SYSTEM PARTYJNY I
WYBORCZY
Partia polityczna
partia polityczna — organizacja zrzeszająca obywateli na
zasadach dobrowolności i równości, dążąca metodami demokratycznymi do przejęcia i utrzymania władzy w państwie w celu realizacji swojego programu;
finansowana jawnie
W Polsce partie polityczne rejestrowane są przez Sad Okręgowy w Warszawie, jeśli
przedstawia:
nazwę i jej skrót,
adres siedziby partii,
nazwiska i adresy osób uprawnionych do reprezentowania partii,
statut (zgodny z prawem),
listę podpisów poparcia co najmniej 1000 pełnoletnich obywateli polskich;
Zgodnie z Konstytucja zakazane jest istnienie partii politycznych i innych organizacji:
1. odwołujących sie w swoich programach do totalitarnych metod i praktyk działania:
– nazizmu,
– faszyzmu,
– komunizmu,
2. dopuszczających:
– nienawiść rasowa,
– nienawiść narodowościową,
– stosowanie przemocy w celu zdobycia władzy lub wpływu na politykę państwa,
– przewidujących utajnienie struktur lub członkostwa;
Systemy partyjne
system partyjny — układ partii
politycznych i istniejących miedzy nimi relacji (przez układ należy
rozumieć np. istnienie tylko dwóch dużych partii na scenie politycznej;
przez układ relacji należy rozumieć np. współprace miedzy partiami,
rywalizacje partii)
Podstawowe systemy partyjne
jednopartyjny:
– istnienie innych partii niż rządząca jest zakazane,
– taki system wskazuje na niedemokratyczny ustrój polityczny,
– np. na Kubie; w systemach totalitarnych
dwupartyjny:
– prawo wyborcze jest tak skonstruowane, ze promuje dwie partie, dominujace na scenie
politycznej z których jedna jest partia rządząca, a druga opozycyjna,
– istnienie innych partii jest dozwolone,
– np. w Stanach Zjednoczonych- Partia Demokratyczna i Partia Republikańska
wielopartyjny:
– istnieje kilka partii na tyle silnych, ze maja swoich reprezentantów w
parlamencie,
– po wyborach często jest konieczność tworzenia koalicji (porozumienia kilku partii koniecznego do utworzenia
stabilnego rządu), gdyż żadna partia nie uzyskała większości miejsc w parlamencie,
– np. w Polsce.
W okresie między ogłoszeniem daty
wyborów a dniem poprzedzającym ciszę wyborczą (która trwa od dnia
poprzedzającego głosowanie do czasu jego zakończenia) trwa kampania wyborcza, w trakcie której kandydaci starają sie
przekonać wyborców do głosowania na nich (czyli prowadza agitację wyborczą);
w trakcie kampanii wyborczej komitety wyborcze otrzymują bezpłatny czas
antenowy w Polskim Radio i Telewizji
Polskiej, mogą również emitować płatne
spoty w radio i w telewizji oraz prowadzić
agitacje na billboardach itp.;
Kampania wyborcza może być finansowana:
Z części subwencji z budżetu państwa, która otrzymują partie, które w wyborach do Sejmu zdobyły ponad 3% głosów, i koalicje partii,
które zdobyły ponad 6% głosów.
Z dotacji z budżetu państwa, która otrzymują komitety wyborcze za każdy uzyskany mandat posła do Sejmu i do PE
Z darowizn, spadków i wpłat osób fizycznych (osoby prawne nie mogą finansować kampanii)
ze środków partii politycznej, w tym zaciągniętych przez nią kredytów;
Co z wyborcami?
osoby uprawnione do głosowania
przebywające za granicą mogą brać udział w głosowaniu w ambasadach i konsulatach oraz glosować korespondencyjnie; oddaja oni głosy na kandydatów zarejestrowanych w okręgu warszawskim;
frekwencja wyborcza — stosunek procentowy liczby osób głosujących w wyborach do liczby uprawnionych do głosowania.