Wstępne sprawozdanie z badań geologicznych w okolicach Międzylesia (Sudety Środkowe)

Wstępne sprawozdanie z badań geologicznych w okolicach Międzylesia

(Sudety

Środkowe)

WSTĘP

W latach 1955 i 1956 wYkonano z ramienia

Dolnośląskiej

Stacji Te- renowej Inst. Geol.

szczegółowe zdjęcie

geologiczne w skali 1 : 10000

(czę­

ściOwo '1 :

12 500) na obszarze arkuszy L esica ,

Międzylesie

i

Jodłów

(arku- sze Rosenthal i Mittelwalde dawnego

cięcia

topograficznego).

Zdjęcie ,objęło około

15

km²

w górskiej

części

terenu na wschód '.od

Międzylesia

i

około

25

km²

w

południowej części

Gór By8trzyckich na zachód od

Międzylesia.

Oba te obszary zbudowane

są

z serii m:etarnorficznych, oddziela je

zaś

row tektoniczny

wypełniony

osadami gómokredowymi (Rów Nysy

Kłodzkiej). Skały

metamorficzne obu ram rowu tektonic:zmego

wykazują

daleko

idące podobieństwo

w litologicznym

wykształceniu

serii skalnych i ich wzajemnym stosunku oraz

wykazują

analogie w budowie tek ...

tonicznej.

. '

Kartowany teren pod

względem

geologicznym

był

przedmiotem bar- dzo

małej

liczby prac; z publik:QlWanych prac

należy

wymienie opis A. Lep- pll (1900), wydany wraz z

mapą geologiczną

w skali l : 50000;. z niepu- bUkowanych prac

rozpr~wę

C. Pachuckiego (1950)

dotyczącą

stratygrafii kredy w

obrębie

Rowu Nysy.

Przyległe

tereny czeskie

zostały' oprfico~

waneprzez F. Pauka (1953). przedg6rnokredowe problemy paleogeqmor-

fologiCżne poruszał

M. Schwarzbach (1934).

PODZIAŁ

PETROGRAFICZNO-STRATYGRAFICZNY

Skały metamorficzne występujące na kartowanym terenie należą do kaledonidów sudeckich. Przypuszczalnie

są

one wieku algonckiego.

W czasie kartowaniJa

wyróż:niO'110 następujące

Serie skalne: a) seria suprakrustaln:a (odpowiednik ,,serii

strońskiej"

Fischera):

łupki łysz­

czykowe

(częściowo

feldspatyzowane) ,

łUipki

biotytowe, amfibolity, wa- pienie krystaliczne

i skały'

wapienno...krzemianowe (typu skarnów),

łupki

kwarcytowo-grafitowe, kwarcyty i

łupki kwareytowo-łys'zczykowe;

b) seria mieszana

~

gnejsy

gierałtowskie

wraz z

towarzyszącymi

im

łup­

kami

łyszczykowymi

feldspatyzowanymi; c) seria infrakrustalna - orto-

gnejsy oczkowe (drobno- i grubOOczkowe), ortognejsy drobno- i grubo

warstwowane.

Skałom

metamorficznym

tow.arzy;szą

nieznacznie zmienione

skały ży­

łowe

(minetta w

części

zachodniej, kersantyt w

części

wschodniej skar- towanego terenu), których pochodzenie przypuszczalnie

związane

jest z procesami magmO'wymi,

towarzyszącymi

orogenezie waryscyjskiej.

Osadowe

skały

górnokredowe

wypełniają partię centralną

obszaru

zdjęcia

(Rów Nysy) oraz

występują

na wschodnich ,zboczach Gór Bystrzyc- kich.

Są

one reprezentowane przez:

zlepieńce

podsta, woWie i piaskowce glaukonitowe cenomanu, margle, wapienie margliste oraz

piaskO'~e

tu- ronu i margle ila'ste wraz z

piasko~ami

emszeru.

