Nowe dane o florze kopalnej Turowa na podstawie analizy nabłonkowej

UKD 581:552.523:55i.782.1:561:581.821.1 (438.282 Turów - kopalnia)

Krystyua JUOHNlIIEW!1OZ

Nowe dane o florze kopalnei Turowa na podstawie analizy nabłonkowei

Poloż'enie

g.eograficzne i stratyg.ratficzne flory

mioceńskiej

Turowa omówione

zostało

w referacie Prof. Hanny Czeczottowej, redaktorki i

współautorki

wielole1lnich prac ddkooywanyclh przez

zespół

paleobota- ników nad

maikroszczątikami

tej nory. Badania. anatomiczne epiderm

liści

nie

!były dotąd

prowadzone z

wyją1lkiem

grupy

Ccmiferae, 'Opracowanych

przez

Z.Zalewską ~H~59,

1961) oraz Il"OCizaju Viscum, opublikowanego przez

.

H. Ozeczott (1961).

Podjęcie

pracy

opjsa'Iiia

i

.

oznaczenia epiderm

i

liBci flory

ik:Iopa~nej

Turowa

miało

na

względzie

potwierdzenie orazewentllalne rozszerzenie i

uzupełnienie ;pod względem

florystycznym i ekologicznym dotyclhczasowych

badań

naXi

mallm"oszczątkami

tej flory.

Materiały

do

Ibadań llaIblłonkowycll :pochod:zą wyłącznie

'z odkrywki Turów l, stall"szejz dwu

istniejących

obecnie. 'Prabki te

'

pObierane

!były

przez Protf. H.

C'zeczottową i towarzyszący

jej

zespół

pracowników z nad-

!kładu

oraz

przewarstwień iłowych

w ,gónnej

części

tzw . .górnego

poIkładu węgla

Ib:r.unatnego.

P~zeprowadzenie ibada,ń nabłonkowych

w

węglu

'bru- natnym jest zaplanowane w termicie

p6źniejszym.lPrzedmiotam

'Obecnego opll"acowarua·

są

irolowane fragmenty nabi!onków otrzymane z próbek

iło-.

wych

i

niekiedy

piaszczysto-iłowych,

pobieranych

często

w

sąsiedztwie

kopalnych pni in situ lub soczew piaszczystych,

zawierających materiał

nasienny.

Od !Prof. Ha, nny Czec' zottowej

otrzymałam

do oznaczenia przeszlamo- wane

już

próbiki ze

szczątkami 'liści.

w

płynie kOillSerwującym. iN ależało

jedynie

materiał

ten

przYlgotować

do Obserwacji milkroSkopowych. Tecih- nika wykonania

.

preparatów byb

różna

i

uzależniona

od stanu zachowa- nia

szczątków. Gdyzachodziiła

potll"zelba maceracji,

'stosowałam na'jczę­

ściej rozcieńczoną mieszaninę

Schul'tzego. Do !barwienia preparatów

uży­

wa'łam sailraninę,

a

zatapiałam

w

g'licerożela'tynie.

Jako

materiał

porów.nawczy przy oznaczaniu

służyła

kolekcja !prepa- ratów

nahłon!kowychgatuników współczesnych znajdująca się

w iPracowni Paleobotanicznej Muzeum Ziemi piAN w 'Warszawie, wykonana

częścio­

wO' przez

A. Michalską

i A.

PalczyńSką.

Poza tym

korzystałam

z literatull"y paleobotanicznej

i

Ibotanicmej, a nawet farmakognozji oraz literatury popularno-naU!kowej, które

uwzględniały Ibudowę

skóz1ki.

Posługiwanie się litera,turą

z

tak różnorodnych źródeł

porów.nawczych

było

konieczne

WO-

bec braku atlasów i kluczy

ułO'żonych pod kątem

'zastosowania w paleobo-

Kwartalnik Geologiczny, t. 14, nr 4, 1970 r.

Nowe dane o flor-2)e kopalnej z Turowa 8U

tanicznych Ibadaniach

n-a'b'łonkowydh.

/Obecnie

przechodzę

do. .omówienia systematycznego wynikbw II-go etapu

!badań

nad

tflorą

Turowa, u-zySka- nyoh przy pomocy analizy

nahł.onlkowej.

Jedną

z bogato reprezentowanych jednostek systematycznych

okazały się występując-e

epifitycznie. na

liściach

Igrzylby.

Mają

one

,głównie postać

owocniików, 'bal1dzo

przypominających włOSiki

tarczowa,te wie:lu

rośllin

lub

też

,glon -epiifityczny Phycopeltis microthyrioides Kir c h h. i przez wielu paleobotaników

~za

'taiIde

były 'Uważane'. W'edług

R. HUJllgera

1(195'2) iD.

L.

