C z t e r o z a k r e s ó w d w ó j k a na lam pach
RT. 1421 ZE
je s t
ZNAK
gwarancją
j a k o ś c i i i i
P O L S K I E Z A K Ł A D Y
RLUMYS
p r o d u k u j q:
Opory i oporniki wszelkiego ro
dzaju do celów radio- i elektro
te c h n ic z n y c h ."■■■■■■■■■■■'■■■■■i Kondensatory rurkowe, płaskie, mikowe (stałe) i elektrolityczne.
Gładziki, bezpieczniki rurkowe.
Adaptery. Elektryczne mecha
nizmy gramotonowe. Gramofo
ny elektryczne. ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ " ■ ■ ■
C E N A 1 zł.
R A D I O T E C H N I K
L U S T R O W A N Y M IE S IĘ C Z N IK P O P U L A R N O - T E C H N IC Z N Y P O Ś W IĘ C O N Y R A D IO TE C H N IC E I D Z IE D Z IN O M POKREW NYM
P I S M O N I E Z A L E Ż N E
R o k I I I
Nr 7 LI PI EC
rok 1938
Adres Redakcji i A d m in is tra c ji W arszaw a 1, Z łota 3 2 m 3
Te I. 2-05-97 K o n t o P. K. O. 2366
R e d a k t o r Naczelny i Odpowie
dzialny
Inż. K aro l W itkow ski
Wydawca
M ie c zy s ła w Kuczyński
f e _ .
TREŚĆ NUMERU
OKTODA CZTERO WIĄZKOWA (do
kończenie) — Inż. A. L aunberg.
BADANIE ODBIORNIKA ZA PO
MOCĄ OSCYLOGRAFU E L E K TRONOWEGO.
CZTERO ZAKRESOW A DWÓJKA N A LAMPACH S E R II E. — Inż.
K arol W itkowski.
PRZENOŚNY OSCYLATOR — Ta
deusz Konopiński.
AM ATORSKIE URZĄDZENIA DO AUTOMATYCZNEGO ODBIORU MORSE’A (dokończenie) — Zdzi
sław Stephan.
R A D I O T E C H N I K
I n ż . A . L a u n b e r g
O k ło d a c z łe ro w iq z k o w a
(d okończenie).
P rz e jd ź m y te r a z do r o z p a trz e n ia p o zo sta
łe j t. j. m o d u la c y jn e j części now ej oktody.
K u g ó rz e i k u dołow i b ie g n ą m ięd zy w sp o r
n ik a m i p ie rw sz e j s ia tk i dw ie w ią z k i e le k tro nów (w y tw a rz a n ie się w ią z e k w y ja ś n iliś m y w yżej p rz y o m a w ia n iu poziom ych w ią z e k w tr io d z ie ), k tó r e p rz e z d w a w ycięcia w tr z e ciej sia tc e , m a ją c e j p o sta ć p ły tk i, p rz e d o s t a j ą się do z e w n ę trz n e j części la m p y . W ogóle p rz e z s ia tk ę p ie rw s z ą p rzech o d zą 4 w ią z k i (dw ie poziom e i dw ie p io n o w e), cze
m u w ła ś n ie n o w a o k to d a zaw d zięcza sw ą nazw ę. S ia tk a c z w a rta , k tó r a o ta c z a sia tk ę trz e c ią , p o sia d a w sp o rn ik d o k ład n ie p rz e d śro d k iem k ażd eg o w y cięcia s ia tk i trz e c ie j.
W s p o rn ik i te , podobnie, j a k c a ła c z w a rta s ia tk a , m a j ą u je m n y p o te n c ja ł i ro zd ziela
j ą k a ż d ą w iązk ę, w y b ie g a ją c ą z w ycięć tr z e c ie j s ia tk i, n a d w ie połów ki, o d c h y la ją ce się w lew o, w zg lęd n ie w p ra w o . Celem ta k ie g o um ieszczen ia w sp o rn ik ó w c z w a rte j s ia tk i je s t, a b y żad en z e le k tro n ó w z a w r a c a ją c y c h p rz e d t ą s ia tk ą n ie p rz e d o s ta ł się z p o w ro te m p rz e z w ycięcie do części o scy la
c y jn e j o k to d y ., O dchylone e le k tro n y z o s ta ją w c h ło n ięte p rz e z s ia tk ę tr z e c ią i w te n sp o sób u nieszkodliw ione. E le k tro n y , k tó r e p rz e b y ły c z w a rtą s ia tk ę , p rz e b ie g a ją p rz e z s i a t k ę o sło n n ą (5) i s ia tk ę p rz e c iw e m is y jn ą
(6) i d o c ie ra ją do an ody.
O d e k ra n o w a n ie części m o d u la c y jn e j ok to d y ( s ia tk i 4, 5, 6 i a n o d a ) od części oscy
la c y jn e j (k a to d a o ra z s ia tk i 1 i 2) z a po
m ocą p ły tk i ( s ia tk a 3) p o c ią g a z a sobą n a s tę p u ją c e s k u tk i:
1) z n ik a n a c h y le n ie s ia tk i c z w a rte j w zględem d ru g ie j (w A K 2 w ynosi ono jeszcze 0,5 m A / V ) ,
2) ła d u n e k p rz e s trz e n n y m iędzy s ia tk ą p ie rw sz ą , a k a to d ą i m iędzy s ia tk a m i p ie rw s z ą i d r u g ą z m ie n ia się b a rd z o m ało p rz y r e g u la c ji u je m n e g o n a p ię cia c z w a rte j s ia tk i,
3), u je m n e n a p ię c ie c z w a rte j s ia tk i n ie w p ły w a n a n a c h y le n ie tr io d y o scy la
c y jn e j. '
P u n k ty 2 i 3 s ą ró w n o zn aczn e z u s u n ię ciem p o ślizg u częstotliw ości o sc y la to ra spo
w odow anego r e g u la c ją u je m n e g o n a p ię c ia c z w a rte j s ia tk i. P u n k t 1 o zn acza w y elim i
n o w a n ie p ew n y ch szkodliw ych sp rz ę ż e ń ob
w odu w ejściow ego z o scy lato re m , k tó r e w la m p ie A K 2 p o b u d zały do d r g a ń obw ód w ejścio w y i w y w o ły w ały w zw iązk u z po
ślizg iem o scy lacje re la k s a c y jn e .
E f e k t in d u k c ji.
P o jem n o ść s ta ty c z n a pom iędzy sia tk ą , c z w a rtą , a s ia tk a m i p ie rw s z ą i d r u g ą n o r
m a ln e j o k to d y w y n o si około 0,1 p F . T a t a k b ard zo m a ła w a rto ś ć p o w in n a, zd aw ało b y się, sta n o w ić rę k o jm ię w z a je m n e j n ie z a leżności obw odu w ejściow ego i o scy lato ra..
J e d n a k ż e ju ż n a fa la c h m n ie j d łu g ic h z a k re s u śred n io falo w eg o z ja w ia się w obwo
dzie w ejściow ym o k to d y A K 2 n ap ięc ie o częstotliw ości o sc y la to ra , zależne od d a n y c h teg o obw odu. Je ż e li częstotliw ość o scy lato r a je s t w ięk sza od częstotliw ości sy g n a łu ( ja k to się zw ykle dzieje d la teg o z a k re s u f a l) n a p ię c ie to m a p rz e c iw n ą fa z ę niż n a pięcie o s c y la to ra n a p ie rw sz e j sia tc e , ta k , że n a c h y le n ie p rz e m ia n y częstotliw ości m a leje.
I n te re s u ją c e n a s n ap ię c ie n ie da się w y tłu m a c z y ć ilościow o p rz e z w sp o m n ia n ą po
jem n o ść sta ty c z n ą . W y n ik a ono ze s p rz ę żen ia elek tro n o w eg o w sa m e j lam p ie. G ene
zę te g o n a p ię c ia p o s ta ra m y się te r a z w y ja ś n ić . J a k w iadom o, w n o rm a ln y c h w a ru n k a c h p ra c y s i a tk a p ie rw s z a o ktody A K 2 m a u je m n e n ap ię c ie około — 9,5 V,.
n a k tó r e n a k ła d a się n a p ię c ie o scy lu jące o am p litu d z ie 11 V . S ia tk a tr z e c ia m a do
d a tn ie n ap ię c ie 70 V , a s ia tk a c z w a rta — u je m n y p o te n c ja ł co n a jm n ie j — 1,5 V . W d o d a tn ie j połów ce o k re su n a p ię c ia oscy
lu ją c e g o n a p ie rw sz e j sia tc e s tru m ie ń elek
tro n ó w p rz e b ie g a p rzez tę sia tk ę i po p r z e j
ściu s ia tk i trz e c ie j z o s ta je zaham ow any prz e z u je m n e n ap ię c ie s ia tk i c z w a rte j.
W sk u te k teg o w d o d a tn ie j połów ce o k resu n a p ię c ia o s c y la to ra n a p ie rw sz e j sia tc e w y tw a rz a się m iędzy s ia tk a m i trz e c ią , a c z w a rtą c h m u ra e lek tro n ó w , t j . t. zw. ł a d u n e k p rz e s trz e n n y (lub in a c z e j: k ato d a, p o z o rn a ). W u je m n e j połów ce o k re su n a to m ia s t s ia tk a p ie rw s z a zu p ełn ie n ie p rz e p u szcza e lek tro n ó w , a z ate m w t e j połów ce o k re su n ie p o w s ta je ła d u n e k p rz e strz e n n y ..