Utwory

ciwartorzędowe występują

w niej.ednolitych pokrywach

Q

nieznacmej

miąższości,

w postaci glin zboczowych i rumowisk, w doli- nach

zaś

rzecznych - jako . mady i

żwiry

tarrasowe.

Serie metamO'rficzne

występują

w

różnych

jed.n.ostkach tektonicznyCh.

W j,ednostkach tych

występują

rozmaite kombinacje wymienionych serii metamO'rficznych.

. Seria suprakrustalna.

Łupki łYSZICZYkowe są skałą Q największym

rozprzestrzenieniu w

obrębie

serii suprakrustalnych wszystkich jednostek tektonicznych.

S~ład

mineralny oraz

wygląd zewnętrzny

jest zmienny;

skały

te zbudowane

są najczęściej

z kwarcu, skalenia potasowego, bio- tytu, muskowitu,plagioklazu, sporadycznie

graIllłtu,

chlorytu, turmalinu, tlenków

żelaza

oraz drobnych

ilości różnych minerałów

akcesorycznych.

Zaw.artość

skaleni · zmienia

się

w

zależności od

nasilenia procesów kontak- towo-metamorficzn.ych w

różnych częściach

terenu .

(feldspat~cja łup­

ków).

Łupki

biotytowe .'

są odmianą łupków łyszJCzykowych występującą często

w okO'licach Potoczka.

Skały

te

zawierają głów,nie

biotyt (w 2 ge- neracjaCh), kwarc, tlenki

żelaza,

skalenie potasowe, sporadycznie ilmenit.

Amfibolity szczególnie

częste są

w okolicach Potoczka.

Są

to prze-

ważnie

parraamfibolity

Q składzie:

hornblenda, kwarc, plagioklaz, mag- netyt, apatYt, zoi:zyt, tytanit, epidot;

zazębiają się

one facjalnie z

łupka­

mi

łyszczykowymi

i

wapi~iam.i

krystalicznymi.

Występują

tu

również

ortoamfibolity

wyróżniające się dużą zawarlością

tytanitu lub tytano- magnetytu;

Wapienie krystaliczne

tworzące

ni.:eregularne soczewy w serii supra- kl'7UStalnej

są najczęściej skałą

drobno- lub

średnioziarnistą

o

różnej

za-

wartości ':zmriecrLyS2lC1leń

lub

wkładek łupkowych.

Oprócz kalcytu spotyka

się

w nich

łyszczyki,

poj edync'Zle ziama i war- stewki: kwarcu, smugi grafitu, w niektórych

zaś

partiach

przejściorwych

- pirokseny i plagiokla'zy w

różnych zawartościach

procentowych.

Zwią­

zan.ez wapieniami krystalicZlnymi

skały

wapienno-krzemianowe (typu ska' rnów),

będące

produktem procesów kOlIltaktowo-metamorfic' znych, za-

wierają:kalcyt,

piroksen (diO'psyd), wezuwian, niekiedy biotyt, granat, augit; amfibole i zoilzyt

występują

jako

^minerały

wtórne.

Skład

tych

skał j~

: zmienny i

zależy

od domieszek w

skałac!h

pierwotnych.

Łupki.

kwareytowo-grafitowe

stanowią wkładki ba~dzo

niewielkiej

miąższości

w ,serii suprakrusbalnej.

Zawartość

grafitu nie przekracza kil-

kunastu

proo~.

Kwareyty i

łupki kwał'cyłowo-łyszczykowe występują W

kilku po- ziomach, zazwyczaj

uwydatniającyoh się

w

ukształtowaniu

morfologicz- nym,

dzięki dużej Odporności

strukturalnej.