DHchera

Cl,9/6'5)

u twQry tarczowate na epidermach ikopa'lnych

należą

prze-

ważnie

do grzylbów. Grzyby ,epjjfitycZine -z

Tollrowawystępują

na

.około. 10

typach epidermy,

często

nieo-znacza-lnej,

należącej

m.in. dO' Coniferae, Mo- nocatyledonae, Lauraceae i Fagaoeae. Grzyiby te

wykazują znaczną róŻho­

r.odność,

która

pozwO'Hła

napl'eliminarne

wyróżnienie

ikilkunastu 'ich ty- pów. OpracO'wanie grzylbów z tUTOwskiego

'zł.oż-a,ll'OzpoC'zęte

przez prof.

A. Skirgie'łłO' (1.'961)', Ibędzie

!kO'ntynuO'wane przez

-specjaHstę

myk.ologa.

Klasa Filicinae j,est nieliczme repl1ezentowana w

naJbłonlkaoh

'Durowa.

Znalazłam

tylko. jeden g,atunelk

nale-żący

do. tej

,grupyroślin.J'ego

przy-

należności

systema'tycznej nie

udało

mi

się bliżej ustalić.

Na podstawie

ma:kroszezą&ów

.opisano. dQtychczas

już

dwa gatunlki, ale znaleziQny na-

błQnelk

nie

należy

do.

żadnegQ-z

nich.

Nagonasienne

są reprez'en~wane

przez

klasę

Coniferae. PQza oprac.o:- wanymi

już

przez Z.

'.Zalewską 1(1959, 11961)

nie

stwiel1dziłam

w badanych próbkach nowych gatunków.

Epidermy

roślin

okrytonasiennyoh

stanowią

we cflorze Tur.owa ogrom-

ną więlkszośćw

materiale wysZlamowanym -z

iłów. Wśród

nich roSliny

jednoliścienne,

a szczególnie wodne

zajmują niepoślednią pozycję.

Liczne z nich

są

prak!tyc:mie trudne dlQ .oznaczenia.

Są

to fragmenty

na'blłon!ka

lU/b tkanek, zazwyczaj p02Jbawione aparatów

s~arkQwyC'h, włosków,

wy-

raźnie ukszta'łtowanej kut~u1i i

:innych cech

pozwalających

na

bliższe

ustalenie

przynależności

systematyc'znej.Wiele z nich przypomina na-

błonki

rodzajów z

rzędu

Helobiae,

'toteż większość szczątków

turowskich o: tym charakterze

zaliczyłam właśnie

do Helobiae. Podobnie uczyni1iin- ni paleobotanicy (H. Weyland,

1957;

I. Peters,

1963;

R. Litke,

1966)

wod- niesieniu do.

szczątków roślin

wodnych Q niepewnej

przynależności

sys- tematycznej

i

nadali niektórym z nich sztuczne nazwy ga'tun1ro,we, jak Marcoduria inQpinata W l d. i Wackersdorfia dubia IP e "t er

8.

Oba te ga- tunki

występują również

w Turowie, -a oprócz moh

d.

Potamogeton -sp . .oraz dwa gatunki

roślin

wodnych,

na'leżące

najprawdop.oddbniej do ro-

dziny Hydrocharitaceae, 'lecz

bliżej

nieoznaczalne.

Następną Igrupą nalbłonlków

J:'oSlin

jednQliściennych

TurQwa

są

Liliiflo- rae,reprezento,wa:ne przez dwie r.odziny: Liliaceae

i

Dioscoreaceae. Przed- stawicielem Liliaceae j,est Smilax tertiaria n. sp.

Nahłonelk

te.go gatuniku opisany

!był IW

IJiteraturze pa'1edbota:nicznej

już

dwulkl'Otnie. Raz jako Cassia fayettensis B er r y

I(W.

B ,e y n,

'1940~

'z Geiseltal,

po

raz drugi jako. nieo- znaczona

roślina jedn.olilściennaz

dolnego

P<Mładu węgla

,brunatnego.

Łu­

życ

Dolnych

(R.

Litke,

119'616~). Makroszczą:t!ków

Smilax nie .opisano. z Turo- wa, znaleziQne

Qnezostały

przez H. Wal1Jhera (19;64) w pobliskim Seifhen-

nersdorf~

VI rodzinie Dioscoreaceae

wyróżniłam

dwagatuniki: Dioscorea glabroi-

des n.sp. oraz Dio'scorea liblarense (.K r. et W l d.) emend. Gatunek Dios-

8U,

iKrystyna Juchniewicz

corea liblarense z Turowa stan.owi jeden z c2iterech typów

nabł.onka

opi- sanyoh w literaturze pod

tą samą nazwą (R

Kriiusel, H. Weyland, 1954;

H. Weyland, 19!J7).

Według

H.

,

Weylanda jest

on2JbUżony

d.o wspókzes- nego Dioscorea batatas. Nowy gatun,ek Dioscorea glabroides

podwzglę­

dem budowy

nabłonka

wyka'zuje 'znaczne

podo'bieństwod.o współc2iesn,ego

DioS'Corea glabra.

