Wewnątrzkopalniana statystyka zatrudnienia i płac pracowników na stanowiskach robotniczych

ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ Seria I GÓRNICTWO z. 139

1985 Nr kol. 826

Przemysław GRUCA

WE WNĄTRZKOPALNIANA STATYSTYKA ZATRUDNIENIA I PŁAC PRACOWNIKÓW NA STANOWISKACH ROBOTNICZYCH

St re sz cz en ie. Przedstawiono założenia i budowę wewnętrzkopalnia- nej statystyki zatrudnienie i płac pracowników na stanowiskach ro­

botniczych, wychodząc od charakterystyki obszaru działania kierow­

nictwa kopalni w zakresie płac. Chcęc umożliwić bowiem analizę 1 badanie wymienionych w artykule obszarów zakładowej polityki płac niezbędne jest stworzenie w miarę spójnego obrazu ich kształtowania się w poszczególnych komórkach organizacyjnych kopalni, co ułatwiać może, dzięki personifikacji tych zjawisk, operatywne nimi sterowa­

nie.

WST| P

WłaSciwe ukształtowanie relacji, poziomu 1 rozpiętości wynagrodzeń pracowników kopalń warunkuje szereg czynników zewnętrznych Jak 1 wewnętrz­

nych wynikajęcych z zakładowej polityki płac. Te pierwsze dotyczę kosz­

towej , dochodowej 1 motywacyjnej funkcji płac, a w szczególności:

- zasad tworzenia Środków na wynagrodzenia,

- zaaad obclężenia przyrostu przeciętnych wynagrodzeń na rzecz Państwowe­

go Funduazu Aktywizacji Zawodowej,

- ogólnych zasad kaztałtowanla rozpiętości wynagrodzeń poprzez powszechna instytucję podatku wyrównawczego,

- zasad podziału funduszu płac (niekiedy bardzo szczegółowych) wynikeję- cych z przepisów kodeksu pracy, układu zbiorowego pracy PW, zarządzeń resortowych, taryfikatorów robót, zawodów, stanowisk prscy,

- składników wynagrodzeń, zasad ich przyznawania ltp.

Zakładowa politykę płac objęta sę natomiast niektóre problemy taryfika­

cji i normowania pracy, premiowania pracowników, polityki za- 1 przesze­

regowań, obclężenia pracę w godzinach nadliczbowych a także zagadnienia doboru form płac do warunków i charakteru wykonywanej pracy.

Aby umożliwić analizę i badanie wymienionych obszarów zakładowej poli­

tyki płac niezbędne Jest stworzenie w miarę spójnego obrazu ich kształto­

wania się w poszczególnych komórkach organizacyjnych kopalni, co ułatwić może, dzięki personifikacji tych zjawisk, operatywna nimi sterowanie.

14 P. Gruca

2. OBSZAR OZIAŁANIA ZAKŁADOWEJ POLITYKI PŁAC

W kopalniach węgla kamiennego pole manewru w zakresie kształtowania wynagrodzeń osobowych sprowadza się w zasadzie do ruchomych części płac i częściowo do płac zasadniczych poprzez właściwę politykę za- i przesze­

regowań.

Innym, powszechnie wykorzystywania i “efektywnym" sposobem różnicowa­

nia wynagrodzeń, zwłaszcza w sytuacji obowięzywania Uchwały RM 199/81, jest metoda ekstensywne, polegajęca na przekraczaniu ustawowego tygodnio­

wego czasu pracy.

Abstrahujęc od zasad podziału takich funduszy premiowych, Jak:

- fundusz produkcyjny, - fundusz zadaniowy, - fundusz mistrzowski,

- fundusz 1,0 i innych pomniejszych, - oraz nagród z zysku

pozostaje właściwy obszar działań kierownictwa, służby normowo-płacowej i dozoru ruchu kopalni w zakresie kształtowania wynagrodzeń osobowych pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych. Jest nim:

- wybór form płac,

- ustalenie udziału danej formy w systemie wynagradzania pracowników, - wysokości parametrów właściwych dla stosowanych form płac, t j . :

- Dremli podstawowej w czasowo-premiowej formie płac, - nadwyżki akordowej w systemach akordowych,

- poziom płac zasadniczych oraz

- stopień obcięźenie pracowników pracę w godzinach nadliczbowych.