Ł a d u n e k te n zm ien ia w ięc sw ą w ielkość w ry tm ie częstotliw ości n a p ię c ia o s c y la to ra n a pie rw sz e j sia tc e . Ł a d u n e k p rz e s trz e n n y w zbudza w c z w a rte j sia tc e w drodze zw y
k łe j in d u k c ji ła d u n e k d r g a ją c y w t a k t czę
sto tliw o ści o sc y la to ra , s k u tk ie m czego w ob
w odzie w ejścio w y m p o w s ta je n a p ię c ie zm ienne o częstotliw ości o sc y la to ra . T a k w ięc p rz y c z y n ą sp rz ę ż e n ia obw odu c z w a rte j s ia tk i z o scy lato re m je s t c h m u ra e le k tr o
■
7 L I P I E C
nów , w y tw a rz a ją c a się m ięd zy sia tk a m i 3-cią a 4 -tą . P r z y jr z y jm y się bliżej m e c h a nizm ow i t e j in d u k c ji. S tr u m ie ń e lek tro n ó w w y b ie g a ją c y z k a to d y , t j . p r ą d k ato d o w y zm ien ia się w ta k i s a m sposób, j a k n a p ię cie o scy lu jące n a p ie rw sz e j sia tc e czyli p r ą d te n j e s t w fa z ie z n ap ięc iem o scy lato ra . W y tw a rz a n y p rz e z p r ą d k a to d o w y ł a d u n ek p rz e s trz e n n y m a p rz e c iw n ą fa z ę niż n ap ięc ie o sc y la to ra , g d y ż im b a rd z ie j do
d a tn ie je s t to n ap ięc ie, t j . im w ięk szy je s t p r ą d k ato d o w y , ty m w ięcej u je m n y s t a je się ła d u n e k p rz e s trz e n n y .
J a k ju ż zazn aczy liśm y , ła d u n e k p rz e s trz e n n y w y w o łu je w c z w a rte j sia tc e ła d u n e k in d u k c y jn y , k tó ry , j a k k aż d y ła d u n e k w zbudzony, m a p rz e c iw n y zn a k (fa z ę ) niż ła d u n e k w zb u d z a ją c y . S tą d w y n ik a, że ła d u n ek w p ro w ad zo n y do c z w a rte j s ia tk i je s t z g o d n y w fa z ie z nap ięc iem o sc y la to ra n a p ie rw sz e j sia tc e . P r ą d spow odow any p rzez te n ła d u n e k w obw odzie w ejścio w y m je s t ( ja k to w y n ik a z p o d sta w e le k tro te c h n ik i) p rz e s u n ię ty o 90° w stecz w zględem n a p ię cia o sc y la to ra . O czyw iście n a p ię c ie w zbu
dzone w ty m obw odzie będzie ró w n e je g o o- p orności pom nożonej p rzez te n p rą d . O ile częstotliw ość o s c y la to ra je s t w yższa od częstotliw ości sy g n a łu , s tro jo n y obw ód w e j
ściow y z ach o w u je się d la te j często tliw o ści, j a k pojem ność i d la te g o in te re s u ją c e n a s n ap ię c ie j e s t p rz e s u n ię te w stecz o 90“
w zględem p rą d u , czyli o 180° w zględem n a p ięcia o sc y la to ra (p rzeciw ień stw o f a z y ) . W te n sposób dow iedliśm y słuszności tw ie r d zen ia sfo rm u ło w a n e g o n a w stę p ie n in ie j
szego ro zd ziału . P r z y częstotliw ości o scy la
to r a n izszej od częstotliw ości sy g n a łu , o- porność w ejścio w a m a c h a r a k te r in d u k c y j
n y i n a p ię c ie w zbudzone w obw odzie je s t
■zesunięte w zględem p r ą d u o + 90°, czyli za m ięd zy ty m nap ięc iem , a n ap ięc iem o- y la to r a ró w n a się zeru .
W y n ik iem e fe k tu in d u k c ji j e s t w ięc w zbudzenie w obw odzie w ejściow ym n a p ię cia o częstotliw ości o sc y la to ra , p rz y czym n ap ięc ie to m a p rz e c iw n ą fa z ę , n iż n a p ię -
;ie o sc y la to ra . O p isan e zjaw isk o m ożna z , u n k tu w id zen ia e lek tro tech n iczn eg o po
tr a k to w a ć (d la z a k re s u f a l śre d n ic h ) ja k o n a stę p stw o p o zo rn ej u je m n e j p o jem n o ści z n a jd u ją c e j się m ię d z y s ia tk ą p ie rw szą , a czw a rtą . O czyw iście e fe k t in d u k c ji m a ch a r a k t e r je d n o k ie ru n k o w y i d la te g o n a tu r a l
n ie n ie m a ża d n e j u je m n e j pojem ności w' przeciw n y m k ie ru n k u , t. j. od s ia tk i cz w a r
te j do p ie rw sz e j. E f e k t in d u k c ji j e s t w ięc ró w n o zn aczn y z je d n o s tr o n n ą u je m n ą po
jem n o ścią . W n o rm a ln y c h w a ru n k a c h p r a cy t a p o zo rn a u je m n a pojem ność, k tó re j sym bolem j e s t — Cu, w y n o si d la o k tody A K.2' około 2 p F . J u ż z sa m e j d e fin ic ji t e go z ja w is k a w y n ik a, że e fe k t in d u k c ji
m o żn a z n e u tra lizo w a ć p r z e z w łą czen ie m ię d z y s ia tk ę c z w a rtą , a p ie rw s z ą d o d a tn ie j, tj . z w y k łe j p o je m n o śc i o te j sa m e j w a r to ści. Je ż e li częstotliw ość o sc y la to ra j e s t w y ższa od częstotliw ości s y g n a łu , n a p ię c ie o częstotliw ości o sc y la to ra w zbudzone w obw odzie w ejściow ym m a p rz e c iw n ą fa z ę niż n ap ięc ie o scy lu jące n a p ie rw sz e j s i a t
ce. N a c h y le n ie p rz e m ia n y częstotliw ości u - le g a w ów czas zm n iejszen iu z n a s t ę p u ją cych w zględów .
J a k w iadom o, p rz e m ia n a częstotliw ości w oktodzie n a s tę p u je w w y n ik u m o d u la c ji n a c h y le n ia w ry tm ie d r g a ń obw odu o scy la
to r a . J e ś li n a c z w a rte j s ia tc e z ja w ia się n a p ię c ie zak łó c ające, m o d u la c ję tę w y tw a r z a w y p ad k o w a obydw óch n a p ię ć o sc y lu ją cych n a s ia tk a c h p ie rw sz e j i c z w a rte j, a n ie ty lk o n ap ię c ie zm ienne n a sia tc e pierw T- szej. P o n iew aż obydw a te n a p ię c ia są w p rz eciw n ej fa z ie , więc- obecność n a p ię c ia w zbudzonego n a sia tc e c z w a rte j je s t ró w n o zn aczn ą ze zm n iejszen iem n a p ię c ia oscy
la to ra . N a p ię c ie o p rzeciw n ej fa z ie , w y stę p u ją c e n a c z w a rte j sia tc e d ą ż y do z m n ie j
szen ia n a p ię c ia ś re d n ie j częstotliw ości w obw odzie anodow ym oktody, t j . re d u k u je w zm ocnienie p rz e m ia n y częstotliw ości. P o n a d to n ap ięc ie w zbudzone w obw odzie w e j
ściow ym w p ły w a szkodliw ie n a o d b ió r w są sie d n ic h a p a r a ta c h , g d y ż o d d ziały w a ono n a a n te n y o d biorników n ie p o s ia d a ją c y c h s to p n ia w . cz. P rz y z b y t dużej w a rto ś c i te go n a p ię c ia m oże p o w sta ć p r ą d siatk o w y , p o c ią g a ją c y za sobą tłu m ie n ie obw odu w e j
ściowego.
W łaściw ości e fe k tu in d u k c ji d a d z ą się sp recy zo w ać w n a s tę p u ją c y c h p u n k ta c h :
1) E f e k t in d u k c ji je s t w k ażd y m z a k re sie f a l p ro p o rc jo n a ln y do sześcian u częstotliw ości. M a on p ra k ty c z n e z n a czenie n a p o c zątk u zakresów .
2) W ró żn y ch z a k re s a c h f a l p rz y te j s a m ej p ojem ności obw odu w ejściow ego e fe k t in d u k c ji j e s t p ro p o rc jo n a ln y do częstotliw ości. N a z a k re s ie k r ó tk o fa low ym d a je się on n a jw ię c e j w e z n a ki. N p. p rz y f a li 1Ą m . i p o jem n o ści k o n d e n sa to ra zm iennego 30 p F n a p ię cie w zbudzone w obw odzie w ejścio w ym la m p y A K 2 m oże być rzęd u 10 V . p rz y częstotliw ości p o śre d n ie j 100 k c /s .
3) N iezależn ie od z a k re s u f a l e fe k t te n je s t o d w ro tn ie p ro p o rc jo n a ln y do czę
sto tliw o ści p o śre d n ie j. P o ż ą d a n a je s t z ate m ja k n a jw ię k s z a w a rto ś ć t e j czę
stotliw ości.
J a k ju ż p o d k reśliliśm y , n a z a k re s ie f a l śre d n ic h i d łu g ich e fe k t in d u k c ji je s t r e p re z e n to w a n y p rzez je d n o s tro n n ą u je m n ą pojem ność od s ia tk i p ie rw sz e j do c z w a rte j (— C u). P rzez tę pojem ność p rz e d o s ta je
195
R A D I O T E C H N I K
6
się do obw odu w ejściow ego n a p ię c ie zm ien n e o często tliw o ści o s c y la to ra (n ap ięcie in d u k o w a n e ). N ap ięcie to w a h a się n iezn a cz
n ie p rz y zm ian ie n a p ię c ia o s c y la to ra n a s ia tc e p ie rw s z e j. S tą d w y n ik a , że w ty c h w a ru n k a c h je d n o s tro n n a u je m n a p o jem ność m u si się siln ie zm ien iać, czem u d a je w y ra z p o n iższa ta b e la , d o ty czą ca o k tody A K 2 p rz y f a l i 2 0 0 m .