D.Vrakroszczątkbw

Dioscorea nie znalezi.ono w Turowie,

gdyż ~e w2iględu

na

swą delikatność liście

te

na:Ieżą

do

rzadkości.

Znacze- nie ekologiczne

występowania

Dioscoreaceae w Turowie jest

duże.

Jest to 'bowiem rodzina

głównie

'tropikalna,

zawierająca rośliny pnące

lub

wijące się ·

z (bulwiastymi

kłączami, zaś

rodzaj Dioscorea

~ ,

bardzo bogaty gatlm-

kowo (ca 650 gatunków) według

G. H. M. Lawrence (1951) -

występuje

szczególnie licznie w tropikalnej Ameryce.

Gramineae reprezentowane

są

jak

dotąd

tylko przez jeden gatunek.

Zawiera on dwa typy

nabłonka

opisane w literaturze jako Graminophyl- lum capillatum L i t k e i G. horkaense L i t k e

(R

Litke, 1968). Gatunek turowski

zaliczyłam

do rodzaju Festuca na podstawie literatury bota- nicznej oraz

współczesnego materiału

porównawczego. Trudny, wieloga- tunkowy rodzaj Festuca jest

kosmopolitą

pospolitym w strefie umiarko- wanej,

jednakże występuje także

w tropikach - w

piętrze

górskim i la- sach

(A.

Engler, 1964; Robbins, 1958 - in Symposium on humid tropie vegetation).

Oznaczenie epiderm palm we flo· rze Turowa

przedstawiało duże

trud-

ności.

Systematylka tej .ogromnej rodziny nie jest jeszcze

dOkładnie

opra- oowana, liczba

dostępnych materiałów

porównawczych niooostateczna, a ponadt.o

występuje duża zmienność i

budowy epidermy w

zalemości od

poł.ożenia

na

liściu,

C.o

podkreśla także

H. Weyland

{1~57).

Ostatecznie

wyr.óżniłam

w Turowie cztery gatunki palm, w tym trzy gatunki nowe i . jeden o nowej nazwie.

Są

to Chamaedoreophyllum rhenanumnomen

no~., ,

gatunek parokrotnie .opisywany w literaturze paloobotanicznej jako PalmophyIlum 'lihenanum iKr. et WIld. oraz przez

R.

Litkego (1' 966) jako N1fu 6. Dla gatunku tego

zaprop<mowaqamnazwę

Chamaedoreophyllum ze

względu .

na

poddbieństWo

Ibud.owy epidermy ko,palnej do

współczesnego

rOdzaju Chamaedorea. lPahny

współczesne

z

,

grupy Chamaed.oreae

są

je-

sżcze mał.o2Jbadane,

a

Występują

dbecnie w Ameryce Sródkowej

(P.

B.

Tomlinson,; 1961). W stanie kopalnym rodzaj Chamaedorea znaleziono m

.

in. w miocenie Niemiec w postaci kwiatll

i

opisano jako Chamaedoreopsis (A. Schlickum, 1930, vide

K,/

Kilpper,1969).

.

Pozostałe

gattillki palm to PalmophyIlum nypoides n. sp., nazwane tak ze

wz;glęldu

na pewn'e

poddbieństw.o

,do eipidermy

Nypa,

PalmophyIlum papillosum n .. sp.,

charaikteryzujące się zamkniętymi

w 'grubej epidermie fragmentami jamek

ora~z ig,atunęk.óstatni Q małej

lic2Jbie cech charaktery- stycznych, który .

.oznaczyłanina

J.'azie jako sp. 1. W

makros~zątkach

tu- TQwskioh znalezione

zostały ·również

':fragmenty palm. Niestety, zadowala-

jących

preparatów

naJbło:nk.owych

'z tych

s~zątków

me

udało się

wyko-

nać,

a cechy

·

morfol.ogiczne

wsl,{azywały

na

obecność

rodzaju Trachycar-

pus.

Rodzina A raceae w

nabłonikach

turowskich reprezentowana jest w

po-

staci delikatnych i trudno oznaczalnych fragmentów.

Są

to gatunlki d.

Arom sp.; d.

ACOTUS

sp. oraz gatunek

rbliżej

nieoznacza'lny. W makro-

Nowe dane 'O florz,e kopalnej z Turowa

813

szczątkach

znaleziono

dotąd

fragmenty jednego przedstawiciela tej rodzi- ny, oznaczone jako Scindapsus lusaticus C z e c z o t t et S

ik

i r Ig ie

ł ł

o.

Ostatnim wreszcie przedstawicielem klasy

jednoliściennych wśród

na-

błonków

turowskich jest rodzina Typhaceaez jednym gatunkiem Typha.

W

makroszczątkach

turorwskicih nie opisano

dotąd

,rodzaju Typha, 'lecz jest on znany z wielu sItanowisk

mioceńSkich:

Jak z podanych [alktów wynika, przedstawiciele Monocotyledcmae,

wśród

których na podstawie

makroszczątków

oznaczono dwa gatunki

są

bardzo bogato reprezentowani w izolowanych

nabłonkach

wyszlamowa- nych z

iłów.