3. WEWNĘTRZNA STATYSTYKA ZATRUDNIENIA I PŁAC

Warunkiem koniecznym sprawnego zarzędzania jest znajomość faktów z a ­ c h o d z ą c y c h w systemie 1 Jego częściach, a także zwięzków przyczynowo- skutkowych nimi rzędzęcych.

Wiedza na temat kształtowania się wskaźników normowo-płacowych w po­

szczególnych komórkach organizacyjnych kopalni Jest nikła, gdyż zdobywana jest akcyjnie i w wybranych aktualnie najważniejszych przekrojach.

Wychodzę z założenia, że informacje o podstawowych czynnikach de cy du­

jących o wielkości wynagrodzeń pracowników winny być dostępne po każdym okresie rozliczeniowym, a więc z góry zaprogramowane i dotyczyć powinny tych składników, które leżę w obszarze oddziaływania kopalni (pionu, od­

działu).

Obowięzujęca statystyka zatrudnienia i płac Kopalni Węgla Kamiennego (MC-SZPK) umożliwia analizę porównawcza kształtowania się funduszu płac 1 poszczególnych Jego składników między kopalniami. Nie znajduje jednak

Wewnętrzkopalniana statystyka zatrudnienia.. 15

ładnego zastosowania w kształtowaniu zakładowej polityki płac. Wynika to z niedostosowania struktury załogi kopalni zawartej w tablicy 8 i 8a sta­

tystyki MG-SZPK, która Jeat zbyt ogólna, do struktury organizacyjnej za­

kładu, Jak równie* zbyt drobiazgowej tym razem specyfikacji elementów osobowego funduszu płać.

Postulowana wewnętrzkopalniana statystyka zatrudnienia 1 płac, dosto­

sowana do schematu organizacyjnego kopalni i zarysowanego obszaru zakła­

dowej polityki płac umożliwi:

- ocenę stopnia realizacji zakładowej polityki płac w poszczególnych ko­

mórkach organizacyjnych,

- mlędzyoddzlałowę (międzydzlałowę)-analizę porównawcza zawartych w sta­

tystyce wskaźników,

- identyfikację zw iązków przyczynowo-skutkowych między parametrami normo- wo-płacowyml a efektami pracy oddziałów,

- ocenę skutków udoskonaleń systemu płac wprowadzonych w poszczególnych oddziałach.

Realizacja tych zadań zapewnić moie efektywniejsze wykorzystanie fun­

duszu płac kopalni. Wiadomo bowiem, że w gospodarowaniu nim uczestniczę poza słułbę normowo-płacowę wszystkie osoby dozoru ruchu, poczynajęc od nadgórnlka czy dozorcy. Szczególna rola przypada kierownictwu kopalni określajęcemu załoZenla zakładowej polityki płac. Stosowany w kopalni sy­

stem ekonomiczno-finansowy nie wymusza rozrachunku wewnątrzzakładowego, stęd Jedynym kierunkiem działań Jest limitowanie środków, w tym środków przeznaczonych na wynagrodzenia. Limitowanie to nie może mieć charakteru bezpośredniego zallmitowanla funduszu płac oddziału obejmującego wszyst­

kie składniki wynagrodzeń, a tylko wybiórczego limitowania parametrów płacowych, których kształtowanie leży w kompetencji kierowników rozpatry­

wanych obiektów, (oddziałów, działów, plonów).

Klasycznym przykładem może być tutaj zakres stosowania akordu pośred­

niego czy średnia wysokość premii regulaminowej w czasowo-premiowej for­

mie płac. Kierownictwo kopalni poprzez ustalanie comiesięcznych normaty­

wów obłożeń robót opłacanych procentem zarobku górnika limituje zakres stosowania tej formy. Podobnie rzecz wyględa przy zadawaniu średniej w y ­ sokości premii regulaminowej w oddziałach.