6 1

\ l .... l'

8 8a ...-... 9 .. - ... ~ 9a '\.~ ... 10

:Fig. 1. Szkic tektoniczny okolic Międzylesia (obszar CSR) na podstawie' zdjęcia

F. Pauka - 1003.

Geological sketch of the v~cinity of Międzylesie (the territory of CSR after the geological mapping of F. Pauk - !l9513

1 - skały osadowe górnej kredy (Jednostka. Niemoj6w - Lesica.) , 2 - serta. suprakru- stalna., 2a - serta. infrakrustalna. (Jednostka. R601:anlta. - Ka.m1eńczyk), 3 - Berta. supra- lauBtalna., 3a - seria. infra.lauBta.lna. (Jednostka. BobOszów - Potoczek), 4 - Berta.

supra.lauBta.lna., 4a - serta. 1nfra.lauBtalna. (Jednostka. Jodłowa.) , 5 - Berta. mieszana.

(gnejsy glera.łtoWBkie i łupki łyszczykowe feldspa.tyzowa.ne), 5a - serta. lnfra.krusta.lna., 6 ..:-. skały metamorf1czne dalszego obszaru, 7 - b1eg 1 upad warstw oraz la.mlna.cjl, 8 - uskoki stwierdzone; 8a - uskoki przypUBZCZa.ln.e, 9 - s.twierdzone nasunięcia.

1 lln1e odkłuć tektonicznych, Sa - przypuazcza.lne na.sunlęc1e 1 linie odkłuć tektonicz- nych, 10 - granica. pa.ństwowa..

1 - sedimenta.ry rocka ot the Upper Creta.ceoua (N1emoj6w '-- Lesica. unit), 2 - supra- crusta.l serles, 2a. - lnfra.-crusta.l sertes (R6mnka. - Ka.m1eńczyk unit), 3 - supra.- crustal sertes, 3a. - lnfra-crustal Bertes (Boboszów - Potoczek unit), 4 - supra-crustsl sertes, 4a. - 1nfra-crusta.l sertes (Jodłowa. unit), 5 - m1xed sertes (Glera.łt6w gnelsBes and micasch1Btes feldspa.tlBed), sa :..- 1nfra.-crusta.l sertes, 6 - meta.morf1c rocka of further area.s, 7 - str1ke and 'd1p of strata. a.nd thelr la.mlna.tions, 8 - fa.uIts ascer-

,ta1ned, 9 - fauIta supposed, 9a. - overthrust supposed and zone of tectonIca.l Btrlpping,

10 - state bounda.ry

Serię mieszaną stanowią

gnejsy ,równoziarniste oligoklazowo-ortokla-

:zowe, będące odpowiednikiem

gnejsów

gierałtowskich" znaJnY.Ch

z

bardziej

północnych

okolic masyw.u

Snieżnika. Stanowią

one kilka

równoległych

pasów

w'obrębie·. większej

ortognejsowej j,ednostki w

paśmie

Trójmor- skiego Wierchu (wschodnia

część

terenu).

Tow:arzyszą

im feldspatyzowane-

łupki łyszczykowe,

z którymi gnejsy

gierałtowskie łączą się przejściami

•.

Kierunkowe rozmieszczenie. porfiroblastów sl,{aleniowych (ortoklazów) •.

widoczne

dzięki

licznym wrostkom, jest bardzo

różnoirakie, aż

do. pózycji.

prostopadłej względem

uw:arstwienia

skały,

co wskazuje na ic::h wzrost

syntektoniczny (para'kinematyczny). '

Z serii infrakrustalnej reprezentow:anej prrezortognejsy (odpowied-- nik

"orlognejsówśnieżniokich"

w Górach

Śnieżnika)

zbudowana jest maczna

większość

kartowanego obszaru metamorficznego. W

części~

wschodniej (Góry

$nieżnika) przew:ażają

odmiany grubooczkowe,

różowe

.

lub szare, w

części

zachodniej (Góry Bystrzyckie) - odmiany drobno war- stwowane i drobnooczkowe,

różowe. Różne

typy ortognejsów

przejściami łączą się

ze

sobą.