Epidermy z klasy

dwuliścieIltnych stanowią

bardzo

liczną .grupę,

Ilecz

ciągle

jeszcze znaczna ich

część

nie

została

,oznaczona, a ustalenie wielu rodzajów

i

gatunJków jest niepewne i wymaga dalszych studiów porów- nawczych. Te, które

zostały już

Qpraoowane,

omówię

w

porządku syste-

matycznym.

Rodzina Lauraceae jest bardzo hoga'ta gatunkowo

wśród n.albłonków

turowskiclh.

Wyróżniłam

l1;u osiem gatunków. 'Trzy -z ruch

oznaczane-/były

w literaturze paledbotanicznej jako Symplocos - Typus (F. Kirchheimer, 1942) i

pochodziły

z górnych

Łużyc,

jeden

!pOd nazwą

Laurophyllum

wy- stępuje

w

mioceńskich węglach

Ibrunatnych Niemiec.

Pozostałe

gatunki

nalb'łonlkowe

nie

były dotąd

opisywane,

należą

one prawdopodolbnie do rodzajów Ocotea, Aniba, Litsea, Lindera or.az Cinnamomum i

częściowo są

jeszcze w opracowaniu.

Makroozczątki

rodziny Lauraceae

^występują

również,

a

według

:in!formacji Prof. H. Czeczottowej

należą

do kilku rodza- jów oJbtficie repre:ooniowanych.

Następnym

przedstawicielem

nalbłoIlików

tffI.ory Turowa j€st rodzaj Diospyro's z rodziny Ebenaceae.

Bliż-ej

nie

,udało ,się

go

o:znaczyć.

Jest on

niecoibliżony

do Diospyros lotoides U n g. z

Krywałdu

i{J. BobrowSka,

1007),

ale

bliższy

wydaje

się

wspfflczesnemugatunikowi Diospyros kaki.

Szczątki

rod·my Loranthaceae opisane , byq:y

już

z Turowa przez Prof.

H.

Czeczottową (.1961) i należą

do niezwykle licmych

wśród

wyszlamo- wanych

nalbłonlków dzięki

silnie sku'tyniwwanejepidermie. Poza znany- mi

szczą'tkami

Jblas2Jki

liściowej -znalazłam

f.ragmenty ogonJków

liściowych

i łodyg

o iiIl!I1·ej ·zupehlie ibudowie epidermy. lecz

należącedo

tego samego gatuniku Viscum lusaticum Czeczott, najwidoczniej

pospo1it~o

we florze Turowa.

Dalszą rośliną nową

dla na'b1onlków 'Durowa jest przedstawiciel rodziny Myrsinaceae. Rodzina ta, najprymitywniejsza w

rzędzie

Primulales, cha- rakteryzuje

się obec.nOlŚcią

z'biorn.i!ków i przewodów wydzielniczych w

liś­

ciach, Irdzeniu,ikorze

i

kwia1taclh. Rodzaj· Myrsine zawiera

głównie

tropi- kalne gatunki drzew i !krzewów.

iN'BJbłonetk

gatunku turowskiego wyka- zuje bardzo

duże podobieństwo

do Myrsine africana L. - ,gatunku o sze-

r<Jłkim

dbecnie

zasięgu

- jak

również

i do innych gatunlków ·z rodzin.y Myrsinaceae.

Ostatnia wreszcie rodzina oznaczona na podstawie

nabłonków

to

Fa-

gaceae.

Stwierdziłam

bardzo boga1te

występowanie

gatuniku Quercus lusa- ticum J

fi

h n

i

c h e n oraz rodzaju Castanopsis, którego

bliżej dotąd

lIlie

oznaczyłam.

Twrowskie

nabłonki

Quercus

są

2Jle zachowane, lecz

udało

mi

się zaobserwować

peW:Ile

podobieństwo

do

współczesnych

gatuników tego

rodzaju z SE Azji, co nie wyklucza icJh

pokrewieństwa

z gatunkami

środ-

814

Krystyna Juchniewicz

- --- - - -- - -- - - - -- _ . _- -- -- - - -- - - -- kowoamerykańskimi,

stwierdzonego przez H. Jahnichena

~1966).

Liczne

makroszczątJki

rodziny Fagaceae z ' Tu, rowa

znajdują się

w opracowaniu.

PozostaJe bardzo.

łiczna

grupa

na.błonJków Toślin dwuliściennych,

je- szcze ostatecznie nie opracowanych,

aleczęiŚCiowo już

znanych na

pod-

stawie

makroszczą

tJk ów.

Są

to

^między

^innymi

nalbłoniki

Myricaceae, Ma- gnoliaceae,Symplocaceae oraz,

być

m021e, Ericaceae, Vitaceae i inne.

Wreszcie

chciałabym wspomnieć

o

dość

licznych

Szczątkach

fauny.