Ocenę dyscypliny realizacji tych limitów we wszystkich oddziałach ko­

palni przeprowadzić można na podstawie omawianej statystyki.

Drugim kierunkiem działań sę analizy porównawcze między oddziałami (działami) w zakresie danych zawartych w statystyce. Przeprowadzone bo­

wiem wyrywkowe analizy wybranych parametrów, Jak: ilości godzin nadlicz­

bowych, zakres stosowania czasowej formy płac, czy akordu prostego, wy so­

kości kształtowania się płac zasadniczych w oddziałach ltp. wykazały znaczna zróżnicowanie tych parametrów, nie zawsze uzasadnione potrzebami i warunkami pracy.

16 P. Gruca

Perspektywicznymi kierunkami wykorzystania informacji zawartych w sta­

tystyce eę dwa ostatnie z wymienionych zadań. 0 znaczeniu i potrzebie w y ­ krywania związków przyczynowych nie trzeba się przekonywać. Statystyka stwarza warunki do rozpoczęcia prac w tym zakresie. Przydatność zaś dla celów weryfikacji usprawnień płacowych wynika z aktualnej struktury orga­

nizacyjnej kopalni opartej na podziale technologicznym a nie funkcjonal- nym.

3.1. Charakterystyka wskaźników normowo-płacowych objętych statystyką Najmniejszym obiektem identyfikowanym w -ewnątrzkopalnianej statystyce zatrudnienia i płac jest oddział lub Jego część posiadająca oddzielny nu­

mer wg IOS. Numer statystyczny oddziału (części oddziału) lub inny po­

wszechnie używany Identyfikator jest pierwszym podstawowym parametrem statystyki.

Stan zatrudnienia Jest kolejnym parametrem. Określa on liczbę pracow­

ników komórki wg ewidencji systemu I-ERW 2 na koniec miesiąca. W kolum­

nach od 4 do 7 zawarto informacje dotyczące ewidencji czasu przepracowa­

nego rejestrując:

w kol. 4 - ilości przepracowanych dniówek w dniach od ponledziału do piątku.

w kol. 5 - dniówki przepracowane w godzinach nadliczbowych, tj. dniówki rodzaju 12/22 i 13/23 (godziny nadliczbowe w dniach od ponie­

działku do piątku z dodatkiem 50% i 100%),

- roboczodnlówki w dolach ustawowo wolnych od pracy, tj. w sobo­

ty, niedziele i święta, w tym:

w kol. 6 - płatne wg § 2 Uchwały RM 199 z dnia 11.09.81 r. (rodzaj 15/25), w kol. 7 - płatne wg ogólnie obowiązujących przepisów, tj. z dodatkiem

100% (rodzaj 14 1 24).

Kolejne informacje charakteryzują stosowane w oddziałach formy płac.

Wyodrębniono trzy formy akordu:

- akord z progresją,

- akord pośredni (współzależny), wykorzystujący zasadę opłacania procen­

tem zarobku akordowego górnika, rozpowszechniony dla pracowników obsłu- - gi, konserwacji, transportu i prac remontowych w przodkach,

- akord prosty.

W sposób pośredni scharakteryzowano także czasowo-premiową formę płac.

Dla akordowych form płac statystyka podaje :

- w kol. 8, 9 i 10 - stopień zekordowanla robót określony Jako stosunek dniówek akordowych do wszystkich przepracowanych w ramach normatywnego 1 ponadnormatywnego czasu pracy, powiększony 100 razy. Zakres stosowania czasowo-premiowej formy płac ustalić można Jako dopełnienie sumy cząst­

kowych wskaźników zekordowanla robóts

Wownętrzkopalnlana statystyka zatrudnienia.. 17

- w kol. 11 1 13 śrsdnloważony procent przekroczenia nor« a w kol. 12 - średnioważony procent zarobku akordowego górnika.

W kolumnach 14 i 15 podano średnioważony procent 1 maksymalną wysokość premii regulaminowej stosowane w oddziale. Parametry ta uzupełniają cha­

rakterystykę czasowo-premiowej formy płac. Kolejnym parametrem statystyki jest wysokość płac zasadniczych. Wskaźnik ten Informuje o poziomie zasze­

regowania robót i pracowników w danej Jednostce organizacyjnej.