W

skład

mineralogiczny ortognejsów

wclhodzą:

skalenie- potasowe (ortOklazy), kwaTc,

.

biotyt, mUJSlrowit, plagiokla'z

(najczęściej

oligokla'z), akcesorycznie apatyt i tlenki

żelaza;

sporadycznie natrafion(), tu na turmaliny (przy

źródłach

Nysy

Kłodzkiej)

i granaty (w

pobliżu

kontaktów intruzywnych

koło Różanki). Wi~ksze

oczka gnejsów zbudo-- wane

są

z ortoklazów

zawierających

liczne wrostki. W gnejsach warstwo- wanych skaleriie

łącznie

'z kw:a'rcem

tworzą

smugi

leukokratyc~e,

naprze--

mianległe

ze smugami

łyszczykowymi.

Zyły

pegmatytowe i aplitowe oraz

żyły

kw:arcowe

są

rzadko

wystę-­

pującymi

utwo.rami

żyłowymi, towarzyszącymi

ortognejsom na prawie-·

całym

terenie ich

występowania; są

one syntektoniczne.

Skały żyłowe

posttektoniczne reprezentowane

są

przez kersantyt i mi--

nettę. Występują

one w postaci cienkioh

żył

(1-2 m

szerokości),

o raz-

-

maitych kierunka'ch. Kersantyt jest

skałą drobnoziarnistą

o teksturze inter-- granu1a:rnej. Zbudowany jest on z zasadowych plagioklazów, biotytu, mag- netytu, oliwinu (zserpentyni2:QWanego) i wtórnego kalcytu. Lamprofiry o

składzie

minetty

łyszczykowej mają

zmienny

skład (skaleń

potasowy., biotyt; apatyt) i

:strukturę hipidiomorficzno-ziarnistą.

Zmiana

zawartoścL

i

wielkości

blaszek biotytu,

częściowo

rozmieszcronego kierunko.wo, na-

dajesklałom tym rozmaity wygląd zewnętrzny

w

różnych częściach

kar-- to.wanego. obszaru.

Skały

osadowe górnej kredy

stanoWiły

przedmiot kartowania tylko.

w niewielkim . zakresie przy dyzlomacja.cli ramowych o.bu

krawędzigór-­

ski~.

W

.

wypadkach uchwycenia sedymentacyjnego. kontaktu kredy z me- tamorf1kiem,

spąg

serii osadowej·

stanowiły

albo

2Jlepieńce

podstawowe' o

miąższości

od

kilkunastucentymętrów

do kilku metrów, albo

też

br, ek-, cja podstawo.wa. Na

zlepieńcach leży

piasko.wiec glaukonitowy o

miąż­

s2JOŚci

nie

przekraczającej

25 m. przez

analogię

z obszairami

przyległymi_

warstwy te

można· zaliczyć

do górn,ego cenomanu .

.

Wyżej leżące

:margle i wapienie margliste

należą

do

różnych

pozio- mów turonu, przy czym

należy podkreślić

tu brak

środkowo.turońskiego'

piaskowca, ciosowego,

wyklinowującego się

ku

południowi,

z

wyjątkiem_

niewielkich partii we wschodniej fleksurze Rowu Nysy.

Środkową część

Rowu Nysy,

położoną między

obu dyzlokacjami ramowymi,

zapełniają-:

utwory,

emsżeru

w postaci

przewarstwiających się

osadów ilasto-margli-

styCh i Diaskowcowych (,;warstwy idzikowskie").

BUDOWA TEKTONICZNA

W kartowanym terenie

wyróżnić można ślady działalności

co naj- ::mniej dwóch cykli orogenic:znyoh

(kaledońskiego

i

saksońskiego),

przy

czym

między

liniami tektonicmymi obu orogenez

istnieją różnorakie

po-

wiązania.

Serie metamorficzne, zaburzone w orogenezie

kaledońskiej, tworzą

kilka

odrębnych

jednostek tektonicznych zbudowanych z podob- nych pod

względem

petrograficznym

zespołów skał.