Są wśród

nich takie, ilrlóre F. Kirchheimer

uznał

za fragmenty kokonów

Hy-

menoptera, a dawniej

Ibyły uważ,ane

za

szczątki

nasion Utricularia. We-

dług I.

Peters (1963)

mogą

t o

być

jednak

szczątki owocowań

Myxomyce- tes. W wyszlamowanym materiale

spotkałam takż.e

fragmenty Ookryw

,Co-

leoptera oraz inne

szczą~

pochodzenia

zwierzęcegOo.

. .

Podsumowując

dotychczasowe

wytniJki badań naJbłonkOowych

nad flo-

rą mioceńską

Turowa

można stwierdzić, że chociaż stanowią

one dopiero pierwszy etap,

wniosły juiŻ

wiele nOowych danych pod

względem

syste- matycznym. Ze,stawienie dotychczas Ooznacwnych

malkroszcząi!k,ów.

z wy- nikami

tbadań na!błonik:owyoh

W)7Ikazuje

różnice.

W

~badaniach

nablonko- wych

ujawniły się

mianoWicie nowe rodzaje i rodziny, nie Oopisane

dOotąd

w pracacl1 nad

makrOoszczątlkami.

Inne oznaczone w postaci

makroszcząt­

ków nie

zostały dotąd

znalezione w formie

naibłonka.

Oznaczeni.e innych

. nie jest jeSzcze dostatecznie pewne,

'lecż

' znane

już niakroszcząltiki

potwier-

dzają prawdopodobieństwo

ich

występowania. Przyczyną ró~nic

systema- tycznych w wytn:iJkadh

ibadańsą lIliedokończone

jeszcze prace tak nad ma-

kroszczą1lka:mi,

jak

i

nad

analizą nabłonkową.

Drugą przyczynę rÓŻnic widzę

w cechach

materiału

skalnego: gros Ooznaczonych kutylkul pochodzi

ż

warstw

iłOowych

o drolbnoziarnistym

sk:ładzi·e,sprzyjającym

przechowaniu

się

delikatnych fragmentów

Uści'

pochodzenia miejScowego, IIlatomiast

CZęlśĆ makroszczątków

-

'zwęglone

nasiOona i owoce znajdowane zazwyczaj w soczewach

piaszczysto-żwiro­

wycih -

może pochodzić

' z pobliSkich,

wyżej położonych

terenów

~.

Cze- czott, '1959).

Pod

wZ'ględem

ekologicznym szczególnie wiele nowegOo do poznania flo-

ry

Turowa wnosi <Xikrycie licznych

'Il8.Ibłonków roślin jednOoliściennych.

Wśród

nioh

ilriep<lŚlednią pozycję zajmują

. rmliny wodne.

Są też

gatunki

roślin

bagiennych i

przybrzeżnych

w wodach

stojących.

N owe dla Turowa

są tak:ż'e

'trzy ga'tunki lian

należące również

dOo

roślin jednoliściennych.

N a-

błoniki roślin dwuliściennych wzJbog,aciły aistę ga'tunikową

flOory Turowa

Q

kilka gatuników drzew ikrz; ewów.

Pod ·

względem

iklima'tycmym

większość

gatunków oznaczonych na

iPod-

stawie analizy

na'blłonik:o<wejzwiązaJna

jest

wyraźnie ż

klimatem

ciepłym

o

dużej wilgotności,

a

'tyilJk9

nieliczne

można ,oOOi'eść

dOo klimatu !bardziej .

umiarkowanego. .

Niżej

przedstawiam

listę

gatunków oznaczonych dotychczas we florze

mioceńskiej

Turowa na podstawie analizy

nabłonkowej:

Fungi

kilkanaście tYJpów OWQcni'ków Fi1ic-inae

Filicinae

sp.

1 . Conifel"ae

vide

'z,

Zalewska (1009, 1001)

Nowe dane o flor'ze kopalnej z Turowa

Monocotyledonae Helobiae

Marcoduria inopinata WId.

, Hydrochariroceae sp. 1 HydrochaTitaceae sp. 2)

cf. Potamogeton sp.

Wackersdorfia dubia P e t e TS

Liliaceae

Smilax tertia:ria n. sp.

Dioscoreaceae

Dioscorea glabroides n. sp. ,

Dioscorea liblarense (lK r. et 'W l d.) emend.

Gramineae

Festuca capillatal(1L i t k e) n. n.

Palmae

ChamaedoreophyZlwm rhenanum '(CK r. et W l d.) D. D.

PalmCYphyZlum n'lfPOides n. sp.

PalmophyZlum pcipillosum n. sp.

PalmophyZlum Sp. l Araceae

d. Arum sp.

cif. Acorus sp.

? Araceae Typhaceae

Typha sp.

Dicotyledonae Lauraceae¹

d. Ocotea sp. 1 cf. Ocotea sp. 2

cf. Cin1U111nO'Tnum sp.