E o < c . 8 , 0 3 5 , 9 6 3 , 8 7 2 , 8 3 1 , 8 0 1 , 3 8 0 , 9 7 V
E i n d . 0 , 9 9 1 , 0 8 1 , 1 8 1 , 2 2 1 , 1 5 1 , 0 2 0 , 8 7 V
— C u 0 , 6 4 0 , 8 9 1 , 3 6 1 , 7 6 2 , 2 8 2 , 4 8 2 , 7 6 p F
R y s . -4 -
D o d a tn ia pojem ność, k tó r ą w łącza się m iędzy s ia tk ę p ie rw sz ą , a c z w a rtą celem sk o m p e n so w a n ia e fe k tu in d u k c ji, może całkow icie z n e u tra liz o w a ć te n e fe k t ty lk o d la o k reślonego n a p ię c ia o sc y la to ra . N ależy o b ra ć p u n k t n e u tr a liz a c ji n a p o czątk u d a n eg o z a k re s u f a l, po n iew aż n a p ię c ie in d u kow ane, a w ięc te ż w p ły w e fe k tu in d u k c ji n a n a c h y le n ie p rz e m ia n y częstotliw ości m a le je szybko w m ia rę o d d a la n ia się w d a n y m z a k re s ie f a l od je g o p o czątku.
P o d czas g d y n a z a k re s a c h śre d n io - i d łu g o falo w y ch e fe k t in d u k c ji j e s t ró w n o w aż
n y je d n o s tro n n e j u je m n e j p ojem ności —
Cm, n a z a k re s ie f a l k ró tk ic h s y tu a c ja u le g a z a sa d n ic z e j zm ian ie. Je ż e li n p . z a łą c z y
m y m a ły z m ien n y k o n d e n s a to r o p o jem n o ści k ilk u p ik o fa ra d ó w n a z e w n ą trz la m p y m ięd zy s ia tk ą p ie rw sz ą , a c z w a rtą , to o- b ra c a ją c go, stw ie rd z im y , że n ie is tn ie je ta k a p o z y c ja teg o k o n d e n s a to ra , p rz y k tó re j z n ik a n ap ię c ie in d u k o w an e w obw odzie w ejścio w y m i p o z o sta je w n im w ciąż zn acz
ne m in im a ln e n ap ię c ie o częstotliw ości o- s c y la to ra (n a z a k re s ie f a l ś re d n ic h n a to m ia s t m o żn a za pom ocą ta k ie g o k o n d e n sa to r a u n ic e stw ić to n a p ię c ie ). P rz y c z y n a t e go z ja w is k a tk w i w czasie p rz e b ie g u e le k tro n ó w od s ia tk i p ie r v :sz e j do c z w a r te j.
C zas te n w y n o si w la m p ie A K 2 około 2.10~ 'J sek u n d y . E le k tro n y dochodzą w ięc do s ia tk i c z w a rte j z p ew n y m opóźnieniem i d la te g o e fe k t in d u k c ji d o z n a je p rz e s u n ię c ia fazow ego y = 6,28 f t . F a li 15 m o d p o w ia
da częstotliw ość / = 2 .1 0 ~7c / s : Z a te m tp = 6,28 X 2.107 X 2.10 ~ 9 = 0,25 r a d ia n a t j . l i , 5°. To p rz e su n ię c ie fazo w e oznacza, że d z ia ła n ie in d u k c y jn e j e s t w d a n y m p rz y p a d k u re p re z e n to w a n e p rzez je d n o s tro n n ą u je m n ą po jem n o ść Cu w s z e re g z je d n o s tr o n n ą u je m n ą o p o rn o ścią R u (od s ia tk i pie rw sz e j do c z w a r te j) , co u w id a c z n ia r y su n e k 4 -ty , p rz e d s ta w ia ją c y w y k re s o p o r
ności om ow ej i pojem n o ścio w ej. F a z a ta k ie go u rz ą d z e n ia w y ra ż a się w zorem
tg f — R u C i t uj (uj = 6,28 f )
E f e k t in d u k c ji m ożna z n e u tra liz o w a ć przez w łączenie m iędzy s ia tk ę p ie rw s z ą , a c z w a r
tą o p o ru R n — — R u w sz e re g z k o n d en s a to re m C n — — Cu. W ów czas n ie p rz e d o s ta je się n a sia tk ę c z w a rtą żad n e n a p ię cie o częstotliw ości o sc y la to ra , p oniew aż przew odność (o d w ro tn o ść op o rn o ści) m ię
dzy s ia tk ą p ie rw sz ą , a c z w a rtą s t a ła się ró w n a z eru . J a k ju ż zazn aczy liśm y w y żej, Cu zależy od n a p ię c ia o sc y la to ra , n a to m ia s t f a z a j e s t od niego n ieza leżn a. S tą d w y n ik a, że R n — ---
tg
m u si zależeć odiuCn
te g o n a p ię c ia . K o m p e n sa c ja e fe k tu in d u k cy jn eg o je s t w a ż n a ty lk o d la je d n e j w a r to ści n a p ię c ia o sc y la to ra n a p ie rw sz e j s i a t ce. O sc y la to r n a le ż y t a k n a sta w ić , a b y w ła ściw a w ielkość n a p ię c ia o sc y la to ra w y stę-
GłoSnikl magnetycz
ne na d e t e k t o r
T R A N S F O R M A T O R Y . , _ . . . z aicłaHvi a k l a d y R a d i o t e c h n i c z n e
wyjściowe, m ikrofonowe ^ i . T ™ ^ _ _
ę i ii p u n Ui K I ,d ea,n ie Jr U L 1 U JM
U
L U U II II W ll I C Z U ł e
W a r s z a w a , Ż e l a z n a 367
L I P I E C
p o w ała n a p o c zątk u z a k re s u fa l. P rz y od
d a la n iu się od p o czątk u z a k re s u e fe k t in d u k c ji m a le je . O ktoda cztero w iązk o w a E K 3 m a m iędzy s ia tk a m i p ie rw s z ą i c z w a rtą w b u d o w an y k o n d e n s a to r 1,6 p F w sz e re g z o porem 1200 om.
W b u d o w an ie do la m p y pow yższego u r z ą d zen ia k o m p en sacy jn eg o m a te n u je m n y sk u te k , że początkow o całkow icie u s u n ię ty p rz e z o d e k ra n o w a n ie o sc y la to ra poślizg c zęstotliw ości m oże znów w y stą p ić p rz y r e g u la c ji n a p ię c ia c z w a rte j s ia tk i, je d n a k ż e w sto p n iu znaczn ie m n iejszy m . Z w iększenie u jem n eg o p o te n c ja łu t e j s ia tk i re d u k u je czas p rz e b ie g u ele k tro n ó w od s ia tk i p ie rw szej do p o zo rn ej k a to d y (c h m u ra e le k tro nów ) p rz e d s ia tk ą c z w a rtą , p oniew aż k a to d a t a p rz e s u w a się k u sia tc e trz e c ie j. S tą d oczyw iście w y n ik a z m ia n a fa z y i d lateg o R n i C n n ie m a ją ju ż p ra w id ło w e j w a r to ści. P rzew o d n o ść od s ia tk i p ie rw sz e j do c z w a rte j, k tó r a b y ła początkow o ró w n a ze
r u (w sk u te k k o m p e n sa c ji) p rz y b ie ra te r a z skończoną w a rto ś ć . Obwód w ejścio w y je s t w sk u te k t e j przew odności ró w n o leg le p o łą czony z o scy lato re m , z n a jd u ją c y m się m ię
dzy k a to d ą , a p ie rw s z ą s ia tk ą . W y w o łu je to oczyw iście zm ian ę oporności po zo rn ej
o sc y la to ra , a w ięc w k o n sek w en cji p o ślizg częstotliw ości. P o ślizg m ożna zm n iejszy ć, z a łą c z a ją c obwód d r g a ją c y m iędzy k a to d ą , a sia tk ę d ru g ą , a cew kę s p r z ę g a ją c ą — m iędzy k ato d ę, a s ia tk ę p ie rw sz ą . W te n sposób w lam p ie E K 3 d la f a l i 15 m p rz y p ojem ności obw odu o s c y la to ra 50 p F zm ia n a n a p ię c ia c z w a rte j s ia tk i z ■— 2 n a — 25 V p ow oduje poślizg częstotliw ości A k c / s w o
bec 80 k c / s d la la m p y ylK 2.