Tymczasowy ich

po- dział

jest

naStępujący:

1) jednostka Niemojów-Lesica; 2) jednostka Ró-

:żanka-Kamieńczyk;

3) jednostka Boboszów-Potoczek; 4) jednostka Jo-

.dłowa.

Przebieg kierunków laminacji w pos7JCZJególnych jednostkach jest mniej

więcej południkowy,

z odc'hyleniemku NW-SE w

części

zachodniej

j

NNE-SSW w

części

wschodniej, a

więc jest

on wachla·rzowaty. Wymie-

,nione jednostki na skartowanym terenie

tworzą 'łagodne łuki

otwarte ku

:zaChodowi. Jednostki te w

części

zachodniej

zanurzają się

ku 2'Jachodowi, 'w

części

wschodniej

zaś

ku wschodowi.

J e d n o s t k a N i e m o j 6 w - L e s i c ,a zbudowana jest z

różowych

,ortognejsów drobnooczkowych i drobnowarstwowanych. Ma ona w .

po-

dłożu serię łupków

kwarcytowo-serycytowych i kwarcytów, intensywnie

;sfałdowan~h. Skały

serii supr.akrustalnej

pojawiają się

fragrnentarycz- :nie na kontakcie

wyżej

wspomnianej jednostki oraz jednostki

leżącej ni-

żej

(jednostka

Różanka-Kamieńczyk). Skały należące

do jednostki Nie- :mo'jów-Lesica

zanurza'ją się gw:ałtownie

ku

południowi. Wyciągnięcia

kie-

runkowe

wykazują

upady do 40° SW.

Jednostka

Róż

a n k a - K a m i e

ń

c z y kzbudowana jest,

po-

-dobnie jak i poprzednia, z ortognejlSÓw i

skał

serii suprakrustalnej

(łupki

łyS2JCzykowe,

kwarcyty, amfibolity,

łupki

grafitowe, wapienie krystaUcz- :ne). Kontakt

między

ortognejsami a

łupkami łyszczykowymi

ma charakter intruzywny, na co wska'zuje silna

feldspatyzacjałupków

w parometrowej :strefie przykontaktowej . Na ' niektórych odcinkach tej strefy

nastąpiło re-

.zerwanie

(odkłucie) wzdłuż

pierwotnego kontaktu i kataklaza

skał

wy-

'twarzająca

brekcje tektoniczne i kataklazyty.

Wyciągnięcia kierunk()lW'~

w

tej

jednąstce są

na

ogół

poziome i

równoległe

do kierunków wa·r- :Stwowania.

J e ^{d n o}

^iS

t k a B o b o s z

Ó

w - P o t o' c 'z e k, zbudowana zasadniczo identycznie jak jednostki poprzednie, graniczy z

jednostką leżącą wyżej

~jednostka Różanka-Kamieńczyk).

Granica ta ma charakter tektoniczny, na co wska'zuje brekcja tektoniczna, na gr.anicyobu jednostek. Or.tognejsy tej jednostki

występują

zarówno w

części

zachodniej terenu (Boboszów), j.ak i na wschód od Rowu Nysy (Potoc:rek). Seria

suprakrugtalnawystę­

puje natomiast w

części

wschodniej, gdzie interselreja wychodni tej serii wskazuje na

gwałtowny skręt

i ostre zanurzanie

się

pod ortognejsy (partia

czołowa fałdu?).

Zjawiskom tym towanzyszy bardzo silne zdyslokowanie

i

strzaskanie wykorz)"stane przez

późniejsze

roztwory

kruszconośne

(przy- ,]Juszczainie waryscyjskie).

J e d n

Q

s t k a J o d

ł

o w a, zbudowana ze

skał

serii infrakrUJstalnej '(ortognejsy) i gnejsów

gierałtowskich, łupków łyszczykowych

feldspaty- 'Zowanych oraz

łupków

kwarcytowych, wykazuje najbardziej niejedno-

rodną tektonikę.