Laurophylwm sp. l' (cf. Aniba) LaurophyZlum sp .. 2 (ci. Lindera) , Laurophyllum sp. S (cf. Litsea) LaurophyUum sp. <ł

Laurophyllum sp. 5 Ebenaceae

Diospyros sp.

Loranthaceae

V'iscum lusa.ticum C z e c z o t t Myrsinaceae

ci. MlITsine sp.

'Fagaceae

Quercus lusaticum J,li h n i c h e n Casw.nopsis sp.

w o,pr a co wan iu MlIricaceae Ma.gnoliaceae Symplocaceae

8'15

'1 Dokładniejsze oznaczenie nabłonkóW rodziny Lauraceae będzie przedstawione. w Zeszy- tach Paleobotanicznych Prac Muzeum Ziemi.

8'16

Ericaceae Vitaceae Fauna

iKrystyna Juchniewicz

nie oznaczone mikroszczątki

Bardziej

szc~egółowe

wnioski

zostaną

opraco'wane p.o

zakończeniu

ba-

dań nalbłon!kowycll

nad

tflorą mioceńską

Turowa, a opisy .oznaczonych na-

błonlków zostaną

.opuIblikowane w Zeszytach i Paleobotanicznydh Prac Mu- zeum Ziemi.

Pracownia Paleobotaniczna Mu:re,UJm ,Ziemi PAIN

Wal1Szawa, 1111. Na Skal'pie 20/$

!Nadesłano dnia 17 kwietnia 1970 r.

PISMlENNICTWO

BEYN W.' <1940) - Die 'Einschal1lung geformter IPflanzenreste in das Brn:unkohlen- profil des mittleren Geisel1lałes. Nova Acta Leopoldina, N. F., 8, nr 53, .

p. 377.-4i38. Halle o('Saale).

Boa:mo:wsIK!A J. ,01191111) - Kl:lroa szczątków roślinnyCh z tortonu Górnego Sląska.

!Kwart. geol., 1, p. 275-297, nr 2. War'szawa.

CZEazJOO1T H. (1915191) ~ Charakterysty'k'a ogólna złoża w Turowie i flor kopainych

!Zagłębia Zytaws'lci.ego na t'le tlrzeciorzędowych flor zapadliska północno­

-zachodnirch 'Czech. (Pr. Muzeum Ziemi, Prace Paleobotaniczne, Ili" 3, p. 7----&. !Warszawa.

OZiEOZoOTr !H. ~W61) - Lorantha'cea'e. In: Flora kopalna Turowa koło Bogatyni, cz.

III. Pr. Muzeum iZiemi, iPrIace Paleobotaniczne, 'nr 4, p. 74-78. War- szawa.

i01lUOH.ElR D. L. (1005) - EplphyllJ.ou'S 'Fungi from ea.cene deposits in Western Ten- nessee UlSA. Palaeon'togr., 116 [iB], p. 1-54, l1IT 1-4. Stuttgart .

.ElNGiLER d. (1964) - Syl1abus der Pflanzenfami1den. Gebriider (8o.rntraeger. Berlin.

HJUNGElR R '('19152) - SchHdhaare und Mi'crothYiTiaceen aus der Braunkohle. Geo- rtogie, 1, onr ,6, p. 4~4. Berolin.

JA1HiNtlIOHEN H. '(1900) ~ iMorphologisch-<aoa'tomische studien fiber strukturbietende, ganzran{jige Eichenbliitter des SUbgenus Euquercus Quercus lusatica n.

sp. im Tertiar !Mittel - eurQpas. Monatsberichte Deutsch. A'k:ad. Wiss., 8, nr 6, 7, p. 4'7'7-5IL2. Berlin.

K:ILPREm. K. ('1'11'69) - Tertiiirpflanzen. Ruhrland und HeimaŁmu,seum ,Essen. Essen.

IC:I'RJC1HHlEIIMER .F. (19412~) - a:.aubbliitter aus dero alteren Ter'tiiir {jer, Lausitz.

Plan'ta, 33, p. 9lL-115O. Bet'lin.

KlRAUSEL R., WEYILIAlND H. 09(4) - oKritische Untel"S'llchungen zur Ku'ti:kulara- nalyse tettiii,rer Bliitter. lll. Paloaoontogr., 96 [;B], p. 106~163, nr 34.

Stuttgart.

LA'WlRENCE G. H. M. (1951) - Taxonomy of vascular plants. The Macmillan Com- pany. :New Y.oll'k ..

lJI'IIKE R. (1966) - Kutikularanalytische Untersuchungen im Niederlausitzer Unter- f1Oz.Pa'laont. Abh., 2 [lB], p. 327'...-426, nr 2. Berlin.

LIT.K!E R. 0968) - Ober den Nachweis tel"tiarer Gramineen. ilVIonoatsberichte Deutsch.

Ak. 'Wiss. zu Berlin, 10, p. 462J-471, nr 61. Berlin.