Na zakończenie w kol. 17 podano przeciętne wynagrodzenie w oddziale, przypadajęce na dniówkę przepracowana, obejmujące niektóre składniki, ta­

kie Jak:

- zarobek akordowy, rodzaj 11,

- wynagrodzenie zaaadnicze w czasowo-premiowej formie płac, rodzaj 21, - dodatki za godziny nadliczbowe 50%, rodzaj 12 i 22,

- dodatki za godziny nadliczbowe 100%, rodzaj 13 1 23, - dodatki 100% za pracę w niedziele, rodzaj 14 i 24, - dodatki 100% za pracę w soboty, rodzaj 7,

- dodatek n o r n y , rodzaj 16 i 26, - premia regulaminowa, rodzaj 30,

- dodatek za pracę na II zmianie, rodzaj 0,

- dodatek za szkodliwe 1 niebezpieczno warunki, rodzaj l, - dodatek za roboty uboczne, rodzaj 2,

- dodatki przodowego, rodzaj 3 1 4 , - dodatek drogowy, rodzaj 9.

Przykład wydruku wewnętrznej statystyki zatrudnienia 1 płac ob r a z u j e ta­

blica 1.

Tablica ta zawiera dane w układzie miesięcznym. S p o r z ą d z a n a Jest przy uZyciu EMC. Niezależnie od powyższego układu statystyka sp o rz ą d z a n a Jest także w rachunku narastającym od stycznia do grudnia d a n e g o roku.

Ola scharakteryzowania zespołów indywidualnych obiektów r o z l i c z e n i o ­ wych ujętych w statystyce podlegają one agregacji na piony, d ó ł i p o ­ wierzchnię kopalni Jak również dostępna Jest informacja o ks z t a ł t o w a n i u się wyróżnionych cech w całej kopalni. Sposób scalanie obiektów usta la użytkownik statystyki.

3.2. Przykład Interpretacji wyników wewnętrznej statystyki zatrudnienia

■Ł-Pjgę. w kwk "Szczygłowlce"

Przedmiotem analizy jest wydruk statystyki za miesiąc październik 1983 r. W grupie oddziałów wydobywczych i robót przygotowawczych wskaźnik zakordowsnla robót z progresję mieścił się w przedziale < 22 ,3-55 , 4 % > . Wyliczone na podstawie tego wskaźnika przeciętne dobowe obłożenie przod­

kowych robót akordowych Jest mniejsze od zakładanego w oddziałowych arku­

szach obłożeń. Udział akordu pośredniego w tych oddziałach Jest porówny­

walny z akordem z progresję. Wskaźnik udziału tego akordu mieści się w przedziale < 2 7 .3-54 , 2 % > .

»aangtrznaatatyafykazatrudnlanla1 «lacKopalnl*gglaKaalannago'Szczyglowlea

18 P. Grue»

. « « a i

0"4

«4 •

C 1 * t ï O Jt-O

• £ • -h k • x> c V) M TJ

• o* ® «

o O» IO *

Œ> N hs p»

4040 OD

«4 • a • C « V I

•o ü • -o

• m m ■*

k • c V) Q N "O

5 0* 40 N »4 N K» 10 N

« n « « N

40

• U 1 «4 J f O C H

• k k « E a a

o o m m

« m m m O0.

o •*

»4 >. C *4 C C • «4

■o O ü ■

• M O * t • L L 40 1 l i f t

IO * ' t

» % « »

»O O* »4 04

«t 40 * *

40 O*•

■C oc

o0 k a

H*

«41 TJC

•k

•ut

>

■O 44 C •O o Jt k

• a

N N « M

> 4 0 O «O *

cd o> œ

0 1t4

ka>

ko a M TJk JfO

• 1»

•k

•4»O a

n o* o m

m m o «o

o» f* n

O 4005

•o■4»

A4• K

tf> K o> w>

g « a . »