Ortognejsy wraz ze

sfałdowanymi

w nich gnejsami gie-

:rałtowskimi tworzą

-

idąc

od zachodu -

monoklinę

o upadach wschod-

nich,

początkowo łagodnych,

a

następnie

coraz stromszych.

Wzdłuż

gra- nicy

państwowej

na wschodzie

są .to fałdy

obalone.

Całość

jednostki za- nurza

się

lekko ku

południowi

i SSW (na podstawie obserwacji

wyciągnięć'

kierunkowycih).

Pośród

ortognej sów ocu«>wych na

północno-zac'hodnich ~boczach

TrójIIlOlMkiego Wierchu stwierdzono

występow,arue

amfibolitów ( o

skła­

dzie: hornblenda, oligoklaz, kwarc, epidot, magnetyt, wtórny biotyt i chlo- ryt), nie zinterpretowano .jednak ich pozycji w stosunku do ortognejsów ze

względu

na

grubą pokrywę

glin zwietrrelinowych.

Tymczasowa interpretacj:a j,ednostek tektonicznych kartowanego ob- szaru nie wyklucza

możliwości

istnienia kilku znacznie zredukowanych

fałdów

obalonych (lub

odkłuć) , nasuniętych

od zachodu ku wschodowi (podobnie, jak to przyjmuje F. Pauk, 1953). Na kierunek taki wskazywa-

łaby

in1:ersekcj!a

fałdu

w Potolczku.

Łączenie skał

jednostki

Jodłowa

z jed-·

nostką Różanka-Kamieńczyk

w jeden

fałd płasZ'CIWWinowy

nie ma na razie-

.

dostatecmego uzasadnienia.

Wydzielone w opisywanym obszarze jednostki nie

odpowiadają

jed- niOStkomF. Pauka (tj.

"płaszczowinie

Trójmorskiego Wierchu"

i "płasz­

czowinie

Snieżnika^U),

ani

pod względem ilości,

ani budowy

wewnętrznej

..

Tektonika

saksońska 'spowodował:a

powstanie dyslokacji o

'kierunkach

przewa-żIllie południkowych; wzdłuż

dysloka'cji

skały

osadowe górnokre- dowe

występu1ące

pierwotnie ponad

całym

terenem metamorficznym (lub pon:ad

większością

tego

terenu)mstały obniżone wewnątm

rowu tekto-

ni~znego. Pozostałe

warstwy kredowe

zostały

w

większości

zerodowane.

przy czym

szybkość

procesów erozji i . denudacji

została

zahamowana w momencie 'ziniszcooma pokry-wy

skał

osadowych i

przejścia

do

podłoża

kry!StaHeznego, tj. na przypuszczalnym tarasie

,abra?JYjnym

mo'rza górno- kredowego (dzisiejszy poziom 650-750 m n.p.m.).

Zachodnia dyslokacja rowu tektonicznego Nysy ma charakter flek- sury, 'zazwyczaj o

łagodnym

upadzie w

przegięciu

flek:surowyrn (20---400- ku wschodowi). W niewielu miejscach

'zachowałO' się

górne

:skrzydło

flek ....

sury

o.płaskim ułożeniu

warstw kr,edowy:ch. Warstwy w

przegięciu

na

ogół

nie

zostały

zredukowane, w niektórych odcinkach granicy kredy i meta- morfikuzaznacza

się

jednak dyzrupcja

dzięki przejściu

fleksury w usko- ki

'

(normalne, a nawet inwersyjne). W

południowej części

dyslokacji kre- da graniczy uskokowO' z ortognejsami (uskoki

Q

upadzie 70-80° NEr a

następnie

pionowe).