817

PErl"ElRS L (119163) - Die Flora der o:berpfiilzer BraunKohlen und ihre akologische und s1Iratigraphfsche Bedeutung. iBaIaeontogr., 112 [B], p. 1-50, nr 1---.'3.

stuttgart.

PROCEEOltNlGS OIFT1HIE SYU.vLBOISlIIUM ON HU1VlJ]D 'I1B.O:roCS VEGETATIOIN {1958) - Unesco Science Cooperation Office fOT SE Asia. Tija'vi (!Indone:sła).

SCHJIJIOKUlM A. (119311) - Kritische Bemer'kungen fiber einige Vertreter der Mio- zanf10ra von Rott. IWiss. IMitteil. Ver. Na't. Heimatk. KaIn a. iRhein, 1, p. 1~19, nr 1. Koln. .

S1KlIIR,G[ELW A. 1(1961) - RoseHiniaceae, Amphisphaeriaceae, ?-Meliolaceae, Polypo- r·aceae. [n: .Flora kopalna Tur{)wa oII. Pr. Muzeum Ziemi, Prace ,Pale':

obo1lanicmle,nr 4, p. 5-l!2. WaTSzawa.

TOMIU'IINEO!N P. B. (IlS6'1) - Anatomy of ~he Monocotyledons.

n.

Palmae. Cla.rendon lPTes·S. London.

W A11l1HER H. (il964) - iPalaD'botanische Untersuchungen im Tertiar von Seifhen- nersdorf. IJlb. Staat<J.. !Mus. Mineral. GeoL, p. 1--'131. Dresden.

~ANiD H. (19157)- lKritische Unter'suchungenzur Kutikularenalyse tertiiirer Bla'tter. 1[[. Palaeontogr., 103 [lB], p. 34-74, m }.--3. stuttgart.

ZlAiUEIWSKlA Z. !a1915~) - ConiIfea:ae. Prace Muzeum Ziemi, Prace Paleobotaniczne, nr 3, p. 6191--92. Warszawa.

ZAlLEWSlKA 'Z. (19'61) - Coniferae. Pr. Muzeum 'Ziemi, .prace Paleobotaniczne, nr 4, p. 19---49. !Warszawa.

KPhICTbIHa IOXHEBHQ

HOBLIE ~IE O UCKOIIAEMOM ~JlOPE TYPOBA, IIO.JIYqEHHLIE HA OCHOBAHUU KYTUKY JUlPHOrO AHA.JIU3A

Pe3IOMe

CTaTMI RBJIJleTCJI rrepBbIM c006m;eHHeM o npOBe.n;eHHLIX aBTOpOM lłCCJIe.n;OBaHIDIX K}'TKKy JI, .n;06bITbIX lł3 MlłOIIeHOBbIX rJllłH TYPoBa OKOJIO EoraTIillłH. 3TH HCCJIe.n;OBaHIDł rrOKa3aJllł Ha- .IIlł'łlIe MHOrHX HOBhIX ,IUIlI 3TOH 4JnoPbI pO.n;OB H ceMe.u:CTB, a TaIOKe RecKOJJbKKX HOBhIX BH):\OB

3I1H.n;epMlłCa.

BhIlIBneHO 60nee .n;ecJITH THIIOB IIJIO.n;OBhIX Ten rplł6oB, 3I1H(pHTH'leCKH BCTpe'łaIOIIIHXCH Ha JIlłCTbJIX. HaiI:.n;eH O,n;HH narropOTHHK. KYTKKYJIhI KJIaCca Coniferae oIIHcana 3. 3a.rreBCKa (1959, 1961), a HOBhIX BH,n;OB He 6hIJIO o6HapyxeB'o. ~JIopa O.n;HO,ZJ;OJJbHhIX OKa3aJJacb O'ieHb 6oraToil:.

MHOrO'IHCJIeHHhIMlł RBJIlIIOTCJI Bo.n;HLIe paCTeHIIH nopll)J;Ka He/obiae, B TOM' ':IHCJIe Marcoduria inopinata Wld., Wackersdorfia dubia Peters, cf. Potamogeton H Hydrocharitaceae. ,l];am.lieiIrrIHe npe.n;CTaBHTeJIH Monocotyledonae 3TO pacTeHIIH Smi/ax tertiaria n. sp., a TaJOKe .n;Ba BH,n;a Dioscorea,

B TOM 'IHCJIe Op;iIH HOBhIil:. OCTaJIbHhIe O,n;Ho.n;orrbHhIe - 3TO orom HOBbra BH,n; TpaBhI, a TaIOKe 'łeTbIpe BlłJI,'a IllIJlbM, B TOM 'IHcrre TpH HOBhIX, .n;Ba rrpe,ZJ;CTaBRTeJIll Araceae H Typha sp.