O k to d a E K 3 p o sia d a n a s tę p u ją c e d a n e : n ap ię c ie ż a rz e n ia 6,3 V
p r ą d ż a rz e n ia 0,72 A
n ap ię c ie anodow e 250 V
n ap ię c ie sia te k 3 i 5 100 V
n ap ięc ie s ia tk i 2 100 V
n ap ię c ie s ia tk i 4 — 2,5 V o p ó r u pływ ow y s ia tk i 1 50.000 om n ap ię c ie oscyl. n a s ia tc e 1 12 V
p r ą d s ia tk i 1 300 (jl A
p r ą d anodow y 2,5 m A
p r ą d s ia te k 3 i 5 - 5,5 m A
p r ą d s ia tk i 2 6 m A
n a c h y le n ie p rz e m ia n y częst. 650 [j. A / V o porność w e w n ę trz n a 2 m e g o m y n a c h y le n ie tr io d y (k a to d a -s ia tk i
1 i 2) A,5 m A / V
NOWE LAMPY RADIOWE
PHILIPSA
Polskie Zakłady P h ilip s występują w obec
nym sezonie na rynek z sensacyjną n o w o ś cią - n o w y m i l a m p a m i r a d i o w y m i P H I L I P S M IN IW A T T czerw onej serii E D ługoletnie doświadczenie inżynierów Philipsa przyczyniło się do w prow adzenia znacznych ulepszeń w konstrukcji nowych lam p radiow ych, przy równoczesnym zred ukow aniu ich rozm iarów do m ożliwych granic. M in im a ln e kształty lam p nowej, czerw onej
serii E zapewniają większą trwałość i odporność na wstrząsy, a ich wybitne zalety techniczne, jak m niejsze zużycie prądu, zmniejszenie brzęczenia m odulacyjnego, szumu tła, gw izdów i zniekształceń, dają gw arancję jeszcze lepszego odbioru.
197
R A D I O T E C H N I K Nr .
B a d a n ie o d b io rn ik a z a p o m o c q o s c y lo g ra fu e le k tro n o w e g o
O sc y lo g ra fy e lek tro n o w e z n a jd u ją obe
c n ie szero k ie z a sto so w a n ie w ró żn y ch dzie
d z in a c h te c h n ik i i n a u k i, o czym św iadczy n a s tę p u ją c y z re s z tą p obieżny w y k a z :
1) ra d io te c h n ik a , 2) te le te c h n ik a , 3) elek tro te c h n ik a , 4) a k u s ty k a , 5) film dźw ięko
w y, 6) m e c h a n ik a , 7) b a lis ty k a , 8) chem ia, 9) tr a k c j a , 10) m e d y cy n a , 11) lo tn ictw o , 12) m eteo ro lo g ia, 13) p ra c e la b o r a to r y jn e n a u k o w e i techniczne.
J u ż sam o to z e sta w ie n ie m a sw o ją im p o n u ją c ą w ym ow ę, k tó r a św iad czy o po w ażn ej p e n e tr a c ji la m p y o sc y lo g ra fic z n e j do w szy s tk ic h p ra w ie dziedzin te c h n ik i i z w a ln ia n a s od w szelkich d alszy ch k o m e n ta rz y . A le n ie w olno p o m in ąć m ilczeniem niezw ykle
doniosłego f a k t u : la m p a o sc y lo g raficzn a, k tó r a w pow yższych z a sto so w a n ia c h sp e łn ia ro lę in s tr u m e n tu badaw czego, je s t z a s a d n i
czym a k ty w n y m elem en tem u rz ą d z e ń te le w iz y jn y c h ; bez n ie j n ie d a się p o p ro s tu po
m yśleć now oczesna te le w iz ja . S ądzim y, że ju ż te n k ró tk i w stę p w y s ta rc z y d la p rzek o n a n ia czy te ln ik a, że la m p a o sc y lo g ra fic z n a ze w szech m ia r z a s łu g u je n a jeg o z a in te re so w an ie n ie ty lk o ja k o p rz y r z ą d p o m ia ro w y i k o n tro ln y p rz y budow ie n a d a jn ik a czy o d b io rn ik a, a le ta k ż e ja k o głó w n y n e rw a- p a r a t u telew izy jn eg o , k tó r e k o n s tru k c ją z a jm ą się ra d io a m a to rz y chyba ju ż w n a j bliższym czasie.
Z a d a n ie m n in ie jsz e g o a r ty k u łu je s t omó
w ien ie sze re g u rad io te c h n ic z n y c h zasto so w a ń la m p y o sc y lo g raficzn ej (P h ilip s DG
7 — 1 ), k tó r e n ie w ą tp liw ie b ę d ą pom ocne ra d io a m a to ro m p rz y ich p ra c y k o n s tr u k to r sk ie j.
I. W zm o cn ien ie je d n e g o sto p n ia . W zm ocnienie je d n e g o sto p n ia ła tw o o k re ślić, p o słu g u ją c się u k ła d e m , p o d a n y m n a r y s u n k u 1-szym . N a je d n ą p a r ę p ły te k do
p ro w a d z a się n ap ię c ie zm ien n e o s ta łe j w a rto ś c i E u a n a d r u g ą p a r ę — n ap ię c ie w yjściow e Es. G dy E i ró w n a się Es, sto su - n e k — w y ra ż a w zm ocnienie la m p y (k tó re E ,
E-.
ró w n a się oczyw iście ilo razo w i z podzielenia n a p ię c ia w yjściow ego Es p rz e z n a p ię c ie w e j
ściow e E t) . S to su n e k te n m o żn a o dczytać z w ycechow anego p o te n c jo m e tra R . E t s t a je się ró w n e E i w te j chw ili, g d y lin ia św ie
tl n a n a e k ra n ie la m p y o sc y lo g ra fic z n e j m a n a c h y le n ie 45°. N a le ż y w ięc t a k długo p rz e su w ać ru c h o m y k o n ta k t p o te n c jo m e tra , aż się o sią g n ie to n a c h y le n ie , po czym o k re ś la się w zm ocnienie b ąd ź z w ycechow anego opo- r u R , b ad ź te ż ze sto su n k u —E i
E , II. Z n ie k s zta łc e n ie je d n e g o sto p n ia . L a m p a o sc y lo g ra fic z n a pozw ala ró w n ież stw ie rd z ić i zm ierzyć zn iek ształcen ie spow o
d ow ane p rzez lam p ę ra d io w ą , a ta k ż e zna- leść jeg o p rzyczyny.
S to s u je m y te r a z te n sam sc h e m a t p o m ia
ro w y co i p oprzednio, a le E , — E 2- P rz y b a d a n iu zn iek ształceń ro zró żn ić n a le ż y sze
re g p rz y p a d k ó w :
P r z y p a d e k 1.
O ile la m p a n ie w p ro w a d z a zn iek ształceń , n a p ię c ia w y jścio w e i w ejściow e są p ro p o r
c jo n a ln e i n a eki-a n ie o sc y lo g ra fu u k a z u je się lin ia p r o s ta w zgl. b a rd z o sm u k ła nie- zn ie k sz ta łc o n a e lip sa (d o ln a część ry s u n k u 2 ). Z asadniczo ze w zględu n a czysto omo
w e obciążenie la m p y p o w in n a w y stą p ić w y łączn ie lin ia p r o s ta ; w rzeczy w isto ści je d n a k uw zględnić n a le ż y obciążenie p o jem n o ściow e spow odow ane p rzez k o n d e n sa to ry w y p ła sz c z a ją c e . W istocie obw ód anodow y
z a m y k a się p rz e z k o n d e n s a to r w ypłaszcza- ją c y , w s k u te k czego p o w s ta je p rzesu n ięcie fa z o w e w zględem n a p ię c ia w ejściow ego, co w ła śn ie u z a s a d n ia p o ja w ie n ie się n a e k r a n i e e lip sy z a m ia s t lin ii p ro s te j. L in ia p ro
s t a w y s tą p iła b y p rz y n ieskończenie w ielk iej p ojem ności k o n d e n sa to ra .
Z n ie k ształcen ie j e s t f u n k c ją n a s t ę p u ją cych czynników :
1) z e w n ę trz n y o p ó r anodow y (t. zw. o p o r o b c ią ż e n ia ). .
2) a m p litu d a n a p ię c ia n a sia tc e s t e r u ją - 3) p u n k t p r a c y (u je m n y p o te n c ja ł s i a t
k i)- . - .
W szy stk ie te czy n n ik i m a ją t u t a j w ła śc i
w e w a rto ś c i i d la te g o o scy lo g ram n a p ię c ia w yjściow ego, a w ięc i zm iennego p r ą d u a- nodow ego, o trz y m a n y p rz y z asto so w an iu g e n e r a to r a p o d sta w y czasu m a w d an y m p rz y p a d k u p o sta ć p ra w id ło w e j sin u so id y (g ó r n a część r y s u n k u 2 ). W y ja ś n ie n ie przeb ieg ó w zachodzących w ty m p rz y p a d k u d a je ry s u n e k 3.
P r z y p a d e k 3.
R y su n ek i - t y u w id a c z n ia ty p o w e zn ie
k ształcen ie. K rz y w a j e s t z g ię ta w g ó rn e j części, co w y n ik a z p ra c y la m p y n a z a k rz y w ionym odcinku c h a r a k te r y s ty k i d y n am icz
n e j. U je m n e n ap ię c ie s ia tk i s te r u ją c e j m a p ra w id ło w ą w a rto ś ć , n a sia tc e n ie w y s tę p u j ą z b y t duże a m p litu d y , a le •opór a n o d o w y j e s t za d u ży . W sk u te k teg o n ap ię c ie m iędzy an o d ą a k a to d ą s p a d a t a k b ard zo , że p r ą d anodow y p r z e s ta je być p ro p o rc jo n a ln y do zm iennego n a p ię c ia anodow ego, czyli la m p a n ie p r a c u je n a p ro s to lin ijn e j części c h a r a k te r y s ty k i l a — f l ( V a ). P odobnie, ja k p oprzednio, g ó rn a część r y s u n k u sta n o w i oscy lo g ram n a p ię c ia w yjściow ego, a w ięc i zm iennego p r ą d u anodow ego, u z y s k a n y p rz y pom ocy g e n e ra to ra p o d sta w y czasu.
Genezę zn ie k sz ta łc e n ia w y ja ś n ia ry s u n e k 5-ty , n a k tó ry m l i te r a „s” o znacza c h a r a k te r y s ty k ę sta ty c z n ą , a „d” — d y n am iczn ą.