Tektonika

saksońska

na tym odcinku powtarza kilkakrotnie stare

(kaledońskie)

linie dys1o:kacyjne,

rlIDęki

czemu gi"'anica kreda

~metamor­

fik pokrywa

się

z

granicą tektoniczną pomiędzy

ortognejsami a

serią suprakrust8Jlną.

Dyslokacj,a wschodnia Rowu Nysy ma

przew,ażnie

charakter uskoku inwersyjnego; stwierdzono w kilku miejscach

ułożenie

ortognejsów jed- nostki

JodłO'wa

na kredzie, przy upadzie

płaszczyzny

uskokowej

okołO'

45°

SE. Ku

południowi

uskok inwel"lsyjny przechodzi w pionowy i normalny, a nawet we

fleksurę

(okolice "Appenbusch"). Ogólnie

biorąc

amplituda zrzutu w tej

części

Rowu Nysy nie przekracza

okołO'

600 m. Dyslokacje poprzeczne w stosunku do

kra'wędzi

rowu (o kierunku

równoleżnikowym) są częstym·

zj,awis:kiem; w okolicy Pisar

dO'prowadziły

one do zachowania

się

kredy w niewielkim rowie tektonicznym

Q

kierunku

równO'leżnikowym

..

palczasto

odgałęziającym się

od Rowu Nysy. Dy:slokacje poprzeczne prze-

sunęły

w kilku mie}scach

krawędź

rowu na

odległość

od

kilkudziesięciu

do kilkuset metrów.

StwierdzoIliO,

że

wszystkie uskokowe dyslokacje

sałtsońskie są

raczej strefami uskokowymi; zazwyczaj jest to kilka

równoległych płaszczyzn

uskokowych o wzajemnych

odstępach

od kilkunastu centymetrów do kilku metrów.

Dolnośląska Stacja Terenowa l. G.

Nadesłano w czerwcu 1957 r.

ł

PIŚMIENNICTWO

LEPPLA . A. (1000) - Geologisch-hydrographische Beschreibung des Niederschlag- gabietes der Glatzer NeIsse. Abh. d. preUiSS. Geol. L.-A., N. F., 43, Berlin.

PACHUCKI

c.

fj1950) - Stratygrafia kredy w obrębie Rowu Nysy. (maszynopis)

Wrocław.

p AUK F. (1953) - Poznamky k geologii Orlickych hor a Kralickeho Snezniklu. Vest.

U. U. G. 28, Praha.

SCHW ARZBACH M. (1934) - Die Entstehung der 'I'hanndorfer "Terasse" im Glatzer Schneegebirge. Firgenwald, 7, Reichenberg.

Leszek SA WICKI

PJlELIMINARY REPORT ON GEOLOGICAL RESEARCH IN REGION OF MIĘDZYLESm (MIDDLE SUDETEN)

Summary

In 19515 and. l!i 00 , the author carried out, on behalf of the Geological Institute, a detailed survey in the region of Międzylesie. This fieldsurvey comprised 40 square kilometers, belonging on to the southern mar gin of Góry Bystrzyckie (Habel- schwerdter Gebirge) and Góry Śnieżnika (Glatzer Schneegebirge). Upon the mapped area the author distinguished two regions of metamorphic rocks, separated by a tectonic furrow fi11ed by sedimentary rocks of the Upper Cretaceous (furrow of Nysa Kłodzka). The metamorphic rocks of · both these regions disclose a marked mutual similarity both as to their petrographical composition and tectonic structure.

The metamorpbic series belong to the Sudeten Caledonides and a1"e, probably, of Algonkian age. Among them the author distinguished: l) a s u p r a c r u s t a 1 s e ~i e s (a countsrpart to G. ·Fischer's Seitenberg (Stronie) sedes), consisting of mica· schists (they were partly feldspathized) biotite schists,· amphibolites, c.rystallized limestonesand limy-siliceoos rocks (skarns), quartzite-graphite schists and qrtiar- tzites; 2') a n i n f r a c r l i s t a l s e r i e s, consisting of aUlgen octhogneisses (small-

and bigeyed), and of llhin- ant thick-bedded orthogneisses; 3) a m i x e d

s

e ri e s, which is bunt by Gierałtów gneisses a:nd,with them, by mica schists which have undergone feIdspathisation.