4 0ro O* m «o »4 «O 40

H H O H

N 05IO

»4

«*o XIo k

■Ok J to mH

Jt

■44C J ta

•

*

■O *4 k • O O J t k

• a

N *• 40 40

» • » »

O o o **

•4

H 04 ./

ko»

ok a N

•ok JtO

•

■ok•

•mO a

N N O O

• • • *

«0 «D O *4

40 *4 4t

40 v4*

-ü••

aa

N »0 H t

» » • •

O 01 £ O

? 04 M

0» CD04

M O*

•4C o

TJM m c x>e o•

8 SH k a

O « H n CD

If»

I °*

X O» £ O »4 a

CD 04 K «

0* 04 40 N

*4 CD If* 40

«O# o

• »- o»o.

■o i r

?£

CD O O • *4 0*

m

ka.

i «

£

» t t IO 40

«O v4 *4 10

O K « 40

N 40 N 04

o

s

N

• c t. • •»

- m Ut H

K «4 «4 H

•4 (4 N «

•4 04 *4 *4

«r4

RM

1 i i :

*4 04

2 6

A

5

d

5

: . M 04

• O a o C•

? e

Realizacjanormatywówobłolsń robótclsslalaklch, transportowychi obsługi oddziałachwydobywczych1robótprzygotowawczychza«laslsc paZdzlarnik1983

Jj^wnąirzkppalniana statystyka zatrudniania.. 19

20 P. Gruca

Szczegółowa analiza udziału roboczodnlówek opłacanych zarobklaa górni­

ka w ogólne] liczbie przepracowanych dniówek w oddziałach nie wykazała ich przakroczenia.

W tablicy 2 przedatawiono kształtowanie się przeciętnej liczby robo- czodniówek ns dobę ustalonych zgodnie z dyspozycję nr 4/83 dyrektora ko­

palni, e wykonea tych dniówek.

Wielkości podane w kol. 12 odpowiadaję ilości roboczodnlówek wy liczo­

nych na podstawie analizowanej statystyki. Przykładowo w oddz. G-l łęczna liczba przepracowanych dniówek wynosi;

- w dniach od poniedziałku do plętku - 2069 [rdnj

- w nadgodzinach w dniach od poniedziałku do plętku - 8 [rdnj - w soboty - niedziele płatne wg Uchwały RM 199/81 - 498 [rdnj

razea - 2575 [rdnj w tya w akordzie pośrednia:

2575 x 0,367 « 945 [rdn/a-c]

przeciętna liczba dniówek na dobę;

945 : 26 « 36,6 [rdn/dobę]

Akord prosty w badanych oddziałach wykazuje wielkości śladowe. Stopień wykonania norm w akordzie z progresję waha się w przedziale od 123,1% w oddziela G-3 do 192,0% w G-7, co odpowiada rozpiętości wykonów norm ścia­

nowych i chodnikowych w tych oddziałach. Średnioważony procent opłacania zarobkiem akordowym górnika w niektórych oddziałach przekracza 90%. Pod­

jęto więc działania, które doprowadzić maję do końca 1983 r. obniżenie tego procentu do wielkości wynlkęjęcej z § 12 zał. nr 1 UZP PW z dnia 1.02.80 r. Udział czasowo-premiowej formy płac w systemie wynagradzania stenowi zgodnie z konstrukcję statystyki dopełnienie sumy wskaźników za- kordowanle robót,

W zwlęzku z podjętymi w kopalni działaniami majęcyml ne celu uatrak­

cyjnienie tej formy płeć lntaresujęce będzie kształtowanie się tego wskaźnika w przyszłych mlesięcsch.

średnioważony procent premii w czasowo-premiowej formie płac wykazywał wahania w przedziale < 3 1 , 0 - 4 6 , 5 % > . Ustalony na październik udział podstawowego funduszu premiowego w funduszu płac zasadniczych wynosił 40%. Nie obejmował on robót uznanych protokolarnie za niebezpieczne,

wysokości indywidualnych premii wynosić mogły:

- na niebezpiecznych przebudowach - do 70%

- na robotach pozostałych - do 50%.

