przyroda. Przewodnik metodyczny dla nauczyciela, Wydawnictwo MAC 2017, s.
115-116.
Przyroda. Materiały do ciekawych lekcji. Sprawdzian umiejętności.
Różnorodność bogactwo i piękno świata.
Różnorodność organizmów na tle środowisk ich życia.