'!'hese metamorphic rocks are accompaniedby, lamprophyres(kersantite 'ahd

minette); ,

Sedimentary rocks cif the, Upper Cretaceousare represented by 'basal con- glomerates and glauconitic sandston~s' of zone Actinocdiliax plenus, by ,:marls

alid

marly sandstones of various ihorizons of the Turonian, and by Clay'marls artd Emscher sandstones.

The tectonic structure cliscIoses the existence':of'several'units whicb were formed by the CaIedonian orogeny; these units probably constitute, reduced recumbent folds or sheared off masses which then have been IIl:utuallyoverthrusted from west to east. In these units we observe, in various reIative combinations, the

three above enumerated metamorphic ,series. ' '

Proceeding from west to east, the author has-distinguished, UpOD this area, the following units: 1) the Niemojów-Lesica unit, built of pink 'orthogneisses and of mica schistsand quartzites;2) 'tihe' Różanka-Kamieńczyk unit; buiit of pinie orthogneisses and almost aU the previousIy listed rocks of the supracrustal serieII;

3) the :Bobosz6w-Potoczek unit, bunt in arrianner similar 'to th'e preced1ng:unit;

4) the Jodłowa unit, built of eye-like augen-orthogneisses and Gierałtów gneisses, together with mica sc'hists which have undergone feldspathization~

The recorded units run in an approximately meridional' d'irection; they are

arched' westwards. ' ' "

The pIanes of bedding show, iIi the western part of the mappedarea, a westward, dip, 'while dipping eastward" in the eastern' part. At the same time, thestrike indicates a gentle southward pitch of the individual units.

, AU the unitsare in, tectonic contact forming at their contact planes tectonic breccias and cataclasites. Wit'hlnthe individual units, the orthogneisses and the rocks of the supracrustal sedes disClose contacts of an intrusive character.

Observations hitherto made do not refute the principles of the suggestion pro- posed by F. Pauk (1900), according to which

twa

large units (in F. pauk's opinion of nappe type) existhere, overthrusted from west to east. Most probably, however, there exist here. nlore than two units; and their interpretatioI1 ismorecomplicated th~n F.Pauk surmises.

The S a x o n i a n t e c t on i c s (post-Upper Cretaceous)have caused the formation of a tectonic furrow of meridional coorse, filled in by sedimentary rocks of the Upper Cretaceo:us, T:hem9-rginal disl0cationsof this furrow shQw,a ęom-. ' plicated character. The west e r n d ~ s 10 c a t i o n iso cJ;liefly a flexure, partl~,' with a preserVed' upper ,funb 'with' hO,rizontally 'deposited Cretaceousrocks. 'Iii certain sectlons, the flexure passesinto faults (norma! ones, but partly x:eversed

ones too)~ , . , ,

Locally these dislocations are a repetition of 'the main trend' of the' Caledonian tectonics. 'Dhe am~nt of throw of.the ,faultin theNy~a filrrow' doesn~t exceed 600 mete~s.'I1he eastern,d,isJocati.On 1sdiv~.rsified a,lso;its major part cons- tiMes a ~eversed 'fauit. Here Uie' gneiss is ;Upthrown: on ~retaceou.s róCks;. the contact plaIłe shows, a, dip of about ~ towards, southeast. 'Going southward ,this reversed fauIt changes bito a ,norm'a( fauU,: iocallY ii' even passesjnto ą ,fięxure,

At several localities, thediscussed <n?-~in disiocatiol)s~re' ,dIp!9-ced due to trans- versal faults, running at an east west .dlrectien. The latter faults' here also caused a fingerlike, ramification of the Nysa furrow :in 'th~ ,region of Pisa~y.: .