Z ak rzy w ien ie c h a ra k te ry s ty k i d y n am iczn ej p o c ią g a za sobą je d n o s tro n n e z n ie k sz ta łc e n ie sin u so id y , p o le g a ją c e n a sp łaszczen iu je j g ó rn y c h w ierzchołków .
199
R A D I O T E C H N I K
P r z y p a d e k 3.
R y su n e k 6- t y p o w s ta je w w y n ik u d w u stro n n e g o z n ie k s z ta łc e n ia ; w d a n y m p rz y p a d k u w y s tę p u je d o d atk o w o z n ie k ształcen ie spow odow ane p rz e z dolne z a k rz y w ie n ie c h a r a k t e r y s t y k i l a — f (V s ). Z n ie k sz ta łc e n ie to j e s t n a s tę p s tw e m z b y t siln eg o sy g n a łu w ejściow ego lu b z a dużego u je m n e g o n a p ięcia sia tk i.
W d a n y m p rz y p a d k u w ięc o p ó r obciążenia j e s t z a d u ży i p u n k t p r a c y z n a jd u je się za dalek o n a lew o i w re z u lta c ie sin u so id a u le g a d w u stro n n e m u z n ie k s z ta łc e n iu : zaró w n o g ó rn e j a k i dolne j e j w ierzch o łk i są s p ła sz czone (ry s. 7 ). T a k z n ie k sz ta łc o n ą sin u so idę u jr z y m y n a e k ra n ie la m p y o sc y lo g ra fi- cznej, o ile je d n ą p a r ę p ły te k połączy m y z g e n e ra to re m p o d sta w y czasu (g ó rn a część r y s u n k u 6 ).
P r z y p a d e k 4.
R y su n e k 8-m y p rz e d s ta w ia ją c y oscylo- g r a m n a p ię c ia w yjściow ego (z za sto so w a n iem p o d sta w y czasu ) św iadczy, że zn ie
k sz ta łc e n ie w y n ik a z p o ja w ie n ia się p rą d u siatk o w eg o . P o d czas g d y p o p rz e d n ie ro d z a j e zn ie k sz ta łc e ń sp ła sz c z a ły ró w n o m ie rn ie w ierzch o łk i sin u so id y , to n a g le p o w sta ją c e p r ą d y sia tk o w e p o w o d u ją ty p o w e o s tre z a ła m a n ie w y k re su .
W ty m p rz y p a d k u zaró w n o o p ó r obciąże
n ia j a k i a m p litu d a n a p ię c ia s te ru ją c e g o m a ją w łaściw ą w a rto ś ć , a le p u n k t p ra c y je s t z b y t dalek o p rz e s u n ię ty w p raw o , w sk u te k czego la m p a p r a c u je częściowo w s tr e f i e p r ą d u siatk o w eg o , co p o w o d u je je d n o stro n n e o s tre zn ie k sz ta łc e n ie sinusoidy.
R y su n e k 9 -ty rz u c a św ia tło n a genezę t e go ro d z a ju z n ie k ształcen ia.
I I I . B a d a n ie w zm a c n ia c zy m . cz.
P r z y b a d a n iu w zm acn iaczy m. cz. m ożna sto so w ać u k ła d z r y s u n k u 10-go. W o znacza b a d a n y w zm acn iacz i B — g e n e r a to r pod
s ta w y czasu z sy n ch ro n izo w an y z cz ę sto tli
w ością, p rz y k tó r e j u sk u te c z n ia się p o m ia r (500 c / s ) . N a p ię c ie w ejściow e m o żn a ta k w y re g u lo w a ć za pom ocą p o te n c jo m e tra , a b y n ap ię c ie w y jścio w e o b serw o w an e n a e k ra n ie la m p y o sc y lo g ra fic z n e j n ie w y k azy w ało w iększego z n ie k ształcen ia. P o p e w n e j w p r a w ie oko ro z ró ż n ia z n ie k ształcen ie od 5 do 10%.
Moc w y jścio w a b a d a n e g o w zm acn iacza ró w n a się k w a d ra to w i p rą d u , w sk a z y w a n e go przez p rz y r z ą d A , pom nożonem u p rz e z o p ó r om ow y R . P o n iew aż R p o z o sta je s t a le te n sa m i n ie zale ży od częstotliw ości, w ię c p rz y r z ą d m o żn a w ycechow ać w w a ta c h .
L I P I E C
Lampa oscylograficzn a pozw ala zatem stw ierdzić, do jak iej m aksym alnej w artości Można zw iększyć napięcie w ejściow e przy określonym zniekształceniu.
IV . B a d a n ie ja k o ś c i o d tw a rz a n ia odbior
n ik a .
Do teg o celu s to s u je się pom ocniczy oscy
la to r A , k tó r y m o żn a m odulow ać dow olną c zęsto tliw o ścią. G e n e ra to r p o d sta w y czasu C je s t sy n c h ro n iz o w a n y t ą s a m ą cz ę sto tli
w ością. Z a pom ocą la m p y oscy lo g raficzn c?
n a le ż y b a d a ć n ie n ąp ię c ie w y jścio w e o d b io r
n ik a B , lecz p r ą d w y jścio w y (ry s. 1 1 -ty ), p oniew aż m oc a k u s ty c z n a g ło śn ik a je s t p ro p o rc jo n a ln a do p rą d u , a n ie do n a p ię c ia . W obw odzie anodow ym z n a jd u je się nieczy
s ty o p ó r om ow y, j a k w p o p rzed n im p rz y p a d k u , lecz t r a n s f o r m a t o r w y jścio w y p o łą czony z cew ką gło śn ik o w ą L . Obwód a n o dow y m a w ięc oporność z a le ż n ą od często
tliw ości. D la w iększych częstotliw ości (a w ięc ró w n ież d la w yższych h a rm o n ic z n y c h ) oporność t a j e s t duża. Z n iek ształcen ie n a p ięcia będzie w ięc duże, a zn iek ształcen ie p rą d u , a w ięc i d ź w ię k u — m ałe. W obwo
dzie w tó rn y m tr a n s f o r m a t o r a w yjściow ego
J u ż o d 1 - g o l i p c a b. r.
u k a z a ł y s i ę w s p r z e d a ż y d a w n o o c z e k i w a n e s ł y n n e l a m p y s e r i i E
T U N G S R A M
O T O I C H
N a p i ę c i e ż a r z e n i a 6, 3 V Z m n i e j s z o n e w y m i a r y W z m o c n i o n a k o n s t r u k c j a
G Ł Ó W N E Z A L E T Y
/ /
P R Z E Z L A M P Y
TUNGSRAM
201
R A D I O T E C H N I K N r
z n a jd u je się o p ó r n p . 1 om szeregow o pod
łącz o n y z cew ką g ło śn ik a . W a h a n ia p rą d u w ty m oporze w y s tą p ią n a e k ra n ie la m p y o sc y lo g ra fo w e j ja k o w a h a n ia n a p ię c ia .
cenne u s łu g i ja k o w o lto m ie rz. M am y t u n a m y śli t e p rz y p a d k i, d la k tó ry c h n o rm a ln y p rz y r z ą d p o m ia ro w y z ru c h o m ą częścią po
s ia d a d u ż ą b ezw ładność. D zieje się to w ów czas, g d y n a p ię c ia zm ienne, k tó r e chcem y zm ierzyć, s ą t a k k ró tk o trw a łe , że p rz y r z ą d w sk u tek sw ej b ezw ładności n ie m oże z a n i
m i n a d ą ż y ć . Z a s tę p u je go w ów czas la m p a o sc y lo g ra fic z n a .
P rz y p u ść m y , że chodzi o o k re śle n ie n a j w ię k sze g o n a p ię c ia , ja k ie d a je a d a p te r w czasie g r a n i a d a n e j p ły ty . Ze w zg lęd u n a k ró tk o trw a ło ś ć w y s tę p u ją c y c h w ty c h w a r u n k a c h n a p ię ć , n o rm a ln y p rz y r z ą d całko
w icie zaw odzi. M oże on ty lk o w sk a z a ć ś re d n ią , a n ie n a jw ię k s z ą w a rto ś ć zm ierzo n eg o n a p ię c ia .
P o n iew aż n a p ię c ie a d a p te r a je s t m ałe, w ięc n a le ż y j e w zm ocnić po czym m o żn a j e d o p ro w ad zić n a je d n ą p a r ę p ły te k odchy
la ją c y c h . N a e k ra n ie u k a ż e się w te d y d łu ż
sz a lu b k ró ts z a k re s k a . M ak sy m a ln e n a p ię -
V . P o m ia r y napięć.
N o rm a ln ie sto S u je się la m p ę o scy lo g ra- fic z n ą d la o trz y m a n ia o b ra z u p rz e b ie g u b a d an eg o z ja w is k a . A le o d d a je o n a ró w n ież
cie a d a p te r a o d p o w iad a oczyw iście n a jd łu ż szej k resce. N a p ię c ie to obliczym y przez p o ró w n a n ie długości t e j k re s k i z w y ch y le
niem , spow odow anym p rz e z n ap ię c ie o w ia dom ej w a rto śc i.
L I P I E C
g ół zn aczn ie m n ie js z e w y m ia ry zew n ę trz n e j a k i w ięk szą o d porność m ech a n iczn ą.