Przekroczenie ZędaneJ średniej wysokości premii następiło Jedynie w tych oddziałach, w których wykonywano prace niebezpieczne, średnia płaca zasadnicza w oddziałach wydobywczych wykazuje niewielkie odchylenia od średniej. Mieści eię one w przedziale < S3o - 3 3 9 > zł/rdn. Odchylenia średniego wynagrodzenie ne dniówkę przepracowane w poszczególnych od dzia­

łach sę mniejsza niż by to mogło wynikać z rozpiętości wcześniej omawia­

Wewnatrzkopalniana statystyka zatrudnieni«.. ₂₁

nych wskaźników płacowych. Wśród oddziałów wydobywczych najwyższe wyna­

grodzenie wystąpiło w oddz. G-7 - 1055 zł/rdn, zaś najnlżeze w oddz. G-3 - 718 zł/rdn. Relacje te odpowiadają stopniowi wykonania planów wydobycia, które zestawiono w tablicy 3.

Tablica 3 Produkcja węgla w oddziałach wydobywczych

ze miesiąc październik 1983 r.

Oddział Plan Wykon

t/m -c %

G-3 30 300 24 840 80,8

G-4 5 080 6 712 132,1

G-5 21 450 31 896 148,7

G-6 9 420 9 280 98,5

G-7 53 025 73 956 139 .5

GG-1 119 275 146 684 123,0

G-l 37 875 32 047 84 ,6

G-2 27 745 29 007 104 ,5

G-8 40 400 43 914 108,7

G-9 50 500 52 750 104 ,5

G-10 63 125 64 480 102,1

G-ll 16 400 16 843 102,7

GG-2 236 045 239 041 101,3

W grupie oddziałów robót przygotowawczych rozrzut średnich zarobków był mniejszy. Mieścił się on w przedziale 799-878 zł/rdn. W pozostałych oddziałach dołowych plonu TG (głównego inż. górniczego), tj. w oddziałach przewozowych i oddziale likwidacyjnym zwraca uwagę stosunkowo duża liczba godzin nadliczbowych w dniach od poniedziałku do piątku w oddziałach GPD-1 i GPD-2, wysoki wskaźnik udziału akordu pośredniego w oddziela GPO- -4, obsługującym przodki prowadzone przez PRG-Gllwlce na poz. 650 s, Jak również wysoki, bo wynoszący 97,9%, średni procent opłacanie zarobkiem górnika w oddz, GPD-3. Pomimo tych uwag, wymagających analizy na tle w y ­ ników kolejnych statystyk, średnie wynagrodzenie w tych oddziałach utrzy­

mywało się na mniej więcej Jednakowym poziomie < 728-752 > zł/rdn. W y ­ niki zbiorcze plonu TG potwierdziły wysoki udział akordu pośredniego w formach płeć stosowanych w oddziałach, bo wynoszący 41,3%. Stanowi to po­

twierdzenie słuszności działaś kierownictwa kopalni, objętych wspomnianą Już dyspozycją nr 4/83 z dnia 1.09.83 r. w sprawie unormowania zasad opłacania pracowników procentowym udziałem zarobku akordowego górnika.

Tradycyjnie Już dużą wagę przywiązuje się do akordu z progresją, któ­

rego udział w plonie TG wynosił 28,9%.

22 P. Gruca

Dalszego śledzenia wymagać b ę d ę :

- średniowaźony procent wykonania norm w akordzie z progresję, który w październiku wynosił 158,7%,

- średniowaZony procent opłacania zarobkiem akordowym górnika wynoszęcy 83%. Realizacja dyspozycji nr 4/83 spowodować wlnns zauwaZalny spadek tego wskaźnika w kolejnych mlesięcech,

- średniowaZony procent wykonania norm w akordzie prostym, który wynosił 184%.

średnia wysokość premii w oddziałach pionu TG wynosiła 40,3%, przy z a ­ kładanej 40%. Wynik ten dowodzi. Ze uzasadnione jest zadawanie średnich premii oddziałom Dez uwzględnienia robót niebezpiecznych, dla których w y ­ sokość premii ustala naczelny inżynier, gdyż nie powoduje to istotnych od­

chyleń od zalimitowanej wielkości. Praktyka ta winna więc być utrzymana w następnych okresach.