KYTBKYJIhI Dfcoty/edonoe em;e crra60 o6pa6oTaHbI, 06H8PYJKeHO 8 BH,n;OB Lauraceae, OTHOClI-

~CJl K Ocotea, Aniba, Litsea, Lindera, Cinnamomum H Laurophy/lum. .n;pyrne .n;By,ZJ;OJIbHbIe 6hIJ1lł onpe.n;eJIeHhI KBK Diospyros sp., Myrsine teriaria n. sp., Quercus lusaticum Jahnichen, Casta- nopsis sp. Viscum /usaticum Cz. B BH,n;e KyrKKyn 'łepeIIIKOB JIHCbTeB.

Pa3J1H'łHe Me:JK,ZJ;Y 4JnoplłCTH'łecKHM COCTaBOM, yCTaHOBJIeHHhIM Ha OCROBaIIHII BhI,ZI;eJIeIiHbIX KyTHKYJI c MaKpOOCTaTKaMlł, MOlKHO B 3Ha'łHTeJIbHoil: crerreHH o6'bJlCmrn:. He3aKOH':leHHOCTbIO

B18

IKrystyna Juchniewicz

HCCJIe~oBaHHl!: 060HX TIllIOB OCTaTKOB. BTopo:il: npH'illHoil: pa.3JJl11lR:il: aBTOP C'mTaeT CBOil:CTBa ropHbIX nopo.ll: 60JIbllIHHCTBO o3Ha"IeHHbIX KyTHKYJI Hax0,l\HJIHCb B rlIHHHCTbIX MeJIK03epmr-

,CTbIX IJJIaCTax, KOTopbIe. 6narOIIpHJlTCTByroT coxpaHeHHlO HeEHbIX cPparMeHTOB JIHCTbeB

MeCTHOrO npOHcxo~eIDlll, 3aT()' o6yrJIeHHbIe IIlIO,llbl H ceMeHa, 06HapYJKHBaeMble 06bIQHO B nec- qalIHCTO-rpaBHeBbIX lIHH3ax, MorlIH npOHCXO,l(HTb C 6JIH3JIelKlllItllX 60JIee BloICOKHX TepPHTOpRII:

.(X. lJeQOTT 1959).B 3KOJIOmqecKOM H KlIHMa~eCKOM oTHomeHHH HCCJIe.llOBaIDlll KyTHKyJI TypoBa

,COTJIacyroTCH C pe3YJIbTaTaMH MaKPOCKOnH'lecKHX HCCJIe,lIOBamlit. .

NEW DATA ON FOSSIL FLORA AT TUROW OBTAINED FROM CUTICLE EXAMINATIONS

Summary

This article is the first report on the research made by the present author on

·1he cuticles is()lated from the lMiocene clays that occur at Turow,near iBogatynia.

"l'he [,e1!earch atiowed the author to detect a I()t of new genera -and .families ()f this

~flOi'a, and some new species of epidermis.

lA dozen or so types of fru'Ctification ()f fungi found t<l occur epiphyticaUy on :;iea'Ves ha'Ve been disltinguiShed. Among ferns only one representative has been . .encountered.Outiclesof ^Coniferae have been worked out by Z. Zalewska ^(1959, '1961), new species, howev>er, have not been ascertained by the present author. Flora Jof m()nocotyledons turned out to be very abundant. Numerous EWe aquatic plants of )lelobiae, e.g. Marcoduria inopinata W I d., Wackersd.orfia dubia Pet er s, d. Po-

tamogeton and Hydrocha1'itaceae. Other monocotyledons comprise the representati- ..yes of climbers Smilax terttaria n.sp., and ,two species of Dioscorea, therein a new fone. Among the remaillling m()nQOOtyledons are: one species of grass, and four species ,of palms as well as two representatives of Araceae and TlIpha Sp.

Cutk1es ()f dkotyledons are .barely worked out. The authOThas found here eight

;.sPecies cl Lauraceae that be:long to Ocotea, Aniba, Litsea, Lindera, Cinnamomum

and LauTophlllZwm.. Other dicotyledons have been determined as DioysPTos sp., ,-MVTlsine tertaTia n.sp., Querc'US lusaticum :J ii h n -i c h e D, Castanopsis sp., and the ,cuticieof -a leaf pedundde of Viscum lusaticum Cz.

Thed.ifference& between the fl()ra composition determined on the cuticles en-

.counte~d and macrofossils maybe explained by still unifinished studies -carried .-on these two types of fossil remains. Another reason of this diIllference consists, according t.o the present author, in the .nature -of the roclk material: most cuticles

>,determ,ined ~uring the examinations· are from clay deposits characterized by f.fne-

-grained str.ucture, favourable f.or preservation of soft fragments ()f Iooa'l ·leaves, whereas· ~(lharred fruits and seeds, u&ualIy found to ()ccur in sand-gra'Vel lenses, :may come from the adjacent, higher situated areas (H.Czecwtt, \1959). As far as

the ecologic and climatic reasons are concerned, the results af the examinations :If <;!uticles <!rQm Turow are conformllJble to those of macroscopic analysis.