O p isa n y o d b io rn ik j e s t rozw inięciem d w ó jk i jednoobw odow ej z N r u 9,/37. O prócz z a sto so w an y ch w n im now ych lam p , k tó re sta n o w ią n a jw a ż n ie js z ą zm ian ę zbudow any on z c s ta ł d la czte re c h zak resó w , z a w ie r a ją c d w a z a k re s y k ró tk o falo w e. W te n sp o sób o sią g n ię to ró w n ież i p o k ry cie 10-m ctro- w ego p a s a a m a to rsk ie g o . D zięki s p e c ja ln e j rozbudow ie zak resó w k ró tk o fa lo w y c h i z w ró cen iu n a n ie sp e c ja ln e j u w a g i p rz y o- p ra c o w y w a n iu u k ła d u , o sią g n ię ta z o sta ła b ard zo d u ża w y d a jn o ść o d b io rn ik a rów nież i n a ty c h z a k re s a c h , p o z w a la ją c n a odbiór w ielu s ta c ji k ró tk o fa lo w y c h z d u żą s ilą od
b io ru p rz y ró w n o czesn ej łatw o ści obsługi.
a n ten o w y ch k ró tk o fa lo w y c h L l i L2 o ra z do cew ek a n te n o w y c h ś re d n io fa lo w e j i d łu g o falo w ej, m ieszczących się w zespole cew kow ym F 31. W szy stk ie cew ki a n te n o w e połączone są w sz e re g i p rz y p rzechodzeniu n a poszczególne z a k re s y z o s ta ją kolejno z w ie ra n e lu b ro z w ie ra n e p rz e z k o n ta k ty 3, jt i 5. D odatkow y k o n ta k t 2, p rz y pom ocy
Rdzenie, kapy, p r z e łą c z n ik i - IR<m<dl
d©
W a r s z a w a , Ż y tn ia 22 te l. 274-94
_________________ 0593
In ż . K . W i t k o w s k i
C z te ro z a k re s o w a d w ó jk a na la m p a c h E.
RT 1421 ZE .
N ad ch o d zący sezon ra d io w y p rzy n o si n am p o w ażn ą i d oniosłą zm ian ę w p o sta c i now ej se rii la m p odbiorczych — s e r ii c ze r
w o n ych la m p E . L a m p y te p o z w a la ją n a budow ę sz e re g u now ych i ciekaw ych u k ła dów z aró w n o ze w zg lęd u n a to, że s e ria la m p E z a w ie ra k ilk a la m p o zu p ełn ie no
w ej k o n s tru k c ji o ra z ze w zględu n a zu p eł
nie odm ienne od p o p rzed n ich d a n e robocze.
L a m p y te cech u je m n ie jsz e zużycie e n e rg ii ża rz en io w ej, w ięk sza w y d a jn o ść o ra z n a o-
U klad.
S ch em at ideow y o d b io rn ik a p rz e d s ta w io n y je s t n a ry s . 1. P r ą d y szybkozm ienne, do
p ro w ad zo n e do g n ia z d k a an ten o w eg o A p rz e p ły w a ją k o lejn o p o p rzez cew ki elim i
n a to ró w dłu g o falo w eg o E d i e lim in a to ra śred n io falo w eg o E s . P r z y odbiorze f a l k r ó t
kich oba e lim in a to ry z o s ta ją z w a rte p rzez k o n ta k t 1 n a p rz e łączn ik u . W d alszy m c ią g u p r ą d y z a n te n y p rzech o d zą do cew ek
R A D I O T E C H N I K N r
k tó re g o z w a rte być m o g ą do ziem i w sz y st
k ie cew ki, u ru c h a m ia n y j e s t p rz y r e p r o d u k c ji p rz y pom ocy o d b io rn ik a p ły t g ra m o fo n o w y ch o ra z p rz y w y łączen iu o d b io rn ik a u z ie m ia a n te n ę . W ty m w y p a d k u a n te n a p o łącz o n a z o s ta je b ezp o śred n io z ziem ią, t a k że n ie m a p o trz e b y w y łą c z a n ia je j.
Z poszczególnym i cew k am i an te n o w y m i d la czte re c h zak re só w o d b io rn ik a sp rzężo n e s ą odpow iednio cew ki sia tk o w e obw odu stro jo n e g o d la ty c h zak resó w . C ew ki z a k resó w k ró tk o fa lo w y c h s ą oznaczone L 3 i L i . W sz e re g z ty m i cew k am i łączone są cew ki z a k re s u śred n io fa lo w e g o i d łu g o fa low ego. S ą to cew ki z rd z e n ia m i f e r r o m a g n e ty c z n y m i m ieszczące się w zespole F 31.
P rz e łą c z a n ie ty c h cew ek d la poszczególnych z ak resó w od b y w a się an alo g ic z n ie j a k p rz e łą c z a n ie cew ek a n te n o w y c h p rzez k o lejn e
s ta ł d o b ra n y ta k , że z je d n e j s tro n y o tr z y m a n a z o s ta ła d u ż a czułość o d b io rn ik a , a z d ru g ie j p rz e b ie g re a k c ji j e s t p rz y je m n y i ła tw y w obsłudze ró w n ież i n a fa la c h k r ó t
kich. Do a n o d y la m p y d e te k c y jn e j załączo
n e są d w a obw ody: sp rz ę ż e n ia z w ro tn eg o i obw ód m a łe j częstotliw ości. W obw odzie re a k c y jn y m , id ą c od a n o d y w łączone są n a jp ie rw cew ki re a k c y jn e obu zak resó w k ró tk o fa lo w y c h , p o tem k o n d e n sa to r r e a k c y jn y Ci, a p o tem d o p iero cew ki re a k c y jn e p o zo stały ch za k re só w śred n io fa lo w e g o i d łu gofalow ego. T a k ie u m ieszczenie k o n d e n s a to ra re a k c y jn e g o m a n a celu p o p ra w ien ie w a ru n k ó w sp rz ę ż e n ia z w ro tn eg o n a z a k re s a c h f a l k ró tk ic h , gdyż p rzez u m ie
szczenie k o n d e n s a to ra re a k c y jn e g o bezpo
śre d n io p rz y cew kach k ró tk o fa lo w y c h zm n iejszo n e z o s ta ją szkodliw e p ojem ności
zw ieran ie. S tr o je n ie obw odu stro jo n e g o od
b y w a się p rz y pom ocy k o n d e n s a to ra zm ien
nego C;.
Do obw odu stro jo n e g o załączo n y je s t m o
ste k d e te k c y jn y , złożony z k o n d e n s a to ra sia tk o w e g o Ca i o p o ru u p u sto w eg o fi,.
R ów nolegle do p o ru R i załączone są g n ia z d k a a d a p te ro w e G r, k tó r e z o s ta ją w łączone do obw odu siatk o w eg o p rzez zw a rc ie k o n ta k tó w 12. K o n ta k ty te z w a rte z o s ta ją ty lk o p r z y p rz e łą c z e n iu o d b io rn ik a n a w z m a c n ia n ie z p ły t g ram o fo n o w y ch , ta k że p rzew o d y a d a p te ro w e m o g ą być n a s t a łe załączone do a p a r a tu .
P ie rw s z a la m p a o d b io rn ik a V i j e s t pen- to d ą w ielk iej często tliw o ści E F 6 o dużym w sp ó łczy n n ik u a m p lifik a c ji, g w a r a n tu j ą cy m d u ż ą czułość d e te k to ra . K a to d a te j la m p y łą c z y się b ezp o śred n io z ziem ią od
b io rn ik a , do k tó r e j ró w n ież załą czo n y j e s t o p ó r R u W te n sposób p u n k t d e te k c ji zo-
o ra z m ożliw ości p o w s ta w a n ia p a so rz y tn i- czych sp rzężeń . G ałąź m a łe j częstotliw ości z a łą czo n a do a n o d y la m p y V> sta n o w i je d nocześnie obw ód z a s ila n ia n ap ięc iem a n o dow ym . O p ó r R s sta n o w i f i l t r o d d z ie la ją cy człon m a łe j częstotliw ości od p o p rz e d z a ją c y c h go obw odów w ielk iej częstotliw ości i n ie d o p u sz c z a ją c y p rą d ó w w ielk iej często
tliw o ści do d alszy ch obw odów o d b io rn ik a.
O p ó r R , j e s t o porem anodow ym n a k tó r y m p o w s ta ją w zm ocnione p rz e z - la m p ę V i n a p ię c ia m a le j częstotliw ości. N ap ięcie a- nodow e d la la m p y V , obniżone z o s ta je z p e łn e j w a rto ś c i n a p ię c ia z a sila c z a o d b io rn i
k a p rz y pom ocy o p o ru R , i odsprzężone za pom ocą k o n d e n s a to ra Cb. T a k ie obniżenie n a p ię c ia anodow ego la m p y d e te k c y jn e j m a n a celu z a g w a ra n to w a n ie la m p ie dem odula- c y jn e j w łaściw y ch w a ru n k ó w p ra c y . N a pięcie d la s ia tk i o sło n n ej la m p y V% o tr z y m u je się p rz e z re d u k c ję n a p ię c ia anodow e
7 L I P I E C
go p rz y pom ocy o p o ru R-., odsprzężonego p o jem n o ścią Ci. P e w n a część p rą d ó w w iel
k ie j częstotliw ości, k tó r a p rz e d o s ta ła się jeszcze p rz e z o p ó r f i lt r u ją c y Rs o d p ro w a dzona z o sta je do ziem i p rz y pom ocy ko n d e n s a to ra u p u sto w e g o Cr.
N a p ię c ia zm ienne m a łe j częstotliw ości, o trz y m a n e n a oporze R , dopro w ad zo n e zo
s t a j ą w d alszy m c ią g u p o przez k o n d e n sa to r Ce i o p ó r R:, do s ia tk i s te r u ją c e j la m p y V2- O p ó r Re j e s t o porem siatk o w y m , p rz y pom ocy k tó re g o doprow adzone z o sta je u- je m n e n ap ię c ie siatk o w e. O pór Rs n a to m ia s t sta n o w i d o d atk o w y f i l t r d la re s z te k p rą d ó w w ielk iej częstotliw ości — p rz y czym p r a c a je g o j e s t p odobna do o p o ru Ra.