Drugę waZnę grupę oddziałów dołowych stanowię oddziały energomaszyno- we zatrudniajęce 1967 pracowników, w oddziałach tych dominuje czasowo- premiowa forms płac obejmujęca 4 8 , 8 % roboczodniówek.

Na drugim miejscu plasuje się akord pośredni (35,7%), dalej akord prosty (14,3%) i na końcu akord z progresję występujęcy tylko w oddziale MDM-6, prowadzęcym zabudowy i wybudowy obudów zmechanizowanych.

Analiza średniego procentu premii na robotach opłacanych czasowo-ore- miowę formę płac wykazała prawidłowę gospodarkę podstawowym funduszem premiowym.

W żadnym oddziale nie przekroczono planowanej wielkości 40%. Pokazane w kol. 15 max. wysokości premii wykazały, że sztygarzy oddziałowi wy ko­

rzystywali całę rozpiętość premii (do 50%) poza oddziałem MQE-4, gdzie max. premia wynosiła 45%.

Porównanie średniej płacy zasadniczej w oddziałach dołowych pionów TG i TM może s a t y s f ak cj on ow ać, gdyż były one równe i wy nosiły 324 [jzł/rdnl.

średnia płaca dniówkowa była najwyższa w oddz. M D E - l , gdzie dominuje akord pośredni (77/5%), zaś najniższe w oddziale M D E - 4 , w którym prawie 95 % roboczodniówek opłacanych było wg czssowo-premiowej formy płac.

średnia płaca w pionie TM dół wynosiła 787 jzł/rdnj , co stanowiło 94 ,1 % średniej w TG.

W dziale wentylacyjnym T W - dół, obejmujęcym oddziały W-i i W-3, pra­

wie ws zyscy pracownicy opłacani byli dniówkę z oremię. Kierownicy oddzia­

łów w osłni wykorzystali przyznany im procent premii podstawowej. Bliższa analiza średniej płecy zasadniczej , która kształtowała się na wysokim po­

ziomie, bo 335 [zł/rdnj , dowiodła nieprawidłowości stosowania postanowień zał. nr 4 do UZP PW ^z dnia 1.02.80 r. z późniejszymi zmianami. Podjęto więc dżlałenie, które doprowadzić winn y do eliminacji tych nieprawidłowo­

ści do końca grudnia 1983 r . , co objawi się obniżeniem płacy zasadniczej.

Również w oddziale TS rozpatrzenia wymaga wysokość płac zasadniczych

Wewnstrzkopalnlans statystyka zatrudnienia.. 23

(360 zł/rdn). Ponadto w oddziale ty« przekroczono o 0,2% zadań? średni?

wysokość premii, co stanowi przekroczenie funduszu preaiowego o 339 zł.

W dziale mierniczo-geologicznym (t m g) uwagę zwraca ukształtowanie się na tym samym poziomie zarówno premii średniej, jak i maksymalnej, co trudno uznać za właściwe, gdyż stęd już krok do traktowania premii jako obligatoryjnego dodatku do płac.

Brak zróżnicowania premii wystąpił także w oddziałach powierzchniowych (w oddziale budowlanym B-l i w magazynie kopalnianym - ZM). Innych nie­

prawidłowości w stosowaniu czasowo-premiowej formy płac w oddziałach po­

wierzchniowych nie stwierdzono. UdziBł tej formy wynagradzania stanowił 45,6%. Przeciętna płaca dniówkowa pracowników powierzchni obejmujęca w y ­ mienione w p. 3.1 składniki wynagrodzeń stanowiła 68,7% płacy pracowników dołowych.

W zestewleniu zbiorczym obejmujęcym całę kopalnię uwagę zwraca:

1. Udział poszczególnych form płac, który wynosił:

- dla akordu z progresję - 12,1%, - dla akordu pośredniego - 26, 5%.

- dla akorcŁ prostego - 20,6%,

- dis czasowo-premiowej formy płac - 40,8%.