P o n a d to o pór te n słu ży d la u n ik n ię c ia po
w s ta w a n ia d r g a ń b a rd z o w ielk iej często tli
w ości co m oże n ie k ie d y m ieć m iejsce p rz y sto so w a n iu la m p głośnikow ych o w ielkim n a c h y le n iu .
D a n e la m p y V :, b ęd ącej la m p ą ty p u E L 3 są zbliżone do la m p y A L 4- J e s t to ró w n ież la m p a g ło śn ik o w a o m ocy a d m isy j- n e j 9 w a tt, o d u ży m n a c h y le n iu c h a r a k te r y s ty k i 9,5 m A / V i m ocy a k u sty c z n e j 4,3 w a tt p rz y w y s te ro w a n iu sto sunkow o m a łym n ap ięc iem zm iennym n a sia tc e s t e r u j ą cej, w ynoszącym zaledw ie 3,6 V . D zięki te j la m p ie w y d a jn o ść o d b io rn ik a, k tó r a ju ż zo
s ta ła d o p ro w ad zo n a do w ysokiego sto p n ia , n a s k u te k u ży cia w y so k o sp ra w n e j pentody w ielk iej częstotliw ości w m iejscu d e te k to r a , z o s ta je jeszcze podw yższona, gdyż la m p a E L 3 g w a r a n tu je tu zaró w n o o trz y m a n ie dużej m ocy w y jścio w ej ja k rów nież zn aczn ej czułości. W k a to d z ie la m p y V-.
m ieści się o p ó r R ,, n a k tó ry m p r ą d em ito w a n y przez k a to d ę (p r ą d anodow y i sia tk i o sło n n ej) po w o d u je p o w sta n ie s p a d k u n a p ięcia, k tó r y w y k o rz y sta n y z o s ta je ja k o u- je m n e n ap ię c ie sia tk o w e d la te j lam p y . W celu u n ik n ię c ia sp rzężeń o p ó r te n je s t z a blok o w an y d u ż ą p o jem n o ścią C».
W obw odzie an ad o w y m la m p y V-< u m ie szczone są g n ia z d k a głośnikow e, k tó re w ce
lu o trz y m a n ia odpow iedniego z a b a rw ie n ia a u d y c ji zablokow ane są k o n d e n sa to re m gło
śnikow ym C«. Z aró w n o obwód anodow y
WSZYSTKIE CZĘŚCI do czterozakreso- _£ g wej dwójki na prąd zmienny
«8 5 kupisz najtaniej w
S K Ł A D N I C Y RADIOSPRZĘTU■0.5 „ R A D IO T E C H N IK ” 0589 ^ 5 W a r s z a w a , E le k t o r a ln a B
la m p y V~ j a k i obw ód s ia tk i osłonnej te j la m p y załączone są b ezp o śred n io do p e łn e go n a p ię c ia zasilacza.
Z asilacz o d b io rn ik a w yposażony je s t w dw upołów kow ą lam p ę p ro sto w n ic z ą V p r.
J e s t to la m p a z se rii A — 4-w oltow ej, g d y ż za sto so w an ie la m p y s e r ii E spow odow ałoby n ie p o trz e b n e zw iększenie kosztów o d b io rn i
k a. K onieczność p o s ia d a n ia w o d b io rn ik u inn eg o n a p ię c ia ż a rz e n ia n ie p o c ią g a za so
b ą żad n y ch k o m p lik a c ji, g d y ż i ta k la m p a p ro sto w n ic z a w y m a g a oddzielnego u zw o je
n ia żarzeniow ego. K o n d e n s a to ry C>2 i Cu, um ieszczone n a obu an o d ach la m p y p ro sto w n iczej słu ż ą d la o d p ro w a d z a n ia do zie
mi zakłóceń w ielk iej częstotliw ości, k tó re m o g ły się p rz e d o s ta ć do o d b io rn ik a z sieci p o przez tr a n s f o r m a t o r z a s ila ją c y . K o n d en s a to r Cu, w łączo n y pom iędzy je d e n z p rz e wodów, a u ziem ien ie o d b io rn ik a słu ży ró w nież d la b lo k o w an ia do ziem i zakłóceń sie
ciow ych o ra z d la u n ik n ię c ia an ten o w eg o d z ia ła n ia sieci, k tó re m ogłoby d ać się z a u w ażyć p rz y sto so w an iu m a le j a n te n y od
b io rczej. N a d to k o n d e n s a to r te n m oże sp eł
n ia ć ro lę k o n d e n s a to ra d la a n te n y św ie tl
n e j w b ra k u o dpow iedniej a n te n y z e w n ę trz n e j i konieczności d o raźn eg o z a sto so w a n ia a n te n y zastęp czej.
S p is części.
P o d s ta w a m o n tażo w a z b la c h y alu m in io w ej lu b żelazn ej g ru b o ści 2 m m o w y m ia
ra c h 300 X 200 X 60 mm .
Ci — k o n d e n s a to r zm ien n y o d ie le k try k u p ap ie ro w y m o pojem ności 500 cm (W a b o).
Ci — k o n d e n s a to r zm ienny, p o w ietrzn y , o p ojem ności 500 cm (W ab o ).
S IE C IO W E L A M P Y R A D IO W E
[}={j V A C
m ad e in E n g la n dNiskie ceny Wysoka jakość
A C /H P — n e n to d a w. ...zł 8.—
A C /V P — p e n to d a se le k to d a w. cz... 8.—
A C /G — p e n to d a g ło śn ik o w a 8 W a t... . 10.—
§ A C /H L — tr io d a u n i w e r s a l n a ...7.-—
o raz s z e re g in n y ch ty p ó w P ro s p e k ty „ H iv a c ” w y sy ła b ezp ła tn ie.
S K Ł A D N IC A R A D IO W A
B. SEREJSKI
W a r s z a w a , Ś -ło K rz y s k a 1 9205
R A D I O T E C H N I K N r
R y s . 2.
Ci — k o n d e n s a to r s ta ły m o n tażo w y o d ie le k try k u m ikow ym , pojem ności 100 p F
(A lw a y s ).
C, — k o n d e n s a to r blokow y m o n tażo w y p a p ie ro w y o p o jem n o ści 0,5 m ik ro fa r a d a , b e zin d u k c y jn y , n ap ię c ie p ró b y 750 V
(A lw a y s ).
Cr. — k o n d e n s a to r blokow y p a p ie ro w y m on
ta ż o w y o pojem ności 2 m ik r o f a r a d y bez
in d u k c y jn y , n ap ię c ie p ró b y 750 V (A l
w a y s) .
Ce — k o n d e n s a to r blokow y m o n tażo w y p a p ie ro w y o pojem ności 10.000 p F , b ezin d u k c y jn y , n ap ię c ie p ró b y 1500 V (A l
w a y s ).
C; — k o n d e n s a to r s ta ły m o n tażo w y m ik o w y. o p ojem ności 200 p F (A lw a y s).
Ci — k o n d e n s a to r blokow y p a p ie ro w y m on
ta ż o w y o pojem ności 3.000 p F , n a p ię c ie p ró b y 2.000 V (A lw a y s).
Cu — k o n d e n s a to r blokow y e le k tro lity c z n y su c h y o pojem ności 50 m ik ro fa ra d ó w ,
‘ szczytow e n a p ię c ie robocze do 25 V (A l
w a y s) .
Cm — k o n d e n s a to r blokow y e le k tro lity c z n y m o k ry o p ojem ności 16 m ik ro fa ra d ó w ,
szczytow e n a p ię c ie robocze 450 V ( P h i
lip s ).
Cu — k o n d e n s a to r blokow y e le k tro lity c z n y m o k ry o pojem ności 16 m ik ro fa ra d ó w , szczytow e n a p ię c ie robocze 450 V ( P h i
lip s ).
C ni — k o n d e n sa to r blokow y p a p ie ro w y m o n ta ż o w y o pojem ności 5.000 p F , n ap ięc ie p ró b y 2.000 V (A lw a y s).
Cu — k o n d e n s a to r blokow y p a p ie ro w y m o n ta ż o w y o p ojem ności 5.000 p F , n ap ięc ie p ró b y 2.000 V (A lw a y s).
Cu — k o n d e n s a to r blokow y p a p ie ro w y m o n ta ż o w y o p ojem ności 5.000 p F , n ap ięc ie p ró b y 2.000 V (A lw a y s).
R t — o p ó r m o n tażo w y m aso w y 1 m egom , obciążalność 0,75 W (A lw a y s ).
R., — o p ó r m o n tażo w y m asow y 1 m egom , obciążalność 1,5 W (A lw a y s).
R., — o p ó r m o n tażo w y m aso w y 0,01 m e- gom a, o bciążalność 0,75 W (A lw a y s).
R . — o pór m o n tażo w y m aso w y 0,2 m egom a, obciążalność 1,5 W (A lw a y s).
— o p ó r m o n tażo w y m aso w y 0,01 m ego
m a , obciążalność 1,5 W (A lw a y s).
7 L I P I E C
R t — o p ó r m o n tażo w y m aso w y 0,8 m ego
m a, o bciążalność 0,75 W (A lw a y s).
R i — o p ó r m o n tażo w y d ru to w y 150 omów, obciążalność 1 W (A lw a y s).
Ra — o p ó r m o n tażo w y m aso w y 0,05 m ego
m a, obciążalność 1,5 W (A lw a y s).
E d — e lim in a to r d łu g o fa lo w y „ F e r r o c a r t ” ty p F 141 (A H ) .
E s — e lim in a to r śre d n io fa lo w y „ F e r r o c a r t ” ty p F 147 (A H ) .
F 31 — zespól cew ek śre d n io i d łu g o fa lo w ych d la o d b io rn ik a jednoobw odow ego
„ F e r r o c a r t ” ty p F 31 (A H ) .
T r — t r a n s f o r m a t o r sieciow y: u zw o jen ie p ie rw o tn e d la sieci 120 /2 2 0 V, u zw o jen ia anodow e 2 X 300 Y /4 5 m A , u zw o jen ie ż arzen io w e d la la m p y p ro sto w n iczej 2 X 2 V / l , l A , u zw o jen ie żarzen io w e dla lam p odbiorczych 2 X 3,15 V /2 A ( C ro ix ).
D l — d ła w ik m a łe j częstotliw ości o oporze om ow ym 800 om ów i obciążalności 45 m A (C ro ix T y p D T ).
L a m p y : V. — E F 6, V- — E L 3, V p r — A Z 1 (P h ilip s ).
G l — g ło śn ik d y n am iczn y ze s ta ły m m a g n esem (P h ilip s ty p 9637 B ).
2 p rz e łą c z n ik i z a k re s ó w — 6-położeniow y 2 X 6 i 2 X 8 k o n ta k tó w (ja k o w y łą c z n ik sieciow y W u ż y ty z o sta ł je d e n z k o n ta k tó w p rz e łą c z n ik a ).
1 k a p a (T e w a ).
S k a la z o św ietlen iem w ra z z 2 ża ró w k a m i 4 V , 0,25 A (W ab o ty p P s ) .
Iz o la c y jn y p rz e p u s t d la k o n d e n s a to ra C>.
6 g n ia z d e k tele fo n ic z n y c h izolow anych w ra z z p rz e p u s ta m i, s z n u r sieciow y z w ty czk ą, 3 g ałk i.
M a te r ia ł d la w y k o n a n ia cew ek k ró tk o fa lo w y ch : 2 sz k ie le ty tro litu lo w e (W a r-R a - d io ), d r u t m ie d z ia n y g o ły sre b rz o n y ś re d n icy 1 m m , d r u t m ie d z ia n y śre d n ic y 0,2 m m w izo lacji 2 r a z y jed w ab .
C ew ki.
C ew ki śre d n io i d łu g o falo w e d la teg o o d b io rn ik a z a w a rte są w gotow ym f a b r y c z n y m zespole cew ek fe r ro c a rto w y c h i w obec te g o n ie w y m a g a ją sp e c ja ln e g o om ów ienia.
N a to m ia s t cew ki k ró tk o fa lo w e , zw łaszcza ze w zględu n a zu p ełn ie inne, d o ty ch cz as w
H U R T O W N I A R A D ! O S P R Z Ę T U
RAD IOŚ WIAT
w ł. A le k s y S e rg ie je w
K a to w ic e , M ie lę c k ie g o 8 m. 2 6 T e le f. 3 5 4 .6 0 P. K. O . 3 0 3 .6 0 3
•
N a jta ń s z e źródło z a k u p u części ra d io technicznych
0600
rad io fo n ic z n y c h o d b io rn ik a c h n a ogół n ie s p o ty k a n y c h zak resó w , m u sz ą być w y k o n a ne oddzielnie.
Cew ki k rótkofalow e- n a w in ię te są n a od
dzielnych sz k ie le ta c h tro litu lo w y c h dzięki czem u s tr a tn o ś ć ty c h cew ek j e s t n ie d u ż a i u z y sk a n ie re a k c ji n a w e t n a n a jk r ó ts z y c h fa la c h t j . koło 10 m n ie p rz e d s ta w ia ż a d n y c h tru d n o śc i. Ilości zw ojów i ro d z a j d r u tu , u ż y te g o do w y k o n a n ia poszczególnych cew ek p o d an e s ą p o n iżej:
cew ka zw ojów d r u t m ie d z ia n y śre d n ic y
L i 1,5 0,2 m m , 2 X je d w a b
L: 3 0,2 m m , 2 x je d w a b
Lz 3 1 m m , goły, sre b rz o n y
L< 12,5 1 m m , goły, sre b rz o n y
L , 4 0,2 m m , 2 X je d w a b
L . 7 0,2 m m , 2 X je d w a b
P o czątk i i końce cew ek oznaczone są w n a s tę p u ją c y sposób:
cew ka p oczątek koniec
L i a b
L , c d
L , e f
L , g h
Lu i k
Le 1 m
In n e w y k o n an ie cew ek k ró tk o fa lo w y c h a- niżeli p o d an e w o pisie m oże w yw ołać nie ty lk o niezgodność za k re só w a le ró w n ież tru d n o śc i w o p an o w an iu re a k c ji, zw łaszcza
Z A W S Z E N A J T A N I E J M O Ż N A K U P I Ć R A D I O S P R Z Ę T W H U R T O W E J S K Ł A D N I C Y
U N I W E R S A L
W A K S Z A W A , W S P Ó L N A 3 5
0592 C e n n i k i b e z p ł a t n i e — — — — — — — — — — _ _
207
R A D I O T E C H N I K Nr-
je ś li chodzi o z a k re s f a l w pobliżu 10 m.
C ew ki z a p ro je k to w a n e są w te n sposób, że k r y j ą z a k re s y od 10 — 28 m o ra z od 21 — 66 m.
M o n ta ż.
M o n taż o d b io rn ik a ro zp o czy n am y od u- m ocow ania n a c h a ss is g łów nych części s k ła dow ych a p a r a t u . R ozm ieszczenie części w y- r.ik a ze szkiców m ontażo w y ch p rz e d s ta w ia ją c y c h ch a ssis w w id o k u z g ó ry i z dołu.
N a g ó rn e j p łaszczyźnie m o n tażo w e j um oco
w u je m y z p rzo d u n a śro d k u sk a lę o d b io rn i
k a i k o n d e n sa to r zm ien n y Ci obw odu s t r o jo n eg o . Obok z p ra w e j s tro n y um ieszczam y t r a n s f o r m a t o r sieciow y T r i oba k o n d e n sa to r y e le łitra lity c z n e f i l t r u z a sila c z a Cm i Cu. Z ty łu z a tr a n s f o r m a to r e m je s t jeszcze
S u p e r B l o k i - W a r
N iezb ęd n e p rzy b u d o w ie now oczes
n y ch S u p e r h e t e r o d y n W a r - R a d i o
W a r s z a w a , Ż y łn la 2 2 , te l. 2 7 4 - 9 4 Ź q d a ć w s X q d x I e_____________ 0594
m iejsce n a p o d sta w k ę d la la m p y p ro s to w niczej V p r. Obok te j p o d sta w k i w k ie ru n k u lew ym tu ż p rz y ty ln e j k ra w ę d z i c h a ss is u - m ieszczam y k o lejn o p o d sta w k i lam p o w e d la lam p V i i Vi. W reszcie w lew ym ty ln y m ro g u n a c h a ss is n a le ż y um ocow ać e lim in a to r śre d n io fa lo w y E s .
P od g łó w n ą p łaszczy zn ą m o n tażo w ą c h a s
sis u m o co w u jem y od dołu p o zo stałe w iększe części u k ła d u . A w ięc pod e lim in a to re m śre d n io fa lo w y m — e lim in a to r d łu g o falo w y E d , d a le j p rz y lew ej bocznej ścian ce c h a s
sis sz k ie le ty cew ek k ró tk o fa lo w y c h o ra z ze
spół śre d n io - i d łu g o fa lo w y F 31. P r z y ty c h cew kach j e s t n a s tę p n ie m ie jsc e n a p rz e łą c z n ik fa lo w y , k tó re g o oś w y p ro w a d z o n a zo
s t a je p rz e z p rz e d n ią ścian k ę c h a ss is po le w ej s tro n ie . S y m e try c z n ie do te j osi n a le ży u m ieścić z p ra w e j s tro n y k o n d e n s a to r re a k c y jn y Ci. Ze w zg lęd u n a to, że k o n d en s a to r te n w łączo n y j e s t w schem acie po
m iędzy cew ki k ró tk o fa lo w e n a le ż y m asę j e go odizolow ać od m a s y c h a ss is i d la te g o też osadzić go w tu le i iz o la c y jn e j. Z a k o n d en s a to re m re a k c y jn y m n a le ż y um ocow ać d ła w ik m a ł e j1' częstotliw ości D l, n a le ż ą c y do f i l t r u zasilacza.
N a koniec n a le ż y w ty ln e j ścian ce c h a s
sis um ieścić w p rz e p u s ta c h iz o la c y jn y c h 6
Z g ło śn ika z rozsiew aczem dźw ię ków to n y rozchodzą
się ró w n o m ie rn ie
SYSTEM
PHIL
Zasadniczą wadą dotychczasowych głosmkow jesł grupowe promieniowanie wysokich tonów
w kierunku pionowym od ekranu.
W specjalnych systemach głośnikowych PHILIPSA usunięto tę wadę przez umieszczenie „rozsiewacza dźw ięków "- stożka philitowego w stożku głośnika.
Zadaniem stożka jest rozpraszanie wysokich to- nów, czyniąc je słyszalnymi we wszystkich kie
runkach równomiernie, przez co utrzymuje się właściwą równowagę tonów.
I N F O R M A C J I U D Z i E U l A n i l l l l p C
POLSKIE ZAKŁADY K M ■ ■ ■ ■ _ ” S .A .
WARSZAWA KAR0LK0WA3% 4
Z w y k łe g ło śn iki. P ro m ie n io w a n ie w ysokich ło n ó w
w ąskim pasm em