2. Średni procent premii wynoszęcy 35,8%, tj. poniżej zalimltowanego na mlesięc październik.

3. Nleprzekroczenie w całej kopalni max. wysokości premii ustalonej odpowiednim pismem MGiE.

4. Udział płacy zasadniczej w wynagrodzeniu dniówkowym w wysokości 41,8%.

4. ZAKOŃCZENIE

Dynamika udziału kosztów robocizny w kosztach własnych kopalni wykazu­

je cięgłę tendencję wzrostu.

Przykładowo w 1983 r. udział ten wynosił około 42% a w I pół. 1984 r.

Już 47.5%. Tak znaczny udział kosztów robocizny w kosztach własnych ko­

palni nie znajduje jak na razie odbicia w bogactwie zestawień statystycz-r nych obejmujęcych problematykę płac kopalni. Wręcz odwrotnie. Odnotowsć należy raZęce dysproporcje między rangę problemu a ilośclę, przeznacze­

niem 1 strukturę funkcjonujących statystyk.

Stosowana od roku w KWK "Śzczygłowice“ wewnętrzna statystyka zatrud­

nienia i płac stanowi istotne uzupełnienia dotychczasowych wydruków z te­

go zakresu, takich Jak wspomina już statystyka MG-SZPK tabl. 8 i 8 a , ze­

stawień i rozliczeń finansowych typu AR 40 A 1 B , AR 43, AR 44 A 1 8 , AR 45, AR 46, AR 47, AR 48, AR 48 A, AR 49, AR 50, S takŻS sprawozdań Z wykonania nor« pracy N-l, N-2, N-4 i P-10.

24 iP |__Gruçai

Podetawowę zaletę ww. statystyki sę jej przejrzystość i kompleksowość zachęcajęce do comiesięcznego studiowania zawartych w niej informacji.

Stosowanie statystyki umożliwia decentralizację gospodarki funduszem płac w granicach uzasadnionych potrzebami przedsiębiorstwa. Pełna reali­

zacja zadań omówionych w p. 3 zapewnić moZa lapsze wykorzystanie funduszu płac a przez to poprawę wyników ekonomicznych kopalni.

BHyTPHŒAXTHAH CTATHCTHKA 110 3AHRT0CTH H 3APÜJIATH PAEOHHX

P S S D K S

B c x a x b e n p e x c T a B z s H u o c h o b h a K O H O T p y x u H H b h u t p e3 s l b o a c k o S o a x a c t a x a n o s a n a r o c i B h a a p m t a x n p a f l o ^ n z . y n n T U B a n c a z a p a K i e p H C T K K X p a x a y c a x e8 - o t b h b y n p a s z a e M o r o o o o i a B a m a x i a aa s a p n j i a T u .

Am n p o B e x s B H « a H a j w a a a H o c j i e A O B a H K f i , y x a s a H H u x b c x a i t e o S z a c T e f i B H y T p H 3 a B 0 A 0 K 0 fi n o j i H T H K H n o y c T a H O B j i e u H c 3 apnjiaTti, H e o O x o A H M U M S B z a e T c a o o s z a H B e E e T K o f t K a p T H H M h z i p o p u i t p o B a H H a b O T x e z b H u x o p r a H H 3 a i m o h h h x j w e 8 - icaz m a z T u . 3 t o x a o x B o a u o z H o o i b , f i x a r o x a p a n e p c o H H ÿ H K a m i B s x n z H B a e H H f l , o n e p a x H B B o r o y n p a B z e i m a h h i c h .

INTRA-MINE STATISTICS OF EMPLOYMENT A N D WAGES OF WORKERS EMPLOYED IN WORKMEN POSTS

S u m m a r y

The principles and structure of intra-mine statistics of employement and wages of the workers in workmen posts have been presented, starting with a characteristic of the sphere of ectlvlties of the mine's manage­

ment in the field of wages. When wishing to analyze and study the subject of wage policy mentioned in the paper, it is necessary to form a uniform picture of their formation in the particular organizational sections of the mine which may facilitate, thanks to tha personification of the phe­

nomena, their efficient control.